Футболчиларнинг умумий жисмоний ва махсус жисмоний тайёргарликлари - Физическая культура - Рефераты

Футболчиларнинг умумий жисмоний ва махсус жисмоний тайёргарликлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

42.5 KB

Футболчиларнинг умумий жисмоний ва махсус жисмоний тайёргарликлари. Режа 1.Футболчининг умумий жисмоний етуклиги ва ўз ампуласидаги ҳаракати. 2. Футболчини жисмоний сифатларини ошириш. 3.Футболчини техникавий сифатларини ошириш. 4. Футболчини махсус машқларнинг бажариш аниқлгини ошириш. 5. Футболчини жамоасида эгаллаган мовқейи. 6. Футболчини машғулотларда шуғулланиши.

Жисмоний тайёргарлик ўқув-тренировка жараёнининг мухим бўлими хисобланади. Жисмоний тайёргарлик организмнинг функционал имкониятлари умумий даражасини ошириш, ҳар томонлама жисмоний ривожлантириш, соғликни мустаҳкамлаш билан узвий боғлиқ бўлган жисмоний қобилятларни тарбиялаш жараёнидир. Футболчининг умумий жисмоний қобилятларини ҳар томонлама тарбиялаш, умумий иш қобилятларини ҳар томонлама ошириш вазифаларини хал қилади. Умумий ривожлантирувчи машқлар ва шуғулланувчи организмга умумий таъсир кўрсатувчи спортнинг бошқа турларидан олинган машқлар бунда асосий восита сифатида қўлланилади. Умумий жисмоний тайёргарликни ошириш мақсадида қўлланиладиган кўпгина машқлар ҳар томонлама таъсир кўрсатади. Айни чоғда уларнинг ҳар бири у ёки бу сифатларини кўпроқ ривожлантиришга қаратилган бўлади. Жумладан баланд-паст жойларда узоқ муддат югуриш тезликни ривожлантиришга, гимнастик машқлар чаққонликни оширишга қаратилгандир. Бу машқлар машғулотни таркибий қисмига улардан баъзилари эса эрталабки машғулотга киритилади. Футболчининг умумий жисмоний етуклигини унинг бажараётган иш функциясида яъни химояда, ярим химояда ва хужумда ўйнаш ампуласини белгилаб беради. Белгиланган ампулада ўйнаш футболчининг ҳар томонлама жисмоний етуклигини намоён этишга қаратилгандир. Асосан футболда тўпни эгаллаш, уни олиб юриш, ошириш, қабул қилиш, тўхтатиш, зарбалар бериш каби ўз усулий қоидаларини билиши ва уни ўйин даврида қўллай олиши хисобга олинади. Жисмоний тайёргарлик машғулотларда кўпроқ такрорий оралатиб ўтказиш ўзгарувчан, ўйин ва мусобақа методлари қўлланиб турилади. Футболчининг умумий ва махсус жисмоний тайёргарлигида куч, тезкорлик, чидамлилк, чаққонлик, эпчиллик асосий ўрин тутади. Айни шу жисмоний фазилатлари футболчининг ҳаракат имкониятлари даражасини ифодалайди. Футболчининг жисмоний ва техникавий сифатларини оширишда тренировка ягона жараённинг ажралмас бир қисмидир. Футболчининг жисмоний тайёргарлигини такомиллаштириш методикасини қараб чиқар эканмиз, бунда биз аввало жисмоний сифатларни тарбиялаш методларини назарда тутамиз. Кучни тарбиялаш инсон кучи мушаклар кучи орқали қаршиликларни енгиш ёки уларга қарши тура олишдан аниқланади. Футболчи доимо ўз тани ва тўп вазни билан иш тутади, у асосан гавдаси ва тўпнинг инерциясини бартараф қилиш учун ўз кучидан фойдаланади. Ҳаракатнинг бошланиши, тезлаштириш, тўхтатиш ҳаракат йўналишини ўзгартириш, сақлаб туриш тўпга зарба бериш, мана шулар футболчининг кучини намоён қиладиган сифатларидир. Шунинг учун куч тайёргарлиги воситаларини танлаганда, бажарилмоқчи бўлган ҳаракат учун ривожлантирилаётган кучнинг хусусияти ва шартини жуда аниқ билиб олиш керак. Футболчиларда куч ва тезкорликни тарбиялашнинг энг

оқилона воситалари, булар ўрин бўшатиш, енгиб ўтиш ҳарактердаги комбинациялашган динамик ишлардир. Тезлик деганда жуда қисқа вақтда кишининг муайян ҳаракатини амалга ошира олиш қобилияти кўзда тутилади. Улар қуйидагича намоён бўлади. Реакция вақти, якка ҳаракат вақти, ҳаракатнинг максимал частотаси ва ҳаракатнинг бошланиш тезлигидир. Футболдаги тезлик ва майдонда тез ҳаракат қилишдангина иборат бўлмайди, шу билан бирга фикрлаш тезлиги, тўп билан ишлаш тезлиги, тўпга зарба бериш тезлиги. Футбол нуқтаи назардан тезкор бўлган ўйинга рақибни ҳам вақт, ҳам очиқ жойга чиқиб олиш жиҳатидан ютади. Бу сифатлар эса тактик вазифани муваффақиятли ҳал этишга олиб келади. Шундай қилиб футболчининг тезлиги бир бутун сериялардан иборатдир. Улар қуйдаги сифатларида кўринади; оддий вазиятда старт тезлиги, мураккаб вазиятда старт тезлиги старт олиш тезлиги, мутлоқ (пикавой) тезлик силтаниш-тормоз ҳаракатлари тезлиги техник ҳолатларини бажариш тезлиги. Бир ҳаракатдан иккинчисига ўтиш тезлиги футболчининг чаққонлиги аввало футбол майдонида ўзгариб турувчи вазиятда тўпни олиб юрганда, кейин тўпсиз қилган ҳаракатларидан намоён бўлади. Тўпни олиб юриш кимга узатишни танлаш, тўпга зарба бериш, тўпни тўхтатиш футболчидан жуда кенг координацион имкониятларини кўрсатишини талаб қилади. Агар бунга футболчининг ҳаракат ва техник фаолияти яккама-якка олишувлар, тўпни ўзидан ошириб уриш, юмалатиб уриш, сакраб туриб бош билан уриш ва ўйин шарт-шароитлари ёмғир, қорли, иссиқ, ерли майдон, чимли майдонни қўшадиган бўлсак, ўйин фаолиятининг самарали бўлиши учун ривожланган эпчиллик сифатларининг юқори бўлиши футболчи учун муҳим эканлиги тушунарлидир. Футболчида портловчи кучни, тезкорликни, эпчилликни ҳосил қилиш қийин иш, шунинг учун бу сифатларни бутун ҳаёти давомида тарбиялаб бориш зарур.Футболчиларда чидамлиликни тарбиялаш методикасига тўғри ёндашиш учун спортчилар ўйин фаолияти ва ўйин пайтида уларнинг зиммасига тушадиган нагрузкани хисобга олиш зарур. Футболчининг фаолияти бир-бирига зид бўлган зиналарда кечади, бир томондан қисқа вақтда максимал шиддатда ўтувчи иш 5-8 секунд ичида тез югуриш, тезланиш, сакраш, зарба бериш тўп учун курашиш, бошқа томондан ўйин вақти 90 дақиқадир. Чидамлиликни тарбиялашда иродавий сифатлар ҳам олдинги ўринлардан бирида туради. Узоқ давом этадиган иш спортчилардан ички ва ташқи қийинчиликларни, кучли, қатъий, зўр ирода билан енгишни, яъни барқарор ирода сифатларини талаб этади. Чидамлиликни ривожлантиришда машғулотларни юкламасини 5 та белгисига риоя қилган ҳолда ўтказилади. 1. Ишлаш вақти. 2. Иш қийинлиги 3. Дам олиш вақти. 4. Дам олишнинг ҳарактери, 5. Такрорлаш миқдори.

Футболчининг махсус машқларини бажариш аниқлиги унинг тўпни олиб юриш ҳаракатлари, тўпни ошириш ҳаракати, тўпни тўхтатиш, алдамчи ҳаракатлари (финти) тўпсиз ва тўпли тактик ҳаракатлари, якка ва гуруҳли тактик ҳаракатларини бажариши унинг махсус машқлари қаторига киради. Машғулотлар даврида бундай махсус машқларни бажариш ва уни такрорлаш бир неча марта, яъни ҳар машғулотлар даврида уларга алоҳида ўрин берилади. Махсус машқлар футболчини энг асосий ҳаракатларининг мажмуаси ҳисобланади. Уларнинг аниқ бажарилиши ўйин даврида аниқликни ва ғалабага яқинликни таъминлайди. Махсус машқлар асосан якка, гуруҳ ва жамоа шаклида ифодаланади. Бундай машқлар тўпни ва тўпсиз ҳаракатлар асосида амалга оширилиб, бунда тўпни ошириб, тўпни қабул қилиш, тўхтатиш, зарба беришлар, олиб юришлар каби машқлар доимо такрорланиб борилади. Футболчининг жамоадаги тутган ўрни унинг ўз ампуласида бошқа ўйинчиларга нисбатан яхши бажариши натижасида юзага келади. Жамоада бундай ўйинчиларнинг интилишини янада ишонарли бошқаришини таъминлайди. Машғулотлар пайтида бундай ўйинчилар ўзлари устида кўпроқ ишлашига тўғри келади. У тўпни ошириш, тўпни олиб юриш, тўпни аниқ ва очиқ жойга етказиб бериши, зарбани ўз вақтида бажариши қолаверса бутун жамоани ўйин даврида бошқариши жамоа учун жуда катта аҳамият касб этади.

Адабиётлар: 1. Футбол. Физкультура испорт Москва 1971 йил 2. Футбол М.Сушков. Физкультура испорт. Москва 1961 йил 3. Физическая культура. Вўсшая школа. Москва 1984 йил. 4. Ю.Н.Лопачев «Келинг, тўп тепамиз». Тошкент 1988 йил

Похожие

Волейболчиларнинг жисмоний тайёргарликлари

Жисмоний тарбия методларига умумий характеристика

Жисмоний тарбия назариясининг умумий принциплари

Жисмоний тарбия ва спорт машғулотларининг умумий физиологик қонуниятлари

Жисмоний тарбия машғулотларида жисмоний нагрузканинг гигиеник характеристикаси