Менежерни раҳбарлик услуби ва бошқаришдаги - Экономика - Рефераты

Менежерни раҳбарлик услуби ва бошқаришдаги

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

106 KB

Менежерни раҳбарлик услуби ва бошқаришдаги ўрни Режа: 1. Менежер ва раҳбарлик услуби тушунчаси 2. Раҳбарлик усулубига қараб раҳбарнинг турларга ажратилиши 3. Раҳбар фазилатлари тўғрисида Гиппократ фикрлари 4. Раҳбарга қўйиладиган талаблар. Раҳбар маданияти

Менежер ва раҳбарлик услуби тушунчаси Менежер - бу махсус тайёргарлик кўрган, бошқаришнинг сир- асрорлари, қонун-қоидаларини пухта эгаллаган малакали мутахассисдир. Менежер бу ёлланма бошқарувчи бўлиб, алоҳида ижтимоий қатламга мансуб бўлади. Компания, фирма, корхона, банк, молия муассасаларининг ижроия ҳокимиятига эга бўлган бошқарувчи, директор, раҳбар, мудир, маъмурий бошқарувчилар менежерлар деб юритилади. Менежерлар бошқарув поғонасига биноан уч тоифага бўлинади:  Юқори поғона менежерлари.  Ўрта поғона менежерлари.  Қуйи поғона менежерлари. Юқори поғона менежерлари фирма истиқболини белгилаш, унинг келажаги учун аҳамиятли чора-тадбирларни ишлаб чиқиш билан шуғулланади. Бир сўз билан айтганда фирма режасини ишлаб чиқади ва уни амалга оширади. Ўрта поғона менежерлари фирма фаолиятининг айрим томонларини, чунончи, ишлаб чиқариш, товарларни сотиш, нарх белгилаш, молия фаолияти, янги товарларни ўзлаштириш, технологияни қўллаш, меҳнатни ташкил этиш кабиларни бошқариш билан шуғулланади. Қуйи поғонали менежерлар қуйи бўғинда, масалан, цех, бўлим, бригада доирасида ишни ташкил этиш, кунлик, ҳафталик, ойлик иш топшириқларининг бажарилишини бошқариб боради. Тўғри, корхонани бошқариш бевосита мулк эгасининг вазифаси дейишимиз мумкин. Аммо бошқариш учун мулк эгаси бўлиш шарт эмас. Шу хусусда н оркестрни бошқарувчи д и р е жёр мусиқа асбобларининг эгаси бўлмаса ҳам ўз ишини қилавериши ўринли. Бошқариш вазифасини корхона эгасининг ўзи ёки ёлланган, аммо мулкдор номидан иш қилувчи менежер бажаради.

Иқтисодий алоқалар мураккаблашган сари менежер хизматига талаб ошади, ўз ишининг устаси бўлган махсус ижтимоий тоифа-менежерлар тоифаси пайдо бўлдики, унинг алоҳида ижтимоий мақоми бор. Менежер ғоят мураккаб, ўта масъулиятли иш билан шуғулланиши, фирманинг ҳаёт- момотига жавобгар бўлганлиги учун ҳам ёлланиб ишловчилар орасида энг катта хизмат ҳақи олади. Бошқарув функцияларини бажаришда ва жамоат ишлаб чиқаришида замонавий менежер:  раҳбар-бошқарувчи;  раҳбар-дипломат;  раҳбар-мураббий, тарбиячи;  раҳбар-инсон;  раҳбар-тадбиркор;  раҳбар-инноватор сифатида майдонга чиқади. Ҳар бир менежер ўзига хос бошқарув услубига эга. Услуб - бу ишлаш, бошқаришдаги ўзига хос йўл, усул маъносини англатади. Шу нуқтаи назардан қуйидаги тушунчаларни ажрата билиш лозим:  бошқарув услуби;  иш услуби;  раҳбарнинг иш услуби. Бошқарув услуби - бу бошқарув жараёнида юзага чиқадиган муаммоларни ҳал қилиш усуллари, йўллари мажмуидир. Иш услуби - бу бошқарув функцияларини самарали бажариш мақсадида бирор-бир органнинг ёки раҳбарнинг бўйсинувчиларга аниқ ва нисбатан барқарор таъсир кўрсатиш усули ва йўллари мажмуидир. Масалан: -мамлакат бошқарув органларининг иш услуби; -вазирлик, қўмита, ҳокимларнинг иш услуби; -суд, прокуратуранинг иш услуби; -корхона, цехларнинг иш услуби;

-айрим раҳбарларнинг иш услуби ва ҳк. Бошқарувнинг турли поғона ва босқичларида турган бошқарув органлари ва раҳбарларнинг иш услублари ҳар хилдир. Шу нуқтаи назардан иш услуби ғоят кўп қиррали тушунчадир. Раҳбарнинг иш услуби - бу бошқарув жараёнида у ёки бу масалани ҳал қилишда унинг ўзига хос ёндошишидир. Раҳбар қарор қабул қилганда, унинг бажарилишини ташкил этганда ва қўл остидаги кишилар ишини назорат қилганда ўз вазифаларига мувофиқ иш кўради. Бироқ, ҳар бир раҳбар бунда ўзига хос равишда, бошқарув жараёнида ўзи учун мос бўлган, ўз раҳбарлик услубини белгилайдиган усуллар билан ҳаракат қилади. Мутлақо бир хил икки киши бўлмаганидек, раҳбарликда ҳам мутлақо бир хил услуб йўқ. Раҳбарлик услуби раҳбарларнинг ўз қўл остидагилари билан алоқасида, уларнинг ўзаро муносабатларида таркиб топади. Услуб бошқарув органининг интеллектуал салоҳияти, сифатлари, унинг индивидуал хусусиятлари билан белгиланади. Раҳбарлик усулубига қараб раҳбарнинг турларга ажратилиши Раҳбарлик усулуби, белгиси ва бўйсунувчиларга нисбатан муносабатига қараб, барча раҳбарларни қуйидаги уч турга ажратиш мумкин:  Автократик раҳбар  Либерал раҳбар  Демократик раҳбар Ушбу раҳбарларнинг ижобий ва салбий хислатлари, уларнинг иш услублари тўғрисида 1- жадвал маълумотларидан кўришимиз мумкин.

1 - жадвал. Раҳбарлик усулубига қараб раҳбарнинг турларга ажратилиши № Раҳбарлик турлари Изоҳ 1. Автократик раҳбар Бундай турдаги раҳбар:  Буйруқ чиқариш, қарор қабул қилиш, ходимларга жазо бериш ёки рағбатлантиришда жамоа фикрини ҳисобга олмайди;  Ўзини жамоадан узоқда тутади, жамоа аъзоларни бевосита мулоқотда бўлишини чегаралаб қўяди;  Ўзининг ноўрин ҳаракатларининг танқид қилинишига чидай олмайди;  Ўзига бўйсунувчиларнинг ҳаракатларини кескин равишда танқид қилишни яхши кўради;  Муттасил буйруқ беришга ҳаммани ўз истакларига сўзсиз бўйсундиришга интилади;  Кўп гапиришни ёқтирмайди, лекин бўйсинувчилари билан муомалада бўлганда унинг раҳбарлик ғурури баландлиги, ўзини катта тутиши сезилиб туради;  Ўзига бўйсинувчилари олдида қовоғи солинган кайфиятда бўлади. Хуллас автократик раҳбар, ўзига бино қўйган, димоғдор, ўз қобилияти ва имкониятларига ортиқча ишонадиган, ҳукмини ўтказишга интиладиган кишиларда етишиб чиқади. Бундай раҳбар назоратдан четда қолса, ўша

ерда дағаллик, такаббурлик, тазйиқ ўтказиш, мажбур қилиш каби ўта салбий ҳолатлар авж уради. Бироқ автократик бошқарув усулини ҳар жиҳатдан ёмон деб бўлмайди. Баъзи бир ҳолларда бўйсинувчиларнинг маданий даражаси, аҳлоқи пастлиги сабабли автократик услубни танлаб олиш ҳам иш бериб қолиши мумкин. 2. Либерал раҳбар Бундай турдаги раҳбар:  Иродасиз, ташаббуссиз бўлади;  Ўз зиммасига маъсулият олишни ёқтирмайди;  Ишни ўз ҳолига ташлаб қўяди;  Идорага нисбатан қатъий бўлишдан ҳайиқади;  Ўзини ҳаддан ташқари эҳтиёт қилади;  Бирон ходим билан ҳам алоқани бузишни истамайди; Талабчан эмас, суст назорат қилади. 3. Демократик раҳбар Бундай турдаги раҳбар:  Бошқариш функцияларини жамоа фикри билан ҳисоблашиб амалга оширади;  Ишлаб чиқаришни бошқаришга ходимдларни жалб қилади, уларнинг билдирган фикрига қулоқ солади, улар билан маслаҳатлашади, ижобий натижаларини инобатга олади;  Барча билан баробар ва самимий муносабатда бўлади, устунлигини билдирмайди;

 Буйруқ бериш йўли билан эмас, балки ишонтириш услубида иш тутади;  Бўйсунувчиларнинг шахсий ташаббусини, ижодий фаолиятини ривожлантиради ва жамоада ўртоқлик ва ишчан муҳитни яратади. Қайд этилган раҳбарлик услублари соф ҳолда учрамайди. Ҳаётда ҳар бир раҳбарнинг иш услуби ҳар ҳил бўлади, лекин юқоридаги уч услубдан бири яққолроқ сезилиб туради. Турли хил ишлаб чиқариш вазиятларида хар хил ходимга нисбатан раҳбарликининг ижобий томонларидан фойдаланиш керак. Раҳбар ҳақиқий аҳволга қараб иш тутиши ва бўйсинувчиларнинг ўзига хос шахсий хислатларини ҳисобга олиб муомала қилиши керак Раҳбар фазилатлари тўғрисида Гиппократ фикрлари Фазилат - бу ижобий хислат, яхши сифат ёки хусусиятдир. Кишиларда фазилатларнинг турлича бўлиши ҳамда ҳар хил хулқ-атворлар инсоннинг баданида айланиб юрадиган суюқ моддаларга кўп жиҳатдан боғлиқ эканлиги тажрибада кузатилган. Қадимги тиббиётнинг йирик намояндаси Гиппократнинг инсон баданида қон асосий ўринни ишғол этса, бундай одам ҳаракатчан, енгил бўлади, таассуротларнинг алмашинишига тез кўникиб кета қолади, ўз атрофида содир бўлаётган воқеаларга дарҳол ва иштиёқ билан аралашади, деган фикри бежиз эмас. Мана шу хил кишиларни Гиппократ сангвиниклар (хушчақчақ кишилар) деб атаган. Бу лотинча “сангвинис”, яъни “қон”» деган сўздан келиб чиққан. Сангвиниклар туйғу (жўшқин) хусусиятлари билан ажралиб туради. Улар:  янги кишилар билан тез тил топишадиган;

 бир иш туридан иккинчи иш турига тезда кўникадиган;  бир турда бажариладиган ишларни ёқтирмайдиган;  янги шароитга осонлик билан ўрганадиган;  хушчақчақ;  ҳаракатлари шиддатли;  нутқи тез;  келажакка ишонч билан қарайдиган;  сўзини аниқ ва маъноли қилиб, имо-ишоралар билан гапирадиган кишилардир. Сангвиниклар иш жараёнида кечган кўнгилсиз ҳодисаларни тезда унутадилар. Улар ўз кучи ҳамда қобилиятларига ортиқча баҳо бериш хусусиятига эга бўладилар. Раҳбарлар сангвиникларнинг ишини салбий баҳолашдан кўра уларга нисбатан қаттиққўл ва талабчан бўлсалар, ижобий натижага эришишлари мумкин. Сангвиниклар юқори лавозимга интиладиган кишилар бўлади. Агар кишида шиллиқ ҳукмрон ўрин тутса, ундай кишилар оғир, тепса тебранмас, кайфиятлари ва интилишлари анча барқарор, воқеалар ва ҳаёт таас с уротларига лоқайд қарайдиган бўладилар. Бундай хил кишилар флегматиклар деб аталган. Қадимги шиллиқни “ флегма ” дейишган. Флегматиклар:  таъсирчанлиги суст бўлади;  бир турдаги ишдан иккинчи турдаги ишга секинлик билан кўчадилар;  фаолликлари кам;  янги шароитга қийинчилик билан мослашадилар;  ҳаракатлари ва нутқлари суст;  кўнгилсиз ҳодиса юз берганда осойишталикларини бузмайдилар;  сабр-тоқатли, чидамли бўлиб, сўзлаганда хотиржам, ўзга

шахслар билан ҳаяжонланмай гаплашадилар. Флегматиклар чидамлилиги, матонати, ўзини тута билиши билан ажралиб туради. Гиппократнинг фикрича, агар кишида заъфарон сафро устун турса, бундай киши тезкор, қатъий, ҳаракатчан бўлади. Бу тоифа кишиларни Гиппократ холериклар (қони қизиқ кишилар) деб атаган. Қадимги юнонлар сафрони “ холей ” дейишган. Холериклар - кўтаринки руҳда ишлай оладиган, қаршиликларни енга оладиган кишилар бўлиб, уларнинг ишлаш завқи кайфиятининг бузилиши биланоқ тез ўзгариши мумкин. Улар сержаҳл, ўзини яхши кўрадиган, тез гапирадиган одамлар бўлиб, бошқалардан гапининг оҳанги ўзгарувчанлиги билан ажралиб туради. Холерикларнинг вазминлик даражаси худди сангвиникларникидек бўлади. Раҳбар ва бошқа кишиларга нисбатан ўзини тўғри тутади. Ниҳоят, Гиппократ яна бир тур кишиларни ажратадики, бундайларнинг аҳволи, руҳияти бир хилда турмайди. Улар ёмон кайфиятга кўпроқ мойил бўладилар, арзир-арзимас нарсалардан қаттиқ куюнаверадилар. Бундай кишиларни улуғ шифокор меланхоликлар деб атаган. Қадимги юнонларда “ меланхолик ” сўзи “ қора сафро ” деган маънони бирдирган. Меланхоликлар:  ўта таъсирланувчи хусусиятга эга;  тез толиқадиган ва ўзига ишонмайдиган;  ташвишсиз, лекин жуда сезувчан;  ниҳоятда аразчан;  жуда оз куладиган;  фаоллиги суст, тортинчоқ, камғайрат;  арзимаган сабабларга кўзидан ёш оқиб кетаверадиган;  янги ходимлар билан қийинчилик билан тил топишадиган кишилардир.

Меланхоликлар қулай шароитда олдига қўйилган масалаларни муваффақиятли бажаради. Агар ишда шароит, яъни вазият ўзгарса, қийинчилик туғилса, улар ўзларини олиб туришади. Раҳбарга қўйиладиган талаблар. Раҳбар маданияти Раҳбар бир қатор талабларга жавоб бериши керак. “ Раҳбарлик қилиш ” деган сўзга изоҳли луғатларда бошқариш, маслаҳат бериш, кузатиш, йўналтириш, кўрсатма бериш деган турли маълумотлар берилган. Бундан кўриниб турибдики, ҳозирги даврда менежер (раҳбар)лар қондириши зарур бўлган талаблар жуда кўпдир. Уларни қуйидаги бешта йирик гуруҳга бўлиш мумкин ( 2 -жадвал). 1 - ж адвал. Раҳбарга қўйиладиган талаблар № Талаблар Изоҳ 1. Маънавий етуклик  сиёсий етуклик;  ҳуқуқий етуклик;  ахлоқий етуклик;  юқори савия ва онг;  маърифатчилик;  маданиятлилик;  ходимларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашга қодирлик; топширилган иш учун шахсий жавобгарликни ҳис қилиш, ҳалоллик, виждонлилик;

 шахсий манфаатларни жамоа манфаатларига бўйсундиришга қодирлик;  кишиларга нисбатан меҳрибон ва эътиборли бўлиш; ташаббус ва илғорликни қўллаб-қувватлаш қобилияти; принципиаллик; танқидга чидамли бўлиш, ўз-ўзини танқид қила билиш. 2. Интизом ва меҳнатга бўлган муносабат  меҳнатсеварлик;  жамоа ўртасида интизомни йўлга қўя билиш;  атрофдагиларга меҳнатсеварликни тарбиялай билиш; Бир ношуд раҳбарнинг беғамлиги юзлаб, минглаб кишилар тақдирининг бедахл қирраларига таъсир этиши мумкин. Боқибеғам бу тоифа раҳбарларнинг иш услуби билан муроса қилиб бўлмайди. 3. Билим даражаси  иқтисодиётни билиш;  техника ва технологияни билиш;  бошқариш илмини, функция ва структурасини билиш; истиқболни билишга қодирлиги ва ҳк. Раҳбар аниқ, чуқур ва кенг билимга эга бўлиши, уни доимо тўлдириб ва янгилаб бориш керак. Акс ҳолда у обрў қозона олмайди, ходимларнинг ишончига сазовор бўла олмайди. 4. Ташкилот чилик қобилияти  ходимларни танлай билиш ва улардан самарали фойдаланишни таъминлай олиш;  қўл остидагиларни меҳнатга ўргатиш ва тарбиялашни билиш; жипслашган жамоани вужудга келтира олиш; мақсад сари интилувчанлик;  кутилмаган вазиятларда бошқариш қобилиятини йўқотмаслик. “Ёмон корхона ёки ташкилот йўқ, лекин ёмон раҳбарлар бор”. Бу ибора шуни билдирадики, ёмон ишлаб турган корхонага жамоани яхши бошқарадиган, ташкилотчилик

қобилияти юқори, меҳнатсевар, талабчан, билимдон раҳбар қўйилса, у корхонани тезда яхши корхона сафига қўшади. Агар ишлаб турган корхонага тасодифан ташкилотчилик қобилияти паст раҳбар келиб қолса, у корхона аста-секин таназзулга юз тутади. 5. Бошқариш Самара дорлигини таъминлай олиш  бошқаришни кол л егиал тарзда ташкил қила олиш қобилияти;  иш ҳақида қисқа ва аниқ гапириш қобилияти;  ишга оид хат, буйруқ, фармойишлар ёза билиш турли манбаалардан иш учун зарур ахборотларни олиш қобилияти;  раҳбарларни ва қўл остидагиларни тинглай билиш қобилияти;  асосланган қарорларни мустақил ва тез қабул қила билиш қобилияти;  режаларни бажаришдан ходимларнинг моддий ва маънавий манфаатдорлигини таъминлаш қобилияти;  бошқарув органи қарорларини бажариш устидан назоратни таъминлай билиш;  бошқариш структурасини такомиллаштириб бориш қобилияти ва ҳк. Раҳбарнинг сифат хислатларини белгиловчи мезонлар кўп. Бироқ қуйидаги ижобий хислатлар улар орасида алоҳида мавқега эга: Довюраклик - бундай раҳбарда мардонаворлик, ботирлик, дадиллик мавжуд бўлади. Улар омадсизликдан қўрқмайди. Қўрқув уларни жасоратга чорлайди ва зафарларга олиб келади. Ҳар бир янги ҳаракатни тараққиётга ва ҳаётий тажрибаларга эриштиради. Сабрлилик - бундай раҳбар муваффақиятга бирданига эришиш мумкин эмаслигини яхши тушунади. Унга фақат бардош ва сабр-тоқатли бўлиб, сабот-матонат билан қийинчиликларни енгиш орқали эришиш мумкинлигини билади.

Яхши ниятлик - бундай раҳбар хайрихоҳ ва илтифотли бўлади, кишиларга нисбатан доимо яхши ниятда бўлади. Ўзидаги қаноатсизликни ғирром рақобатчилик йўли билан эмас, балки хайрихоҳлик йўли билан бартараф қилишга ҳаракат қилади. Унинг ҳаётидаги шиори ҳасад эмас, балки: “ Бирни кўриб шукр қил, бирни кўриб фикр қил ” - деган шиордир. Соғлом шубҳалилик - бундай раҳбар кўпинча “ ҳар нарсада шубҳада бўл ” деган шиорга амал қилса-да, бироқ носоғлом шубҳа - бу хоин, у кишиларни уриниб кўришдан қўрқитиб, эришишлари мумкин бўлган нарсалардан маҳрум этилишини яхши билади. Шу билан бир қаторда улар ўз кучига ишониш, унга соғлом шубҳа билан қараш ишчан масъулиятли қарорларни қабул қилишга чорлашини, уларни бажариш йўлида киши кучига куч қўшишни яхши тушунишади. Камтаринлик - бундай раҳбар камтарликнинг деярли ҳар доим истеъдодга тўғри мутаносиб эканлигини, камтарликни етишмаслиги эса нодонликнинг даракчиси эканлигини яхши тушунади. Самимий хушмуомалалик - бундай раҳбар софдил, очиқ кўнгил бўлади, чин юракдан гапиради. Қўл остидагиларга садоқат билан ихлос қўйиб хизмат қилади. Улар самимийликнинг оғир ва жуда нозик масала, у ақл ва чуқур маънавий одобни талаб этишини, шунингдек, кимки ўзгалар билан носамимий муносабатда бўлишга одатланган экан, у пировард натижада ўз-ўзига ҳам самимий бўлаолмай қолишини яхши тушунишади. Раҳмдиллик - бундай раҳбар барчага раҳм-шафқатли бўлади. Улар бошқаларни кўп нарсада кечиришади, аммо ўзларини эса ҳеч нарсада кечиришмайди. Улар раҳм-шавқат инсонларнинг энг олий фазилатларидан бири эканлигини, раҳм-шавқатли киши доимо одамларга ёрдам қўлини чўзишини, ожиз ва нотавон кишилардан хабар олиб туриш лозимлигини яхши тушунадилар. Хушхулқлилик - бундай раҳбар инсон гўзаллигининг асоси унинг чиройли хулқида эканлигини, айнан хушхулқлик инсонни улуғликка олиб боришини, ёқимли хулқ эгасидан барча катта-кичик хурсанд бўлишини,

бундай хулқ эгасига бошқаларни хурсанд қилишдан ташқари, ўзи ҳам доимо хурсанд юришини, бошқалардан эса ўзига муҳаббат ва мулойимлик қайтишини яхши тушунади. Қаноатлилик - бундай раҳбар қаноатсизликдан келадиган офатларни, яъни нафс балоси, ҳасад, худбинлик, бахиллик, тамагирлик кабиларни яхши англайди. Улар нафс балоси одамни ҳар куйга солишини, нафсини тийган ҳ урмат-иззат топишини ва бехавотир яшашини, қаноатни эса иззатнинг асоси, ўлмайдиган боқий хазина, қуримайдиган дарахт, завол топмайдиган мулк эканлигини яхши тушунишади. Обрў - бу ҳамма томонидан тан олинган ҳамда меҳнат эвазига орттирилган, раҳбар учун зарур ишонч ва қалқондир. Айни пайтда ҳар бир раҳбар ўзидан юқори турувчи раҳбарлар олдида ҳам, ўзига бўйсинувчи ходимлар олдида ҳам, ўзи билан ҳуқуқи тенг бошқа раҳбарлар олдида ҳам обрўга эга бўлиши лозим. Раҳбар юқорида келтирилган талабларга риоя қилмас экан у ўз раҳбарлик усулида салбий ҳодисаларга йўл қўйиши, пировардида эса ўз обрўйини кетказиши ва эл назаридан қолишига сабаб бўлиши мумкин.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 1. Йўлдошев Н.Қ., Умаржонов А.М. Иқтисодиёт ва менежмент. - Т.: ТДИУ, 2005 2. Ш.Н.Зайнутдинов, Н.Р.Қодирходжаева. “Менежмент” фани бўйича ўқув- услубий мажмуа. “Иқтисодий таълимдаги ўқитиш технологияси” сериясидан. Т.: ТДИУ, 2006, 156 б 3. Ш.Н.Зайнутдинов, Н.Р.Қодирходжаева. “ Менежмент” фани бўйича ўқув услубий таълим технологияси. Услубий қўлланма. “Иқтисодий таълимдаги ўқитиш технологияси” сериясидан. Т.: ТДИУ, 2006, 185 б 4. Йўлдошев Н.Қ., Қозоқов О.С. Менежмент. Дарслик . - Т.: Фан, 2004. 5. Герчикова В.И. Менеджмент. Учебник. – М.; 2003 6. Галкович Р.С., Набоков А. М. Менеджмент. Учебник. – Перм ь , 2000 7. Виханский О. С. , Наумов А. И. Менежмент. Учебник . – М.: Экономика , 2003 (61-125) . 8. Дятлов А. Н. Общий менеджмент: Концепции и комментарии: Учебник. - М.: Альпина Бизнес Букс, 2007. - 400 б . 9. Загородников С.В. Краткий курс по менеджменту: учеб. пособ. –М.: “ Окей – книга ” , 2007.-160 б . 10. Иваньков А.Е., Иванькова М.А. Менеджмент: учебный минимум. –М.: “ Юриспруденция ” , 2008. -32 б . 11. Ивашковский С. II . Экономика для менеджеров: Микро и макроуровень: Учеб. пособ. - М.: Дело, 2007. - 440 б. 12. Ильин Е.П. Мотивация и мотивы. – СПб. Питер, 2008.-512 б . 13. www. morozov. ru – Россия Менежмент ва бозор академиясининг расмий сайти. 14. www.edu.ru 15. www.som.pu.ru 16. www . cfin . ru – Корпоративный менеджмент . 17. www . salesmanagment . ru – Управление продажами .

Похожие

Cтатистика предмети ва услуби

Бошқарув услуби ва услубиёти

Бошқарув маданияти ва услуби

Менежмент услуби ва маданияти

Бошқарув маданияти ва услуби