Корхоналарда махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари, уларни режалаштириш ва молиялаштириш - Экономика - Рефераты

Корхоналарда махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари, уларни режалаштириш ва молиялаштириш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

141 KB

Корхоналарда махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари, уларни режалаштириш ва молиялаштириш Режа: 1. Махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг мохияти, таркиби. 2. Саноат корхонасида маҳсулот ишлаб чиқариш ва сотиш режасининг бажарилиши таҳлили 3. Саноат корхонасида маҳсулотнинг таннарх кўрсаткичларини таҳлил қилиш

1. Махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг мохияти, таркиби. Корхонанинг ишлаб чиқариш харажатлари деб, махсулотни ишлаб чиқариш ва реализация қилиш билан боғлиқ харажатларга ёки давр харажатларига айтилади. Уларга хом ашё, материал, ёқилғи, аммортизация ажратмаси, ишчи ва хизматчилар иш хақи хамда махсулот ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлган бошқа харажатлар киради. гар бир хил махсулот ишлаб чиқариш билан боғлиқ харажатларнинг жами суммасини ишлаб чиқарилган махсулот сонига тақсимласак, ишлаб чиқарилган бир махсулотнинг таннархи келиб чиқади. Таннарх кўрсаткичи корхона фаолиятида мухим сифат кўрсаткичларидан бири ҳисобланади. У қанча паст бўлса, ишлаб чиқариш рентабеллиги шунча юқори бўлади. Юқорида ишлаб чиқариш харажатларига берилган тушунчалардан маълумки, таннархга корхоналарнинг хамма харажатлари қўшилмайди, баъзи харажатлари бошқа манбалар ҳисобидан қорежаади. Масалан, фойда ҳисобидан давр харажатлари қорежаади. Махсулот ишлаб чиқариш харажатлари харажат калкуляция моддалари бўйича ишлаб чиқариш турлари харажатнинг вужудга келиш жойлари, махсулот турлари бўйича бухгалтерия ҳисобида акс эттирилади. Харажатларни ана шундай умумлаштириш ва гурухлаш учун бир неча синтетик бухгалтерия счётлари қўлланилади. Ишлаб чиқариш харажатларига махсулот ишлаб чиқариш технологик жараёни билан тўғридан тўғри боғлиқ харажатлар киради. Масалан, ишлаб чиқариш ахамиятидаги материал, ишлаб чиқариш характеридаги мехнатга хақ тўлаш, ижтимоий суғуртага ажратма харажатлари, ишлаб чиқариш харажатлари киради. Ишлаб чиқариш ахамиятидаги материал харажатларига «Харажатлар таркиби тўғрисида»ги Низомга мувофиқ қуйидагилар киради:

1. Ишлаб чиқарилаётган махсулот асосини ташқил қиладиган, четдан сотиб олинадиган хом ашё ва материаллар. 2. Махсулот ишлаб чиқариш технологик жараёнини меъёрда таъминлаб туриш, махсулот ураш ва бошқа ишлаб чиқариш мақсадлари учун махсулот ишлаб чиқариш жараёнида ишлатиладиган, сотиб олинган материаллар. Шунингдек, асосий фондлар, арзон бахоли ва тез эскирувчи буюмлар қаторига кирмайдиган бино, иншоот, асбоб ускуналарни таъмирлашда ишлатиладиган сотиб олинган материаллар ва эхтиёт қисмлар. 3. Ушбу корхонада қўшимча қайта ишлашни ёки йиғишни талаб этувчи сотиб олинган комплектлашган махсулот ва ярим тайёр махсулот. 4. Асосий фаолият турига тааллуқли бўлмаган чет корхона ва хўжаликларга бажариладиган ишлаб чиқариш характеридаги иш ва хизматлар. 5. Табиий хамда минерал хом ашё базасини қайта тиклаш учун қилинадиган ажратмалар сув учун тўланадиган тўловлар ва бошқалар. 6. Четдан сотиб олинадиган ёқилғининг хамма турлари. Технологик мақсадларга, корхона транспорти бажарадиган ишлаб чиқаришга хизмат қилиш бўйича транспорт ишларига, биноларни истишга, ишлаб чиқаришга сарфланадиган энергиянинг хамма турлари. 7. Корхонанинг хўжалик, технологик ва бошқа ишлаб чиқариш мақсадлари учун учун сотиб олинадиган энергиянинг хамма турлари. 8. Меъёр чегарасидаги материал ресурсларининг камомади ва бузилишидан келадиган нобудгарчилик. 9. Материал ресурсларини транспортда ташиш, ортиш, тушириш билан боғлиқ харажатларининг тегишли элементига қўшилади. 10. Мол етказиб беручилардан олинган материал ресурслари билан бирга сотиб олинаган тара ва ўраш харажатлари материал ресурслари қийматига қўшилади. 11. Махсулот таннархига қўшиладиган материал ресурслари характерларидан, қайтарилган чиқиндилар ёки таралар қиймати уларни

сотиш ёки улардан фойдаланиш хақикий таннархи бўйича чиқариб ташланади. Бизга маълумки, хар бир корхона ўзи ишлаб чиқарган махсулотни реализация қилади ва шу билан хўжалик жараёнларининг якунловчи босқичи содир бўлади. Махсулотни реализация қилиш учун эса қатор харажатлар қилинадики, бозор иқтисодиёти шароитида улар корхонада содир бўладиган харажатларнинг асосий салмоғини ташқил этади. «Харажатлар таркиби тўғрисида»ги Низомга асосан махсулот реализацияси билан боғлиқ бўлган харажатлар таркибига қуйидагилар киритилади: махсулотни ўраш, сақлаш, ортиш, жойигача ташиш, меъёр чегарасида реклама харажатлари ва хоказо. Шуни қайд этиш лозимки Низомга мувофиқ Ўзбекистон Республикаси Молия Вазирлигининг 1995 йил 4 апрелдаги 17-02.98 сонли «Корхона ташкилотлар бухгалтерия ҳисоботида ўзгаришлар тўғрисида»ги қарорига асосан корхона ва ташкилотларнинг бухгалтерия ҳисоботи, молиявий ҳисоботига, счётлар режасига баъзи ўзгаришлар киритилди. Жумладан махсулот реализацияси билан боғлиқ бўлган харажатларни ҳисобга олиш тартибида хам ўзгаришлар мавжуд. Ушбу харажатларда эндиликда аввалгидек махсулот тўла таннархига киритиладиган ишлаб чиқаришдан ташқари харажатлар сифатида юритилмайди, балки 9400-«Давр харажатлари» счётининг 9410-«Махсулот реализацияси харажаталари» субсчётида юритилади. Бозор иқтисодиёти шароитида хар бир корхона, ташкилот ўзининг молиявий ресурсларини ташқил қилиши ва ундан фойдаланиши мумкин. Бу маблағларнинг манбаи эса фойда, амортизация фонди, қимматли қоғозларни сотишдан тушган маблағлар, акция эгаларининг бадали ва улушлари, кредитлар, мақсадли молиялаштириш маблағлари ва шунга ўхшаш йўналишдаги маблағлардир. Корхонанинг устав капитали унинг маблағларининг ташқил бўлишида асосий манба ҳисобланади.

Устав капиталининг холати ва харакати 8510-«Устав капитали» номли пассив, синтетик счётида ҳисобга олиб борилади. Бу счётнинг кредит қолдиғи қайд қилинган устав капиталининг суммасини билдиради, дебет устав капиталининг камайиши, кредит устав капиталининг кўпайишини билдиради. Корхонанинг фаолиятига асосий бахо берадиган кўрсаткич молиявий натижа ёки балансда кўрсатилган, яъни фойда ва зарардир. Бу фойда ва зарарлар қуйидаги муомалалар натижаси бўйича олинади: а) махсулотларни реализация қилиш бўйича; б) ишларни бажариш ва хизмат кўрсатиш натижасида; в) асосий воситаларни сотиш натижасида; г) номоддий активларни сотиш бўйича; д) моддий қийматликларни сотиш бўйича; Бундан ташқари корхона реализациядан ташқари муомалалар бўйича хам фойда ёки зарар кўриши мумкин: а) олинган ёки тўланган жарималар суммаси; б) валюта курсидаги фарқ; в) қимматбахо қоғозлар бўйича олинган даромадлар; г) бошқа корхоналар улушлари бўйича олинадиган даромадлар; д) бошқа турдаги даромадлар ва сарфлар; Ушбу даромад ва йўқотишлар 9900-«Якуний молиявий натижалар» счётида йиғилиб борилади ва бошқа счётлар билан боғланади. Конунга мувофиқ корхоналар ва жисмоний шахслар давлат бюджетига тегишли солиқлар тўлагандан кейинги қолган соф фойда корхонанинг таъсис хужжатлари ва акциядорларнинг умумий йиғилиш қарорига мувофиқ жамғарма, истеъмол фондига ва захира фондига тақсимланади. 2. Саноат корхонасида маҳсулот ишлаб чиқариш ва сотиш режасининг бажарилиши таҳлили

Жамият эҳтиёжини янада тўлароқ қондириш учун зарур бўлган моддий неъматларни ишлаб чиқариш, асосан, саноат корхоналарининг зиммасига тушади. Саноат маҳсулотларини ишлаб чиқаришнинг муттасил ўсиши миллий даромад ҳажмини оширади, ишлаб чиқариш ўсиш суръатларининг юксалиши учун қўшимча манбаларни яратади ва меҳнаткашларнинг моддий фаровонлик даражасини яна ҳам оширади. Маҳсулотни ишлаб чиқариш ва сотишда таҳлилнинг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат: -маҳсулотни ишлаб чиқариш ва сотиш бўйича белгиланган режа топшириқларининг тиғизлигини текшириш; -корхоналарни маҳсулотлар ишлаб чиқариш режасининг бажарилиши ва ўзгаришининг ҳажми, таркиби, номенклатураси, ассортименти, сифати ва бир текисда ишлаб чиқаришга баҳо бериш; -ўтган йилга ҳамда бизнес режага нисбатан режанинг бажарилишидаги фарқни ва унинг сабабларини аниқлаш; -тузилган шартнома мажбуриятлари асосида маҳсулотни етказиб бериш бўйича сотиш режасининг бажарилишига баҳо бериш; -маҳсулотни ишлаб чиқариш ва сотишни амалга ошириш бўйича захираларни аниқлаш ва унинг таркиби ҳамда сифатини яхшилаш кабилар. Ишлаб чиқариш дастурининг бажарилишини таҳлил қилишда бир қанча ахборот манбалари, жумладан, 1 М «Корхонанинг маҳсулот ишлаб чиқариш бўйича йиллик ҳисоботи», «Ойлик ва чораклик ҳисоботлари» ҳам қўлланилади. Бундан ташқари 1-Т «Саноат маҳсулотларининг таннархи», «Айрим саноат маҳсулотларининг рентабеллиги», янги техникани жорий қилиш бўйича ҳисобот, маҳсулотнинг сифати ва нави бўйича статистик маълумотлар ва ҳоказолардан фойдаланилади. Ҳажм кўрсаткичлари орасида маҳсулотни сотиш кўрсаткичи ўзига хос аҳамиятга эга бўлиб, у ишлаб чиқариш самарадорлигини аниқловчи сифат кўрсаткичларидан биридир.

Дарҳақиқат, сотиш жараёни - ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг ижтимоий истеъмол талаб ва эҳтиёжларига жавоб бериши демакдир. Бундай шароитда корхоналар маҳсулот ассортиментини кенгайтиришдан ва унинг сифатини яхшилашдан, у ёки бу товарларга бўлган таклиф ва талабларни ўрганишдан манфаатдордир. Зеро, ишлаб чиқариш сотиш жараёни билан тугалланиши лозим. Маҳсулотни сотиш, аввало, товар маҳсулотини ишлаб чиқаришга боғлиқ. Товар маҳсулоти деганда, барча ишлаб чиқариш босқичларидан ҳамда техника назорати бўлимидан ўтган ва омборга топширилган маҳсулот тушунилади. Сотилган маҳсулот деганда эса товарларни истеъмолчиларга юборилиб, унинг пули мол юборувчиларнинг банкдаги ҳисоб-китоб счётига ўтказилиши тушунилади. Саноат корхоналарининг ҳажм кўрсаткичларига сотиш, товар маҳсулот ва норматив соф маҳсулот киради. Бу кўрсаткичларни таҳлил қилиш учун керакли маълумотлар йиллик ҳисоботнинг 1-М, 2-М шаклларидан олинади. Товар маҳсулот сотиш ва норматив соф маҳсулот бўйича режанинг бажарилиши ва ўсиш суръати (минг сўм) 1-жадвал Кўрсаткичлар Ўтган йилдаги ҳақиқий суммаси Жорий йилдаги режа суммаси Жорий йилдаги ҳақиқий суммаси Режага нисбата н мутлоқ фарқ Режанинг бажарилиши, (фоиз ҳисобида) Сотиш ҳажмининг режада белгиланган корхонанинг улгуржи баҳоси 89655 94260 98246 3986 104,2 Товар маҳсулотнинг режада белгиланган корхонанинг улгуржи баҳоси 89655 94260 99797 5537 105,9 Товар маҳсулотнинг 89837 94500 100091 5591 106,0

ўзгармас бўлган улгуржи баҳоси Норматив соф маҳсулот 21620 23800 24035 235 101,0 Жадвалдан кўринишича, корхона жорий йилда барча ҳажм кўрсаткичлари бўйича режани ошириб бажарди. Бунда ушбу кўрсаткичлар бўйича режанинг бажарилиши турлича. Агар соф маҳсулот бўйича режа фақат бир фоиз ортиқ бажарилган бўлса, у ҳолда товар маҳсулот бўйича эса 6 фоиз ортиқ бажарилган. Демак, корхона жорий йилда кўпроқ маҳсулот ишлаб чиқарган. Юқоридаги жадвалдан яна шу нарса кўринадики, сотиш ҳажми бўйича режа 3986 минг сўм ёки 4,2 фоиз ортиқча бажарилган. Сотиш ҳажмининг мутлоқ ўсишига икки омил таъсир кўрсатади. 1.Товар маҳсулотнинг режага нисбатан 5537 минг сўм (99797-94260) кўп ишлаб чиқарилиши. 2.Сотиш ҳажми бўйича ўсиш суръатининг ўзгариши. Бу омилнинг таъсири баланс усули билан аниқланади, яъни (3986-5537)=1551 минг сўм. Демак, сотиш суръати пасайган. Шундай қилиб, икки омилнинг таъсири натижасида 3986 минг сўмга пасайган (5537-1551), яъни сотиш ҳажмида бўлган фарққа тенг бўлади. Сотиш ҳажмининг ўсиш суръатига кўпгина кўрсаткичлар таъсир кўрсатади. Буларга маҳсулотнинг сифати, уни бир маромда ишлаб чиқариш ҳамда маҳсулотни ўз вақтида истеъмолчиларга жўнатиш ва унинг ҳақини тўлаш, сотилмаган маҳсулотларнинг йил бошига ва йил охирига бўлган қолдиғи каби омиллар киради. Шулар ишлаб чиқарилган ва сотилган маҳсулотнинг бир-бирига боғлиқлигини текшириш учун товар балансини тузиш керак. Уни қуйидаги формула орқали ифода қилиш мумкин. Т 1 КМ=РКТ 2 Бу ерда: Т 1 - сотилмаган маҳсулотларнинг йил бошига бўлган қолдиғи; М - жорий йилда ишлаб чиқарилган товар маҳсулотнинг ҳажми;

Р - жорий йилда сотилган маҳсулотларнинг ҳажми; Т 2 - сотилмаган маҳсулотларнинг йил охирига бўлган қолдиғи. Товар балансининг элементлари бир-бири билан узвий равишда боғлиқ. Агар режага нисбатан йил бошига бўлган қолдиқ кўп бўлса, у ҳолда шу фарққа нисбатан сотиш ҳажми ошади. Аксинча, сотилмаган маҳсулотларнинг йил охирига бўлган қолдиғи камайса, у ҳолда сотиш ҳажми ошади. Сотиш ҳажмининг ўзгаришига товар маҳсулот ишлаб чиқариш ва сотилмаган маҳсулотларнинг ўзгариши ҳам таъсир қилади. Энди юқоридаги берилган тенгликдан сотиш жараёнини қуйидагича ифода этиш мумкин: Р=Т 1 КМ-Т 2 Ушбу боғланишни таҳлил қилиш учун қуйидаги жадвални ҳавола қиламиз (2-жадвал): (минг сўм) Кўрсаткичлар Режа бўйича Ҳақиқатда Фарқи (К/-) Сотиш ҳажмига таъсири (К/-) Сотилмаган маҳсулотларнинг йил бошига бўлган қолдиғи 6247 6252 5 5 Сотилмаган маҳсулотларнинг йил охирига бўлган қолдиғи 6247 7803 1556 -1556 Товар маҳсулот 9426 99797 5537 5537 Сотилмаган маҳсулот ҳажми ((1-қатор)-(2-қатор)К(3-қатор)) 9426 98246 3986 3986 Ушбу жадвалдан кўринишича, сотиш ҳажмининг режа ва ҳақиқий суммаси товар маҳсулот ва сотилмаган маҳсулотнинг қолдиқ суммаси билан ўзаро боғланган экан. 3. Саноат корхонасида маҳсулотнинг таннарх кўрсаткичларини таҳлил қилиш Маҳсулот таннархи деганда, корхонанинг маҳсулот тайёрлаш жараёнида сарфланган хомашё, материаллар, ишлаб чиқариш воситалари, тўланган иш

ҳақи, шунингдек, маҳсулотни ишлаб чиқариш ва уни сотиш билан боғлиқ бўлган хизматлар учун тўлов ва харажатларнинг пул орқали ифодаланиши тушунилади. Маҳсулот таннархи умумлаштирувчи кўрсаткич бўлиб, у корхона хўжалик фаолиятининг ҳамма томонларини акс эттиради ва унинг иш самарадорлигини кўрсатади. Маҳсулот таннархини таҳлил қилиш корхоналарда таъсирчан хўжалик ҳисобини амалга оширишнинг муҳим шартларидан биридир. Корхоналарнинг тўла хўжалик ҳисоби, ўз харажатларини ўзи қоплаш ва ўзини-ўзи маблағ билан таъминлашга ўтиши, фойданинг ўсишига таъсир қилувчи барча омилларни чуқур ва ҳар томонлама таҳлил қилишни тақазо қилади. Шунингдек, ишлаб чиқариш харажатларини камайтиради. Бинобарин, маҳсулот таннархини камайтириш хўжалик ҳисоби даромадини оширишнинг энг муҳим омили бўлиб ҳисобланади. Хўжалик юритишнинг янги шароитида маҳсулот таннархини таҳлил қилишнинг аҳамияти мулкчиликнинг барча шаклларида иш юритаётган корхоналар учун беқиёсдир, зеро, ишлаб чиқариш харажатлари тўғрисида тўла-тўкис маълумотларга эга бўлмасдан ишлаб чиқаришнинг илмий жиҳатдан ва самарали бошқариш асло мумкин эмас. Маҳсулот таннархини арзонлаштириш жонли меҳнат ҳамда буюмлашган меҳнатни акс эттиради, фойда даромаднинг ортишини таъминлайди, улгуржи ва чакана нархларни арзонлаштириш имконини яратади. Маҳсулот таннархини арзонлаштиришнинг асосий йўллари қуйидагилардан иборат: бошқарув усулларини, ишлаб чиқариш ва меҳнатни илмий ташқил қилишни, хўжалик ҳисобини такомиллаштириш, ишлаб чиқариш қувватлари ва ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланишни яхшилаш, моддий ресурслардан тежаб-тергаб фойдаланиш, ишлаб чиқаришни бошқариш ва унга хизмат кўрсатиш харажатларни камайтириш, хўжасизликка қарши курашиш кабилар.

Маҳсулот таннархини таҳлил қилишнинг вазифалари қуйидагилардан иборат: маҳсулот ишлаб чиқариш ва сотиш билан боғлиқ бўлган ҳақиқий харажатларни режага нисбатан бўлган иқтисод ёки ортиқча харажатларсиз таъсир этувчи омилларини аниқлаш, маҳсулот ишлаб чиқариш жараёнида материаллар ва меҳнат ресурсларидан тўғри фойдаланиш устидан назорат олиб бориш, маҳсулот айрим турларининг ҳақиқий таннархини режа таннархи билан солиштириш ва фарқларни белгилаш, уларнинг сабаблари ва таннархни арзонлаштиришнинг захираларини аниқлаш, таннарх бўйича режанинг бажарилиши назорат қилиш. Маҳсулот таннархини таҳлил қилиш жами товар маҳсулотининг тўла таннархи бўйича режанинг бажарилишига умумий баҳо бериш билан бошланади. Товар маҳсулот икки туркумга бўлинади: таққосланадиган ва таққосланмайдиган маҳсулот. Таққосланадиган маҳсулот деганда шу йил ва ундан олдинги йилларда серияли ва оммавий тартибда ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг барча турлари тушунилади. Таққосланмайдиган маҳсулот эса жорий йилда ишлаб чиқарилган маҳсулотдир. Таҳлил қилиш жараёнида таққосланадиган маҳсулот жумласига кирадиган маҳсулотнинг ҳақиқий таннархи режа таннархи ва унинг ўтган йилги даражаси билан, таққосланмайдиган маҳсулотнинг ҳақиқий таннархи эса режада кўрсатилган таннархи билан қиёсланади. Жами товар маҳсулотининг таннархини таҳлил қилиш учун керакли маълумотлар йиллик ҳисоботнинг 1-Т «Саноат маҳсулотининг таннархи тўғрисида ҳисоботи» номли шаклидан олинади (3-жадвал). Жадвалдан кўринишича, корхонада жами товар маҳсулотининг ҳақиқатдаги тўла таннархи режага нисбатан 53 минг сўмга арзонлашган. Жумладан, таққосланадиган товар маҳсулотининг ҳақиқатдаги тўла таннархи режа таннархига нисбатан 68 минг сўмга арзонлашган бўлса, таққосланмайдиган товар маҳсулот эса 15 минг сўмга қимматлашган. Таққосланмайдиган

маҳсулот таннархининг қимматлашувига бир қанча сабаблар таъсир кўрсатади. Чунончи, янги тур маҳсулотни ўзлаштириш ўз навбатида қўшимча маблағлар сарф этишни тақазо этади. 3-жадвал Кўрсаткичлар Ҳақиқатда ишлаб чиқарилган жами товар маҳсулотининг тўла таннархи (минг сўм) Ҳақиқий таннархнинг ўтган йилга нисбатан фарқи Ҳақиқий таннархнинг режага нисбатан фарқи Ўтган йилдаги ўртача йиллик таннарх Режа- даги таннарх Ҳақиқий таннарх Суммаси (минг сўм) Фоиз Суммаси (минг сўм) Фоиз Жами товар маҳсулоти - 6071 6018 - - -53 -0,9 Жумладан: Таққослана- диган 4095 3924 3856 -239 -5,8 -68 -1,7 Таққослан- майдиган - 2147 2162 - - 15 0,7 Таянч иборалар: Корхоналарда махсулот ишлаб чиқариш, харажат, таннарх, давр харажатлари, молиявий харажатлар, фойда, самарадорлик, харажатларни камайтириш. Фойдаланилган адабиётлар 1. «Корхоналар тўғрисида»ги қонун. 1991-2006 йиллар. 2. «Хусусий корхоналар тўғрисида»ги қонун. 2003 йил.

3. «Банкротлик тўғрисида»ги қонун. 2005 йил 16-декабрь. 4. «Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида»ги қонун. 2000 йил 25 май. 5. Вазирлар махкамасининг 2001 йил 22 июндаги «Нақд пул муомаласини мустахкамлаш ва тижорат банкларининг масулиятини оширишга доир қўшимча чора тадбирлар тўғрисида»ги қарори. 6. Вазирлар махкамасининг 2003 йил августдаги «Паст рентабелли зарар кўриб ишлаётган иқтисодий ночор давлат корхоналарини ва объектларини хусусийлаштиришни жадаллаштиришга доир қўшимча чора тадбирлари тўғрисида»ги қарори. 7. Вазирлар махкамасининг 2001 йил 10 сентябрдаги 366 сонли «Кичик корхоналар, дехқон фермер хўжаликларини маблағ билан тағминлаш моддий техник таъминлаш уларга божхона имтиёзларини бериш банк хизматларини кўрсатиш бўйича қўшимча чора тадбирлар тўғрисида»ги қарори. www . ziyonet . uz

Похожие

Ишлаб чиқариш харажатлари ва маҳсулот сотиш таҳлили

Сервис соҳаси корхона ва ташкилотларида ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари

Маҳсулотни ишлаб чиқариш ва сотиш таҳлили

Кишлок хўжалигида ишлаб чикариш харажатлари ва махсулот таннархи

Қишлоқ хўжалиги менежментида ишлаб чиқариш харажатлари, маҳсулот таннархи ва ишлаб чиқариш рентабеллиги