Жисмоний ахволни бахолаш - Физическая культура - Рефераты

Жисмоний ахволни бахолаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

60 KB

Жисмоний аҳволни баҳолаш Соғломлаштирувчи машқларнинг таъсири вазифаларидан бири жисмоний аҳволни назорат қилишдир. Жисмоний аҳвол тушунчаси талабалар саломатлиги: жисмоний ривожланиш, гавда тузилиши, жисмоний ва функционал тайёрлик даражаси билан белгиланади. Ўқув-соғломлаштириш жараёнида жисмоний аҳволни баҳо-лаш учун Л. Ивашенко, Е.А. Пирогова ва Л.А. Калининг тестла-ридан фойдаланиш тавсия этилади. Л. Ивашченко (1989) жисмоний аҳвол диагностикасини К.Цадра (1980) тестлари ёрдамида амалга оширишни тавсия этади. Бунда К - индекснинг шартли бирликлардаги қиймати; а - ёш; т-1000 м га югуришга кетган вақт (мин); ЧСС бошл- тинч турганда бошланғич ЧСС зарб/мин; ЧСС5 - 1000 м югургандан сўнг 5-минутда, зарб/мин. Жисмоний аҳволни баҳолаш қуйидаги шкалада амалга оширилади. Баҳолаш қуйидаги кўрсаткичлар бўйича амалга оширилади: жисмоний аҳволнинг паст даражаси - 0,375, ўртачадан пастроқ 0,376 - 0,525, ўртача - 0,526 - 0,675, ўртачадан юқорироқ - 0,676 -0,825, юқори - 0,826 ва ундан баланд. Кўргазма учун жисмоний аҳвол даражасини ҳисоблашни келтирамиз. Кўрсаткичлари қуйидагича бўлган субъектда жисмо-ний аҳвол даражаси: 42 ёш, (ЧСС 60 зарба минутига, АД 120/80 мм сим. уст, вазни –78 кг, бўйи 170 см. АД - ўртача ҳисобланади: Диастоли АДқ1/3АД пульслиерда, Пульсли АД сист - диаст. АД, яъни 120-80-40 мм сим. уст. демак: Адср-80+40/3-93 мм сим.уст. Кейин жисмоний аҳвол даражаси индекси – х- 0,707 ни х диапазон билан таққослаб кузатилаётган шахснинг жисмоний аҳволи даражасини аниқлаймиз - ўртачадан юқори «Студент» лотинчадан таржима қилганда «астойдил ишловчи, билимларга чанқоқ» маъносини англатади. Шунинг учун шундай таълимни яратиш керакки, у талабада соғломлаштиришнинг у ёки бу восита-ларини эгаллашга зарурат, эҳтиёж уйғотсин. Бунга эса ўз- ўзини назорат қилиш ва ўз-ўзини баҳолаш усуллари ёрдам бериши маълум.

Мустақилликка ўргатиш талабаларда умумтаълим билимлар ва кўникмаларни шакллантириш орқали таъминланади. Талабаларни мустақилликка ўргатишнинг айрим усулларини очиб бериш ва уларнинг мазмунини асослаб беришда тўхталиб ўтамиз. Ўз-ўзини назорат қилиш ва баҳолаш нормативли тестларни бажаришни назарда тутади. Жисмоний аҳволни баҳолашда синалган Кверг тести қўлланилади. Л.А. Калинина (1988) ишидаги йўналиш ўзига хос қизиқиш уйғотади. У жисмоний фаоллик кўрсаткичини ҳисоблаб лаёқатли-лик категориясини аниқлашни таклиф этади. 5 баллик тезликда тез-тез нафас олиш, терлаш N илан бирга-ликда кузатилувчи юқори юкламалар, 4 баллда кўчиб турувчи оғир юкламалар (масалан, теннис ўйинида), 3 баллда – оғирлиги бир меъёрда юкламалар ( масалан, велосипед ҳайдаш), 2 баллда – ўртача оғирлик ( масалан, волейбол ўйнаганда), 1 баллда – енгил юклама-лар ( балиқ тутиш, сайр) баҳоланади.Жисмоний юкламалар давомийлигини баҳолаш қуйидагича: агар юклама фаолияти 30 минутдан ортиқ бўлса – 4 балл; 20 миунтдан 30 минутгача – 3 балл; 10 минутдан 20 минутгача – 2 балл; 10 минутдан кам бўлса – 1 балл. Жисмоний юкламалар частотаси қуйидагича баҳоланади: ҳар кунлик юклама – 5 балл; ҳафтада 3 – 5 марта – 4 балл; ҳафтада 1-2 марта – 3 балл; бир ойда 1 мартадан кам -1 балл. Энди тезлик баллини давомийлик баллига кейин уни жисмо-ний юклама частотаси баллига кўпайтирамиз. Ҳосил бўлган сон 40 дан кам бўлса бу лаёқатлиликнинг паст категорияси, ҳаёт тарзи ўтирувчан (20 дан паст) ёки жисмоний фаоллиги етарлича эмас (20-40) ҳисобланади. Э.Н.Вайнер (2001) саломатликни қуйидагича комплекс баҳо-лашни таклиф этади. 5.7. Талабаларни соғломлаштиришни педагогик назорат қилишнинг рейтинг тизими Синов ўтказилиши жараёнида талабаларни ўқув-соғлом-лаштириш жараёнини педагогик назорат қилишнинг рейтинг тизими қўлланилди. Бунинг учун диагностик, тезкор, босқичли, якуний (семестр охирида, йиллик) каби педагогик назорат турларидан фойдала-нилди. Диагностик

назорат ўқув йили бошида 1-3 курс талабаларида ўтказилди, машғулотлар ўтиш жараёнида эса тезкор назорат амалга оширилди. Ноябрь ойида, яъни очиқ ҳаво шароитида машғулотлар ўтказиш якунланганда ва гавда тузилиши ва куч тайёргарлиги якунланган вақтда босқичли назорат ўтказилди. Ва ниҳоят йил охирида якуний назорат амалга оширилди. Талабаларнинг ҳар томонлама тайёрлигини комплекс баҳолаш 4 модул бўйича ўтказилди. Биринчи ва иккинчи модуль (диагностик назорат) талабаларнинг жисмоний ривожланишини баҳолаш ақсадида ўтказилди. Улар Кетле вазн-бўй индекси, ҳаётий кўрсаткич, пканинг ҳаётий сиғими, кўкрак қафаси айланаси, тана кучи, ўнг ва чап билаклар динамометрияси, тананинг ёғ массаси, гавда тузи-лиши, семизлик кўрсаткичларидан иборат бўлди. Учинчи модуль жисмоний тайёрлик маълумотларини (торти-лиш, ерга тиралиб қўлларни букиб-ёзиш, брусларга тиралиб қўл-ларни букиб-ёзиш, 5 км га ва 3 км га кросс, айланиб тортилиш, оёқларни тўсинга кўтариш) баҳолашдан иборат. Тўртинчи модуль (якуний назорат) талабанинг жисмоний аҳволини баҳоловчи тестлардан (Кверг, Пирогова, Ивашченко тестлари, Руфье синови) иборат. Ҳар бир модуль бўйича талаба рейтинги тузилади. Ҳар бир модулда талаба 25 балл тўплаши мумкин, чунки у 5 нормативдан иборат. қув йили (семестр) охирида 60 дан кўп балл тўплаган талаба синовдан автоматик тарзда ўтган ҳисобланади. Жисмоний тайёр-лиги бўш бўлган, 60 дан кам балл тўплаган талаба назарий бўлим бўйича талабларни бажаади. 20 та савол, талаба 60 балл тўплаши керак. Жисмоний юкламадан озод талабалар реферат ёзадилар ва гуруҳ олдида уни ҳимоя қиладилар. «Педагог-талаба» педагогик ҳамкорлик тизимини таъминлашнинг методологк асослари Ҳозирги вақтда талабалар гиподинамия (инсон ҳаракат фаол-лигининг чекланиши)нинг организмга зарарли таъсирини тобора кўпроқ англамоқдалар. Шубҳасиз ҳаммага маълумки, жисмоний машқлар инсон организмидаги барча аъзолар ва тизимлар фаолиятига ижобий таъсир кўрсатади ва руҳий зўриқиш, стресс, безовталик каби нега-тив

кўринишларни бартараф қилишга ва уларнинг олдини олишга ёрдам беради. Жисмоний машқларни мунтазам бажариш организмнинг турли шамоллаш ва юқумли касалликларига қарши курашувчан-лигини оширади, асаб- руҳий чарчоқ ҳиссини йўқ қилади. Бундан ташқари жисмоний- соғломлаштириш фаолиятия тала-ба тарбиясининг нафақат тиббий, ижтимоий, иқтисодий тарафлари, балки аҳлоқий, эстетик, этик жиҳатлари билан ҳам бевосита ва бил-восита боғлиқ. Аммо жисмоний машғулотлар бошқарилувчи характерга эга бўлиши учун ҳар томонлама педагогик назорат ўтказиб туриш керак. Назоратнинг турли шакллари (диагностик, тезкор, боқичли, якуний) назоратнинг рейтинг тизими, ўз-ўзини назорат қилиш ва баҳолаш усуллари педагогик ҳамкорлик - «ўқитувчи-талаба» тизимини яратиш имконини беради. Бу тизим мунтазам жисмоний машғулотлар мотивациясига ёрдам беради ва талабаларни ўз саломатлигини таҳлил қилиш ва бошқариш кўникмаларини эгаллашга ўргатади. Ҳар томонлама педагогик назорат талабанинг индивидуал хусусиятларига мос машғулотлар ўтказиш учун зарур комплекс педагогик назорат талаба ёшларни жисмоний ривожлантиришнинг асоси ҳисобланади ва унинг якуний мақсади – жисмоний етуклик. Машғулотларнинг тайёрлов қисмида оптимал оғломлаш-тириш самарасига эришиш учун жисмоний ривожланиш, гавда тузилиши, ҳар томонлама ҳаракат тайёрлиги кўрсаткичларини оптимал яхшилаш учун воситалар комплексидан фойдаланиш тавсия этилади. Яхши жисмоний тайёргарликка эга талабалар 1000 ҳаракатдан иборат, ўрта ва бўш тайёргарликка эга талабалар эса 500 та ҳаракатдан иборат машқларни бажариши зарур. Талаба рейтингини аниқлаш Талаба рейтинги ҳаракат фаоллиги самарадорлиги кўрсаткичи сифатида уни аттестация қилишда объектив мезон ҳисобланади. Семестр давомида талабанинг фаол ва бир меърдаги ишла-шини таъминлаш учун факультетлар учун 6-12 ҳафтада ва ўқув йили сўнггида ҳисобот муддати белгиланади ^аш у вақтда синов ўтказилади.

Синовдан автомат тарзда ўтиш учун талаба жорий назорат якунига кўра 60 балл йиғиши керак ( яъни, Р 60 балл). 50 дан ошиқ балл тўплаган талаба иновдан ўтиш учун индивидуал график олади. Жорий ўзлаштиришни 40 аллдан кам бўлган талабалар си-новга қўйилмайди ва уларнинг келгусидаги ўқиши «Олий таълими низоми» га кўра ҳал қилинади. Касаллиги ва бошқа сабабларга кўра синовларни вақтида топшира олмаган талабалар (керакли ҳужжатлар бор бўлса) индии-видуал тартибда синов топширадилар. Синовлар гуруҳларда машғулот ўтган ўқитувчилар томондан қабул қилинади. 5.8. Валеология бўйича синов ва имтиҳонларни қабул қилиш тартиби Валеология бўйича синовлар талабанинг жисмоний ривож-ланиши, гавда тузилиши, жисмоний ва функционал тайёрлиги кўрсаткичлари ва, умуман, саломатлик даражаси динамикасини баҳолаш бўйича ҳисобот бериш шаклидир. Имтиҳон валеология асосларини ўрганишнинг якунловчи босқичи ҳисобланади. У сессия пайтида ўтказилади. Имтиҳонлар жадвали деканат томондан тузилади ва олий-гоҳнинг ўқув бўлими томондан тасдиқланади. Имтиҳон санаси ўқитувчи ва талабаларга бир ойдан кам бўлмаган муддатда етказилади. Имтиҳонга ўқув дастурининг барча талабаларини бажарган ва семестрлардаги синовлардан ўтган талабалар қўйилади. Кафедра мудири гуруҳ ўқитувчиси тавсия этган жисмоний ва функционал тайёрлик бўйича аъло натижалар кўрсатган, жисмоний аҳволи, ривожланиши ва гавда тузилиши даражаси аъло бўлган талабаларни имтиҳондан озод этиш мумкин. Имтиҳонни маъруза курсини ўқиган ва гуруҳларда амалий машғулотлар ўтган ўқитувчилар томондан қабул қилинади. Имтиҳон пайтида талабалар ўқув дастурлар, сўровномалар ва кўргазмали қуроллардан фойдаланишлари мумкин. Якуний имтиҳоннинг мақсади - талабанинг валеология курси бўйича меҳнатини, назарий билимларини, уларнинг чуқурлигини, ижодий онги ривожланишини, соғлом ҳаёт тарзи кўникмаларини эгаллаганлиги, жисмоний машқларни мустақил бажарганлиги, олинган билимлари таҳлил қилиш, уларни саломатликни

асраш ва яхшилашда қўллаш билимларини баҳолашдир. Валеологиядан имтиҳон қабул қилиш Валеологиядан имтиҳон ўқув дастури ҳажмидан қабул қилинади. Имтиҳон назарий билимлар даражасини текшириш ва жисмоний ривожланиши, гавда тузилиши, жисмоний ва функ-ционал тайёрликни аниқлашдан иборат. Жисмоний ривожланиш, гавда тузилиши ва жисмоний-функ-ционал тайёрлик кафедра томондан ишлаб чиқилган нормативлар бўйича баҳоланади. Жисмоний аҳвол даражаси кўрсаткичларига кўра талабанинг мутахассислик тавсифномасига унинг саломатлиги даражаси (аъло, яхши, қониқарли, бўш) қайд этилади. «Қониқарсиз» баҳоси фақат имтиҳон қайдномасига қўйилади, имзо қўйилгач қатъий ҳисобот ҳужжати сифатида сақланади. Назарий билимлар тестлаш усули орқали баҳоланади. Жисмоний аҳвол ва назарий билимлар баҳоси қўшилиб ягона баҳо қўйилади. 1. Назарий бўлим бўйича имтиҳон қабул қилиш учун ҳар бир талабага 45 минут ажратилади. Жавоб беришга тайёрланиш учун 30 минут берилади. Жавоб беришга тайёрланганда талабага кўрга-змали қуроллар ва сўровномалардан фойдаланишга рухсат бери-лади. 2. Имтиҳон натижалари «аъло», «яхши», «ўрта», «қониқарсиз» баҳолари билан қайд этилади. Баҳо қўйишда талабанинг жисмоний аҳвол даражаси, ғоявий- назарий ва илмий тайёргарлиги, олинган билимлардан ижодий фойдаланиш кўникмалари эътиборга олинади. Калит сўзлар: мониторинг, саломатлик рейтинги, ўз-ўзини баҳолаш, ўз-ўзини назорат қилиш, мезон, баҳолаш, синовлар, имтиҳонлар. Назорат учун саволлар. 1. Мониторингга таъриф беринг. 2. Саломатликнинг индивидуал паспорти. 3. Ўз-ўзини баҳолаш ва назорат қилиш усуллари. 4. Жисмоний ривожланиш ва гавда тузилишини баҳолаш. 5. Жисмоний тайёрликни баҳолаш. 6. Жисмоний аҳволни баҳолаш.

7. Валеология бўйича синов ва имтиҳонлар. Соғломлаштирувчи машқларнинг таъсири вазифаларидан бири жисмоний аҳволни назорат қилишдир. Жисмоний аҳвол тушунчаси талабалар саломатиги: жисмоний ривожланиш, гавда тузилиши, жисмоний ва функционал тайёрлик даражаси билан белгиланади. Ўқув-соғломлаштириш жараёнида жисмоний аҳволни баҳо-лаш учун Л. Ивашенко, Е.А. Пирогова ва Л.А. Калининг тестла-ридан фойдаланиш тавсия этилади. Л. Ивашченко (1989) жисмоний аҳвол диагностикасини К.Цадра (1980) тестлари ёрдамида амалга оширишни тавсия этади. Бунда К - индекснинг шартли бирликлардаги қиймати; а - ёш; т-1000 м га югуришга кетган вақт (мин); ЧСС бошл- тинч турганда бошланғич ЧСС зарб/мин; ЧСС5 - 1000 м югургандан сўнг 5-минутда, зарб/мин. Жисмоний аҳволни баҳолаш қуйидаги шкалада амалга оширилади. Баҳолаш қуйидаги кўрсаткичлар бўйича амалга оширилади: жисмоний аҳволнинг паст даражаси - 0,375, ўртачадан пастроқ 0,376 - 0,525, ўртача - 0,526 - 0,675, ўртачадан юқорироқ - 0,676 -0,825, юқори - 0,826 ва ундан баланд. Кўргазма учун жисмоний аҳвол даражасини ҳисоблашни келтирамиз. Кўрсаткичлари қуйидагича бўлган субъектда жисмо-ний аҳвол даражаси: 42 ёш, (ЧСС 60 зарба минутига, АД 120/80 мм сим. уст, вазни –78 кг, бўйи 170 см. АД - ўртача ҳисобланади: Диастоли АДқ1/3АД пульсли Бу ерда, Пульсли АД сист - диаст. АД, яъни 120-80-40 мм сим. уст. демак: Адср-80+40/3-93 мм сим.уст. Кейин жисмоний аҳвол даражаси индекси – х- 0,707 ни х диапазон билан таққослаб кузатилаётган шахснинг жисмоний аҳволи даражасини аниқлаймиз - ўртачадан юқори «Студент» лотинчадан таржима қилганда «астойдил ишловчи, билимларга чанқоқ» маъносини англатади. Шунинг учун шундай таълимни яратиш керакки, у талабада соғломлаштиришнинг у ёки бу восита-ларини эгаллашга зарурат, эҳтиёж уйғотсин. Бунга эса ўз- ўзини назорат қилиш ва ўз-ўзини баҳолаш усуллари ёрдм бериши маълум. Мустақилликка ўргатиш талабаларда умумтаълим таъминланади. Талабаларни мустақилликка ўргатишнинг айрим усулларини очиб бериш

ва уларнинг мазмунини асослаб беришда тўхталиб ўтамиз. Ўз-ўзини назорат қилиш ва баҳолаш нормативли тестларни бажаришни назарда тутади. Жисмоний аҳволни баҳолашда синалган Кверг тести қўлланилади. Л.А. Калинина (1988) ишидаги йўналиш ўзига хос қизиқиш уйғотади. У жисмоний фаоллик кўрсаткичини ҳисоблаб лаёқатли-лик категориясини аниқлашни таклиф этади. 5 баллик тезликда тез-тез нафас олиш, терлаш N илан бирга-ликда кузатилувчи юқори юкламалар, 4 баллда кўчиб турувчи оғир юкламалар (масалан, теннис ўйинида), 3 баллда – оғирлиги бир меъёрда юкламалар ( масалан, велосипед ҳайдаш), 2 баллда – ўртача оғирлик ( масалан, волейбол ўйнаганда), 1 баллда – енгил юклама-лар ( балиқ тутиш, сайр) баҳоланади. Жисмоний юкламалар давомийлигини баҳолаш қуйидагича: агар юклама фаолияти 30 минутдан ортиқ бўлса – 4 балл; 20 миунтдан 30 минутгача – 3 балл; 10 минутдан 20 минутгача – 2 балл; 10 минутдан кам бўлса – 1 балл. Жисмоний юкламалар частотаси қуйидагича баҳоланади: ҳар кунлик юклама – 5 балл; ҳафтада 3 – 5 марта – 4 балл; ҳафтада 1-2 марта – 3 балл; бир ойда 1 мартадан кам -1 балл. Энди тезлик баллини давомийлик баллига кейин уни жисмо-ний юклама частотаси баллига кўпайтирамиз. Ҳосил бўлган сон 40 дан кам бўлса бу лаёқатлиликнинг паст категорияси, ҳаёт тарзи ўтирувчан (20 дан паст) ёки жисмоний оллиги етарлича эмас (20-40) ҳисобланади. Э.Н.Вайнер (2001) саломатликни қуйидагича комплекс баҳо-лашни таклиф этади. 5.7. Талабаларни соғломлаштиришни педагогик назорат қилишнинг рейтинг тизими Синов ўтказилиши жараёнида талабаларни ўқув-соғлом-лаштириш жараёнини педагогик назорат қилишнинг рейтинг тизими қўлланилди. Бунинг учун диагностик, тезкор, босқичли, якуний (семестр охирида, йиллик) каби педагогик назорат турларидан фойдала-нилди. Диагностик назорат ўқув йили бошида 1-3 курс талабаларида ўтказилди, машғулотлар ўтиш жараёнида эса тезкор назорат амалга оширилди. Ноябрь ойида, яъи очиқ ҳаво шароитида машғулотлар ўтказиш якунланганда ва гавда тузилиши ва

куч тайёргарлиги якунланган вақтда босқичли назорат ўтказилди. Ва ниҳоят йил охирида якуний назорат амалга оширилди. Талабаларнинг ҳар томонлама тайёрлигини комплекс баҳолаш 4 модул бўйича ўтказилди. Биринчи ва иккинчи модуль (диагностик назорат) талабаларнинг жисмоний ривожланишини баҳолаш мақсадида ўтказилди. Улар Кетле вазн-бўй индекси, ҳаётий кўрсаткич, ўпканинг ҳаётий сиғими, кўкрак қафаси айланаси, тана кучи, ўнг ва чап билаклар динамометрияси, тананинг ёғ массаси, гавда тузи-лиши, семизлик кўрсаткичларидан иборат бўлди. Учинчи модуль жисмоний тайёрлик маълумотларини (торти-лиш, ерга тиралиб қўлларни букиб-ёзиш, брусларга тиралиб қўл- ларни букиб-ёзиш, 5 км га ва 3 км га кросс, айланиб тортилиш, оёқларни тўсинга кўтариш) баҳолашдан иборат. Тўртинчи модуль (якуний назорат) талабанинг жисмоний аҳволини баҳоловчи тестлардан (Кверг, Пирогова, Ивашченко тестлари, Руфье синови) иборат. Ҳар бир модуль бўйича талаба рейтинги тузилади. Ҳар бир модулда талаба 25 балл тўплаши мумкин, чунки у 5 нормативдан иборат. Ўқув йили (семестр) охирида 60 дан кўп балл тўплаган талаба синовдан автоматик тарзда ўтган ҳисобланади. Жисмоний тайёр-лиги бўш бўлган, 60 дан кам балл тўплаган талаба назарий бўлим бўйича талабларни бажаради. 20 та савол, талаба 60 балл тўплаши керак. Жисмоний юкламадан озод талабалар реферат ёзадилар ва гуруҳ олдида уни ҳимоя қиладилар. «Педагог-талаба» педагогик ҳамкорлик тизимини таъминлашнинг методологик асослари Ҳозирги вақтда талабалар гиподинамия (инсон ҳаракат фаол-лигининг чекланиши)нинг организмга зарарли таъсирини тобора кўпроқ англамоқдалар. Шубҳасиз ҳаммага маълумки, жисмоний машқлар инсон организмидаги барча аъзолар

ва тизимлар фаолиятига ижобий таъсир кўрсатади ва руҳий зўриқиш, стресс, безовталик каби нега-тив кўринишларни бартараф қилишга ва уларнинг олдини олишга ёрдам беради. Жисмоний машқларни мунтазам бажариш организмнинг турли шамоллаш ва юқумли касалликларига қарши курашувчан-лигини оширади, асаб-руҳий чарчоқ ҳиссини йўқ қилади. Бундан ташқари жисмоний-соғломлаштириш фаолиятия тала-ба тарбиясининг нафақат тиббий, ижтимоий, иқтисодий тарафлари, балки аҳлоқий, эстетик, этик жиҳатлари билан ҳам бевосита ва бил-восита боғлиқ. Аммо жисмоний машғулотлар бошқарилувчи характерга эга бўлиши учун ҳар томонлама педагогик назорат ўтказиб туриш керак. Назоратнинг турли шакллари (диагностик, тезкор, боқичли, якуний) назоратнинг рейтинг тизими, ўз-ўзини назорат қилиш ва баҳолаш усуллари педагогик ҳамкорлик - «ўқитувчи-талаба» тизимини яратиш имконини беради. Бу тизим мунтазам жисмоний машғулотлар мотивациясига ёрдам беради ва талабаларни ўз саломатлигини таҳлил қилиш ва бошқариш кўникмалариниэгаллашга ўргатади.

Похожие

Футболчиларнинг умумий жисмоний ва махсус жисмоний тайёргарликлари

Жисмоний тарбия машғулотларида жисмоний нагрузканинг гигиеник характеристикаси

Курашчининг жисмоний тайёргарлиги

Волейболчиларнинг жисмоний тайёргарликлари

Жисмоний тарбия гигиенаси