Молиявий қўйилмалар ва қимматли қоғозлар билан бўладиган операциялар аудити - Экономика - Рефераты

Молиявий қўйилмалар ва қимматли қоғозлар билан бўладиган операциялар аудити

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

80 KB

Молиявий қўйилмалар ва қимматли қоғозлар билан бўладиган операциялар аудити Режа : 1. Корхона хусусий капиталининг моҳияти, уни текширишнинг мақсади, вазифалари, манбалари ва тартиби. 2. Устав капиталини текшириш. 3. қўшилган капитални текшириш. 4. Резерв капиталини текшириш. 5. Бошқа фондлар ва резервларни текшириш. 6. Молиявий натижаларни текшириш.

1. «Бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги қонун» га мувофиқ корхонанинг хусусий капитали: устав капитали, қўшилган капитал, заҳира капитали ва тақсимланмаган фойдадан таркиб топади. Устав капитали - таъсис ҳужжатларида белгиланган ҳиссаларнинг (пул ифодасида) йиғиндисидир. Устав капиталига ҳисса шаклида қўшиладиган моддий ва номоддий активлар таъсисчилар келишувига ёки юридик шахс ижроия органининг қарорига кўра баҳоланади ва ҳисобга олинади. қўшилган капитал -акцияларни номинал қийматидан баланд нархларда дастлабки сотишдан олинадиган эмиссия даромадини акс эттиради. Заҳира капитали - мол-мулкни қайта баҳолаш чоғида ҳосил бўладиган инфляция заҳираларини, шунингдек, текинга олинган мол-мулк қийматини акс эттиради. Тақсимланмаган фойда -фойданинг жамғарилаётганини ифодалайди ва мулкдорларнинг қарорига биноан устав капиталига қўшилиши мумкин (14- модда. Хусусий капитални ҳисобга олиш). Корхона хусусий капиталини текшириш, унинг суммаларини ҳаққонийлиги ва ҳаракатининг қонунийлигини аниқлаш муҳим вазифа ҳисобланади. Бунда қуйидаги манбалар маълумотлари текширилади: - Корхонанинг нотариус томонидан тасдиқланган устави ва таъсис шартномаси; - 85- ва 87- счётларнинг Бош дафтар ва 15-журнал-ордердаги суммалари ва уларнинг ҳаракатига асос бўлувчи ҳужжатлар. Текшириш ҳисобот даврига тузилган баланс маълумотларини корхона устави, таъсис шартномаси ва тегишли ҳисоб регистрларидаги ушбу ҳисобот даврига бўлган қолдиқлар билан солиштиришдан бошланади. Устав мувофиқ корхонанинг устав капитали қоидага кўра, унинг таъсисчиларининг ҳиссалари ҳисобига барпо этилади. У корхонанинг

хўжалик фаолиятидан олинадиган фойдаси ҳисобига, зарур бўлганда таъсисчиларнинг мақсадли бадаллари ҳисобига ҳам тўлдирилиши мумкин. Корхона устав капиталига ҳисса сифатида бинолар, иншоотлар, қурилмалар ва бошқа моддий қийматликлар: ердан, сувдан ва бошқа табиий ресурслардан фойдаланиш ҳуқуқлари, шунингдек, бошқа мулкий ҳуқуқлар (шу жумладан, кашфиётлардан фойдаланиш учун, «НОУ-ХОУ» ва бошқа номатериал активлар); қўшма корхона иштирокчи давлатларнинг валюталаридаги эркин айирбошланадиган валюталардаги пул маблағлари қўшилишлари мумкин. 2. Устав капиталини текширишда 85-«Устав капитали» счёти бўйича 13- журнал-ордерда амалга оширилган ёзувларни тўғрилигини ва қонунийлигини аниқлаш зарур. Шунингдек, иштирокчилар ҳиссаларининг Устав капиталига тўлиқ ва ўз вақтида кирим қилиниши; таъсисчилар ҳиссалари ҳақидаги махсус комиссиянинг қабул қилиш-топшириш далолатномаларининг мавжудлиги; Устав капиталининг кўпайиши ва камайишига доир йиллик ҳисоботнинг 3-сп шаклидаги барча ёзувларнинг асосланганлиги (олдинги йиллардаги фойдани қўшиш, иштирокчиларнинг қўшимча равишда қўшган ҳиссалари) текширилиши лозим. 85-«Устав капитали» счётининг 2-«қўшилган капитал» субсчёти акцияларни номинал қийматидан юқори баҳода дастлабки сотишдан олинган эмиссион даромадларни ҳисобга олиш учун мўлжалланган. Аудитор ушбу капиталнинг тўғри ташкил этилиши ва тўлдирилишини текшириши лозим. Жумладан, сотилган акциялар учун маблағларнинг кирими, номинал ва биржа (сотиш) баҳоси ўртасидаги фарқни аниқлаш ҳамда устав капиталида қўшилган капиталнинг шаклланишини тўғри акс эттириш. Аудитор 85/1 ва 85/2 счётлар бўйича аналитик ҳисобнинг ташкил этилиши ва юритилишининг тўғрилигини текшириш. Маълумки, асосий воситалар, номатериал активлар ва материал қийматликларнинг текинга олиниши бухгалтерлик ҳисобида 01,04,06,07,10,12,41-счётлар дебети ва 80-«Фойда ва зарарлар» счётининг

3-«Операцион даромадлар ва тушумлар» субсчётининг кредитида акс эттирилади. 85-счёт 3-субсчёти корхона уставига мувофиқ фойда ҳисобидан яратиладиган резервларни, мулкларни қайта баҳолашда ҳосил бўлган инфляцион резервларни, шунингдек акционерлик жамияти мулкларини кўпайтирувчи бошқа киримларни акс эттириш учун мўлжалланган. Резерв капиталига фойдадан ажратмалар, унинг корхона таъсис хужжатларида кўзда тутилган корхона устав капиталининг 25% етмагунча ажратилаверади. Аудитор ушбу капиталнинг тўғри ташкил этилиши ва тўлдирилиб боришини текширади. Корхона устави, Ўзбекистон Республикасининг қайта баҳолаш ҳақидаги қарори, қайта баҳолаш ҳисоб-китоблари, мулкларни текинга олиш ҳақидаги шартномалар, қабул қилиш-топшириш далолатномалари, билдириш (авизо) лар ва бошқалар текшириш манбалари бўлиб ҳисобланади. Агар ҳисобот йилининг охирига келиб дебитор қарзларнинг инвентаризация материаллари бўйича шубҳали қарзлар аниқланса, унда корхона шу миқдорда шубҳали қарзлар бўйича резерв яратиши мумкин. Бунда қарздорнинг молиявий ҳолати, тўлов қобилияти ва қарзни тўлиқ ёки қисман суммада қоплай олиш эҳтимолига қараб резерв ҳажми ҳар бир шубҳали қарз бўйича алоҳида аниқланади. Яратилаётган резервлар суммаси 80-«фойда ва зарарлар» счёти дебети ва 82-«шубҳали қарзлар бўйича резервлар» счёти кредитида акс эттирилади. Ушбу масалани кўриб чиқишда аудитор қуйидагиларни текшириши лозим: шубҳали қарзлар бўйича резерв яратиш учун зарур хужжатларнинг мавжудлиги (корхона дебитор қарзларининг инвентаризация рўйхати, солиштириш далолатномалари, тўловга лаёқатсизлик ҳақида маълумотнома ва б.); шубҳали деб тан олинган қарзларни ҳисобдан ўчиришнинг тўғрилиги; ишлатилмаган шубҳали қарзлар бўйича резерв суммаларини тегишли йил фойдасига қўшилиши.

қоидага кўра, фойда (даромад) корхоналар томонидан қуйидаги мақсадлар учун ишлатилади: фойда (даромад) солиғини тўлаш; бошқа-рувнинг тегишли қарорига мувофиқ устав капиталига қўшиладиган, ўтган йилги фойда ҳисобидан устав капиталини кўпайтириш; дивидендлар тўлаш. 3. қўшма корхоналар фойдасига келадиган бўлса, у бюджетга тўланадиган суммалар ва резервлар яратиш ва тўлдиришга йўналтирилган суммалар чегириб ташлангандан сўнг, қўшма корхона иштирокчилари ўртасида, уларнинг устав капиталидаги ҳиссаларига мутаносиб равишда тақсимланади, агар таъсис хужжатларида бошқача тартиб кўзда тутилмаган бўлса. қўшма корхонанинг хорижий иштирокчиларига корхона фаолиятидан олинган фойдани тақсимлаш натижасида тегишли бўлган, ўтказма рубллардаги ва чет эл валюталаридаги суммаларни, шунингдек, тақсимланган эркин муомаладаги валютада олинган даромаднинг тегишли улишини уларнинг мамлакатларига ўтказиб бериш кафолатланади. Аудитор корхонанинг фойдаси (даромади)ни ва молиявий ҳолатини текширишда қуйидагиларни пухта ўрганиши лозим: тайёр маҳсулотлар, товарлар (ишлар, хизматлар) реализациясидан олинган фойдалар ёки кўрилган зарарлар; давр сарфлари, уларнинг асосланганлиги, тасдиқланган сметага мувофиқлиги ва молиявий натижага таъсири. 80-«Фойда ва зарарлар» счёти 4-«Молиявий фаолиятдан олинган фойда ва кўрилган зарарлар» субсчётига очилган аналитик счётлар маълумотларини даромадлар қисмида алоҳида, харажатлар қисмида алоҳида қуйидагича таҳлил қилиб чиқиш. Шунингдек фавқулодда фойдалар ва зарарларни ҳам текшириш зарур. Аудитор 80-«Фойда ва зарарлар» счёти 5-«Фавқулодда фойда ва кўрилган зарарлар» субсчётининг аналитик ҳисоби ва дастлабки хужжатлар маълумотларини текшириши зарур. 5. Аудитор қуйидагиларни текшириши лозим: фавқулодда йўқотишлар метеорологик, сейсмик ва бошқа тегишли хизматларнинг содир бўлган

табиий офатлар тўғрисидаги маълумотлари билан тасдиқланиши; корхона мулклари фавқулодда ҳодисалардан суғурта қилинганлиги ва б. 6. Аудитор молиявий натижаларни текширишда қуйидагиларни аниқлаши лозим: бюджетга солиқларнинг ўз вақтида ва тўлиқ тўланиши; шубҳали қарзлар бўйича резервлар яратилишининг тўғрилиги; фойданинг фирма иштирокчилари ўртасида ўз вақтида ва тўғри тақсимланиши; акционерларга дивидентлар тўланишининг тўғрилиги.

Фойдаланилган адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Т.: Ўзбекистон, 1992 йил 8 декабр. 2. Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодекси. Ўзбекистон Республикаси Олий мажлисининг 29.08.96 йил. 257 1-сон қарорига мувофиқ, тасдиқланган 1997 йилнинг 1 мартидан кучга киритилган. 3. Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодекси. 22.09.1994 йил 4. Ўзбекистон Рсспубликаси Олий мажлисининг № 120-12 сон қарор билан тасдиқланган (01.04.1995 йил кучга кирган) 5. Ўзбекистон Республикаси Солиқ Кодекси 24.04.1997 6. Ў збекистон Республикаси Олий мажлисининг №396 1-сон қарор билан тасдиқланган. ! 7. Ўзбекистон Республикаси «Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида»ги қонуни. 1996 йил 30 август. 8.Ўзбекистон Республикаси «Аудиторлик фаолияти тўғрисида»ги қонуни. 2000 йил 26 май. 9. Ўзбекистон Республикаси Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари №00-21-сонлари. «Norma» дастури. 10.Ўзбекистон Республикаси Аудиторлик фаолиятининг миллий стандартлари.-Т.: 2004. Президент И.А.Каримов асарлари 11.Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. - Т.: «Ўзбекистон», 1997. - 286 б. 12. Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарор тараққиёт йўлида. 6-товд. - Т.: «Ўзбекистон», 1998. - 262 б. 13. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI асрга интилмоқда. - Т.: «Ўзбекистон», 2000. - 83 б.

14. Каримов И.А. Иқтисодиётни эркинлаштириш ва ислоҳотларни чуқурлаштириш - энг муҳим вазифамиз. Т.8.-Т.: Ўзбекистон. 2000. 15. Каримов И.А. «Эришган марраларимизни мустаҳкамлаб, ислоҳотлар йўлидан изчил бориш - асосий вазифамиз». Т.12.-Т.: «Ўзбекисто н ». 2004.-400 б. 16 . www.ziyonet.uz 17 . www.nur.uz

Похожие

Хорижий тижорат банкларида касса операциялари ва қимматли қоғозлар билан операциялар

Молиявий қўйилмалар ҳисоби

Молиявий натижалар аудити

Узоқ муддатли молиявий қўйилмалар ҳисоби

Тижорат банкларининг тўловга лаёқатлилиги ва ликвидлилиги