Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи - Экономика - Рефераты

Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

182.5 KB

Жисмоний шахслар дан олин адиган даромад соли ғ и Режа: 1. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ининг и қ тисодий мо ҳ ияти ва давлат бюджети даромадларидаги тутган ўрни. 2. Даромадидан соли қ тўловчи жисмоний шахслар. Резидент ва норезидентлар 3. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ини тўловчилари, соли ққ а тортиш объекти, соли қ солинадиган базаси, ж исмоний шахсларнинг жами йиллик даромадлари таркиби. 4. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и ставкалари ва ушбу соли қ дан белгиланган соли қ имтиёзлари. 5. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ини ҳ исоблаш чи қ ариш ва тўлаш тартиби.

Амалдаги Соли қ кодексига мувофи қ соли қ солинадиган даромадга эга бўлган жисмоний шахслар жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и тўловчилардир. Жисмоний шахсларнинг - Ўзбекистон Республикаси норезидентларининг Ўзбекистон Республикасидаги манбалардан олинган даромадларига Соли қ кодексининг 182- моддасида назарда тутилган ўзига хос хусусиятлар ҳ исобга олинган ҳ олда ва ставкалар бўйича соли қ солинади. Жисмоний шахсларнинг қ уйидаги даромадлари соли қ солиш объектидир: Ўзбекистон Республикаси резидентларининг Ўзбекистон Республикасидаги ва ундан таш қ аридаги манбалардан олинган даромадлари; Ўзбекистон Республикаси норезидентларининг Ўзбекистон Республикасидаги манбалардан олинган даромадлари. Якка тартибдаги тадбиркорлик фаолиятидан олинган, Соли қ к одекс и нинг 58-бобига мувофи қ қ атъий белгиланган соли қ солинадиган даромадлар жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ининг соли қ солиш объекти бўлмайди. Соли қ солинадиган база жами даромаддан келиб чи қ иб, Соли қ к одекс и нинг 179 ва 180-моддаларига мувофи қ соли қ солишдан озод қ илинган даромадлар чегирилган ҳ олда ани қ ланади. Жисмоний шахсларнинг жами даромадига қ уйидагилар киради: 1) ме ҳ натга ҳ а қ тўлаш тарзидаги даромадлар; 2) мулкий даромадлар; 3) моддий наф тарзидаги даромадлар; 4) бош қ а даромадлар.

Юридик шахслар амалга оширадиган қ уйидаги харажатлар жисмоний шахсларнинг даромади сифатида қ аралмайди: 1) ме ҳ нат шароитлари но қ улай бўлган ишларда банд бўлган ходимларни ме ҳ нат тў ғ рисидаги қ онун ҳ ужжатларида белгиланган тартибда сут, даволаш-профилактика ози қ -ов қ ати, газланган шўр сув, шахсий ҳ имоя ва гигиена воситалари билан таъминлаш харажатлари; 2) касаба уюшмаси қ ўмитаси томонидан амалга ошириладиган тўловлар, шу жумладан аъзолик бадаллари ҳ исобидан касаба уюшмаси аъзоларига бериладиган моддий ёрдам, бундан касаба уюшмаси қ ўмитасининг ходимларига ме ҳ нат вазифаларини бажарганлик учун бериладиган пул мукофотлари ва бош қ а тўловлар мустасно; 3) ходимларни иш жойига олиб келиш ва қ айтариб олиб кетиш харажатлари; 4) диний расм-русумлар ва маросимларни, байрам тантаналарини ўтказиш, вакиллик харажатлари, ша ҳ ар йўловчилар транспортида ходимларнинг хизмат қ атновлари учун фойдаланиладиган йўл карточкаларини олиш, шунингдек юридик шахснинг ходимларнинг ме ҳ нат ва дам олиш шароитларини таъминлаш билан бо ғ ли қ ҳ амда муайян жисмоний шахсларнинг даромади ҳ исобланмайдиган бош қ а харажатлар; 5) ходимга хизмат вазифаларини бажариш учун зарур бўлган махсус кийим-бош, махсус пойабзал, формали кийим- бош бериш харажатлари ёки уларни пасайтирилган ба ҳ оларда сотиш муносабати билан қ илинган харажатлар, шунингдек қ онун ҳ ужжатларида назарда тутилган ҳ олларда айрим

тоифадаги ходимларни ўз хизмат вазифаларини бажариши чо ғ ида ози қ -ов қ ат билан таъминлаш харажатлари; 6) ходим бош қ а жойга ишга ўтказилганда ёхуд кўчиб борганда кўчиш, мол-мулкини кўчириб бориш, жой ижараси (йўл харажатлари учун бериладиган пул) билан бо ғ ли қ харажатларни тўлаш ёки бу харажатларнинг ўрнини қ оплаш харажатлари; 7) хизмат сафарларидаги қ уйидаги компенсация тўловлари: тасди қ ловчи ҳ ужжатлар асосида хизмат сафари жойига бориш ва у ердан қ айтиб келиш учун, шу жумладан жой банд қ илиш учун ҳ а қ тўлашни қ ўшган ҳ олда ҳ а қ и қ атда амалга оширилган тўловлар. Йўл ҳ ужжатлари бўлмаган та қ дирда, темир йўл транспортидаги (агар темир йўл қ атнови бўлмаса, ша ҳ арлараро автобусдаги) йўл ҳ а қ и қ иймати ми қ дорида, биро қ авиачипта қ ийматининг 30 фоизидан ошмайдиган ми қ дорда; уй-жойни ижарага олиш бўйича ҳ а қ и қ атда амалга оширилган тўловлар. Яшаганлигини тасди қ ловчи ҳ ужжатлар бўлмаган та қ дирда - қ онун ҳ ужжатларида белгиланган нормалар доирасида; тасди қ ловчи ҳ ужжатлар асосида уй-жойни банд қ илиш учун тўловлар; қ онун ҳ ужжатларида белгиланган нормалар доирасида хизмат сафарида бўлинган ва қ т учун тўланадиган кундалик харажатлар учун ҳ а қ (суткалик пуллар); қ онун ҳ ужжатларида белгиланган ва ҳ ужжатлар билан тасди қ ланган бош қ а тўловлар;

8) қ онун ҳ ужжатларида назарда тутилган нормалар доирасида ходимга тўланадиган компенсация тўловлари (компенсациялар): доимий иши йўлда кечадиган, ҳ аракатланиш ва (ёки) қ атнов тусига эга бўлган, шунингдек вахта усулида ишларни бажаришда ходимга компенсация тўловлари (компенсациялар); хизмат ишлари учун шахсий автомобилдан фойдаланганлик учун компенсация тўловлари (компенсациялар), бундан хизмат сафарлари мустасно; дала таъминоти; 9) ме ҳ натда майиб бўлганлик ёки со ғ ли ққ а бош қ ача шикаст етганлик билан бо ғ ли қ зарарнинг ўрнини қ оплаш бўйича қ уйидаги ми қ дордаги тўловлар: жабрланувчи ме ҳ натда майиб бўлгунига қ адар олган ўртача ойлик иш ҳ а қ ига нисбатан фоиз ҳ исобидаги, унинг касбга оид ме ҳ нат қ обилиятини йў қ отганлик даражасига мувофи қ белгиланадиган ҳ ар ойлик тўловлар (вояга етмаган шахс ме ҳ натда майиб бўлиб қ олган та қ дирда, зарарнинг ўрни унинг иш ҳ а қ и (даромади) ми қ доридан келиб чи ққ ан ҳ олда, лекин қ онун ҳ ужжатларида белгиланган энг кам иш ҳ а қ ининг беш бараваридан кам бўлмаган ми қ дорда қ опланади); махсус тиббий парваришга му ҳ тож жабрланувчиларга қ ўшимча харажатлар учун ойига энг кам иш ҳ а қ ининг икки баравари ми қ доридаги тўловлар; жабрланувчининг маиший парвариши учун қ ўшимча харажатлар тари қ асида ҳ ар ойда энг кам иш ҳ а қ ининг эллик фоизи ми қ доридаги тўловлар;

ходимнинг со ғ ли ғ ига шикаст етказилганлиги муносабати билан иш берувчи томонидан бир йўла тўланадиган нафа қ а тари қ асида жабрланувчининг йиллик ўртача иш ҳ а қ и ми қ доридаги тўловлар; 10) бо қ увчиси вафот этганлиги муносабати билан қ уйидаги ми қ дордаги тўловлар: мар ҳ умнинг ўртача иш ҳ а қ ининг вафот этган бо қ увчининг қ арамо ғ ида бўлган ва унинг вафоти муносабати билан зарарни ундиришга ҳ а қ ли бўлган ме ҳ натга қ обилиятсиз шахсларга тў ғ ри келадиган улуши ми қ доридаги тўловлар; бо қ увчиси вафот этганлиги муносабати билан зарарни ундиришга ҳ а қ ли бўлган шахсларга бир йўла тўланадиган нафа қ а тари қ асида мар ҳ умнинг ўртача йиллик иш ҳ а қ ининг олти баравари ми қ доридаги тўловлар; 11) талабаларнинг таълим олиши учун, Ўзбекистон Республикасининг олий ў қ ув юрти билан тў ғ ридан-тў ғ ри шартномалар бўйича пулли-контракт асосида ўтказиладиган тўловлар; 12) мол-мулкни су ғ урта қ илиш ва (ёки) ҳ аётни узо қ муддатли су ғ урта қ илиш бўйича Ўзбекистон Республикасида су ғ урта фаолиятини амалга ошириш учун лицензияга эга бўлган юридик шахсларга тўланадиган су ғ урта мукофотлари. Мол- мулкни су ғ урталаш ва (ёки) ҳ аётни узо қ муддатли су ғ урталаш шартномаси муддатидан илгари бекор қ илинганда ва су ғ урталовчи су ғ урта қ илинувчига су ғ урта мукофотининг бир қ исмини ёки тўли қ қ айтарса, қ айтарилган су ғ урта мукофоти ми қ дори жисмоний шахснинг соли қ солинадиган жами даромади таркибига киритилади;

13) ёш оилалар аъзоларининг уй-жой олиш учун юридик шахсдан - иш берувчидан олган мабла ғ лари. Уй-жой олинган (мулк ҳ у қ у қ и давлат рўйхатидан ўтказилган) санадан эътиборан беш йил ичида сотилса, ушбу даромадларга белгиланган тартибда соли қ солинади; 15) ходимларнинг малакасини ошириш ва уларни қ айта тайёрлаш харажатлари. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и бўйича имтиёзлар 3 гуру ҳ га бўлинади: 1. Жисмоний шахсларнинг соли қ солинмайдиган даромадлари; 2. Соли қ солишдан тўли қ озод этиладиган жисмоний шахслар; 3. Қ исман, яъни даромад олинган ҳ ар бир ой учун энг кам иш ҳ а қ ининг тўрт баравари ми қ доридаги даромадлар бўйича соли қ солишдан озод қ илинадиган жисмоний шахслар. Жисмоний шахсларнинг қ уйидаги даромадларига соли қ солинмайди: 1) моддий ёрдам суммалари: фав қ улодда ҳ олатлар муносабати билан бериладиган моддий ёрдам суммалари - тўлалигича; вафот этган ходимнинг оила аъзоларига ёки оила аъзоси вафот этганлиги муносабати билан ходимга бериладиган моддий ёрдам суммалари - энг кам иш ҳ а қ ининг йигирма бараваригача ми қ дорда;

бош қ а ҳ олларда - соли қ даври учун энг кам иш ҳ а қ ининг ўн икки бараваригача ми қ дорда; 2) йўлланмалар қ ийматини юридик шахслар томонидан тўли қ ёки қ исман қ оплаш суммалари, туристик йўлланмалар бундан мустасно: 3) ўз ходимларига ва уларнинг болаларига амбулатория ва (ёки) стационар тиббий хизмат кўрсатилганлиги учун иш берувчи томонидан тўланган суммалар, шунингдек юридик шахснинг даволаш ва тиббий хизмат кўрсатганлик, ногиронлик профилактикаси ва ногиронларнинг саломатлигини тиклашга доир техник воситаларни олиш учун қ илинган харажатлари. Ходимларни даволаганлик, уларга тиббий хизмат кўрсатганлик учун юридик шахслар томонидан со ғ ли қ ни са қ лаш муассасаларига на қ д пулсиз ҳ а қ тўланган та қ дирда, шунингдек со ғ ли қ ни са қ лаш ташкилотлари томонидан ёзиб берилган ҳ ужжатлар асосида ушбу ма қ садлар учун мўлжалланган на қ д пул мабла ғ лари бевосита ходимга, ходим йў қ лигида, унинг оила аъзоларига, ота-оналарига берилган ёки мазкур ма қ садлар учун мўлжалланган мабла ғ лар ходимнинг банкдаги ҳ исобвара ғ ига киритилган та қ дирда, ушбу даромадлар соли қ солишдан озод қ илинади; 4) Ўзбекистон Республикаси фу қ ароларининг Ўзбекистон Республикасидан таш қ арига ишлаш учун юборилиши муносабати билан бюджет ташкилотларидан чет эл валютасида олинган иш ҳ а қ и суммалари ва бош қ а суммалар, қ онун ҳ ужжатларида белгиланган суммалар доирасида; 5) ва қ тинчалик бир марталик ишларни бажаришдан олинган даромадлар, агар бундай ишларга ёллаш ва қ тинчалик

бир марталик иш билан таъминлаш марказлари кўмагида амалга оширилаётган бўлса; 6) соли қ лар ва бош қ а мажбурий тўловларни тўлаганидан кейин хусусий корхона мулкдори, фермер хўжалиги бошли ғ и ихтиёрида қ оладиган фойда суммаси; 7) Ўзбекистон Республикасининг давлат мукофотлари ва давлат пул мукофотларига сазовор бўлган жисмоний шахслар олган бир йўла бериладиган давлат пул мукофоти ёки шунга тенг ба ҳ одаги эсдалик сов ғ аларининг қ иймати, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Президентининг ёки Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Ма ҳ камасининг қ арори асосида бир йўла бериладиган пул мукофоти; 8) хал қ аро спорт мусоба қ аларида совринли ўринларни эгаллаганлиги учун спортчилар олган бир йўла бериладиган пул мукофоти; 9) саноат мулки объектларига ва селекция юту ғ и патентига патент (лицензия) эгаси бўлган жисмоний шахснинг патентни (лицензияни) уларнинг амал қ илиш муддати доирасида, лекин фойдаланиш бошланган кундан эътиборан қ уйида кўрсатилган даврдан кўп бўлмаган муддатда сотишдан олган даромади суммаси: ихтиролар ва селекция юту ғ идан - беш йил давомида; саноат намунасидан - уч йил давомида; фойдали моделдан - икки йил давомида; 10) донорлик учун пул мукофотлари, шунингдек қ он йи ққ анлик учун тиббиёт муассасалари ходимлари оладиган суммалар; 11) жисмоний шахсларга хусусий мулк ҳ у қ у қ и асосида тегишли бўлган мол-мулкни сотишдан олинадиган даромадлар,

бундан қ имматли қ о ғ озларни, юридик шахсларнинг устав фондидаги (устав капиталидаги) улушларини (пайларини) реализация қ илишдан олинган даромадлар, шунингдек амалга ошириладиган тадбиркорлик фаолияти доирасида олинган мол- мулкни сотишдан тушадиган даромадлар мустасно; 12) уй хўжалигида, шу жумладан де ҳқ он хўжалигида етиштирилган ҳ айвонларни ( қ орамол, парранда, мўйнали ва бош қ а ҳ айвонлар, бали қ ва бош қ аларни) тирик ҳ олда ҳ амда уларни сўйиб, ма ҳ сулотларини хом ёки қ айта ишланган ҳ олда, саноатда қ айта ишлашдан таш қ ари, табиий ва қ айта ишланган чорвачилик, асаларичилик ва де ҳқ ончилик ма ҳ сулотларини сотишдан олинадиган даромадлар, бундан манзарали бо ғ дорчилик (гулчилик) ма ҳ сулотлари мустасно. Мазкур даромадлар соли қ тўловчи тегишли ма ҳ аллий давлат ҳ окимияти органи, фу қ ароларнинг ўзини ўзи бош қ ариш органи, бо ғ дорчилик, узумчилик ёки полизчилик ширкатларининг бош қ арувлари томонидан берилган, реализация қ илинган ма ҳ сулот соли қ тўловчи томонидан унга ёки унинг оила аъзоларига ажратилган ер участкасида етиштирилганлигини тасди қ ловчи белгиланган шаклдаги ҳ ужжатни та қ дим этган та қ дирда, соли қ солишдан озод қ илинади; 13) хал қ аро ҳ амда республика танловлари ва мусоба қ аларида олинган буюм тарзидаги совринларнинг қ иймати; 14) юридик шахсдан соли қ даври мобайнида энг кам иш ҳ а қ ининг олти баравари ми қ доригача бўлган қ ийматдаги: ходимлар натура шаклида олган сов ғ алар; илгари мазкур юридик шахснинг ходимлари бўлган ишламаётган пенсионерлар ва ме ҳ нат қ обилиятини йў қ отган

шахслар, вафот этган ходимнинг оила аъзолари томонидан олинган сов ғ алар ва бош қ а турлардаги ёрдам; 15) жисмоний шахслардан мерос ёки ҳ адя тартибида, шунингдек текин олинган пул ва натура шаклидаги даромадлар, бундан фан, адабиёт ва санъат асарларининг, адабиёт ва санъат асарлари ижрочиларининг, шунингдек кашфиётлар, ихтиролар ва саноат намуналари муаллифларининг меросхўрларига ( ҳ у қ у қ ий ворисларига) тўланадиган пул мукофотлари мустасно; 16) давлат заёмининг облигациялари бўйича юту қ лар, шунингдек Ўзбекистон Республикасининг давлат қ имматли қ о ғ озлари бўйича фоизлар, лотерея бўйича юту қ лар; 17) депозит сертификатлари, давлат қ имматли қ о ғ озлари бўйича даромадлар, шунингдек банклар ва кредит уюшмаларидаги омонатлар бўйича фоизлар ҳ амда юту қ лар; 18) хал қ аро ҳ амда чет эл ташкилотлари ва фондларидан, шунингдек илмий-техника ҳ амкорлиги со ҳ асидаги Ўзбекистон Республикасининг хал қ аро шартномалари доирасида бевосита жисмоний шахс грант берувчидан ёки Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Ма ҳ камаси томонидан вакил қ илинган фан ва технологияларни ривожлантиришни мувофи қ лаштириш бўйича органнинг хулосаси бўлган та қ дирда, юридик шахсдан - грант олувчидан олган грант суммаси; 19) фу қ ароларнинг соли қ солинадиган иш ҳ а қ и ва бош қ а даромадларининг давлат корхоналари мол-мулкини сотиб олиш, хусусийлаштирилаётган корхоналар акцияларини олиш учун йўналтириладиган суммалари, шунингдек дивидендлар тарзида олинган ва дивиденд тўлаган юридик шахснинг устав фондига (устав капиталига) йўналтирилган даромадлар. Ушбу

бандда назарда тутилган имтиёз қ ўлланилганидан сўнг бир йил ичида муассислар (иштирокчилар) таркибидан чи қ илганда (чи қ иб кетилганда), мазкур мол-мулк сотилганда ёхуд тугатилаётган юридик шахснинг мол-мулки унинг муассислари (иштирокчилари) ўртасида та қ симланганда илгари соли қ солишдан озод қ илинган даромадларга умумий асосларда соли қ солиниши керак; 20) ме ҳ нат шартномаси бекор қ илинганида энг кам иш ҳ а қ ининг ўн икки баравари ми қ дори доирасида тўланадиган ишдан бўшатиш нафа қ аси, қ онун ҳ ужжатларида белгиланган бош қ а нафа қ алар, бундан ва қ тинча ме ҳ натга қ обилиятсизлик нафа қ алари (шу жумладан оиланинг бемор аъзосини парваришлаш нафа қ аси) мустасно, шунингдек фу қ ароларнинг ўзини ўзи бош қ ариш органлари, ҳ айрия ва экология жам ғ армаларидан жисмоний шахсларга бериладиган ёрдам тусидаги тўловлар; 21) олинган алиментлар; 22) фу қ ароларнинг су ғ урта товони сифатида оладиган суммалари; 23) қ онун ҳ ужжатларида давлат стипендиялари учун белгиланган ми қ дорларда таълим ва илмий-тад қ и қ от муассасалари томонидан тўланадиган стипендиялар; 24) уй-жой-коммунал хизматларига ҳ а қ тўлаш бўйича қ онун ҳ ужжатларига мувофи қ ҳ ар ойлик компенсация пул тўловлари; 25) давлат пенсиялари; 27) жам ғ ариб бориладиган мажбурий пенсия бадаллари, улар бўйича фоиз даромадлари, шунингдек жам ғ ариб бориладиган пенсия тўловлари;

28) фу қ ароларнинг соли қ солинадиган ва Ўзбекистон Республикасида су ғ урта фаолиятини амалга ошириш учун лицензияга эга бўлган юридик шахсларга мол-мулкни су ғ урта қ илиш ҳ амда ҳ аётни узо қ муддатли су ғ урта қ илиш бўйича су ғ урта мукофотлари тўлови учун йўналтириладиган иш ҳ а қ и ва бош қ а даромадларининг суммалари; 29) юридик шахслар муассисларининг (иштирокчиларининг) ихтиёрий тугатилаётган тадбиркорлик субъектига - юридик шахсга унинг мажбуриятларини бажариш учун йўналтириладиган даромадлари суммалари. Ихтиёрий тугатиш қ онун ҳ ужжатларида белгиланган муддатларда тугалланмаган ёки тугатиш тартиб-таомили тўхтатилган ва фаолият қ айта тикланган та қ дирда, ушбу имтиёз қ ўлланилмайди ва соли қ суммаси имтиёз қ ўлланилган бутун давр учун тўли қ ми қ дорда ундирилади; 30) қ уйидаги жисмоний шахсларнинг соли қ солинадиган иш ҳ а қ и ва бош қ а даромадлари суммалари: ёш оила аъзолари томонидан якка тартибда уй-жойни қ уриш, реконструкция қ илиш ва сотиб олиш учун ёки кўп квартирали уйдаги квартирани реконструкция қ илиш ва сотиб олиш учун олинган ипотека кредитларини ҳ амда улар бўйича ҳ исобланган фоизларни қ оплаш учун йўналтирилганда; " Қ ишло қ қ урилиш банк" акциядорлик тижорат банкининг кредитлари ҳ исобига қ ишло қ жойларида намунавий лойи ҳ алар бўйича якка тартибда уй-жой қ урувчи шахслар томонидан олинган ипотека кредитларини ҳ амда улар бўйича ҳ исобланган фоизларни қ оплаш учун йўналтирилганда.

31) фу қ ароларнинг соли қ солинадиган иш ҳ а қ и ва бош қ а даромадларининг: Ўзбекистон Республикаси олий ў қ ув юртларида таълим олиш учун (ўзининг ў қ иши ёки йигирма олти ёшга тўлмаган фарзандларининг ў қ иши учун) йўналтириладиган суммалари; Ўзбекистон Республикаси Хал қ банкидаги фу қ ароларнинг шахсий жам ғ ариб бориладиган пенсия ҳ исобвара қ ларига ихтиёрий равишда йўналтириладиган суммалари. Соли қ солишдан қ уйидаги жисмоний шахслар тўли қ озод қ илинади: 1) хорижий давлатлар дипломатик ваколатхоналарининг бошли қ лари ва ходимлари, консуллик муассасаларининг мансабдор шахслари, уларнинг ўзлари билан бирга яшайдиган оила аъзолари, агар улар Ўзбекистон Республикасининг фу қ ароси бўлмаса, - Ўзбекистон Республикасидаги манбалардан олинадиган, дипломатлик ва консуллик хизмати билан бо ғ ли қ бўлмаган даромадларидан таш қ ари барча даромадлари бўйича; 2) хорижий давлатлар дипломатик ваколатхоналари ва консуллик муассасаларининг маъмурий-техник ходимлари ҳ амда уларнинг ўзлари билан бирга яшайдиган оила аъзолари, агар улар Ўзбекистон Республикаси фу қ ароси бўлмаса ёки Ўзбекистон Республикасида доимий яшамаса, - Ўзбекистон Республикасидаги манбалардан олинадиган, дипломатлик ва консуллик хизмати билан бо ғ ли қ бўлмаган даромадларидан таш қ ари барча даромадлари бўйича; 3) хорижий давлатлар дипломатик ваколатхоналарига, консуллик муассасаларига хизмат кўрсатадиган ходимлар таркибига кирган шахслар, агар улар Ўзбекистон Республикаси

фу қ ароси бўлмаса ёки Ўзбекистон Республикасида доимий яшамаса, - ўз хизмати юзасидан оладиган барча даромадлари бўйича; 4) хорижий давлатлар дипломатик ваколатхоналари ва консуллик муассасалари ходимларининг уйларида ишловчилар, агар улар Ўзбекистон Республикаси фу қ ароси бўлмаса ёки Ўзбекистон Республикасида доимий яшамаса, - ўз хизмати юзасидан оладиган барча даромадлари бўйича; 5) хал қ аро но ҳ укумат ташкилотларнинг мансабдор шахслари - агар улар Ўзбекистон Республикаси фу қ ароси бўлмаса, уларнинг ушбу ташкилотларда олган даромадлари бўйича; 6) Ўзбекистон Республикаси мудофаа, ички ишлар, фав қ улодда вазиятлар вазирликларининг, Миллий хавфсизлик хизматининг ҳ арбий хизматчилари, ички ишлар органлари ҳ амда божхона органларининг оддий хизматчилари ва бошли қ лари таркибига кирувчи шахслар, шунингдек ў қ ув ёки синов йи ғ инларига ча қ ирилган ҳ арбий хизматга мажбурлар - хизматни ўташ (хизмат вазифаларини бажариш) муносабати билан олган пул таъминоти, пул мукофотлари ва бош қ а тўловлар суммалари бўйича; 7) прокуратура органларининг даража унвонларига эга бўлган ходимлари - уларнинг хизмат вазифаларини бажариш муносабати билан олган даромадлари бўйича; 8) гастроль-концерт фаолияти билан шу ғ улланиш ҳ у қ у қ ини берувчи лицензияси бўлган шахслар - ушбу фаолиятдан олинган даромадлари бўйича. Қ уйидаги жисмоний шахслар соли қ солишдан қ исман (даромад олинган ҳ ар бир ой учун энг кам иш ҳ а қ ининг тўрт баравари ми қ доридаги даромадлар бўйича) озод қ илинади:

1) "Ўзбекистон Қ а ҳ рамони", Совет Иттифо қ и Қ а ҳ рамони, Ме ҳ нат Қ а ҳ рамони унвонларига сазовор бўлган шахслар, учала даражадаги Шу ҳ рат ордени билан та қ дирланган шахслар, уруш ногиронлари ёхуд 1941-1945 йиллардаги уруш даврида ёки ҳ арбий хизматнинг бош қ а мажбуриятларини бажаришда яраланганлиги, контузия бўлганлиги ёки шикастланганлиги о қ ибатида ёхуд фронтда бўлиш билан бо ғ ли қ касаллик туфайли ногирон бўлиб қ олган ҳ арбий хизматчилар жумласидан бўлган бош қ а ногиронлар, соби қ партизанлар жумласидан бўлган ногиронлар, шунингдек пенсия таъминоти бўйича мазкур тоифадаги ҳ арбий хизматчиларга тенглаштирилган бош қ а ногиронлар. 2) хизматни ҳ аракатдаги армия таркибига кирган ҳ арбий қ исмлар, штаблар ва муассасаларда ўтаган ҳ арбий хизматчилар, соби қ партизанлар жумласидан бўлиб, 1941-1945 йиллардаги уруш, соби қ СССРни ҳ имоя қ илиш бўйича бош қ а жанговар операцияларнинг қ атнашчилари, 1941-1945 йиллардаги уруш даври ме ҳ нат фронтининг фахрийлари ва концентрацион лагерларнинг соби қ ёш тут қ инлари. 3) Ленинград ша ҳ рида 1941 йил 8 сентябрдан 1944 йил 27 январгача қ амал даврида ишлаган фу қ аролар. 4) ички ишлар органларининг бошли қ лари ва оддий хизматчилари жумласидан бўлиб, хизмат вазифаларини бажаришда яраланганлиги, контузия бўлганлиги ёки шикастланганлиги о қ ибатида ногирон бўлиб қ олганлар. 5) болаликдан ногирон бўлиб қ олганлар, шунингдек I ва II гуру ҳ ногиронлари. 6) ўн ва ундан орти қ боласи бор аёллар.

7) соби қ СССРни ҳ имоя қ илиш ёхуд ҳ арбий хизматнинг бош қ а вазифаларини бажариш пайтида яраланганлиги, контузия бўлганлиги ёхуд шикастланганлиги о қ ибатида ёки фронтда бўлиш билан бо ғ ли қ касаллик туфайли ҳ алок бўлган ҳ арбий хизматчиларнинг ота-оналари ва рафи қ алари. 8) хизматни Аф ғ онистон Республикасида ва жанговар ҳ аракатлар олиб борилган бош қ а мамлакатларда ва қ тинча бўлган қ ўшинларнинг чекланган контингенти таркибида ўтаган ҳ арбий хизматчилар ҳ амда ў қ ув ва синов йи ғ инларига ча қ ирилган ҳ арбий хизматга мажбурлар. 9) Чернобиль АЭСдаги авария о қ ибатида жабрланганлар. 10) икки ва ундан орти қ ўн олти ёшга тўлмаган болалари бор ёл ғ из оналар. 11) икки ва ундан орти қ ўн олти ёшга тўлмаган болалари бор ва бо қ увчисини йў қ отганлик учун пенсия олмайдиган бева аёл ва бева эркаклар. 12) болалигидан ногирон бўлган, доимий парваришни талаб қ иладиган фарзанди билан бирга яшаб, уни тарбиялаётган ота- онадан бири. Жисмоний шахсларнинг қ уйидаги даромадларига белгиланган энг кам ставка бўйича соли қ солинади: баланд то ғ ли, чўл ва сувсиз ҳ удудларда ишлаганлик учун Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Ма ҳ камаси томонидан белгиланган коэффициентлар бўйича қ ўшимча тўловлар тари қ асида олинган даромадларга. Бунда чўл ва сувсиз жойларда, баланд то ғ ли ва табиий-и қ лим шароити но қ улай ҳ удудларда ишлаганлик учун юридик шахслар ходимларининг

иш ҳ а қ ига коэффициентлар ҳ исоблашнинг энг ю қ ори суммаси ҳ исоблаш пайтидаги ҳ олатга кўра белгиланган энг кам иш ҳ а қ ининг тўрт баравари ми қ дорида белгиланади; корхоналар, муассасалар, ташкилотлар томонидан ва қ тинчалик қ ишло қ хўжалиги ишларига юборилган жисмоний шахсларнинг шу ишларни бажаришдан олинган даромадларига. Ме ҳ нат шароити ўта зарарли ва ўта о ғ ир ишларда банд бўлган аёлларнинг даромадларидан олиш даражаси 20 фоиздан ошмаслиги лозим. Ме ҳ нат шароити ўта зарарли ва ўта о ғ ир ишлар рўйхати қ онун ҳ ужжатлари билан белгиланади. 2001-20 1 0 йилларда даромад солиғининг ставкалари Энг кам ойлик иш ҳ а қ ининг ми қ дори 2001 йил 2002 йил 2003 йил 2004 йил 2005 йил 2006 йил 2007 йил 2008 йил 200 9 йил 2010 йил 1 баробар 12% 13% 13% 13% 13% 13% 13% 13% 12% 11%2 баробар 3 баробар 4 баробар 5 баробар 25%6 баробар 23% 22% 21% 21% 20% 18%7 баробар 18% 17% 17%8 баробар 9 баробар 36%10 баробар 10 баробарида 33% 32% 30% 30% 29% 25% 25% 22% 22%

н ю қ ори Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2009 йил 22 декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг 2010 йилги асосий макрои қ тисодий кўрсаткичлари ва давлат бюджети параметрлари тў ғ рисида”ги П Қ -1245-сон қ арорига мувофи қ 2010 йилда жисмоний шахсларнинг даромадларига солинадиган соли қ ставкалари қ уйидаги ми қ дорларда белгиланган: жадвал Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и ставкалари Соли қ солинадиган даромад Соли қ ставкаси Энг кам иш ҳ а қ ининг олти бараваригача ми қ дорда Даромад суммасининг 1 1 фоизи Энг кам иш ҳ а қ ининг олти бараваридан (+1 сўм) ўн бараваригача ми қ дорда Олти баравар ми қ дордан соли қ + энг кам иш ҳ а қ и ми қ дорининг олти бараваридан ошадиган суммадан 17 фоиз Энг кам иш ҳ а қ ининг ўн баравари (+1 сўм) ва ундан ю қ ори ми қ дорда Ўн баравар ми қ дордан соли қ + энг кам иш ҳ а қ и ми қ дорининг ўн бараваридан ошадиган суммадан 22 фоиз Жисмоний шахснинг - Ўзбекистон Республикаси норезидентининг Ўзбекистон Республикасидаги даромадлар манбаидан олинган даромадларига манбада чегирмаларсиз қ уйидаги ставкалар бўйича соли қ солинади: дивидендлар ва фоизларга - 10 фоиз;

Соли қ кодексининг 155-моддаси учинчи қ исмининг 9- бандига мувофи қ белгиланадиган хал қ аро ташишларда транспорт хизматлари кўрсатишдан олинадиган даромадларга (фрахтдан олинадиган даромадларга) - 6 фоиз; интеллектуал мулк объектларига бўлган мулкий ҳ у қ у қ ларни бош қ а шахсга ўтказганлик учун мукофот, ижара бўйича даромадларга ҳ амда ишларни бажариш, хизматлар кўрсатиш билан бо ғ ли қ бўлган, ме ҳ нат шартномалари (контрактлари) ва фу қ аролик- ҳ у қ у қ ий тусга эга шартномалар бўйича олинган бош қ а даромадларга - 20 фоиз. Тўлов манбаида соли қ солиш тўлов Ўзбекистон Республикаси ҳ удудида ёки унинг ҳ удудидан таш қ арида содир этилганлигидан қ атъи назар амалга оширилади. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ини ҳ исоблаб чи қ ариш учун соли қ ставкасини қ ўллаш ма қ садида энг кам иш ҳ а қ и ми қ дори йил бошидан ортиб борувчи якун бўйича (йил бошидан тегишли даврнинг ҳ ар бир ойи учун энг кам иш ҳ а қ ларининг суммаси) ҳ исобга олинади. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ини ҳ исоблаб чи қ ариш ва ушлаб қ олиш ушбу бўлимда белгиланган соли қ солинадиган база ҳ амда ставкалардан келиб чи ққ ан ҳ олда даромад ҳ исобланишига қ араб, йил бошидан ортиб борувчи якун бўйича ҳ ар ойда жисмоний шахснинг асосий иш жойи бўйича соли қ агенти томонидан амалга оширилади. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ининг ҳ исоблаб чи қ арилган суммаси қ онун ҳ ужжатларида белгиланган тартибда жисмоний шахсларнинг шахсий жам ғ ариб

бориладиган пенсия ҳ исобвара қ ларига ўтказиладиган ҳ ар ойлик мажбурий бадаллар суммасига камайтирилади. Ўз ходимларига моддий ёрдам кўрсатган ва сов ғ алар берган соли қ агентлари жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и суммасини соли қ даврининг охирида амалда бўлган энг кам иш ҳ а қ и ми қ доридан келиб чи ққ ан ҳ олда қ айта ҳ исоб-китоб қ илади. Жисмоний шахснинг асосий бўлмаган иш жойидан ёки бош қ а юридик шахслардан сов ғ а, моддий ёрдам ва бош қ а турлардаги ёрдам олган жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и суммасини қ айта ҳ исоб-китоб қ илиш жисмоний шахс даромадлари тў ғ рисида декларация топширган та қ дирда, давлат соли қ хизмати органлари томонидан соли қ даврининг охирида амалда бўлган энг кам иш ҳ а қ и ми қ доридан келиб чи ққ ан ҳ олда амалга оширилади. Йил мобайнида асосий иш (хизмат, ў қ иш) жойи ўзгарган та қ дирда, жисмоний шахс жорий йилда ўзига тўланган даромадлар ва ушлаб қ олинган жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и суммалари тў ғ рисидаги маълумотномани янги асосий иш (хизмат, ў қ иш) жойидаги бухгалтерияга дастлабки иш ҳ а қ и ҳ исоблангунига қ адар та қ дим этиши шарт. Илгариги иш (хизмат, ў қ иш) жойидан маълумотнома та қ дим этилмаган ёки соли қ тўловчининг идентификация ра қ ами та қ дим этилмаган та қ дирда, жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и белгиланган энг ю қ ори ставка бўйича ушлаб қ олинади. Маълумотнома ёки идентификация ра қ ами кейинчалик та қ дим этилган та қ дирда, жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и суммаси

илгариги асосий иш (хизмат, ў қ иш) жойида олинган даромадлар инобатга олинган ҳ олда қ айта ҳ исоб-китоб қ илинади. Янги асосий иш (хизмат, ў қ иш) жойида жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ини ҳ исоблаб чи қ ариш календарь йил бошидан буён илгариги ва янги иш (хизмат, ў қ иш) жойларидан олинган жами даромаддан келиб чи ққ ан ҳ олда амалга оширилади. Соли қ агентлари: 1) соли қ даври тугаганидан сўнг ўттиз кун ичида давлат соли қ хизмати органларига даромадлар олган жисмоний шахслар тў ғ рисида, асосий иш жойи бўйича даромадлар олган жисмоний шахслар бундан мустасно, Ўзбекистон Республикаси Давлат соли қ қ ўмитаси ва Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан белгиланадиган шаклда маълумотнома та қ дим этиши шарт, унда қ уйидагилар акс эттирилади: соли қ тўловчининг - жисмоний шахснинг идентификация ра қ ами; соли қ тўловчининг фамилияси, исми, отасининг исми, доимий яшаш жойи манзили; ўтган соли қ даври якунлари бўйича даромадларнинг умумий суммаси ва жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ининг ушлаб қ олинган умумий суммаси; соли қ агентининг идентификация ра қ ами; соли қ агентининг номи, жойлашган ери (почта манзили); 2) йилнинг ҳ ар чорагида, ҳ исобот давридан кейинги ойнинг 25-кунидан кечиктирмай, йил якунлари бўйича эса йиллик молия ҳ исоботини та қ дим этиш муддатида давлат соли қ хизмати органларига ҳ исобланган ва амалда тўланган

даромадлар суммалари ҳ амда жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ининг ушлаб қ олинган суммалари тў ғ рисидаги маълумотларни Ўзбекистон Республикаси Давлат соли қ қ ўмитаси ва Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан белгиланган шаклда та қ дим этиши шарт. Тўлов манбаида жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ ининг ҳ исоблаб чи қ арилган суммаси бюджетга соли қ агенти томонидан қ уйидаги муддатларда тўланади: пул мабла ғ ларини олиш учун хизмат кўрсатувчи банкка ҳ ужжатларни та қ дим этиш билан бир ва қ тда. Иш ҳ а қ и бўйича ойнинг биринчи ярми учун бўнак (аванс) олиш учун ҳ ужжатлар та қ дим этилганда соли қ ни тўлаш амалга оширилмайди; тўлов натура ҳ олида амалга оширилган ой тугаганидан кейин беш кун ичида, агар бундай тўловга қ онун ҳ ужжатларида рухсат берилган бўлса. Агар юридик шахснинг банк ҳ исобвара ғ ида иш ҳ а қ ини тўлаш ва бир ва қ тнинг ўзида ходимларнинг иш ҳ а қ идан ушлаб қ олинган соли қ ларни бюджетга ўтказиш учун мабла ғ лар етарли бўлмаса, жисмоний шахслардан олинадиган даромад соли ғ и банк ҳ исобвара ғ идаги қ олди қ мабла ғ ларга мутаносиб суммада бюджетга ўтказилади.

Adabiyotlar 1.O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasining tashkil qilish va uning faoliyati to’g’risida”gi Vazirlar Mahkamasining 1994 yil. 4 martdagi 114-sonli Qarori. 2. “O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq xizmati to’g’risida” O’zbekiston Respublikasi Qarori. 3. O’zbekiston RespublikasiVazirlar Maxkamasining “Davlat soliq xizmati organlarining faoliyatini takomillashtirish to’g’risida”gi 2000 yil 13 martdagi Qarori. 4. O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksi 1997 yil 15 aprel O’zbekiston Respublikasi Oliy majlisining axborotnomasi 1999 y.124 modda. 6. O’zbekiston Respublikasi Bojxona qo’mitasi to’g’risidagi axborotnomasi 1997 y. 2-son 36-modda. 7.Davlat boji to’g’risida Qonun 1992 y. 9 dekabr. 8.Mirinskiy B.A. Raxmonqulov A.X. Chinniboev X.J. O’zbekiston Respublikasi xuquqini muxofaza organlari . Toshkent 2005 y.

Похожие

Жисмоний шахслардан олинадиган солиқлар ва йиғимлар

Юридик шахслардан ундириладиган фойда солиғи

Юридик шахслардан олинадиган солиқлар турлари ва уларни ҳисоблаш тартиби

Юридик шахслар томонидан тўланадиган солиқларнинг ҳуқуқий тавсифи. Жисмоний шахслар томонидан тўланадиган солиқларнинг ҳуқуқий тавсифи

Давлат даромадларини ҳуқуқий тартибга солиш. Солиқлар моҳияти ва уларнинг давлат ҳаётида тутган ўрни. Солиқ ҳуқуқи предмети, усули ва тизими