Elektr o’tkazuvchanlik - Химия - Рефераты

Elektr o’tkazuvchanlik

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

43 KB

Elektr o’tkazuvchanlik Barcha o’tkazgichlar ikki guruhga bo’linadi: 1) elektron o’tkazgichlar (metall va yarimo’tkazgichlar). 2) ion o’tkazgichlar (elektrolitlar). Metallar va yarimo’tkazgichlar orqali elektr toki o’tganda hech qanday kimyoviy o’zgarish sodir bo’lmaydi. Shuning uchun ular bir xil o’tkazgichlar jumlasiga kiradi. Elektrolitlar (ya’ni ikkinchi xil o’tkazuvchilar) orqali elektr toki o’tganda albatta, kimyoviy o’zgarish sodir bo’ladi. Birinchi xil o’tkazgichlarda elektr toki ionlar oqimidan iborat bo’ladi. Elektrolitlar orqali tok o’tganda ionlar harakat qiladi. Moddaning elektr o’tkazuvchanligi deganda, uning qarshiligiga teskari qiymat tushuniladi. Solishtirma elektr o’tkazuvchanlik solishtirma qarshilikka teskari qiymatdir. Bu yerda: R=1/S R - solishtirma elektr o’tkazuvchanlik; S - solishtirma qarshilik. Birinchi xil o’tkazuvchilarning elektr o’tkazuvchanligi harorat ko’tarilganda kamayadi. O’tkazgichning qarshiligi (R) jismning uzunligiga to’g’ri, ko’ndalang kesim yuzasiga teskari proporsional bo’ladi. S l R  bu yerda, p - solishtirma qarshilik S – ko’ndalang kesimi 1 sm 2 bo’lgan o’tkazgichning qarshiligi uning solishtirma qarshiligi deb ataladi. Yuqorida ko’rsatilgan tenglamaga qarshilikka teskari ya’ni o’tkazuvchanlik ko’rsatkichini kiritish mumkin. Bunda tanglama quyidagicha ifodalanadi: I S p R K *1 1   Bu yerda: K – o’tkazuvchanlik (om -1 hisobida ifodalanadi).

Agar yuqoridagi formulada 1/p o’rniga solishtirma elektr o’tkazuvchanlik K qo’yilsa, I S R R  1 yoki S I R K *1  formula kelib chiqadi. Bu formuladagi I/S = c idishning qarshilik sig’imi deb yuritiladi. I - elektrodlararo masofa S - elektrod sirti. Bir-biridan 1 sm masofada turgan va har birining sirti 1 sm 2 ga teng bo’lgan ikki parallel elektrod orasiga joylashgan eritmaning elektr o’tkazuvchanligi ayni elektrolit eritmasining solishtirma elektr o’tkazuvchanligidir. Solishtirma elektr o’tkazuvchanlik om -1 . sm -1 bilan ifodalanadi. Bir gramm ekvivalent modda uchun hisoblangan elektr o’tkazuvchanlik o’sha moddaning ekvivalent elektr o’tkazuvchanligi deyiladi. Metallarning elektr o’tkazuvchanligi harorat ortishi bilan kamayadi, harorat pasayishi bilan ortadi, nihoyat absolyut nolga yaqin haroratda metallarning elektr o’tkazuvchanligi cheksiz katta qiymatga erishadi, metall o’ta o’tkazuvchan bo’lib qoladi. Hamma metallar elektrni bir hilda o’tkazavermaydi. Kumush eng yaxshi o’tkazadi. Vismut juda yomon o’tkazadi. Kumushning 0 dagi elektr o’tkazuvchanligi 66,7 . 10 4-1 om . sm -1 , misniki 64,5 . 10 4 om -1. sm -1 , litiyniki 11,8 . 10 4 om -1 . sm -1 , berilliyniki 18 . 10 4 om -1 . sm -2 , alyuminiyniki 40 . 10 4 om -1 . sm -1 , vismutniki 0,9 . 10 4 om . sm -1 . Shunga asoslanib metallarni elektr o’tkazuvchanligiga ko’ra quyidagi qatorga terish mumkin. Ag, Cu, Au, Cr, Al, Mg, Na, Zr, W, Be, Li, Fe...Ng, Bi Metall begona moddalar qo’shimchasidan tozalanganida, uning elektr o’tkazuvchanligi ortadi. Kolraush qonuni Eritmalarning elektr o’tkazuvchanligi haroratga, ionlar konsentratsiyasiga, erituvchining xiliga va ionlar tezligiga bog’liq. Kolraush eritmalarning elektr o’tkazuvchanligini batafsil tekshirib, ularning ekvivalent elektr o’tkazuvchanligi o’zgarmas haroratda cheksiz suyultirilgan eritmada o’lchansa, ionlar tezligigagina bog’liq ekanligini ko’rsatdi.

Kolraush tarkibida o’xshash ionlar bo’lgan elektrolit eritmalarning ekvivalent elektr o’tkazuvchanligini solishtirib ko’rib, tubandagi qonunni topdi: ayni ionning elektr o’tkazuvchanligi elektrolit tarkibida shu ion qanday ion bilan birikkanligiga bog’liq emas, eritma cheksiz suyultirilganda elekgrolitning ekvivalent elektr o’tkazuvchanligi anion va kation harakatchanligining yig’indisiga teng. Kolraush qonuni quyidagi tenglama bilan ifodalanadi.k a I I   Ionlarning harakatchanligi ularning absolyut tezligiga proporsional bo’ladi: I a = FU a ; I k = FU k Bu yerda: F = 96500 Kulon U k - kation tezligi U a - anion tezligi Endi Kolraush qonunini tubandagicha yozish mumkin: λ ∞ =F(U k *U a ) Eritmalarning elektr o’tkazuvchanligi nazariy jihatdan ham ahamiyatga ega. Elektr o’tkazuvchanlikdan foydalanib, bir qancha amaliy misollarni hal qilish mumkin. Chunonchi, oz eriydigan tuzlarning eruvchanligini aniqlash, gidroliz darajasini hisoblash kabi muhim masalalar elektr o’tkazuvchanlikni o’lchash bilan tez hal bo’ladi. Ishlab chiqarish sharoitida ko’p mahsulotlar ayniqsa xomashyolarni kislota yoki ishqorlar bilan sinab ko’rish kerak bo’ladi. Lekin bunday hollarda ba’zan kimyoviy titrlash usullaridan foydalanish qiyin, chunki eritma loyqa bo’lganidan indikator tiniq rangni ko’rsatmaydi. Ana shunday hollarda eritmaning elektr o’tkazuvchanligini o’lchab, to’gri natija olish mumkin. H + va OH - ionlar elektr maydonida hamma ionlarga qaraganda tez harakat qiladi. Shuning uchun ham kislota va asos eritmalarining elektr o’tkazuvchanligi ularga muvofiq keladigan tuzlarnikidan ortiq bo’ladi. Bu konduktometrik titrlashdir.

Adabiyotlar 1. Волцкий A .В., Сергеевская E .С. Teo рия металлургических процессов. - M .: Me т a ллургия, 1996. - 380 с. 2. Филиппов С.И. Teo рия металлургических процессов. - M .: Me т a ллургия, 2000. - 230 с. 3. E син O . A ., Гелд П.В. Физическая химия пирометаллур-гических процессов. I часть. - Свердловск, 1992. – 671 с. 4. Рахимов В.Р. Физикавий ва коллоид кимё. – Т.: Ўқитувчи, 1978. 5. www.misis.ru; 6. http://www.weimar.de; 7. info4ru.de 8. Ленник Г. A ., Пехсин П. O . Современная техника изотермического нанесения покрытий. - M .: Me таллургия, 2000.-123 с. 9. Ганин Н И. Диаграмма состояния металлургических систем. - M .: Me таллургия, 1998. -8 с.

Похожие

Elektr yurituvchi kuch (eyuk) galvanik elementlarning elektr yurituvchi kuchi

Molekulalarning tashqi elektr maydonidagi qutublanuvchanligi

Zо’llarning elektr xоssalari, barqarоrligi va kоagulyatsiyasi

Qo'sh elektr qavat (qeq) tuzilishi haqidagi nazariyalar

Kimyoviy kinetika va termodinamika asoslari