Молияни бошқариш - Экономика - Рефераты

Молияни бошқариш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

73.5 KB

www.arxiv.uz Режа: 1. Молияни бошқариш ҳақида тушунча. 2. Молияни бошқариш органлари ва уларттг функциялари. 3. Бозор иқтисодиёгига ўтиш шароитида молиявий режалаштиришдаги ўзгаришлар.

www.arxiv.uz Молияни бошқариш ҳақида тушунча Бошқарув - бу маълум бир ижобий натижага эришиш учун, услублар ва тамойиллар йиғиндиси орқали бирор объектга мақсадга мувофиқ таъсир этишдир. Инсон фаолиятининг барча соҳаларига, шу жумладан молиявий соҳасига ҳам бошқарув жараёни тааллуқлидир. Молиявий бошқарувни маълум бир услуб ва тамойилларга ҳамда рағбатлантириш ва санкцияларга таяниб махсус аппарат амалга оширади. Маълумки, у ёки бу кўринишдаги вазифаларни бажаришда турли хил йўналишдага ечимлар мавжуд бўлади, аммо уларни самарали ечишюшг ўзига хос бўлган муаммоларни бор имкониятлардан тез ва самарали фойдаланиш ёҳуд, янги давр талабига мос бўлган услубларни жорий этиб кўзланган мақсадга эришишдир. Ҳар қандай бошқарув тизимига хос бўлгани каби, молияни бошқаришда ҳам объектлар ва субъектлар мавжуд бўлади. Молияни бошқаришнинг объекти бўлиб турли молиявий муносабатлар ҳисобланади. Масалан: давлат бюджети, пенсия фонди; корхоналар ихтиёридаги марказлашмаган фондлар ва суғурта муносабатлари. Молиявий муносабатларнинг туркумланишидан келиб чиқиб, ушбу объектларга қуйидаги молияни бошқарув субъектлари мос келади: молия органлари ва солиқ инспекциялари, молия хизматлар, (бўлим) ва суғурта органлари. Молияни бошқаришни шакллантирувчи ташкилий - тузилмавий аппаратга молиявий аппарат дейилади. Молия тизимининг барча соҳа ва бўғинларида, мақсад қилинган натижага эришиш учун молиявий бошқарув субъектларидан ўз йўналишлари бўйича самарали фойдаланилади. Бироқ, улар учун молиявий бошқарувнинг умумий услуб ва қоидалари мавжуддир. Жумладан, молияни бошқаришда бир нечта умумий хусусиятга эга бўлган функционал элементлар мавжуд. 1. Режалаштириш; 2. Оператив бошқариш;. 3. Назорат.

www.arxiv.uz Молияни бошқариш функционал элементлари ичида асосий ўринни режалаштириш ташкил қилади. Чунки айнан режалаштиришда субъект ҳар томоилама ўзининг молиявий ҳолатини баҳолай олади, яъии молиявий ресурсларнинг қандай ҳолатдалиги, қандай кўрсаткичлар молиявий ресурслардав устивор аҳамиятга молик бўлган йўналишларда фойдаланилиши ва ҳ. к. Субъект молияни бошқариш қарорини жуда тўғри ва тўлиқпигича ишончли бўлган молиявий маълумотларга таянган ҳолда тасдиклайди. Акс ҳолда салбий натижаларга дуч келиш табиийдир. Оператив бошқариш бу - минимал ҳаражат қилиб максимал самарага эришиш ва молиявий ресурсларни юқори самара олиш учун қайта тақсимлашга қаратилган комплекс ишлар йиғиндисидир. Оператив бошқариш эгилувчанлик хусусиятига эгадир. Назорат - бошқарув элементи сифатида бир вақтнинг ўзида молияни режалаштиришда ҳамда оператив бошқаришда қўлланилади. Назорат ҳақиқий натижа билан режадаги кўрсаткичларни таққослашга ёрдам беради, молиявий ресурсларни ўстириш йўлларини кўрсатади ва улардан самарали хўжалик юритиш йулларини кўрсатиб беради. Молияни бошқариш шартли ҳолатда умумий бошқарув ва оператив бошқарув гуруҳларига бўлинади. Молияни умумий бошқарув субъектларига: Олий мажлис, Вазирлар маҳкамаси ва Президент-девони ташкил этади. Молия оператив бошқарув субъектларига: Молия вазирлиги, Давлат солиқ қўмитаси ва уларнинг жойлардаги бўлинмалари, суғурта ташкилотлари, хўжалик субъектларининг молия бўлим (хизмат) лари ташкил этади. Бозор иқтисодиёти шароотида молияни бошқаришни илмий асосланган ҳолда, ривожланган хорижий мамлакатларнинг тажрибасидан ҳамда республика ичидаги хусусиятларни ҳисобга олиб ташкил қилинса мақсадга мувофиқ бўлади.

www.arxiv.uz Молияни бошқариш органлари ва уларнинг функциялари Ўзбекистон Республикасида молияни умумий бошқаришни Конституцияга асосан Олий мажлис, Вазирлар маҳкамаси ва Президент девони амалга оширади. Молияни оператив бошқариш молиявий аппаратга юклатилган. Давлат оператив бошқариш ёрдами билан тармоқлар иқтисодвдаги барча тузулмаларда молияни бошқаради. Айнан молиявий аппарат молиявий режалаштириш ишларини, ҳисоб ва таҳлил, назорат ва тартибга солиш, молия режасини тузиш ва бажариш вазифаларини бажаради. Тармоқлар иқтисодидаги хўжалик субъектларининг молиясини бошқаришни молия бўлимлари ўз зиммасига олса, суғурта фаолиятида махсус суғурта тузулмалари бажаради ва давлат молиясини бошқаришни барча чора-тадбирларни Молия Вазирлиги ва Давлат Солиқ қўмитаси амалга оширадилар. Молияви бошқаришни тўғри ташкил қилиш улардан самарали фойдаланишни белгилаб беради. Биринчи навбатда, молияни бошқариш субъектлари томонидан ишни қай йўсинда ташкил қилинганлиги оператив бошқарув органлари фаолиятига бевосита таъсир қилади. Шунга таянган ҳолда молиявий аппаратнинг мавқеи анча юқори бўлиши шарт. Акс ҳолда молиявий тузилма ишчиларнинг малакаси ва мутахасислигига бўлган юқори талабни амалга ошира олмайди ва натижада молияни бошқаришда оқсоқликка юз тутади. Ҳозирги кунда Молия Вазирлигининг аппаратида вазирдан ташқари еттита вазир муовини мавжуддир. Шу билан бир қаторда Вазирлик аппаратида бир нечта мақсадли йўналтирилган бошқармалар мавжудки, улардан асосийлари бўлиб: давлат бюджети бош бошқармаси; аҳолини ижтимоий ҳимоялаш ва ижтимоий ривожлантиришни молиялаштириш бошқармаси; солиқ сиёсатини бошқариш; пул муомаласини бошқариш; агросаноат комплексини тартибга солиш ва молиялаштириш бош бошқармаси; бош назорат тафтиш қўмитаси ва бошқалар. Бугунга кунда Давлат Солиқ қўмитасининг асосий функциялари қуйидагалардан иборатдир.: солиқ қонунчилигани ҳаётга тадбик қилиниши устидан назорат; барча солиқлар ва солиқ вазифасини бажарувчи мажбурий

www.arxiv.uz тўловларни субъектлардан тўлиқлигича ва ўз вақтида давлат бюджетига тушириш; солиқ қонунчилигани такомиллаштириш бўйича молияни умумий бошқарув органларига таклифлар бериш ва ҳ. к. Давлат Солиқ қўмитаси олдинги даромадларини бошқариш тузилмаси ўрнида вужудга келган бўлиб ўзига хос хусусиятларга эга. Давлат Солиқ қўмитаси вертикал тузилмага эга бўлиб, унга вилоятлардаги солиқ бошқармалари бўйсунади, солиқ бошқармаларига эса туманлардаги маҳаллий молия органлари таркибига бевосита кирмайдиган солиқ инспекциялари бўйсунади. Мамлакатда молияни бошқаришдаги тузулмавий ўзгаришларни ташкил этиш асосий мақсад эмас, балки молия тизимининг жамиятдаги иқтисодий ва ижтимоий ўзгаришларга таъсирини ошириш бириичи томондан бўлса, иккинчи томондан тармоқлар иқтисодини қайта кўриб тезда бозор иқтисодига босқичма-босқич ўтишни таъминлашдир. Молияни бошқаришни қайта қуришнинг марказий бўғинларидан бўлиб маҳаллий - худудий субъектларнинг эркин молия сиёсатини юргазишни таъминлашдир. 1999 йилда маҳаллий бюджетлар даромади давлат даромадининг қарийиб 60%дан юқорисини ташкил қилмоқда. Мазкур кўрсаткич молияни бошқаришдаги илк ижобий натижалар нишонасидир. Бозор иқтисодига ўтиш шароитида молиявий режалаштиришдаги ўзгаришлар Молиявий режалаштиришнинг объекти бўлиб хўжалик субъектлари ва давлатнинг молиявий фаолияти ҳисоблакади. Ҳар бир хўжалик субъекти молиявий режасинй тузади, яъни бу алоҳида муассасанинг смета ҳаражатларидан тортиб то давлатнинг йиғма молия балансигача қамраб оладиган муҳим жараёндир. Ҳар қандай молия режасида маълум бир даврга мўлжалланган ҳамда молия ва кредит тизими билан боғлиқ бўлган даромадлар ва ҳаражатлар аниқланади.

www.arxiv.uz Умуман олганда молия тизимининг барча соҳа ва бўишларида, фаолиятидан келиб чиқиб, молиявий режалар тузилади. Масалан: тижорат асосида фаолият кўрсатаётган хўжалик субъектлари даромадлар ва ҳаражатлар баланси, нотижорат асосида фаолият кўрсатаётган муассасалар эса смета ҳаражатлари кўринишида молиявий режа тузадилар. Молиявий режалаштиришнинг аниқ вазифаларини молия сиёсати аниқлаб беради. Улар таркибига қуйидагилар киради: режали топшириқларни бажариш учун зарур бўлган молиявий ресурслар миқдори ва уларнинг манбалари; ҳаражатларни иқтисод қилиш ва даромад резервларини оширишни аниқлаш; марказлашган ва марказлашмаган фондлар ўртасидаги тақсимлашларни оптимал йулларини кидириб топиш ва бошқалар. Иқтисодиётни маъмурий бошқариш шароитида молиявий режалаштириш директив хусусиятга эга бўлиб, давр талабига мос эгилувчанликка молик эмас эди. Режалаштириш 5 йиллик, 20 йиллик кўринишларга хос эди. Зотан, 1 йиллик режалаштириш мавжуд бўлсада, у юқоридаги директив режалаштиришдан келиб чиқар эди. Молиявий режалаштиришда асосий урғу тақсимлашга қаратилса, бозор иқтисодида асосан айирбошлашга қаратилгандир. Чунки, айнан айрибошлашда товарлар ва ишлаб чиқаришга кетган ҳаражатлар намоён бўлади. Шундай қилиб, бозор иқтисодиёти шароитида молиявий режалаштиришнинг асосий ва устивор иқтисодий кўрсаткичлари бўлиб, товар ва хизматларни ишлаб чиқиш ва сотиш механизмида қатнашадиган пул, баҳо, қиймат қонуни, талаб ва таклиф қонуни мужассамланади. Бозор иқтисодиёти молиявий режалаштиришни рад этмайди. Аммо, бозор муносабатлари режали иқтисодиётга қараганда режалаштиришни эгилувчан, яъни давр талабига мослаб ўзгартириб боради. Молиявий режалаштириш бир нечта услубларга таянган ҳолда амалга оширилади. Шулардан асосийлари бўлиб қуйидагалар ҳисобланади: 1. Экстраполяция усули; 2. Норматив усули; 3. Математик моделлаштириш усули.

www.arxiv.uz Экстраполяция усулининг моҳияти шундаки, ўтган ҳисобот даврининг молиявий натижаларидан хулоса чиқариб келгуси ҳисобот йили учун молиявий режани тузишни кўзда тутади. Норматив усулда, белгиланган норма ва нормативлардан фойдаланиш кўзда тутилади. Масалан: бюджет муассасаларида 1-синфда нечта бола ўқиши лозим, санаторияда қанча жой бўлиши керак ва ҳ.к. Математик моделлаштириш усулида, асосан, молиявий моделлаштиришни реал иқтисодий ва ижтимоий жараёнларга таянган ҳолда кўрилишини белгилаб беради. Ҳал қилиниши лозим бўлган вазифаларнинг характерига, мураккаблигига ва даврини узоқлигига қараб, молиявий сиёсат: 1. Молиявий стратегая. 2. Молиявий тактикага Молиявий стратегия деб корхонани молиявий ресурслар билан таъминлаш учун тузилган асосий режанинг тарзига айтилади. Корхонани молиявий стратегияси ўз ичига корхонанинг молиявий аҳволининг таҳлилини асосий ва айланма маблағларини оптималлаштириш, даромадни тақсимлаш, нақд пулсиз тўлашларни, солиқ ва нархлар сиёсатини, қимматли қоғозлар жараёнидаги сиёсатни олади. Молиявий стратегия корхонани молиявий имкониятларини, ички ва ташқи факторларни холисона характерини ҳамма томонлама эътиборга олади. Агар молия стратегияси корхонани ресурслар бозорида мавжуд бқлган молиявий-иқтисодий имкониятларига жавоб бермаса у муваффақиятсизликка учраши мумкин, ёки банкрот бўлиши мумкин. Молия стратегия асосий ва оператив бўлиши мумкин. Асосий молия стратегияси деб, корхонани фаолиятини аниқловчи бюджетни ҳамма даражасида бўладиган ўзаро муносабатларига, корхонани даромадларини ташкил этиб уни сарфлашга, эҳтиёжлик миқдорини ва бир йилда молиялаштириш манбаларига айтилади.

www.arxiv.uz Оператив молия стратегияни , асосий молиявий стратегиядан фарқи, у ўз ичига ялпи даромдларни ва маблағларни кўпайишини (иш ҳақи, сотилган маҳсулот учун сотиб олувчилар билан ҳисоб-китоб қилиш, кредит операцияларидан тушумлар) ва ҳамма ялпи харажатларини (таъминловчилар билан ҳисоб-китоб, иш ҳақи, ҳамма даражадаги бюджетлар ва банклар билан мажбуриятларини узмоқ) олади. Молиявий стратегия - ижтимоий ва иқтисодий стратегияни белгалаб берган узоқ истиқболга мўлжалланган ва йирик масштабдаги вазифаларни бажаришга қаратилган бўлиб, у молия ривожланишининг асосий концепцияларини ишлаб чиқиш, молиявий муносабатларни ташкил этиш тамойилларини белгилашни кўзда тутади. Молиявий стратегая узоқ муддатли мақсадларни танлаш ва мақсадли программаларни зарур молиявий ресурслар билан таъмивлаш, уларни иқтисодий ва ижтимоий ривожланишиинг асосий йўналишларида мужассамлаштиради ва кўзда тутади. Молиявий тактика - стратегия белгилаб берган вазифаларни жамият ривожланишииинг конкрет босқичида молиявий муносабатарни ташкил этиш усуллари орқали амалга оширади. Ривожланишнинг ҳар бир босқичининг молиявий стратегияси объектив иқтисодий шароитни ҳисобга олувчи иқтисодий стратегиянинг вазифалари билан белгиланади. Масалан, мамлакат иқтисодиётини" бозор муносабатларига ўтказишнинг дастлабки босқичида давлат иқтисодий сиёсатининг асосий стратегик мақсадлари қўйидагача белгиланади:  Ижтимоий йўналтирилган бозор иқтиеодиётини боқичма-босқич шакллантириш;  Кўп укладли иқтисодиётни яратиш: хусусий мулкнинг давлат томонидан ҳимоя қилиниши таъминлаш;  Корхоналар ва фуқародарга кенг иқтисодий эркинликлар бериш, уларнинг хўжалик фаолиятига давлат тмонидан арлашувида маъмурий- буйруқбозлик усуллари ва рағбатлантириш воситаларидан фойдаланиш;

www.arxiv.uz Иқтисодиётда чуқур структуравий ўзгаришлар қилиш, рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқариш, жаҳон иқтисодий тизимига қўшилиб бориш. Мазкур иқтисодий стратегик вазифаларни амалга оширишда қуйидаги йўналишларда молиявий тактика ишлаб чиқилади ва тегишли молия механизми шакллантирилади: - қаттиқ молиявий сиёсатни амалга ошириш, давлат бюджети дефицитини иложи борича камайтириш, дотация ва субсидияларни босқичма-босқич қисқартириб бориш; - бюджетдан маблағларни энг зарур умумдавлат эҳтиёжлари учунгина ажратишлар; - инвестиция кредитларидан кенг фойдаланиш; - солиқ тизимини такомиллаштириш, бюджет даромадаларини барқарор бўлиб туришини таъминлайдиган пишиқ-пухта солиқ сиёсатини олиб бориш ва ҳ. к. Молиявий сиёсатнинг стратегияси ва тактикаси ўзаро боғлиқдир. Тактик вазифаларни ҳал қилиш учун стратегия қулай шарт-шароит яратади. Тактика эса, иқтисодий ва ижтимоий соҳадаги ривожланишнинг ҳал қилувчи жойларни ва муҳим муаммоларни аниқлаб молиявий боғлиқликларни ташкил этиш шакллари ва усулларни ўз вақтида ўзгартириш йўли билан стратегия балгалаб берган вазифаларни қисқа муддат ичида, энг кам харажатлар билав амалда бажаради. Молиявий сиёсат инсон фаолиятининг махсус шакли сифатида усткурма категорияларига таъллуқлидир. У билан жамиятнинг иқтисодий базиси орасида чамбарчас ботланган ўзаро боғлиқлик мавжуддир. Бир томондан , молиявий сиёсат иқтисодий муносабатлаг орқали вужудга келади, иккинчи томондан , иқтисодий базис асосида вужулга келиб ва ривожланиб, моилявий сиёсат маълум бир мустақилликка эга. Шунинг учун у иқтисодга, молиянинг аҳволига тескари таъсирини ўтказади. Бу таъсир ҳар хил бўлиши мумкин: бир хил пайтларда сиёсий чора-тадбирларни ўтказиш орқали иқтисодни ривожлантиришга қўлай шарт- шароит яратилади, бошқларда эса у тўсқинлик қилади.

www.arxiv.uz Молиявий сиёсат молиявий муносабатлар моҳиятини ўзгартиролмайди. Лекин, давлат молиянинг моҳиятини билиб, уни ўз манфаатларига қаратишга ҳаракат қилади. Молиявий муносабатлар - объектив воқелик, иқтисодий муносабатининг бир қисми бўлиб, жамиятнинг иқтисодий базасини ташкил қилади. Молиявий сиёсат эса базисга асосланади, шу базисдан келиб чиқади. Молиявий сиёсат илмий асосланган молиявий назарияга таянади ва тажрибага кўрсатма беради, шу тариқа молиявий сиёсат назарияни тажриба билан боғлайди. Тажриба эса назариянинг туғрилигини текшриш мезонидир. Молиявий сиёсат қуйидаги вазифаларни бажаради: - биринчидан, молиявий ресурсларнинг ҳажмини ва улардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш. Молияви сиёсат кўзда тутаётган тадбирларни, улар билан боғлиқ бўлган харажатларни реал мавжуд бўлган молиявий ресурслар билан таъминланишига эришиши керак. Шунингдек, ажратилаётган ҳар бир сўмлик ресурсдан максимал даражада самарага эришишни таъминлаш лозим; - иккинчидан, молиявий ресурсларнинг тақсимотида оптимал пропорциаларнл белгилаш, улардан рационал фойдаланиш. Молиявий сиёсатнинг бу вазифаси корхона даромадларининг давлат ихтиёрига ўтишининг рационал шаклларини белгилаш, аҳолининг давлат даромадларини шакллантиришдаги ҳиссасини тўгри белгилаш, моддий ва номоддий ишлаб чиқариш соҳалари ўртасидаги тақсимлаш пропорциаларини оптималлаштириш йўллари билан бажарилади; - учинчидан, муҳим ва мураккаб вазифаси, тегишли молия механизмини ишлаб чиқиш, иқтисодий сиёсат белгилаб берган ривожланиш йўналишларини таъминлаш мақсадида уни такомиллаштириш. Ўзбекистон солиқ тизимида узоқ давр мобайнида самарали фаолият қилиб қолган оборот солиғи ўрнига жорий қклинган қўшилган қиймат солиғи (ққС) нинг ставкаси дастлаб 25 % миқдорида, кейинчалик 20, 18 % мивдоригача туширилди. Ҳозирги пайтда давлатнинг молиявий сиёсати Узбекистон Республикаси Солиқ Кодексига (Ўзбекистон Республикасининг қонуни N 396-1, 24 апрель 1997 йилда

www.arxiv.uz тасдиқланган) ва 1998 йилда Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджетини ва асосий макроиқтисодий кўрсаткичларини ривожланишини прогнозларига (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори N 540, 05 декабрь 1997 йилда) мувофиқ амалга оширалаяпти. Унда, ққС нинг барча товарлар учун солиқ ставкаси 20 % миқдорида нон, сут, гўшт ва гўшт мағсулотлари учун 10 % миқдорида белгиланган бўлиб, бу тадбир аҳоли учун зарур озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқариш мақсадида қўлланилади. Яқин ўтмишда, мамлакат иқтисодий ва ижтимоий ривожланишга тўсқинлик қилиб қолган молиявий сиёсат камчиликларини намоён қилди. Узоқ даврлар мобайнида мамлакатни иқтисодий ривожланишида молия ва актив молиявий сиёсатнинг аҳамиятига етарлича баҳо берилмади. Иқтисолиётда молиявий муносабатларнинг аҳамиятини бўзиб кўрсатиш содир бўлди, молия ва молиявий ричагларнинг актив аҳамияти инкор этилиб, молиявий сиёсат талаб этилган муаммоларни ҳал қилишга қаратилаган зарур усулларни ишлаб чиқишга ожизлик қилиб қолди. Ривожланишнинг узоқ даврига мўлжалланган ибратлик концепцияларни ишлаб чиқилмаганлиги, кам самара берадиган, қисқа муддатли фойда олшни кўзлаб қўйилган чора-тадбирлар иқтисодиётни оғир аҳволга олиб келди. Ўзбекистон мустақилликка эришиб, иқтисодий ривожланишда бозор муносабатларига ўтишда, ижтимоий ҳаётнинг барча соҳаларида бўлгани каби, молия ва молиявий муносабатларда ҳам чуқур ислоҳотларни амалга оширишга тўгри келди. Бозор иқтисодиётига ўтишнинг биринчи босқичида иқтисодий стратегия қуйидаги вазифаларни бажаришни кўзда тутди: 1. Маъмурий-буйруқбозлик тизимининг оқибатларини енгиш, тангликка барҳам бериш, иқтисодиётни барқарорлаштириш; 2. Республиканинг ўзига хос шароитлари ва хусусиятларини ҳисобга рлган ҳолда бозор муносабатларининг негизларини шакллантириш.

www.arxiv.uz Президентимиз И. Каримов белгилаб берган иқтисодий стратегиядан келиб чиққан ҳолда, бозор иқтисодиётини биринчи босқичмда молия ва солиқ сиёсатининг биринчи даражадаги чора-тадбирлари ва устивор йўналишлари қуйидагилардан иборат бўлади: - Барқарор молиявий сиёсатни амалга ошириш, давлат бюджети дефицитини иложи борича камайтириш, бюджетдан бериладиган дотация ва субсидияларни барча турларини босқичма-босқич қисқартириб бориш; - Бюджет маблағларини даромад тушгандан кейингина тақсимланадиган йўлдан оғишмай бориш, биринчи даражали, энг зарур умумдавлат эҳтиёжлари учунгана бюджетдан маблағ ажратиш; - Халқ хўжалиги тармоқларини, айрим корхоналарнии ривожлантириш учун бюджетдан қайтариб олмасликни кўзда тутиб таъминлаш амалиётидан воз кечиш, ана шу мақсадларда инвестиция кредитларидан кенг фойдаланиш; - Солиқ тизимини такомиллаштириш бюджет даромадларини бэрқарор суръатда тўлаб туришни таъминлайдиган, чичик ва хусусий корхоналарнивг, чет эл капитали иштирокидаги қайта ишлайдиган ва халқ истеъмоли молларини ишлаб чиқарадиган қўшма корхоналарни ривожланишини рагбатлантирадиган солиқ сиёсатини олиб бориш.

www.arxiv.uz Фойдаланилган адабиётлар: 1. Каримов И. А., "Ўзбекистон - иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлидан". Т. : "Ўзбекистон", 1995, - 234 б. 2. Каримов И. А., "Ўзбекистон XXI - аср бўсағасида: ҳавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари.- Т. :"Ўзбекистон, 1997, - 326 б. 3. Акрамов Э. А., Таиров А. Э. "Экономические реформм Республики Узбекистан" - М. : ТОО "Люкс-арт", 1998. - 236 с. 4. "Ўзбекистон Республикаси молиявий қонунлари", 1997й. 1-12 сонлари, 1998й. 1-12 сонлари ва иловалари ва 1999й. 1-12 сонлари ва иловалари, 2000й. 1-12 сонлари ва иловалари. Ўзбекистон Республикаси Молия Вазирлиги, Молия ва нархлар илмий-тадқиқот институти, Т. : 1997 - 2000Й. 5. Родионова В. М. Финансм. М. : "Финансм и статастика", 1995, - 432с. 6. Гатауллин Ш. К. Солиқлар ва солиққа тортиш. Ўқув қўлланмаси. Ўзбекистон Республикаси Давлат Солиқ қўмитаси, Т. : 1996, - 3046. 7. Ткачук М. Й. Государственньш бюджет. Уч. пос. Минск: "Вўсшая школа", 1995, - 240 с. 8. Лободенко Н.В.Аудит и диагностика банкротства. ҒҒ"Финанси", 1997г., №2. 9. Бункина М. К., Семенов В. А. МАКРОЭКОНОМИКА (основў экономической политики)" Уч. пос. М.: АО"ДИС", 1996, - 320с. 10. Т. Маликов Молиявий қарор қилиш асослари. Т. : "Меҳнат", 1996.

Похожие

Капитални бошқариш

Молияларни бошқариш

Маркетингни бошқариш

Бошқариш самарадорлиги

Капитални бошқариш