Миллий буржуа жисмоний тарбиясини вужудга келиши - Физическая культура - Рефераты

Миллий буржуа жисмоний тарбиясини вужудга келиши

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

105.5 KB

Миллий буржуа жисмоний тарбиясини вужудга келиши Режа 1. Францияда жисмоний тарбия тараққиёти. 2. Европа мамлакатларида жисмоний тарбия ва спорт.

1810-йили Фридрих Ян Хазенхайддаги гимнастика майдонида ёшларнинг харбийлаштирилган ўйинларини ўтказа бошлади. 1811-йилдаёқ бу майдонга гимнастика снарядлари (турник, тирмашиб чиқиш учун мачта ва нарвонлар, параллел бруслар ва бошқалар) ўрнатилган эди. Ян майдонидаги машғулотларга қатнашувчи ўқувчилар сони жадал ўсиб борди ва 1812 йилнинг бахорига келиб, 500 кишига ва унинг ёрдамчилари рахбарлигида гимнастика машқлари билан, харбий ўйинлар билан шуғулланар ва ярим харбий-ярим туристик юришларда қатнашар эдилар. гимнастикачиларни эса турнерлар деб атади. 50-йилларда жисмоний тарбия (гимнастика) ўқув юртларида жорий этила бошланди. Қисқа вақт ичида ўқувчиларнинг кўп сонли машқларни бажаришлари учун имконият яратиш мақсадида снарядлар группалаб (турник, лангар, чўп, брусслар ва хоказолар қатор қилиб) қўйилар эди. Францияда спорт-гимнастика харакати. 1819 йилда Аморос Нормал граждан ва харбий гимнастика мактабини очди ҳамда Франциядаги барча ҳарбий ўқув юртларининг жисмоний тайёргарлик инспектори қилиб тайинланади. У фақат ташкилотчигина эмас, балки табиий-амалий гимнастика системасининг яратувчиси ҳам эди. Амороснинг “Жисмоний, гимнастика ва аҳлоқий тарбияга доир қўлланма” номли китоби (1830 йил) мукофотга тақдим этилган ва олий таълим совети томонидан Франциядаги барча мактабларнинг кутубхоналари учун тавсия қилинган эди. Аморос кишида ҳаракат қилиш, ўйлаш ва ҳис этиш қобилиятини ўстириш зарур деб хисоблайди. Унинг фикрича, гимнастика соғлиқни яхшилаши, умрни узайтиришга, инсон зотининг яхшиланишига, айрим кишиларнинг ва жамиятнинг қудрати ва бойлигининг ошишига ёрдам бериши керак. Аморос гимнастика билан шуғулланувчиларнинг қизиқишини ошириш мақсадида ҳар бир ўқув группасининг ўзига хос ўз-ўзини бошқарадиган жамоа бўлишига харакат қилар эди. Бундан кейинги йилларда Францияда жисмоний тарбияси икки йўналишда, чунончи: жамоатчилик йўли билан ва хукумат йўли билан ривожланиб борди.

Парижда гимнастика бўйича янги ўқув юртини (1842 йил) ташкил қилган Ипполит Триа (1813-1871 йиллар) жисмоний тарбияни жамоатчилик йўли билан давом эттирди. Триа ва унинг издошлари жисмоний тарбиянинг бирор янги методикасини ишлаб чиқмадилар, балки Аморос томонидан яратилган методикадан фойдаландилар. 1813 йили Линг Стокгольмда гимнастика институти ташкил қилди, бу ерда ўз гимнастикасини ўқита бошлади. Линг гимнастиканинг тўрт турини-ҳарбий гимнастикани, педагогика гимнастикасини, шифобахш гимнастикани ва эстетик гимнастикани ажратди. Дам олиш учун чалғитувчи машқлар деб аталувчи машқлар, нафас олиш машқлари ва юриш машқлари ҳам қўлланилар эди. Дарсларда ўйинлар ҳам киритилар, лекин улар асосий машқлар сифатида бажарилмас эди. Швед гимнастикасининг авторлари дастлабки холатга, яъни машқларнинг бажарилишига киришган холатга алоҳида ахамият берганлар. Бундай дастлабки ҳолатлар қўллар, оёқлар ва гавда учун турли-туман бўлган. “Сокол” харакатининг вужудга келиши. Чехияда, сўнгра эса Австро-Венгриянинг славян ҳалқлари ўрнашган бошқа районларида ҳам 60-йилларда “Сокол” гимнастика ҳаракати вужудга келди. Чех ёшларини бирлаштиришнинг асосий формаси 1862 йилда ташкил топган “Сокол“ гимнастика жамияти бўлиб қолди. Ҳозирги спорт гимнастикаси ҳам худди ана шу “Сокол” гимнастикасидан ўсиб чиқди. “Сокол” гимнастикасининг асосий автори, гимнастика машқларининг асосий техникалари ва методларини ишлаб чиққан эстетика профессори Мирослав Тирш (1832-1884 йиллар) эди. Сокол гимнастикасини чиройли қилиш учун хар хил буюмлардан таёқлар, шарфлар, қадимий турларидан фойдаланиларди. Турник, бруслар, гимнастик отда машқлар ва эркин хамда мусиқага жўр бўлувчи машқлар, акробатик машқлар ишлаб чиқилган эди. Барча машқлар тўрт асосий группага бўлинар эди. 1. Снарядсиз машқлар. 2. Снарядли машқлар.

3. Группа машқлари. 4. Харбий машқлар. Бу даврларда бошқа мамлакатларда хам жисмоний тарбия ва спорт гуркираб ривожлана борди. Англия коллежларида ўқишдан ташқи вақтларда енгил атлетика, сузиш, футбол, эшкак эшиш, крикет ва бошқа ўйинлар билан шуғулланар эдилар. 30 йиллардан бошлаб мактаб ўқувчилари ўртасида югуриш, сакраш ва спорт ўйинлари мусобақалари ўтказила бошланди. Янги замонда чет мамлакатларда физкультура ва спорт. XX аср бошларидаёқ дастлаб Англияда, кўп ўтмай, бошқа мамлакатларда бойскаутлар (разведкачи болалар) отрядлари пайдо бўлди. Францияда йигитлар баталpонлари тузилди. Россияда эса “ермак” отрядлар майдонга келди. Чехларнинг “Сокол” ташкилотларида ёшларни харбий жиҳатдан тарбиялаш авж олиб кетди. Жисмоний тарбиянинг янги системаларидан ҳарбий ва харбий спорт мақсадларда кўзда тутган системаларгина айниқса кенг ёйила бошлади. XIX асрнинг охири ва ХХ аср бошларида харбийлаштиришни кучайишига қарамай, жисмоний тарбия ҳақидаги фан маълум даражада муваффақиятларга эришди. Жисмоний тарбиянинг янги, бирмунча мукаммал система ва методлари пайдо бўлди. Эски системалар такомиллаштирилди. Врачлар, педагоглар, биологлар ва гигиеначиларнинг жисмоний тарбия муаммоларига бағишланган илмий текшириш ишлари ҳақида кўпгина мақолалар эълон қилинди. Йирик капиталистик мамлакатлар гўё спортни ёйиш ва ҳалқаро спорт мусобақалари ўтказиш мақсадида жуда кўп миллий ва ҳалқаро спорт ташкилотлари туздилар. Жорж Демени (1850- 1917) жисмоний тарбия сохасида ишлар олиб борган ва ўзининг гимнастикасини яратган. Демени гимнастикаси қоидалари қуйидагича: 1. Машқлар серхаракат бўлиши. 2. Ҳаракатлар тартибли ва силлиқ бўлиши. 3. Ортиқча харакатларни бартараф этиш. Шунингдек Демени спорт машқларини етти хилга бўлган эди. Юриш, югуриш, сакраш, тирмашиш, оғирлик кўтариш ва ташиш, ирғитиш ёки

улоқтириш, ҳимояланиш ва ҳамла қилиш. ХХ аср бошларида ритмик гимнастика сохасида Далькроз ишлар олиб борди. Унинг гимнастикаси машқлари ритмик машқлар, диққат учун машқлар, тайёргарликсиз машқларга бўлинган. Айседора Дункан (1878-1927) бадиий гимнастика тараққиётига катта таъсир кўрсатди. Унинг рақсларида ҳиссиёт юқори ва харакатлар уйғун хамда таъсирчан бўлиб кетган эди. Айседора Дункан импровизацияга катта эътибор берди. Меркуриалис медицинани даволаш медицинаси ва сақловчи медицина деб иккига ажратди. Сақловчи медицинани у бузуқчиликка ва озиқ-овқат ҳамда винони ортиқчи истеъмол қилишга қарши курашга мўлжаллади; бундай ҳоллар оқсуякларнинг вакилларига мувофиқ эди. Қуйида Сокол гимнастикаси мақлар ва аристократларнинг крикет ўинларидан намуналар берилган.

Фойдаланилган адабиётлар 1. Б.И.Загорский, И.П.Залетаев, Ю.П.Пузир. Физическая культура. М.1989 г. 2. В.В.Столбов. Истор.физ.культ. Учебник. М. 1989 г. 1. 3.Н.Ф.Кулинко. История и организация физическая культури. М.1992. 3. Н.К.Макерцев. Страници истории спорта.М.1987. 4. Е.Л.Озерецкая. Олимпийские игри. Л.1990. 5. Е.Л.Озерецкая. Олимпийский факел над Римом. М. 1990. 6. П.А.Соболев. Олимпия, Африка, Америка,Азия,Рим. М.1990. 7. И.Г.Чудинов. История физической культури. М.1990. 8. А.О.Романов. Международное спортивное движение. М. 1993. 9. Б.Хавин. Все об олимпийских играх. М.1994. 10. Д.Д.Егоров. Все о спорте. М. 1994. 11. Жисмоний тарбия тарихи. Тошкент. Укитувчи. 1989. 12. В.Г.Кудрявцева. Спорт мира и мир спорта. М. 1997. 13. Л.Кун. Всеобшая история физической культури. М. 1992. 14. А.П.Романов. МОК и международное спортивние движение. М. 1990.

Похожие

Халқаро спорт уюшмаларининг вужудга келиши

Волейбол ўйининг вужудга келиши ва унинг қоидалари

Янги даврнинг иккинчи боскичида жисмоний тарбия ва спорт. Халкаро спорт уюшмасининг вужудга келиши ва унинг ривожланиши

Футболчиларнинг умумий жисмоний ва махсус жисмоний тайёргарликлари

Жисмоний тарбия машғулотларида жисмоний нагрузканинг гигиеник характеристикаси