Alitsiklik uglevodorodlar - Химия - Рефераты

Alitsiklik uglevodorodlar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44.5537109375 KB

Alitsiklik uglevodorodlar Alitsiklik uglevodorodlar va ularning turlari. Alitsiklik uglevodorodlarning tuzilishi va halqalarning qarorliligi. Alitsiklik uglevodorodlarning olinishi va xossalari. Konformatsiyalar Alitsiklik uglevodorodlar deb-uglerod atomlari oddiy bog‘ bilan bog‘langan, 3,4,5,6 va h.k. a’zoli siklik uglevodorodlarga aytiladi. Ali -old qo‘shimchasi alifatik qator uglevodorodlariga o‘xshashligini ko‘rsatadi. Alitsiklik uglevodorodlar halqasida uglerod atomlari orasida 1 ta yoki 2 ta qo‘sh bog‘ bo‘lishi mumkin. Ammo olti a’zoli, tarkibida 3 ta qo‘sh bog‘ tutuvchi aromatik birikmalar alohida sinf sifatida o‘rganiladi. Alitsiklik uglevodorodlarga misollar: tsiklopropan tsiklobutan tsiklopentan tsiklogeksan Sxematik o’rsatish Alitsiklik uglevodorodlar qatoriga tarkibida bir nechta halqa tutgan uglevrodorodlar ham kiradi. M-n:

С Н 2 tsiklopropiltsiklogeksilmetan tsiklopentiltsiklogeksan Bayer nazariyasiga binoan 3 va 4 a’zoli alitsiklik uglevodorodlar halqasida uglerodning tetraedrik valent burchagidan chetlanganligi uchun kuchlanish mavjud. Shuning uchun bu halqalar beqaror va kimyoviy reaksiyalarda ochilib ketadi. СН2 СН2 СН2 +Br2 CH2BrCH2CH2Br Bu chetlanish siklopropan halqasida 24 0 44’, siklobutanda 9 0 44’ ga teng. Siklopentan va siklogeksan halqasi mustahkam va reaksiyalar vaqtida ochilmaydi, balki vodorodning almashinishi sodir bo‘ladi: + B r 2 B r + H B rh v Alitsiklik uglevodorodlarni olishning umumiy usuli turli uglerod atomlarida galoid atomlarini tutuvchi digaloid birikmalarga rux metalini ta’sir ettirib olishdir. M-n: 0 C 0 C + Z n B r ( C H 2 ) 6 B r + Z n B r 2C H 2 C H 2 C H 2 C H 20 C + Z n C H 2 B r C H 2 C H 2 C H 2 B r + Z n B r 2C H 2 C H 2C H C H 3 + Z n C H 2 B r C H 2 C H C H 3 B r + Z n B r 2 Siklogeksan halqasini tutgan birikmalarni benzol va uning gomologlarini gidrogenlab ham olish mumkin. M-n: CH3 + 3H2 Ni CH3

Siklik uglevodorodlar va ularning hosilalarini boshqa maxsus usullari ham mavjud. Siklik uglevodorodlarda halqadagi uglerod atomlari bir tekislikda yotaolmaydi, shuning uchun ular turli konformatsiyalarda bo‘ladi: «vanna» konformatsiya «kreslo» konformatsiya Bunday konformatsiyalarning mavjud bo‘lishishining sababi halqadagi uglerod atomlarining bitta tekislikda yotmasligidadir. Bunday konformatsiyalarni to‘rt va besh a’zoli halqalar uchun ham yozish mumkin.

Adabiyot: 1.O.YA Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Viysshaya shkola». 1990. S.159-175. 2.A.N. Nesmeyanov, N.A. Nesmeyanov Nachala organicheskoy ximii. M.: Kniga -1. 1969. S. 523-629. 3.Q.N. Axmedov, X.Y. Yo‘ldoshev Organik kimyo usullari. II-qism. T.: «Universitet». 1998. 90-116 b.

Похожие

Diyen uglevodorodlar

Aromatik uglevodorodlar benzol

Aromatik alisiklik uglevodorodlar

Alkinlar (asetilen uglevodorodlar)

To`yingan va to`yinmagan uglevodorodlar. Alkenlar. Etilen qatori uglevodorodlar, ularni olinishi va xossalari