Soliq organlarida prognozni tashkil etish. Soliq tushumlari xisobi va nazoratini yuritish - Экономика - Рефераты

Soliq organlarida prognozni tashkil etish. Soliq tushumlari xisobi va nazoratini yuritish

Загружено в:

12.01.2024

Скачано:

0

Размер:

56 KB

Soliq organlarida prognozni tashkil etish. Soliq tushumlari xisobi va nazoratini yuritish Reja: 1. Soliq hisobi va nazoratini yuritish hamda ular bo’yicha prognozlashni amalga oshirishda soliq organlarining vazifalari va majburiyatlari. 2. Soliq inspektsiyalarida prognoz bo’limi ishlarini tashkil etish. 3. Tahlil natijalaridan hujjatli tekshiruvlar o’tkazishda hamda umumiy soliq to’lovlarini prognozlashda foydalanish .

Soliq hisobi va nazoratini yuritish hamda ular bo’yicha prognozlashni amalga oshirishda soliq organlarining vazifalari va majburiyatlari. Solik tulovchilar urtasidagi ijro intizomi soliklarni barkaror tarzda yigib olish va davlatimiz moliya tizimining barkarorligini ta’minlashda eng muxim omildir. Ushbu yunalishda muvaffakiyatga erishish solik konunchiligi xukukiy me’yorlari ustidan nazoratning yagona tizimi, soliklarning tugri xisoblanishi, respublika byudjet tizimiga tulik va uz vaktida kelib tushishi bilan belgilanadi. Solik konunchiligiga rioya etilishini nazorat kilish Davlat solik kumitasi tomonidan «Davlat solik xizmati tugrisida», «Muddatida tulanmagan soliklar va boshka majburiy tulovlarni undirish tugrisida»gi konunlarga, Solik kodeksi va boshka me’yoriy va konun xujjatlariga muvofik amalga oshiriladi. Yuzaga keladigan nizolarni xal etishda Davlat solik kumitasi Moliya vazirligi, Adliya vazirligi va konunlarga rioya etilishi uchun mas’ul prokuratura organlari bilan xamkorlik kiladi. Bunday nizolarni xal etish byudjetning, shuningdek keng doiradagi solik tulovchilarning manfaatlariga daxl etadigan masalalarga taalluklidir. Davlat solik xizmatining nazorat funktsiyalarini kurib chika turib, nazoratning moxiyatini aniklab olishimiz lozim, zero mazkur atama uz moxiyatiga kura «tekshirish» va shuningdek «tekshirish maksadidagi kuzatish» ma’nolarini anglatadi. Nazorat vositasida bajarilayotgan topshirikning tulikligi, uz vaktidaligi va samaradorligi tugrisidagi ma’lumotlarning ishonchliligi, topshirikni bajarish paytida mansabdor shaxslar kilgan xatti-xarakatlar va utkazilgan operatsiyalarning konuniyligi belgilanadi, faoliyatni yaxshilash va ishda yul kuyilgan xukukbuzarliklar va kamchiliklarni bartaraf etish uchun ichki rezervlar aniklanadi, shu jumladan konunlarni buzganligi, daromadni yoki boshqa soliqqa tortiladigan ob’ektlarning yashirganligi, kamaytirib ko’rsatganligi, soliqlarni to’lashdan bosh tortganligi , ishda pala-partishlikka yul kuygani uchun tegishli yuridik va jismoniy shaxslar javobgarlikka tortiladi.

Jismoniy shaxslarning, shu jumladan yuridik shaxs maqomiga ega bo’lmay yakkatartibda tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanayotgan jismoniy shaxslarni soliqqa tortishda soliq idoralari nazorat qilishning quyidagi usullarini qo’llaydilar. Bajarish muddatlariga kura nazorat tezkor (operativ) va davriy turlarga bulinadi. Tezkor (operativ) nazorat xisobot oyi ichida (masalan, xar un kun, xar kun va xokazolar uchun) nazorat kilinadigan jarayon, operatsiya va xatti-xarakat tugaganidan sung uning sifat va mikdor tavsifiga muvofik bajariladigan tekshirishdan iboratdir. Rejadagi, tezkor-texnik, statistika va buxgalteriya axboroti tezkor nazorat uchun ma’lumot manbai bulib xizmat kiladi. Davriy nazorat - muayyan xisobot davri uchun rejalar, smetalar, me’yorlar va normativlar, birlamchi xujjatlar, ishlab chikarish, moddiy va boshka xisobotlar ma’lumotlari, xisob registrlari, xisobotlar va boshka manbalardagi yozuvlar buyicha tekshirishdir. Konunchilik, shu jumladan solik. konunlari talablariga rioya etilayotganini, xujalik operatsiyalari va jarayonlari tugri, UZ vaktida va maksadga muvofik olib borilayotganini anikdash, tekshirilayotgan ob’ekt (yuridik, jismoniy, mansabdor shaxs) ishidagi konunbuzarliklar va kamchiliklarni ochib tashlash va ularni bartaraf etish choralarini kurish mazkur tekshirishning vazifasidir. Ma’lumotlar manbalariga kura nazorat xakli ravishda xujjatli va faktli turlarga bulinadi. Xujjatli nazorat shunday tekshirishki, bunda tekshirilayotgan ob’ekt mazmuni xamda uning anikdash reglamentlangan kiymatiga muvofikdigi xujjatlarda (birlamchi va yigma) kursatilgan ma’lumotlar asosida tekshiriladi. Faktli nazorat shunday tekshirishki, bunda tekshirilayotgan ob’ektning mikdor va sifat xolati ishlab chikarishdagi xom ashyo va materiallarni tekshirish, kuzdan kechirish, ulchash, kayta sanash, tarozida tortish, laboratoriyada tekshirish, ekspertizadan utkazish, nazorat tarikasida xarid kilish va shu kabi boshka usullar yordamida tekshiriladi. Demak, nazorat vositasida amalga oshirilayotgan faoliyatning konuniyligi va maksadga muvofikdigi, turli darajadagi byudjetlarga soliklar, yigimlar, bojlar va

boshka tulovlar uz vaktida tulanishi tekshiriladi, shuningdek solik konunchiligi buzilishining sabablari xamda aybdorlari aniklanadi. Shunday kilib, solik faoliyatidagi nazorat davlat boshkaruvi vakolatli organining solik, tulovchilar solik, konunchiligi talablariga rioya kilishlari ustidan raxbarlik kilish usulidir. Soliq inspektsiyalarida prognoz bo’limi ishlarini tashkil etish. Iqtisodiyotimizning asosiy dastaklaridan bo’lgan davlat byudjeti daromadlari asosan soliqlardan tashkil topadi. Shuning uchun byudjet daromadalirini to’g’ri rejalashtirish, ijtimoiy harajatlarga aniq maqsadli moliyaviy resurslarni jalb qilish jarayonida soliq tushumlarini tahlil qilish va prognozlash ishlaridan foydalanamiz. Bular asosan davlat soliq idoralarining quyi zvenosi, ya’ni soliq inspektsiyalari tomonidan amalga oshiriladi. Soliqlarni prognoz qilishning ob’ekti bo’lib, xo’jalik va davlat sub’ektlarining moliyaviy natijalarining yakuni hisoblangan daromaddir. Prognoz ishlari qanday ko’lamda o’tkazilishidan qat’iy nazar mo’ljallangan davr uchun barcha yuridik shaxslar yoki aniq bir xo’jalik sub’ektlarning moliyaviy tizimining zvenolari o’rtasidagi o’zaro aloqalar o’rganiladi va tahlil qilinadi. Byudjetga tushadigan soliqlarni prognozlashning bosh masalasi va vazifasi soliq siyosati orqali aniqlanadi. Bunday aniqlash orqali esa: 1. Rejalashtirib qo’yilgan barcha majburiyatlar va tadbirlarni amalga oshirish zarur bo’lgan pul mablag’larining hajmini va ularning manbalarini o’rganish; 2. Daromadlarning o’sish rezervlarining namoyon bo’lish yo’lini aniqlab olib, uni tahlil qilish; Yuqorida ta’kidlab o’tganimizdek soliqlarning umumiy prognozi va tahlili soliq inspektsiyalarida amalga oshirilib yuqori zvenolarga hisobot tariqasida taqdim etiladi. Soliq inspektsiyalari avvalo har bir aktsiyadorlik jamiyatlari, davlat korxonalari va mulkchilik shakli har xil bo’lgan umuman olganda yuridik shaxslardan rejalashtirilayotgan yil uchun biznes palanini (rejasini) tuzishni taklif

etadi va shu reja asosida soliq tushumi bo’yicha ta’miniy hisob-kitoblarni inspektsiyaga topshirishini talab etadi. Tuman soliq inspektsiyasi har bir soliq to’lovchi yuridik va jismoniy shaxslar bo’yicha yillik tushumlarni har bir soliq turi bo’yicha hisoblab chiqib, ularni jamlaydi. Mana shu ma’lumotlar asosida soliqlar tahlil qilinib so’ng tuman hokimligining umumiy yig’ilishida ko’rib chiqadi. Bunda maxsus komissiya tuman iqtisodiy rivojlanish rejasiga asoslanib yangidan ishga tushiriladigan korxonalarni ham e’tiborni olgan holda yakuniy reja qabul qilinadi. boshqarmalari viloyat tumanlari bo’yicha jamlab Respublika soliq qo’Bu hujjatlarni tuman soliq inspektsiyasi yuqrori tashkilot shahar va viloyat soliq boshqarmalariga topshiradilar. Viloyat soliq mitasiga topshiradilar. Soliq qo’mitasi ekspert guruhi va moliya Vazirligining maxsus komissiyasi ko’rib chiqib birgalikda Oliy Majlisning iqtisod bilan shug’ullanuvchi komitetiga va bir nusxasi Vazirlar Maxkamasiga topshiradilar. Oliy Majlisning moliya-iqtisod bo’yicha qo’mitasi va Vazirlar Mahkamasi yil oxirida Repspublika bo’yicha jamoatchilik yordamida va ularning roziligini olgach o’rganib chiqiladi. Oliy Majlisda keyingi yil byudjetini qabul qilishda asos qilib olinib, deputatlar muhokamasidan o’tgndan keyin, soliq stavkalari, imtiyozlar shuningdek prognoz rejalar qabul qilinadi. Bu tasdiqdan o’tganidan keyin soliq qo’mitasi har bir tuman, shahar va viloyat bo’yicha soliq turlari bo’yicha prognoz rejalarining bajarilishi uchun soliq organlariga maxsus ko’rsatma va yo’riqnomalar beradi. Soliq organlari soliqv a yig’imlar summasini soliq to’lovchilarning hisob- kitoblari va daromadlar to’g’risidagi deklaratsiyada ko’rsatilgan miqdorda va tegishli taqdim etgan. ma’lumotlar asosida soliq summalarini hisoblab chiqadi. Agar soliq inspektsiyasi bu summani noto’g’ri belgilangan deb topsa, u hisoblab chiqarilgan summani qayta ko’rib chiqishga va soliq to’lovchiga tegishli xabarnoma to’lashga haqilidir. Soliq to’lovchi agarda daromad to’g’risidagi hisob

kitob va deklaratsiyani taqdim etmagan bo’lsa, summani ko’rsatmagan bo’lsa soliq inspektsiyalari o’zidagi ma’lumotlar asosida deklaratsiya to’ldirib soliqni undirib olishga haqlidir. Soliq va yig’imlarni yuridik shaxslar naqd pudsiz shaklida, jismoniy shaxslar bo’lsa naqd pul shaklida byudjetga to’lovlarni to’lab boradilar. Tahlil natijalaridan hujjatli tekshiruvlar o’tkazishda hamda umumiy soliq to’lovlarini prognozlashda foydalanish. Solik nazoratining asosiy usuli solik, tulovchilarni xuj-jatli tekshirishdir. Xujjatli tekshirish inspektsiya ishining yillik rejalari va xar bir ish uchastkasi buyicha tuziladigan tekshirishlarning choraklik grafiklariga muvofik amalga oshiriladi. Ularga birinchi navbatda yirik mikdorda foydaga ega bulgan yoki buxgalteriya xisobini yuritishda va solik konunchiligiga rioya kilishda kupol xatolarga yul kuyayotgan korxonalar, yakka tartibdagi tadbirkorlik bilan shuyoullanuvchi fuqarolar, shuningdek zarar kurish sabablarini aniklash va ularni bankrot deb e’lon etish uchun zarar kurib ishlayotgan barcha korxonalar kiritiladi. Xujjatli tekshirish, odatda, 20 kundan oshmasligi lozim. Ushbu muddat favkulodda xollarda Davlat solik boshkarmasi, inspektsiya raxbari yoki uning urinbosari ruxsati bilan uzaytirilishi mumkin. Solik boshkarmasi inspektsiya raxbari favkulodda xollarda tekshiruvchilar tarkibini almashtirish xukukiga egadir. Solik idoralari birlamchi xujjatlar va xisob registrlarini tekshirganda yalpi yoki tanlab olish usulini kullaydilar. Yalpi usul barcha xujjatlarni, jumladan buxgalteriya xisobi registridagi yozuvlarni tekshirish bilan xarakterlanadi. Odatda kassa va bank operatsiyalari yalpi tekshirishdan utkaziladi. Maxsulot etkazib beruvchilar, xaridorlar, buyurtmachilar, debitorlar va kreditorlar bilan xisob-kitoblar, shuningdek korxona faoliyatining boshka uchastkalari dasturda kursatilgan xollarda yalpi usul bilan tekshiriladi.

Tanlab olish usulida tekshirilayotgan davrning xar bir oyidagi yoki bir necha oy uchun birlamchi xujjatlar bir kismi tekshiriladi. Tanlab tekshirilganda solik, konunchiligini jiddiy buzishlar yoki suiiste’molliklar anikdanganda korxona faoliyatining mazkur uchastkasida tekshirish yalpi usul vositasida utkazilib, foyda (daromad) yashirilgani (kamaytirilgani) yoki boshka ob’ektlar solik, solishdan yashirilgani va suiste’molliklar tugrisida guvoxlik beruvchi xujjatlar majburan olib kuyiladi. Solik amaliyoti byudjetga soliklar tulik tushishiga ta’sir kursatadigan ikki asosiy omilni aniklab berdi. Bular - solik tulovchilar xisobvaraklarida mablag yukligi va solik tulovchilarning byudjetga solik tulashdan bosh tortishidir. Solik konunchiligiga rioya etilishi ustidan nazoratni xukukiy ta’minlash kuyidagi me’yoriy xujjatlar bilan ta’minlanadi, ya’ni: «Davlat solik xizmati tugrisidagi konunning beshinchi va oltinchi moddalari, «Muddatida tulanmagan soliklar va boshka majburiy tulovlarni undirish tugrisida»gi konun, Solik kodeksining 131-135-moddalari, Ma’muriy javobgarlik tugrisidagi kodeksning 164, 165, 168, 172, 174, 175, 176-moddalari, Jinoyat kodeksining 167, 175, 178, 179, 180, 181, 184, 185, 186, 187, 188, 189 va 190-moddalari, Jinoyat protsessual kodeksining 340, 341, 342, 343- moddalari, Vazirlar Maxkamasining 1994 yil 26 dekabrdagi «Nazorat - kassa mashinalarini majburiy kullash tartibi tugrisida»gi, 1994 yil 11 fevraldagi «Savdo korxonalari va bozorlarni boshkarish faoliyatining kompleks tekshirishlarini muvofiklashtirish tugrisida»gi karorlari va boshqalar.

Adabiyotlar: 1. O ’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi T.: “Adolat” 1999. 2. O ’zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksi T.: “Adolat” 1999. 3. I.A. Karimov O ’zbekiston Buyuk kelajak sari. T.: “O’zbekiston” 1998. 4. I.A. Karimov O ’zbekiston: Milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. T.: “O’zbekiston” 1996. 5. V.S. Beganov, M.Ya. Qurolov, D.I. Shaulov, U.T. Kan, Finansovaya politika, nalogi i nalogooblojenie. T.: “Mir ekonomiki i pravo” 1998. 6. M.Yo ’ldoshev, E.Tursunov. Soliq huquqi, T.: 2000. 7. D.I. Shaulov, U.T.Kan., “Soliq qonunchiligi asoslari”. T.: “Iqtisodiyot va huquq dunyosi” 2000. 8. L.B. Xvan. Soliq huquqi T.: “Konsauditinform” 2000. 9. Q.A. Yahyoev, Soliqqa tortish nazariyasi va amaliyoti T.: “§ofur §ulom” 2000. 10. Sergeev I, Shipilin A. «Operativnie finansovoe planirovanie na predpriyatii». M: finansi i statistika. 2002 g. 11. T. G. Morozova, A. V. Pikulkina. «Prognozirovanie i planirovanie v usloviyax rinka» Uchebnoe posobie. M: YuNITI-DANA. 2000 g. 12. Solovev. I. «Nalogovie prestupleniya: praktika raboti organov nalogovoy politsii i sudov» M: IDFBK-PRESS. 2002 g. 13. Kochetkov. A. «Analiz nalogovix oshibok». Uchebnoe posobie. M: «Delo i servis». 2000 g.

Похожие

Soliq nazoratini tezkor shaklda yuritish tartibi

Soliq to’lovchilar guruhlari bo’yicha soliq tushumlari tahlili

Korxonalarda ichki soliq nazoratini tashkil qilish

Korxonalarda ichki soliq nazoratini tashkil qilish.

Soliq nazoratini erkinlashtirish va takomillashtirish masalalari