Yuqori haroratli qurilmalardagi issiqlik almashuvi jarayonlarining qo’llanilishi - Тепловая инженерия - Рефераты

Yuqori haroratli qurilmalardagi issiqlik almashuvi jarayonlarining qo’llanilishi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

49 KB

Yuqori haroratli qurilmalardagi issiqlik almashuvi jarayonlarining qo’llanilishi. Reja 1.1. YuHQ larda issiqlik almashuvini tashqil qilish 1.2. YuHQ ichki issiqlik almashuvi. 1.3. YuHQ tashqi issiqlik almashuvi.

Tayanch iboralari: issiqlik almashinish, tashqi va ichki massa almashinuvi, qizdirishning usullari, tutun gazlari. 1.1 YuXK larda issiqlik almashuvini tashqil qilish Sanoat pechlarida bir vaqtning o’zida qator murakkab jarayonlar kechadi: yoqilg’ining yonishi va gazlashtirilishi, ishchi bo’shliqda yonish mahsulotlarining harakatlanishi, issiqlik va massa almashuvi jarayonlari, ishlov berilayotgan materiallarning ekzotermik yoki endotermik kimyoviy o’zgarishlari bilan bog’liq bo’lgan jarayonlar va xokazo. Bu jarayonlar o’zaro bog’langan bo’lib, ularnig barchasi birgalikda yig’indi jarayonini tashqil qiladi. Bularning ichida issiqlik uzatish jarayoni eng muximi hisoblanadi. Pechlarda turli metal va nometal materiallar: kulolchilik buyumlari, bog’lovchi materiallarning xom-ashyosi, kimyoviy xom-ashyosi va boshqalar qizdiriladi. Eritish jarayonlarida barcha jismlar oldin qizdiriladi. Turli pechlarda metal buyumlarning yuzlari orqali qizdirish amalga oshiriladi. Bu paytda pechning ishchi bushlig’ida joylashtirilgan buyumlar harakatsiz xolatda bo’lishi yoki sekin harakatlanishi mumkin. Issiqlik almashuvi odatda qizdirish usuliga bog’lik bo’ladi. Qizdirishning quyidagi usullari mavjud: 1) texnologik jarayonning turi b o’ yicha: а) materiallning tuzilishi va fizik-kimyoviy xosallari o ’zgarmaydigan yoki ularning o ’zgarishi kuzatiladigan qizdirish; b) shixta (ruda, toshkol, yoqilg’i va boshqalar aralashmasi) materiallarini qizdirish; issiqlik tashuvchidan foydalanish usuli buyicha: a) yonish mahsulotlari bilan ochik (to’g’ridan – to’g’ri) qizdirish; b) yonish mahsulotlarini yoki buyumlarni ajratib quyilgan (izolyatsiyalangan) xolda bilvosita qizdirish; v) oraliq bo’g’indagi issiqlik tashuvchining mavxum qaynash qatlamida qizdirish. qizdirilayotgan materiallarning aerodinamik xolati buyicha: a) materialning harakatsiz (zich) qatlamida qizdirish; b) materialning "mavxum qaynash" qatlamida qizdirish; v) muallaq xolatdagi material qatlamida (uyurmali, girdobli) qizdirish.

Pechlarda qizdirish ochiq usulda va ayrim xollarda bilvosita (biror vosita yordamida) amalga oshiriladi. Ochiq qizdirish (1.1-rasm ) eng oddiy usulda xisoblanadi, unda tutun gazlari qizdiriladigan material bilan bevosita to’qnashadi. Bu usul eritish, qizdirish va toblash pechlarida qo’llaniladi. 1.3. YuHQ tashqi issiqlik almashuvi. Bilvosita amalga oshiriladigan va yo’naltirilgan issiqlik almashuvi qizdirish pechlarida tashqi radiatsion- konvektiv issiqlik almashuvini jallashtirishning yangi usuli xisoblanadi. Ushbu usul qo’llaniladigan pechning sxemasi 1.6-rasmda keltirilgan. 1.6-rasm. Bilvosita yo’naltirilgan radiatsion qizdirish pechining sxemasi. Pechning shipida yuqori samarali yassi alangali radiatsion yoqish moslamalari o’rnatilgan. Alanga va yonish mahsulotlari ship yuzasi bo’yicha katta tezlik bilan harakatlanadi. Buning natijasida qizigan gazlardan ship qoplamasiga jadal konvektiv issiqlik berilishi uchun qulay sharoit yaratiladi. Shu paytda alanganing qizigan yuza bilan bevosita to’qnashishi natijasida yoqilg’ining tez va to’la yonishi ta‘minlanadi. Ship qoplamasi tomonidan qabul qilingan issiqlik amalda faqat nurlanish yo’li bilan matermal yuzasiga beriladi. Shuning uchun bu xolatda alangadan materialga tug’ridan tug’ri konvektiv issiqlik berilishini nolga teng deb hisoblash mumkin.demak,qizdirilayotgan materialga berilayotgan issiqlik miqdori quyidagi tenglama bilan ifodalanadi: T к T м n T к n n T г Q м = ε м Η н {[C квл (—) 4 –C о (—) 4 ] – ε г [C квл . (—) 4 – C о (—) 4 ]+ ε (1- ε г ) [C о (—) 4 – T к 100 100 100 100 100 C квл (—) 4 ] } ; 100 (1-12) bunda: C квл - keltirilgan nurlanish koeffitsienti, u quyidagi tenglamadan aniqlanadi:

α к (T г –T к ) (1- ε к ) C о - ————————— T к ε к (—)4 100 C квл = —————————— 1-ε к 1- —–– ( 1-φ к.м. ) ( 1-ε г ) ( 1-ε г n ) ε к φ к.м. – qoplamadan qizdirilayotgan yuzaga yo’nalgan nurlanishning burchak koeffitsienti; ε м - materialning qoralik darajasi;T г va T г n - gazlarning yonish zonasidagi va issiqlik almashuvi zonasidagi (material yuzasi ya q inidagi ) haroratlari ; ε г ва ε г n – gazlarning tegishli qoralik darajalari ; T к va T м –shipning qoplamasi va materialning haroratlari ; α к – alangadan qoplamaga konvektiv issiqlik berilishi koeffitsienti. To’g’ridan-to’g’ri qizdirish amalga oshiriladigan pechlar o’z navbatida quyidagi turlarga bo’linadi: ishchi bo’shlig’i katta erkin xajmga ega bo’lgan pechlar, bo’lakli materiallarga ishlov birish uchun mo’ljallangan shaxtali (quduksimon) pechlar, qaynovchi qatlamli pechlar, tsiklonli (girdobli) pechlar va boshqalar. 1.1. a-rasmda ishchi bo’shlig’i katta erkin xajmga ega bo’lgan pechning sxemasi tasvirlangan. Qizdiriladigan material pech tubida joylashadi uning ustida esa katta erkin xajm bo’lib, unda yoqilg’i yoqiladi. Erkin xajmning mavjudligi yonish alangasini qizdirilayotgan materialga yaqinlashtirish imkonini beradi, bu esa juda muximdir, chunki bu paytda issiqlik uzatish jiddiy jadallashadi. Natijada pechning yuqori unumdorligi ta’minlanadi, issiqlikning solishtirma sarfi kamayadi.bunday pechlarning ishchi bushlig’ining har bir nuqtasida taxminan bir xil harorat kuzatiladi. Metodik (rejali qizdiriladigan) pechlarda (1.1 b-rasm) esa harorat o’zgaruvchan bo’ladi. Pulat buyumlarni ochiq qizdirish paytida metall yuzasi oksidlanadi va uglerodsizlanadi. Buning oldini olish uchun yoqilg’i havo sarfi koeffitsentining kichik qiymatlarida, ya’ni α = 0,4-0,5 da yoqiladi.

Talab qilingan haroratlar darajasiga erishish uchun yoqishga berilayotgan havoni 800°C gacha qizdiriladi yoki kislorod qo’llaniladi. Keyinchalik chala yonish mahsulotlari tula yondiriladi va havoni qizdirish yoki boshqa maqsadlar uchun foydalaniladi. Aylanuvchi barabanli pechlarda (1.1 v-rasm) erkin xajm pechning o’qi bo’ylab joylashadi; bu pechlarda turli sochiluvchan yoki bo’lakli materiallar toblanadi. Pechning ichki qoplamasi baraban bilan birga aylanib, navbatma-navbat goh qizigan gazlar bilan, goh qizdiriladigan material bilan to’qnashadi, bu esa issiqlik uzatilishini jadallashtiriladi. Shaxtali (quduqsimon) pechlarda (1.1, g-rasm) ishchi bo’shliq bo’lakli material qatlami bilan to’ldiriladi va tutun gazlari bo’lakchalar hosil qilagan kanallar orqali oqib o’tadi; bu kanallarning ko’ndalang kesimi pech balandligi bo’yicha bir xil emas, shuning uchun gazlarning tezligi doim o’zgarib turadi. Tezlikning o’zgarishi oqimning girdobli harakatlanishiga va konvektov issiqlik uzatilishining ortishiga sabab bo’ladi, ammo bu o’z navbatida material qatlamining qarshiligini oshiradi. Turli xildagi sochiluvchan materiallar pechlarda qatlamli usulda yoki mavxum qaynash qatlamida yoki, muallaq o’chish xolatida qizdirilishi mumkin. Mayda zarrachali materiallarning "mavhum qaynash" qatlamidagi issiqlik almashuvi jarayonlari juda jadal kechadi. Buning asosiy sababi-pechning butun xajmi bo’yicha materialning yaxshi aralashishi va shu materialning har bir zarrasi atrofidan qizdiruvchi gazlarning oson va jadal oqib o’tishidir. Shuning uchun qaynochchi qatlamli pechlar metallurgiya va kimyo sanoatida mayda zarrachali ruda va kontsentratlarni hamda oltingugurt kolchedanini toblash (pishirish) uchun, neftni qayta ishlash sanoatida esa neft mahsulotlarini kataliz krekinglash uchun keng qo’llaniladi. Shu bilan birga qizdirishning tsiklonli (girdobli) usuli keng qo’llanilmoqda. Bu usulda girdobli harakat amalga oshirilgani uchun issiqlik almashuvi jarayonlari keskin jaddalashadi va natijada tsiklonli pech (1.11- rasm) unumdorligining yuqori bo’lishi ta’minlanadi. Bu usul ishlab chiqarishning turli soxalarida qo’llanishi uchun keng istiqbollarga ega. Materiallarni bilvosita qizdirish paytida u tutun gazlaridan ajratilagan (yakkalangan) xolda bo’ladi va unga issiqlik (ajratuvchi) devor orqali uzatiladi. Masalan, koks batareyalarida issiqlik tutun gazlaridan ko’mir shaxtasiga rektorlarning yon devorlari orqali uzatiladi. Bu bilan havosiz muxitda ko’mirni quruq haydash jarayoni amalga oshiriladi. Bilvosita qizdirish pechlariga mufel pechlari va radiaktsion quvurli pechlar (1.2-rasm) misol bo’la oladi. 1.2-rasm. Pechlarda bilvosita qizdirish sxemalari. α - mufel pechi; b-raditsion quvurli pech.

Pulat qismlarga issiqlik bilan ishlov berish (pishirish, toblash, tsementatsiya) ga mo’ljallangan mufel pechlarida ishlov beriladigan buyumlar tutun gazlaridan mufel yordamida ajratilgan bo’ladi. Pulat qismlar bilan tutun gazlarining bevosita to’qnashishi mumkin emas, chunki bu hol pulatning oksidlanishiga yoki uglerodsizlanishiga olib keladi. Buyumlar mufel orqali o’tadi (1.2,a-rasm), mufelning ichi esa ximoyalovchi gaz bilan to’ldirilgan bo’ladi. Issiqlik mufel devori orqali uzatiladi. Radiatsion quvurli pechlarda (1.2,b-rasm) qizigan tutun gazlari radiatsion (nur tarqatuvchi) quvurlar orqali o’tadi. Issiqlik quvur devorlari orqali uzatiladi, pechning ishchi bo’shlig’i esa ximoyalovchi gaz bilan to’ldiriladi. Umuman olganda bilvosita qizdirish tug’ri qizdirishga nisbatan ancha murakkab va qimmatdir.

Adabiyotlar : 1. Ключников. А.Д. “высокотемпературные теплотехнологические процессы и устоновки” М., 1986 г. 2. Щукин А.П. “промышленные печи и газовые хозяиство заводов” М., 1973 г. 3. Веденеев В.А., Кушнир В.И., Пейко И.Ю. Снижение выбросов оксидов азота и серы от котлов, оборудованных контактными аппаратами с активной насадкой М; Энергоатомиздат «Промышленная энергетика» 1998 – 41 – 43с.

Похожие

Issiqlik texnikasi fanning maqsadi va vazifalari. Yuqori haroratli issiqlik qurilmalarining tasnifi

Sanoat pechlarida ichki va tashqi issiqlik almashuvi holatlari

Yuqori haroratli sanoat pechlari va ulardagi bevosita va bilvosita qizdirish usullari

Issiqlik tashuvchilar

Issiqlik almashish apparatlari