Вақт параметрлари бўйича лойиҳаларни бошқариш - Экономика - Рефераты

Вақт параметрлари бўйича лойиҳаларни бошқариш

Загружено в:

06.05.2023

Скачано:

0

Размер:

75 KB

Вақт параметрлари бўйича лойиҳаларни бошқариш Режа: 1. Вақт параметрлари бўйича лойиҳаларни бошқаришнинг асосий кўрсаткичлари 2. Вақтни режалаштиришнинг асосий усуллари 3. Вақт параметрлари бўйича лойиҳани режалаштириш

Вақт параметрлари бўйича лойиҳаларни бошқаришнинг асосий кўрсаткичлари Лойиҳанинг вақт параметрларини бошқариш вазифаси лойиҳани белгиланган муддатларда амалга оширишни таъминлаш сифатида шакллантирилди. Вақт параметрларини режалаштириш лойиҳа вазифалари ва лойиҳа ресурслари билан таъминлаш ўртасидаги ички мантиқий алоқаларни режалаштиришга бевосита боғлиқ Лойиҳанинг вақтинчалик ресурсларини бошқаришни ташкил қилиш тартиби қуйидагилар бўлиши мумкин: 1. Иш доирасини аниқлаш - лойиҳанинг ҳар бир маҳсулотини яратиш учун зарур бўлган аниқ ишларни аниқлаб олиш; 2. Ишларнинг кетма-кетлигини аниқлаш - асарлар ўртасидаги мантиқий алоқаларни идентификациялаш ва ҳужжатлаштириш; 3. Ишнинг давомийлигини баҳолаш - бу асарларнинг ҳар бирининг давомийлигини дастлабки баҳолаш усули; 4. Жадвални ишлаб чиқиш - иш давомийлигини таҳлил қилиш, улар орасидаги мантиқий алоқалар ва ресурслар талаблари ва вақт захиралари, лойиҳа тармоқлари моделини ҳисоблаш учун вақтни аниқлаш, ресурслар низоларини ҳал қилиш; 5. Иш режасининг бажарилишини назорат қилиш - лойиҳанинг тараққиётини ва жадвалнинг оригинал версиясига киритилган ўзгаришларни кузатиш. Иш учун вақт параметрларини баҳолаш қуйидагича амалга оширилади: ишни амалга ошириш даври = ишчи кучининг миқдори (киши * соат) (буълинган) меҳнат ресурслари (киши) миқдорига. Шундай қилиб, меҳнатга сарфланадиган харажатлар 40 киши-соатда баҳоланадиган бўлса, унда бу ишнинг давомийлиги бир киши томонидан амалга оширилганда 40 соат, ёки ўнта ходим томонидан бажарилса 4 соатни

ташкил этади. Бу ходимларнинг ягона юкини ва уларнинг бир хил меҳнат унумдорлиги талаб қилади. Ишнинг давомийлигини аниқлашнинг энг муҳим параметри-бумеҳнат унумдорлиги дир. Одатда, лойиҳанинг асосий бошқарув таваккаллари уни нотўғри таърифлаш билан боғлиқ. Амалда, барча ижрочилар ишнинг меҳнат харажатларини кўпайтиришга ҳаракат қилишади (яъни уларнинг самарадорлигини камайтиришга). Ушбу ҳодисани минималлаштириш учун турли хил технологиялардан, шу жумладан меҳнатни рағбатлантириш технологияларидан фойдаланилади. Лойиҳа ишининг кетма-кетлиги таърифи қуйидаги/аввалги орасидаги мантиқий йўналишларни белгилаш йўли билан амалга оширилади. Иш тартиби лойиҳа маҳсулотларини яратиш технологияси билан белгиланади. Ишнинг параллел блокларини умумий тақдим этишни осонлаштириш учун одатда "гамак" диаграммаси ишлатилади. Бундай диаграммаларда ишлар горизонтал узунликлардаги тўртбурчаклар, нол узунлиги муҳим муҳим ҳодисалари (масалан, буюртмани имзолаш, пул маблағлари лойиҳа бюджетига ўтказилиши ва бошқалар) билан ифодаланади ва лойиҳа босқичлари деб номланади, олмослар сифатида ифодаланади. Батафсил "гамак" диаграммаси - тармоқ диаграммаси - лойиҳанинг асарларини график кўриниши ва уларнинг ўзаро алоқаси. Режалаштириш ва лойиҳани бошқариш даврида, атамалар тармоғи улар орасидаги боғлиқликларга эга бўлган барча тадбирлар ва лойиҳа босқичларини назарда тутади. Тармоқли диаграммалар тармоқ моделини график шаклда ишларнинг ўзаро боғлиқлигини кўрсатувчи чизиқлар билан боғланган ишларга мос келадиган (кўпинча тўртбурчаклар шаклида) вертикал тўпламлар сифатида акс эттиради. Ушбу графика тури чуъққи-иш тармоғи ёки устунлик диаграммаси деб аталади, бугунги кунда тармоқнинг энг кенг тарқалган вакили ҳисобланади. Тармоқ диаграммаси СДР маълумотларига асосланади.

Дастлабки (устунлик) диаграммаси - ПДМ - бу тугунлар шахсий ишларни ифодаловчи лойиҳанинг тармоқ моделини яратиш усули ва уларнинг ўртасидаги ўқлар мантиқий уланишларни ифодалайди. Лойиҳанинг тармоқ моделида акс эттирилган бир неча турдаги мантиқий уланишлар мавжуд. Уларнинг ҳар бири иккита асарини қамраб олади, улардан бири ишдан олдинги, иккинчиси иш издоши деб аталади. Шунингдек, "қисман боғлиқликлар" ҳам мумкин. Мисол учун, иш издоши предметнинг 30 фоизи бажарилгандан сўнг бошланиши мумкин. Бундай ҳолда, жуфтликда ишлаш қисман қопланиши мумкин. Ўқ диаграмма ёки асосий жадвал (АДМ). Тадбирларни боғлайдиган ўқлар билан ишлайдиган лойиҳанинг тармоқ моделини яратиш усули. Ушбу усулда фақат тугатиш-бошлаш ҳаволалари қўлланилади. Шуни таъкидлаш керакки, яқинда ўқ диаграммаси камроқ ва камроқ ишлатилганлиги ва аввалги диаграмма ва Гантт диаграммаси афзалликларга эга эканлигини таъкидлаш керак. Лойиҳалар жадвалининг асосий шакли бугунги кунда Гантт чартидир. Бунинг устига, ҳар бир иш тақвимда тўпланган ҳукмдори шаклида тақдим этилади. Гантт диаграммасида, шунингдек, тармоқ диаграммаларида ўқлар билан мантиқий ишоратлар билан кўрсатиш мумкин. Лойиҳа иш режаларини ишлаб чиқиш учун асбоблар ва усуллар. Математик усуллар, жумладан: - Танқидий ёндашув усули (CПМ). - ПЕРТ усули. - Ресурсларни тартибга солиш; - Ушбу усулларни амалга оширувчи дастурий таъминот. Танқидий йўл тармоқ модели бўйича энг узоқ йўлдир. Танқидий йўлнинг хусусияти шундаки, бу йўлда амалга оширилган ишларнинг кечикиши бутун лойиҳанинг кечикишига олиб келади.Озод захира бу ушбу

ишни кечиктирмасдан бевосита ундан кейинги ишларни кечиктиришсиз қолдирадиган вақт. Умумий захира, бу ишни бутун лойиҳани тугатишни кечиктирмасдан вақтни кечиктира оладиган вақт. Умумий захира - алоҳида иш эмас, балки бу иш тегишли бўлган барча йўлнинг ўзига хос хусусияти. Ресурсларни уйғунлаштириш - бу зиддиятли ишларни (масалан, агар ўша ходимлар уларни бажариши керак) алоҳида-алоҳида ажратиб олишга уриниб, манба тўқнашувларини ҳал қилиш жараёни. Ушбу жараённинг ён таъсири лойиҳанинг давомийлиги ошиши мумкин. Муҳим воқеа лойиҳа учун муҳим воқеани кўрсатиш учун киритилган нол муддат ишидир. Масалан, ишнинг бошланиши ёки ҳисобга пул тушиши. Ҳар бир иш учун эрта ва кеч саналарни ҳисоблаш жараёни тармоқ модели бўйича ҳисоблаш деб аталади. У икки босқичдан иборат: тўғридан-тўғри ва тескари ўтишлар. Олдинга ўтиш вақтида ҳар бир ишни бошлаш ва тугатишнинг эрта кунлари ҳисобга олинади, аксинча, кечки саналар, шунингдек умумий ва эркин захиралар. Вақтни режалаштиришнинг асосий усуллари Лойиҳаларни бошқариш қуйидаги режалаштириш усулларидан фойдаланади: • Даврий режалаштириш усули; • Параллел режалаштириш усули; • Стокастик режалаштириш усули; • "Ойлик" режалаштириш усули; • Ишлатилган ҳажмдан режалаштириш, ҳажмий-тақвимли режалаштириш; • Тақвимга асосланган тармоқни режалаштириш (Гантт диаграммаси, танқидий йўл);

• Якуний натижадан режалаштириш усули. • ПЕРТ- (Програм Эвалуатионанд Ревиэ w Течниқуэ) Ишларнинг давомийлигини баҳолаш учун эҳтимоллик усули. Ушбу методга кўра, муддат (давомийлик) қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: ПЕРТ = ( ИВОБ+4* ИДЕБ+ ИВПБ)/6 бу ерда: ИВОБ - иш давомийлигини оптимистик баҳолаш; ИВПБ - иш давомийлигини пессимистик баҳолаш; ИДЕБ - иш давомийлигини энг эҳтимолий баҳолаш; Вақт параметрлари бўйича лойиҳани режалаштириш Вақт параметрлари бўйича лойиҳа бошқаруви – бу алоҳида босқичлар ва бутун лойиҳани ўз вақтида амалга оширишни таъминлайдиган вазифадир. Вақт параметрлари одатда вақт ёки ишларнинг бир қисми амалга ошириладиган даврларни, шунингдек, лойиҳани амалга ошириш жараёнини назорат қилиш вақтларини тушунади. Вақт, лойиҳани амалга ошириш самарадорлигига таъсир қилувчи асосий омиллардан биридир. Лойиҳанинг бутун муддати, унинг таркибий қисмлари ва индивидуал жараёнлар олдиндан режалаштирилган бўлиши керак. Лойиҳани амалга ошириш вақтини камайтириш учта табиий чекловга эга: техник имкониятлар, технологик талаблар ва иш сифати. Ушбу функцияларни бажаришда ушбу ва бошқа параметрларни ҳисобга олиш керак. Вақтни бошқариш лойиҳаларни бошқаришнинг асосий элементларидан биридир ва қуйидагиларни ўз ичига олади: • вақт параметрлари учун лойиҳани бошқариш концепцияси; • лойиҳани режалаштириш; • лойиҳани амалга оширишни мониторинг қилиш; • ишларни бажариш жараёнини таҳлил қилиш ва тартибга солиш;

• лойиҳа бошқарувини ёпиш. Вақт параметрлари одатда вақт ёки ишларнинг бир қисми амалга ошириладиган даврларни шунингдек, лойиҳани амалга ошириш жараёнини назорат қилиш вақтларини тушунади. Кўпинча лойиҳани вақтида бажариш жуда қийин. Муаммоларнинг барчаси биз бошқараётган нарсалар ҳақида тушунчанинг этишмаслигидан келиб чиқади. Кўпчилик муаммолар режалаштириш босқичида бошланади. Жадвал билан мос келмаслиги об-ҳаво шароитлари, материалларни етказиб беришдаги кечикишлар ва ҳоказоларга боғлиқ бўлиши мумкин, шунингдек, нуқсонни бартараф этиш учун этарли вақтли захиралар мавжуд эмас. Агар лойиҳа доираси ва мавзуси дастлаб нотўғри аниқланган бўлса, иш вақтида иш ва жадвалдаги ўзгаришлар талаб этилади. Қайта такрорланувчи, одатдаги лойиҳаларда, вақт ва ишларнинг кетма- кетлигини аниқ аниқлаш учун ўтган тажрибалар натижасидан фойдаланишингиз мумкин, лекин лойиҳаларнинг кўпи такрорланмайди. Лойиҳада вақт йўқотишининг асосий сабаблари - режалаштиришдаги хатолардир; сифатсиз сифатни бошқариш ва бюджетлаштириш, ташқи муҳитнинг ноаниқлиги шароитида кутилмаган харажатлар режасининг мавжуд эмаслиги, лойиҳа иштирокчилари орасида хавфларнинг нотўғри тақсимланиши, структуравий бўлмаган алоқа тизими ва лойиҳанинг ҳақиқий бўлмаган ҳисобот тизими. Вақтгача лойиҳани бошқаришнинг яна бир жиҳати - шахсий вақтни бошқариш. Бу савол барча иштирокчилар ва лойиҳа ижрочилари учун долзарбдир, лекин лойиҳа менежери учун жуда муҳимдир. Ушбу шахс лойиҳанинг муваффақияти учун жавобгардир ва барча зарур ишларни бажариши керак. Шахсий вақт бошқарувини такомиллаштириш учун лойиҳа менежери шакллардан бирини қўллаши мумкин. Форма - бажарилиши керак бўлган ишларнинг рўйхати. Ушбу шаклни тўлдиргандан сўнг менежер қайси ишларни амалга ошириши кераклиги ва қандай кетма-кетликда қарор қабул

қилиши керак. Кейинчалик энг юқори ўринда ишлаш кунлик режалаштириш тақвимининг вақтинчалик блокларига ўтказилади. Тугалланмаган вақтинчалик блоклар режасиз воқеалар ёки камроқ устуворликларга эга бўлган иш жойларида қўлланилади. Агар иш ҳажми бўш вақт миқдоридан ошиб кетган бўлса, ушбу ишларни бир неча кун олдин режалаштиришингиз мумкин. Бироқ, бундай амалиётларни суиистеъмол қилиш, юқори устувор бўлган ишларни бажаришда кечикишга олиб келиши мумкин. Бугунги кунда амалга оширилмаган паст устувор иш, эртага ёки эртанги кундан кейинги энг устувор вазифа бўлиши эҳтимоли мавжуд. Шундай қилиб, лойиҳани бошқариш жараёнида ҳамма нарса ўз вақтида бажарилиши керак. Кўпгина одамлар олдиндан ўз-ўзидан пайдо бўлгандан кўра, режалаштирилган иш билан яхши рағбатлантирилади. Вақтни самарали бошқариш учун, устуворликни белгилашингиз ва уларга қатъий риоя қилишингиз керак. Лойиҳа менежери кичик масалалар ва вақт сарфлайдиган ҳодисалар (фойдасиз тельефон қўнғироқлари ва учрашувлар, аниқ бўлмаган мақсадлар ва вазифаларни аниқлаб олиш, режасиз ташриф буюрувчиларнинг келиши) билан чалғитилмаслиги, муҳим қарорларни қолдириб, унга бўйсунадиган ишларни бажармаслиги керак. Ишнинг давомийлиги (узунлиги) уни амалга оширишга сарфлайдиган вақтни белгилайди. Ҳар бир батафсил ишнинг давомийлиги олдинги тажрибалар ва иш учун режалаштирилган ижрочилар сони асосида амалга оширилади. Ушбу амалиётни осонлаштириш, одатда элементар фаолиятлар бўлган батафсил лойиҳа ишлари учун баҳолашни амалга ошириш керак. Ишнинг асосий турлари икки хил бўлади: белгиланган муддат билан ишлаш маълум муддатга эга, бу унга ажратилган ресурслар сонига боғлиқ эмас: масалан, икки марта кўп ижрочиларни тайинлаш орқали ишларнинг бажарилишини тезлаштириш мумкин эмас, чунки ишнинг давомийлигига таъсир қилувчи омиллар мавжуд, лекин ижрочилар сонига боғлиқ эмас;

белгиланган ҳажм билан ишлаш тайинланган ижрочилар (ресурслар) сонига боғлиқ бўлган муддатга эга. Шундай қилиб, муддати мавжуд ресурслар миқдорига боғлиқ бўлган иш учун талаб қилинадиган иш ҳажми (масалан, инсон кунларида) ва мавжуд ресурслар миқдори ҳақидаги маълумотларга асосланиб, вақтни бевосита ҳисоблаб чиқиш мумкин. Бундай ҳолда ижрочилар сонининг кўпайиши ишнинг бажарилиш вақтини пасайишига олиб келади.

Адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан тасдиқланган. 1995 - йил 21 - декабрь № 163-1 ва 1996-йил 29-август №256-1 [кўчирма] –Т.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999- йил. 2. Ўзбекистон Республикаси «Ихтиролар моделлар ва саноат намуналари ҳақида» ги Қонуни 1994-йил 6- май, – Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999 йил. 3. Ўзбекистон Республикасининг «Маъсулиятлар ва хизматларни сертификатлаш тўғрисида» ги Қонуни 1993-йил 28-декабрь №1006-хи, Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999-йил. 4. Ўзбекистон Республикасининг «Стандартлаштириш тўғрисида» ги Қонуни 1993-йил 28-декабрь №1002-хи, -Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999-йил. 5. И.А.Каримов. Истиқлол имкониятлари ва ислоҳотлар самаралари. Халқ сўзи. 2009-йил. 6. Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармойиши “Баркамол авлод йили” давлат дастурини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш бўйича ашкилий чора тадбирлар тўғрисида. Тошкент 2009йил 9-декабрь .

Похожие

Инновацион лойиҳаларни бошқариш

Инновацион лойиҳаларни бошқариш

Ўзбекистонда лойиҳаларни бошқариш тенденциялари

Лойиҳаларни бошқариш методологиясининг ҳозирги ҳолати

Стратегик лойиҳаларни бошқариш. Асосий тушунчалар ва концептуал асослар