Футбол ўйинидан олинадиган жароҳатлар ва уни олдини олиш - Физическая культура - Рефераты

Футбол ўйинидан олинадиган жароҳатлар ва уни олдини олиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

39.5 KB

Футбол ўйинидан олинадиган жароҳатлар ва уни олдини олиш. Режа: 1.Футболчини оёғидан оладиган жароҳатлари. 2. Жароҳатларни олдини олиш омиллари. 3. Жароҳатларни боғлаш ва қонни тўхтатиш.

Сехру жозибага бой футболнинг ажойиблиги шундаки Хох футболчилар бўлсин, Хох ишқибозлар барча-барчаси энг юксак ғалабалар иштиёқида яшайдилар. Футболчининг фаолияти, бажараётган ҳаракати интенсивлигининг доимо ўзгариб туриши билан алмашиб туради. Жадал югуриш, илгари ташланиш, сакрашлар, енгил югуриш, юриш, тўхташ билан алмашинади, ҳаракат йўналиши, мароми ва суръати ўзгариб туради. Бундай фаолият муайян жисмоний нагрузкани амалга ошириш билан боғлиқ бўлиб, у вегетатив жараёнлар биринчи навбатда модда алмашинуви, нафас олиш ва қон айланишдаги жиддий функционал ўзгаришлар билан давом этади. Бироқ футболчиларнинг ўйин фаолияти фақат сакраш, югуриш ва юришдан иборат эмаслигини ҳам ҳисобга олиш керак. Футболчилар ўйин давомида яккама- якка қаттиқ кураш шароитида, энг катта тезлик ва узоқ вақт давомида ғайри табиий холатлар сирпаниш, сакраш, бир оёққа таянган ҳолда сакрашлар, футболчига айни пайтда мураккаб тактик вазифани хал қилган холда тўпни самарали эгаллаб туришни таъминлайди. Оёқ панжаси ва болдир сохаларига боғламлар оёқдан пойабзал ечиб олгандан кейин қўйилади. Тизза бўғими шикастланганда аввал тизза кўзини айлантириб боғлаб олинади, кейин эса докани тақим чуқарчасида кесиштириб, бир сафар пастга ва бир сафар юқорига қилиб ўраб берилади. Бирор шикастдан оёқ ички ташқи холатларда синса ҳаммадан олдин оёқ қимирламайдиган ҳолатларда ёғоч тахтача қўйиб боғланади. Оёқлар шикастланганда жароҳатни боғлаб қўйилгандан кейин оёқларни қимирламайдиган қилиб тахтакачлаб қўйиладиган бўлса, шикастланган одамни анча авайлаб олиб бориш мумкин бўлади. Болдир ёки оёқ панжаси сохасидаги жароҳатдан артериал қон оқаётган пайтда тақим артерияси пукурчаси сохаси сиқилади, бунинг учун қўлнинг бош бармоқлари тизза бўғимининг олдинги юзасига қўйилади, бошқа бармоқлар билан эса артерия суякка босилади. қўл-оёқларнинг йирик артериал томирлари шикастланган пайтларда жгут (бурама) солиш қонни вақтинча тўхтатиб туришнинг асосий усулидир. Жигутни сон, болдир, елка ва билакка жароҳатга яқинроқ қилиб, қон оқаётган жойдан юқорироққа, терини қисиб

қўймаслик учун кийим устидан ёки тагига юмшоқ мато қўйиб туриб солинади. Жигут қўйилган вақтни куни, соати ва минутлари қоғозга ёзиб, уни яхши кўринадиган қилиб жигут ўрами тагига қистириб қўйиш керак бўлади. қўйилган жигутни қўл ёки оёққа кўпи билан 1,5-2 соат сақлаб туриш керак, акс ҳолда қўл ёки оёқнинг жигут қўйилган жойдан пастки қисмидаги тўқималар халок бўлиши мумкин. Жароҳат деб-тери қопламалари, шилиқ пардалар, баъзида эса ичкаридаги тўқималар бутунлигининг бузилиши ва оғриб, қонаб туриши ҳамда очилиб қолиши билан ҳарактерланадиган шикастга айтилади. Жароҳатлар ўқ теккан, кесилган, чопилган, санчилган, урилган, эзилган, йиртилган, тишланган бўлиши мумкин. Кесилган ва санчилган жароҳатларнинг зарарланиш зонаси кичик, четлари текис бўлади, бундай жароҳатларнинг деворлари яшаш қобилятини сақлаб қолади, улардан кўп қон кетади, бундай жароҳатларга инфекция бошқалардан кўра камроқ юқадиган бўлади. Урилган, йиртилган ва эзилган жароҳатлар мураккаб шаклда, четлари нотекис бўлиши билан ҳарактерланади. Анча жойи қонга, ўлик тўқималарга тўлиб турган бўлади. Йиртилган жароҳатлар қўпол механик таъсир туфайли пайдо бўлиб, аксари терининг сидирилиб чиқиши, пайлар, мускуллар ва томирларнинг шикастланиши билан бирга давом этади, кўп ифлосланган бўлади. қон кетиши (қонаш) жароҳатларнинг бевосита ҳаётга хавф солувчи энг хатарли асоратдир. қонаш деганда шикастланган томирлардан қон чиқиб туриши тушунилади. Томирлар шикастлангандан кейин ўша захоти қон кета бошласа бирламчи қон кетиш, бирмунча вақтдан кейин қон кета бошласа иккиламчи қон кетиш дейилади. Шикастланган томирларнинг табиатга қараб артериядан, веналардан, капилярлардан қон кетиши ва паранхиматоз қон кетиш тафовут қилинади. Артериялардан қон кетиши-энг хатарли бўлиб қисқа муддат ичида организмдан кўп қон кетиши ҳам қонни отилиб-отилиб чиқишидир. Веналардан қон кетиши эса тўқроқ рангда бўлиб қоннинг узлуксиз оқиб чиқиб туришидир. Капилярлардан қон кетиши тери, тери ости тўқималари ва мускуллардаги майда-майда томирлар зарарланганда кўрилади.

Паренхиматоз қон кетиши ички органлар, жигар, талоқ, буйрак ўпка зарарланган ҳолатларида кузатилади. Ташқи қон кетишда тери қопламалари ва кўриниб турган шилиқ пардалардаги жароҳат орқали қон келиб туради. Ички қон кетишида тўқималар, орган ёки бўшлиқлар қон бўлиб кетади. Инсон ўзидан 1-2 литр қон йўқотиб қўйиши уни ҳаёти учун хавфлидир.

Адабиётлар: 1. Футбол. Физкультура испорт Москва 1971 йил 2. Футбол М.Сушков. Физкультура испорт. Москва 1961 йил 3. Физическая культура. Вўсшая школа. Москва 1984 йил. 4. Ю.Н.Лопачев «Келинг, тўп тепамиз». Тошкент 1988 йил 5. Футбол мусобақа қоидалари. Ўздавнашр 1961 йил 6. Футбол справочник. физкультура испорт. Москва 1980 йил 7. Футбол мусобақа қоидалари. УзССр Медицина. Тошкент 1990 йил. 8. Правила игры футбола. РАМФ Москва 2000 йил.

Похожие

Футбол (ўйиннинг) майдони, дарвозаси, футбол тўпи ва майдонни чизиш

Жисмоний тарбия тизимида футбол ўйинини мазмуни ва қисқача тарихи

Футбол тўгрисида чиккан конунни хаётга тадбик этиш

Шикастланганда биринчи ёрдам кўрсатиш, тиббий назорати ва ўз-ўзини назорат қилиш

Спортда прогнозлаштириш