Kurash - Физическая культура - Рефераты

Kurash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

70 KB

Kurash Reja: 1. O`zbek kurashi dunyo kezmoqda 2. Buxorocha milliy kurashda texnik-taktik tayyorgarlik 3. Kurashchilarning psixologik-pedagogik mahoratlarini shakllantirish

KIRISH O`zbek kurash butun dunyo bo`ylab yuz tutayotgan bir davrda xukumatimiz rahbari I.A. Karimov say harakatlari bilan buyuk allomalarimiz A.T. Xakim Termiziy, Voxovudun Naqishbandiy Poxlovon Maxmud ruxlarini shod aylash maqsadida ushbu а lomalarimizni ya`nada xotira xalqaro muloqatlarini Kurash sport turi bo`yicha butun dunyo tanishmoqda. Bugungi kunda “kurash” bo`lishga o`quv uslubiy qo`llanmani yaratish zaruriyati tug`ildi va unda O`zbekiston Respublikasi mustaqilligi yillarida qo`lga kiritilgan xozirgi xozirgi zamon ilmiy ilmiy tadqiqotlariga doir ma`lumotlar o`z aksini topdi. O`quv uslubiy qo`llanma asosan jismoniy madaniyat fakul`tetlarining talabalari, magistirlari, umumta`lim maktablari akademik litseylar, gimnaziyalar va boshqa turdagi o`rta ta`lim va o`rta maxsus davlat ta`lim jismoniy tarbiya mutaxassislari jismoniy tarbiya o`qituvchilari, bolalar, o`smirlar sport maktablari murabbiylari, jismoniy tarbiya va sport yo`riqchilari va ko`p sonli jismoniy tarbiya va sport ixloslandilari uchun mo`ljallangan. O`quv uslubiy qo`llanmaning mazmuni o`zbek kurashi bo`yicha murabbiy o`qituvchilar tayyorlash dasturi talabalariga mos ravishda bayon etiladi hamda talabalarning o`zbek kurashini o`rgatish nazariyasi va usullarini kurashning texnika va taktika nazariyasini o`zlashtirish, mustaqil ishlash uchun zarur bo`lgan bilimlar hamda kasbiy pedagogik ko`nikmalarni egallashini nazarda tutadi. Ayniqsa kurashchilarning mashg`ulotlarini rejalashtirish masalasiga aloxida o`rin ajratilgan. Xukumatimiz rahbari I.A. Karimov O`zbek kurashga qaratgan yuksak e`tiborlari yanada bizni ruxlantirib o`z oldimizga qo`yilgan vazifalardan kurash sirlarini yanada o`sib kelayotgan avlodga singdirish maqsadida o`quv uslubiy qo`llanma, darslarini --------joiz deb ilamiz.

O`ZBEK KURASHI DUNYO KEZMOQDA Sportni sog`liq garovi ekanligi va ma`lum tana a`zolarini turli jismoniy mashqlar orqali chiniqtirish, shu asosda inson salomatligini ta`minlash Abu Ali Ibn Sinoning tibbiy asarlarida alohida qayd etilgan. Buyuk bobokolonimiz tana a`zolarining turli qismlarini rivojlantirish bo`yicha turlicha mashqlarni tavsiya etgan, sport turlarining rang-barang va xilma-xilligi ham shundan bo`lsa ehtimol. Minglab yillar davomida Markaziy Osiyoda sportning milliy turlari rivojlantirilgan va takomillashib borilgan. Lekin Respublikamiz Rossiya tomonidan bosib olingach, milliy sport turlari ikkinchi bosqichga surilib, uning o`rniga rus sport turlari kirib kela boshladi. Lekin xalq o`zining ko`pkari-“uloq”, “qiz quvmoq” merganlik, kamon, nayza uloqtirish va, ayniqsa, milliy kurash turlarini hech qachon unutmadi, uni doimo takomillashtirib bordi. Milliy kurash “Farg`onacha kurash” “Buxoracha kurash turlariga bo`lingan. Kurashning Buxorocha turi o`zining texnik ijrosi qonun-qoidalari bilan Ovropa, Amerika, Afrika xalqlarining kurashlariga uxshab ketadi. Agar sobiq ittifoq davrida o`quv dasturlariga kiritilganda jismoniy mashqlarni sport turlarini olib ko`rsak, unda sportning milliy turlariga o`rin berilmagan. YUrtimiz mustaqillikni qo`lga kiritgach respublikamiz xalqlarining milliy sport turlarini shu jumladan milliy kurashni rivojlantirish Buxorocha va Farg`onacha kurash turlarining qonun-qoidalarini ishlab chiqish uni ilmiy o`rganish uslubiy takomillashtirish; targ`ib va tashviq qilishga, yoshlarni kurashga ko`plab jalb qilishiga katta ahamiyat berildi. Hozirgi paytda, ayniqsa, buxorocha kurash o`quv dasturlaridan o`rin oladi. Kurash turi sportning muhim turi sifatida rivojlanib bormoqda. Uning moddiy bazasi uzluksiz yuksaltirilib, sportchilar uchun maqbul shart-sharoit yaratib berilmoqda. Respublikamiz polvonlari ham bu g`amhurlik va imkoniyatlarga javoban kurashning Ovropa Osiyo, dunyo chempionatlarida yuqori ko`rsatkichlarga erishib, mustaqil Respublikamiz sport sharafini munosib himoya etmoqdalar. Ma`lumki, sportning boshqa turlari kabi buxorocha milliy kurash bilan kichik yoshdan shug`ullanish lozimligi isbot talab qilmaydigan haqiqatdir. CHunki sportchiga muvaffaqiyat keltirilgan epchillik, chaqqonlik, kuchlilik, tezkorlik, murakkab vaziyatlarda sanoqli soniyalarda eng maqbul yechim topish dadilligi kabi jismoniy sifatlar bolalarning ilk yoshidan shakllanib boradi. O`smirlarni sportning kurash turiga qiziqtirish uchun o`z texnikasi bo`yicha xalqaro qoidalarga yaqin turadigan milliy kurash turlarini rivojlantirish katta ahamiyatga ega. O`zbekiston, Qozog`iston, Tojikiston, Gruziya, Armaniston va boshqa Respublikalarda sportning kurash turini rivojlantirishga katta e`tibor berilayotganligi tufayli, shu mamlakatlarda jahon miqyosidagi taniqli polvonlar yetishib chiqmoqda. Ushbu

mamlakatlarda o`tkaziladigan bayramlar xalq sayllari va boshqa katta tantanali xalq yig`inlariga razm solsang, ularda milliy kurash markaziy o`rin egallayotganligiga guvoh bo`lasiz. Buxorocha kurash sportning milliy turigina bo`lib qolmasdan, o`zbekistonliklarning jahon andozalariga juda yaqin turadigan musobaqasi, respublikamizning dunyo bo`ylab yuz tutishida asosan vositalardan biridir. Bugungi kunda sportning kurash turlari bo`yicha xalqaro darajada erishgan ijobiy ko`rsatkichlar shu sohada, sportchilar tayyorlashni texnik vositalarini ilg`or xorijiy kurash texnologiyalarining uslublarini qo`llash, sportchilarni musbaqalarga puxta tayyorlashni ilmiy asoslangan uslublari bilan ish yuritishni ta`minlash, shuningdek yuqori malakali polvonlarni tayyorlab yetishtirishning zamonaviy nazariyasi va amaliy xulosalarni ilmiy uslubiy jihatdan umumlashtirib, tayyorgarlik tizimlarini bir-biri bilan uzviy bog`liq bo`lgan asosiy omilga ajratish mumkin. 1. Sport musobaqalari natijalarini oldindan bashorat qilish. 2. Sportning faoliyatining oldindan jadallashtirish. 3. Turli bosqichlarda sportchilarga harakat va ruhiy xolatlarni musobaqalarda ko`rsatgan natijalarga qarab belgilash. 4. Sportchining yosh va sport malakalarga imkoniyatlarini qayta tiklash va sport mashg`ulotlarini takomillashtirish. 5. Mashg`ulot va musobaqadan so`ng kuch hamda mahoratini qayta tiklash takomillashtirishni ta`minlay oladigan zamonaviy sport jihozlari mavjudligi turadi. 6. Murabbiylarning maxsus bilimlari pedagogik mahorati va o`z ustida mustaqil ishlay olishi jahon sifat darajalariga javob beradigan darajada sportchini o`z ustida mustaqil ishlashga ko`maklashish hozirgi kunda buxorocha va farg`onacha kurash turlarini o`zbek va belbog`li kurash turlari deb yuritilayapti. Bu ham hukumatimiz rahbari aytganlaridek sport kabi hech bir narsa tez vatanni dunyoga tanita olmaydi. BUXOROCHA MILLIY KURASHDA TEXNIK-TAKTIK TAYYORGARLIK O`zbekiston Respublikasining mustaqilligi hayotning hamma sohalarida namoyon bo`lmoqda. Jumladan, sport sohasida ham milliy kurash kurtak ochmoqda. Ayniqsa, milliy kurash ommalashib bormokda va 7-70 yoshgacha bulgan kit`amiz istikomat kilayotgan xotin-kiz va erkaklar urtasida ommalashishida uztoz-murabbiylarni xamda professor ukituvchilarning xissasi kattadir. Milliy kurashning ham buxorocha turi regional xususiyatga ega bo`lib, takomillashib boryapti. To`g`ri kurash deganimizda faqat kurash tushuvchilar, kurash musobaqalari ko`z o`ngimizda namoyon bo`ladi. Lekin kurashchini yuksak darajaga chiqarish uchun trener-murabbiylar o`ziga xos mas`uliyat bilan faoliyat ko`rsatishlari joizdir. Buxorocha kurash sport faoliyatining shunday bir turiga kiradiki, muvaffaqiyatga erishish ko`p jihatdan texnik xarakatlarni egallay olish hamda ularni qullay bilish

mahoratiga, qo`yilgan vazifalar muvoffaqiyatli bajariladigan optimal taktik va strategik variantlarini tanlash va ularni ishga solish mahoratiga bog`liq bo`ladi. Bunda ustoz (murabbiy) oldida, sportchi oldida texnik-taktik tayyorgarlikni samarali rejalashtirish zaruriyati hamda sport mahorati ortib borish dinamikasini nazorat qilish va tahlil etish maqsadida, shunindek sport mashg`ulotini samarali ravishda muvofiqlashtirib borishga tayyorgarlik kurashi bo`yicha bir qator mutaxassislarning fikriga qaraganda xozirgi vaqtgacha texnik-taktik tayyorgarlik masalasi hal etilmagan muammo bo`lib kelmoqda, chunki ko`pchilik bunday usulni tatbiq etmaydi. Texnik-taktik tayyorgarlikni baholash hamda qo`yilgan vazifani hal etish uchun uni qo`llash yo`llarini ishlab chiqilishi sportchilarning texnik-taktik darajasini miqdor jihatdan bir-biriga taqqoslash hamda sport tayyorgarligining pedagogik jarayoniga muhum tuzatishlar kiritish imkonini beradi. Xozirgi vaqtda polvonlarning tayyorgarligiga baho berish, asosan musobaqaga faoliyati jarayonida yoxud tekshirib, kurish, kurash natijalari bo`yicha amalga oshirilmoqda. Natijalar olingandan keyin ustoz bilan shogirdlar bo`lgan musobaqalar xarakterini tahlil qilib, qanday tayyorgarlik kurishni oldindan mukammal dasturini tuzib, texnik-taktik tayyorgarlikni rejalashtirib, dastur bo`yicha mashg`ulotlarni olib borish kerak. Buxorocha kurashga texnik-taktik tayyorgarlikning ayrim kursatkichlari kupchilik mutaxassislar tomonidan bayon etilgan, ularning klassifikatsiyasi keltirilgan, ularni tatbiq etilishining turli xil yo`nalishlari belgilab berilgan. Lekin texnik-taktik ko`rsatkichlari sistemasini yaratmay turib, sportchini, kishining turli bosqichlarini samarali tarzda nazorat qilish, sport yutuqlarini prognoz qilish metodlarini ishlab chiqish, sportchilarni, kurashchilarni loyixa bo`yicha tayyorlashning aniq maqsadli vazifalarini maydonga tashlash mumkin emas. SHuning uchun buxorocha kurashning texnik-taktik tayyorgarlik ko`rsatkichlarini ishlab chiqish va ularga miqdoriy baho berish sestimasini qo`llanish usullarini tashkil etilishi zarur. KURASHCHILARNING PSIXOLOGIK-PEDAGOGIK MAHORATLARINI SHAKLLANTIRISH Mamlakatimiz mustaqil bo`lganidan keyin sportga e`tibor yanada ortdi. Mamlakatimiz sportchilari jahon arenalarida O`zbekiston bayroqini yuqori ko`tarib yurtimiz sha`nini himoya qilib kelishmoqda. Nafaqat shahar xattoki qishloq yoshlari o`rtasida ham jismoniy tarbiya va sportga e`tibor qaratilgan.

Prezidentimiz I.A. Karimovning “Davlat va jamoat tashkilotlari, yangidan tashkil bo`layotgan birlashma va jamg`armalar o`z kuchlarini bir maqsad yo`lida to`plashlari hamda jismonan bardam, axloqiy pok, ma`naviy sog`lom avlod tarbiyasi yo`lida kuch va vositalarini ayamasliklari lozim”degan so`zlari, barcha o`quv muassasalarida, tashkilotlarda, maxalla va qishloqlarda jismoniy tarbiya va sport bilan shug`ullanish uchun barcha shart- sharoitlar amalga oshirishga sabab bo`lmoqda. Jismoniy tarbiya va sport borasida qanchadan qancha qaror, farmoyishlar chiqib, ularni bajarilishi natijalarini respublika miqyosida o`tkazilayotgan “Umid nihollari”, “Barkamol avlod” “Universiada” musobaqalarini o`tkazilishida hamda O`zbekistonlik sportchilarning erishayotgan muvofaqqiyatlarida yaqqol ko`rishimiz mumkin. Jismoniy tarbiya bilan shug`ullanish kishini sog`lom bo`lishga olib kelsa, sport bilan shug`ullanish kishini jismoniy sifatlarini oshiradi va yuqori natijalar ko`rsatishga olib keladi hamda bo`sh vaqtini foydali mashg`ulotlarga sarf qiladi. Ana shunday sport turlaridan biri o`zbek kurashidir. Bu kurash tarixi bundan 2500 yil ilgari hozirgi O`zbekiston xududida yashagan qabilalar orasida ham mavjud bo`lgan. Demak o`zbek kurashining tarixi ana shu davrlarga borib taqaladi. O`zbek kurashining hozirgi kundagi rivojlanishi nafaqat mamlakatimizda hattoki chet mamlakatlarda ham ancha yuqoridir. CHet mamlakatlarda ham bu kurash bo`yicha bir necha bor yirik musobaqalar o`tkazilmoqda. Ana shunday musobaqalarga tayyorgarlik ko`rish, texnik va taktik jihatlarni malakali murabbiylar yordamida o`zlashtirishi sportchining yuqori natijalari ko`rsatishiga olib keladi. Ammo kurashchilar uchun texnik va taktik xolatlarini o`zi kamlik qilmasmikan? Kurashchi uchun psixologik tayyorgarlik albatta muhimdir. Musobaqalashuv jarayonida sportchilarni ruhiy tayyorgarlik darajasi pand berganligi sababli imkoniyatlari chegaralanib qoladi va natijada mag`lubiyat alamidan tatib ko`rishga majbur bo`ladi. Kurashchilarda jismoniy tayyorgarlik bilan birga kuch, chaqqon, tezkorlik, egiluvchanlik va chidamlilik kabi jismoniy sifatlarini oshirib borib, ularning ma`naviy va irodaviy sifatlari hamda maxsus ruhiy imkoniyatlarini takomillashtirish lozim. Jismoniy sifatlarni tarbiyalash jismoniy tarbiya jarayoni deb qaraladi. Jismoniy sifatlarni tarbiyalashda; Masalan kurashchi mashqlarni kup marotaba uning bajarilishi texnik uzlashtirish maqsadida takrorlayversa, shu vaqtning o`zida ham kuch, ham chidamlilik va tezkorlik kabi jismoniy sifatlari tarbiyalanadi. Usulni bajarish jarayonida o`ta tez xarakat yaxshi natija beradi. Usul o`rganish jarayonida oladigan charchoqlariga qaramasdan ma`lum bir me`yorda shug`ullanishni davom ettirish natijasida chidamlilik sifati oshadi.

SHunindek usul bajarishi jarayonida egilib bajariladigan usullar va maxsus egilib bajariladigan mashqlar egiluvchanlikni oshiradi. Bu kurashchi uchun muhim jarayondir. Psixologik tayyorgarlik. Sport turlarining o`ziga xosligi yoki sport turining alohida bo`limlari, sportchilar psixikasiga qo`yiladigan talablarga o`z izlarini qoldiradi. Kurash bilan shug`ullanadigan kishilarda g`alaba uchun kerakli paytda bor kuchini berish va bor kuchini to`play bilish kabi sifatlar xarakterlidir. Agar kurashchilarda ishonchsizlik mavjud bular ekan, demak tavakkal qilishga majbur bo`ladi. Buning natijasi hamma vaqt ham samara bera olmaydi. Sportchilarni psixik tayyorlash ularni ruhiy xolatini raqibiga nisbatan tayyorgarligini oshiradi. Masalan: sportchiga raqibi haqida, uning usullarini, kuchini, xarakterini oldindan bashorat qilib berish, uning sodir bo`lishi mumkin bo`lgan xarakatlari muvofaqqiyatli bo`lishiga olib keladi. Sportchini bunday holatlarga o`rgatishda nimalarga e`tibor qaratishimiz lozim bo`ladi. 1. Raqibiga nisbatan sportchini g`alaba qilishga ishonchini his qilishi; bunda sportchi o`rgangan usullarni samara berishi va ular ustida tinimsiz mashg`ulot olib borganligi xis qilishi buning natijasida qulay vaziyatda bajaradigan usuli natija berishiga ishonch hosil kerak bo`ladi. 2. Raqibini bajarishi mumkin bo`lgan usullarini oldindan o`rganib, o`sha usullarga qarshi usul bajarish reaksiyasini oshirish (bu taktikaga ham kiradi). 3. Sportchini mashg`ulotlaridagi aktiv harakatlari, mashg`ulotlaridagi natijalari va musobaqalarda erishib qolgan yutuqlarini eslatib ruhan tetiklashtirish. 4. Sportchilarni ruhiy tayyorgarliklaridan yana bir refleksiya, ya`ni kurash davomida shu kurashning qanday borishini bilish qobiliyati hisoblanadi. Kurashchi uchun raqibini fikrini, bajaradigan xarakatlarini, uyin usullarini, uning chap va o`ng tomondan bajaradigan usullarini aktivligini tezlik bilan analiz qilish va tezlik bilan qarshi javobga tayyor bo`lish uyg`otish lozim. 5. Raqibining emotsiyasi -yuz xarakatlaridan qaysi xarakatlari xaqiqiy va qaysi xarakatlari qalbaki ekanligini bilib turish sportchiga o`z vaqtida himoyada bo`lishi va qarshi xujumga o`tishga imkon beradi. 6. Ruhiy tayyorgarlik jarayonida sportchilarni o`z xolatlarini, sezgilarni to`g`ri baholashga va ularni xarakatining funksional imkoniyatlari bilan bog`lashga o`rgatish zarur. 7. Mushaklarni to`la va tez bo`shashtira olish sportchiga musobaqa jarayonida dam olish kerak bo`lgan imkoniyatlaridan to`la foydalana olishiga yordam beradi. Mushaklarni samarador bushashtirish sportchi o`z diqqatini bir zumda to`play olishi uchun va juda qiyin sharoitlarda yuqori samarali xarakatlarni bajarish uchun sharoit tug`diradi.

8. Sportchini butun fikrini musobaqa jarayoniga qarata bilish, fikrini bir joyga tuplash. Ko`pgina sportchilarning musobaqalaridagi suskashligi yoki muvafaqqiyatsizligi ularning xaddan tashqari xayajonlanganligidan kelib chiqadi. Musobaqadagi ishonchsizligi usullarni oxirgacha bajarmaslikka olib keladi. Buning natijasida bajarilgan usul uchun qo`llanilgan qarshi usulga duch keladi va mag`lubiyatga uchrashi mumkin. Sportchilarning ruhiy tayyorgarligini oshirish ularning xarakteriga ham bog`liq. Bu jarayonlarni amalga oshirish malakali va tajribali ustoz murabbiylarining ish uslublariga ham bog`liqdir. Ba`zi xolatlarda murabbiylarning shogirdlariga nisbatan ruhiyatini ko`tarish uchun qo`llaydigan bir necha usullarni kuzatishimiz mumkin. -Ma`naviy va irodaviy tayyorgarligini oshirish. -Diqqatini bir joyga to`plash. -Maqsadga intilish. -G`alabaga ishonchini uyg`otish -Raqibiga imkoniyat qoldirmasdan harakat qilishga undash. -CHarchaganda ham ichdam bilan musobaqani davom ettirishga undash. -O`z-o`zini nazorat qilishga undash. -Raqibiga befarq bo`lmasligini eslatish. Sportchining uslublarini natija berishiga ishontirish, tushuntirish va raqibini uslublarini bilgan hollarda esa unga qarshi usullarni ishlatish tavsiyalarini berish, natijasi yaxshi bo`lishini bildirish bilan ruhiyatini ko`tarish. Bularning barchasi g`alabaga olib keladigan omillardir. 1. Kuchni va xarakat uyg`unligi taraqiyotiga yunaltirilgan maxsus dinamik mashqlarning tashlanishi. 2. Ma`lum guruxlari mushak kuchlarini taraqqiyotiga qaratilgan maxsus izometrik mashqlarning tanlanishi. Jismoniy qobiliyatlar va texnik xarakatlar taraqqiyotiga qaratilgan ma`lum darajadaga bir- biriga mos xolda ta`sir ko`rsatuvchi maxsus mashqlar ishjab chiqilgan. Tezkorlik – kuchlilik yo`nalishidagi mashqlarni quydagicha tasnif qiladi. 1. Maxsus bulmagan ta`sir ko`rsatuvchi mashqlar: 2. Mazkur sport turida boshqaruvchi mushak guruhinining taraqqiyotiga qaratilgan analitik mashqlar

3. Asosiy sport malakalari doirasidagi kuchni mukammallashtiradigan mashqlar. Kuchni rivojlantirishga qaratilgan quydagi mashqlar tuplamini tavsiya qiladi: 4. CHegarada bo`lmagan og`irlikni charchash xolatgacha takroran ko`tarish: 5. CHe gar a dagi og`irlikni ko`tarish 6. Maksimal tezlik bilan chegarada bo`lmagan og`irlikni ko`tarish. Olimlarning fikricha kvalifikatsiyali sportchilar uchun eng samarali uslub bo`lib qisqa muddatli kuzatishlar va takrorlashlar ko`rinishlari xisoblanadi. Bir qancha boshqa yondoshlar mavjud bo`lib, ular ko`pincha boshqa harakat sifatlariga taaluqli. Maxsus va maxsus bo`lmagan mashqlarni aylanma mashg`ulotda, shunga o`xshash manekenni uloqtirishda maxsus chidamlikni oshirish mumkinligini ko`rsatadi: 1- bosqichda – arqonga oyoqning yordamisiz chiqish (1-2 marta) va 5-8 marta gavdani ekkan holatda sakrash; 2- bosqichda ko`prikda, (mostda) turib shtanga disklarini aylantirish (xar bir tomonga 10-15 martadan) va 5-8 marta sakrash; Z-bosqichda-gavdani (mostda) orqaga tashlagan xolatda sherik bilan ushlash i b oldi n g a egilish ( 10 marta ) va 5-8 marta uloqtirish; 4- bosqichda turnikda tortilish 15-20 marta va 5-8 marta ulo q ti rish; 5- bosqichda – yerda yotib, tayangan xolda qullarni bukib yozish (20-40marta ) va 5-8 marta ulo q ti rish; 6- bosqichda ko`prik xolda yugurish har bir tomonga 5- 10 martadan va 5-8 marta uloqtirish; F.A. Kerimov ko`rsatishicha, tezkor – kuchlilik yunalishidagi mashqlarni aylanma mashg`ulotlarda 10-15 umumiy xajmidan oshiqroq MJT bazali bosqichda va TTX xajmida 30 martaga ko`paytirish kurashchilarni mashg`ulot jarayonini samaradorligini oshiradi.

Foydalangan adabiyotlar ro`yxati 1. Kerimov F.A.” Kurash tushaman” Toshkent Ibn Sino 1990yil 2. Kerimov F.A.” Sport kurashi nazariyasi va usuliyati” Toshkent 2007yil 3. Kerimov F.A , A.K.Nurullayev “ Volnoya borba ”Toshkent 2007 4. YUnusova YU.M.” Sport faoliyatining nazorat asoslari ” Toshkent 1994yil 5. I.A.Karimov “ Kuchli davlatdan kuchli jamiyat sari ”Toshkent 1998yil 6. R.S.Salomov “ Sport mashg`ulotining nazariy asoslari ”Toshkent 2005 7. Ashmarin B.A. “ Teoriya i metodika pedagogicheskix issledovaniy v fizicheskom vospitanii” .Moskva Fizkultura i sport 1978 god 8. Nurshin J.M.,Salomov R.S.,Kerimov F.A. “ Uzbekcha milliy sport kurashi ” Toshkent 1993 yil 9. Atayev A.K. “ Kurash ” Toshkent 1987 yil 10. Tumanyana G.S. “ Sportivnaya borba ”Moskva 1985god 11. Atayev A.K. “ Buxoro polvonlari ” Toshkent 2000 yil 12. Platonov V.N “ Obshaya teoriya podgotovki sportsenov v olimpiyskom sporte ” Kiyev 1997god

Похожие

Kurash

Kurash texnikasi va taktikasi

Kurash musoboqalarini o`tkazishda foydalaniladigan jihozlar

Kurashchilarning texnik-taktik mahorati. Kurash musobaqasida ishlatiladigan iboralar va ishoralar

Sport o‘yinlari - futbol, basketbol, voleybol gigiyenasi. Qilichbozlik, boks, kurash va og’ir atletika gigiyenasi