Корхонада маркетинг хизматининг тузилиши - Экономика - Рефераты

Корхонада маркетинг хизматининг тузилиши

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

115.5 KB

Корхонада маркетинг хизматининг тузилиши Режа: 1. Маркетинг хизмати 2. Функционал ташкилий структура 3. Товар ишлаб чиқариш бўйича ташкил қилиш 4. Маркетингни бошқаришнинг олий стратегик 5. даражаси 6. Маркетингни бошқаришнинг ўрта даражаси 7. Ёрдамчи босқич

Фирма маркетингининг ҳолати ва сифати маркетинг хизмати қандай ташкил қилингани ва қанчалик самарали ишлаётганига бевосита боғлиқ. Жаҳондаги деярли ҳамма йирик ва ўрта фирмалар мустақил маркетинг хизматига эга, зеро, йирик фирмаларда у маркетинг бўйича вице - президент томонидан бошқарилади. Катта бўлмаган фирмаларда маркетинг иқтисодий хизмат мутахассислари томонидан амалга оширилади. Маркетинг хизмати — бу махсус таркибий бўлинмалардир, уларнинг асосий вазифаси бўлиб маркетинг мақсадлари ва функцияларини бажариш ҳисобланади. Маркетинг хизматлари бошқарувнинг икки поғонасидан иборат бўлиши мумкин: марказий маркетинг бошқармалари (ёки бўлимлари) ва оператив бўлимлар (ёки секторлар). Маркетинг хизматининг асосий вазифалари: 1. Бозорлар ва уларнинг ривожланиш истиқболларини комплекс ўрганиш. 2. Товарлар ва хизматларда қониқмаган эҳтиёжларни аниқлаш. 3. Ишлаб чиқаришни истеъмолчилар талабларига мослаштириш. 4. Рақобатчиларнинг фаолиятини, уларнинг харидорларга таъсир этиш стратегия ва тактикасини ўрганиш. 5. Талабни шакллантириш ва сотишни рағбатлантириш (ТАШСОР). 6. Товарларнинг барқарор сотилиши учун шароитларни таъминлаш. 7. Ишлаб чиқариш, илмий - текширув ва лойиҳа - конструкторлик ишларининг бозор йўналишини мувофиқлаштириш. Маркетинг хизматини ташкил қилишнинг етакчи тамойиллари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади: «Фирма маркетинг учун эмас, маркетинг фирма учун»; «Маркетинг — фирманинг умумий иши»; «Истеъмолчига иложи борича яқинроқ бўлиш».

Маркетинг хизматининг раҳбари ва унинг ходимлари фойда келтирувчи бозорларни топа билиши, бозор вазиятини таҳлил қилиши, янги товарларни чиқариш ҳақида тавсияларни тайёрлаши, бозорнинг истиқболини аниқлаши, маркетинг стратегияси, тактикаси ва дастурини ишлаб чиқиши, товарга, унинг ассортиментига қўйиладиган асосий талабларни ишлаб чиқиши, корхонанинг нарх ва сотиш сиёсатини аниқлаши ва уларнинг амалга оширилишини назорат қила олиши керак. Жаҳон амалиётида корхона, ташкилот, фирмаларда маркетинг хизматини ташкил қилишнинг ет т ита асосий типи фарқланади. Улар билан боғлиқ ҳолда структура тузилади: тўртта соф ва учта аралаш. Функционал ташкилий структура маркетинг фаолиятини ташкил қилишнинг энг кенг тарқалган шаклидир, чунки у ўрганилган ва ишлаб чиқилган биринчи структура эди. Функционал ташкилий структура таъминот, сотиш, силжитиш, тақсимлаш ва бошқа соҳалар бўйича масъулиятни тақсимлашни кўзда тутади. Маркетингнинг турли функциялари бўйича мутахассислар уларнинг фаолиятини тартибга солувчи раҳбарга буйсунадилар . Бу структура товарларнинг нисбатан чекланган номенклатурасини ишлаб чиқарувчи, барқарор ташқи шароитларда ишловчи ва ўзининг фаолият кўрсатишини таъминлаш учун одатдаги бошқарувчилик вазифаларни ҳал қилишни талаб қилади. Мазкур структура товар номенклатураси кенг бўлган, истеъмолчилик ва технологик эҳтиёжлар тез ўзгарадиган муҳитда ҳаракат қиладиган, шунингдек, халқаро миқёсларда бир вақтнинг ўзида бир нечта бозорларда ижтимоий-иқтисодий тизимлари ва қонунчилиги ҳар хил бўлган давлатларда ўз фаолиятини амалга оширадиган ташкилотлар учун тўғри келмайди.

Маркетинг хизматининг функционал структураси Товар ишлаб чиқариш бўйича ташкил қилиш функционал ташкил қилишнинг ўрнини олмайди, балки уни бошқарувнинг яна бир босқичи билан тўлдиради. Товар ташкилий структурасининг афзалликлари шундан иборатки, у фирмаларга ҳар бир товар бўйича бозор талабларига яхшироқ мослашишга ва ишлаб чиқариш технологиялари ҳар хил, ҳаётий даври қисқа, инновацион талаблар юқори бўлган товарларни ишлаб чиқаришга имкон беради. Товарли ташкил қилишни товар номенклатураси кенг бўлган фирмалар ишлатади. Маркетинг хизматларининг товарли ташкил қилиниши хорижий фирмалар амалиётида айниқса кенг тарқалган. Маркетинг хизматининг товар ишлаб чиқариш бўйича структураси Бозорга йўналтирилган маркетингни ташкил қилиш — бунда функционал структурани ҳудудий бозорлар ва истеъмолчилар турлари бўйича бошқарувчилар тўлдиради. У асосан, сотиш ва ишлаб чиқариш фаолиятини хорижда амалга оширадиган фирмалар томонидан ишлатилади. Маркетинг масалалари бўйича директорМаркетинг масалалари бўйича директор Бозорни тад қ и қ қ илишБозорни тад қ и қ қ илиш Товар сиёсати, ассортименти, режалаштириш Товар сиёсати, ассортименти, режалаштириш Реклама, сотишни ра ғ батлантиришРеклама, сотишни ра ғ батлантириш Сотишни ташкил қ илишСотишни ташкил қ илиш Мижозлар сервисиМижозлар сервиси Маркетинг масалалари бўйича директорМаркетинг масалалари бўйича директор Товар бўйича маркетинг бош қарувчиси “А”Товар бўйича маркетинг бош қарувчиси “А” Товар бўйича маркетинг бош қарувчиси “В”Товар бўйича маркетинг бош қарувчиси “В” Товар бўйича маркетинг бош қарувчиси “С”Товар бўйича маркетинг бош қарувчиси “С”

Маркетинг хизматларини регионлар бўйича ташкил қилиш кам сонли ва қиммат бўлмаган, аниқ чегараларга эга бўлган бозорларда ишлайдиган фирмалар учун хос. Санаб ўтилган ташкилий тузилмалардан ҳар бири ўз афзаллик томонларига ҳам, камчиликларига ҳам эга эканлиги аён. Маркетингнинг асосий ташкилий шаклларини биргаликда қўллашга матрицали маркетинг ташкилоти уриниб кўради . Маркетинг хизматининг матрицали структураси амалга ошириладиган функциялар, ишлаб чиқариладиган ва сотиладиган маҳсулотлар ҳамда ишлов бериладиган бозорлар нуқтаи назаридан ваколатлар ва жавобгарликнинг энг яхши тақсимланишини таъминлашга имкон беради. Матрицали структуранинг афзалликлари қуйидагилардан иборат: — режалаштириш ва б о шқаришнинг замонавий усулларини қўллаш имконияти; — талаб ва лойиҳа мақсадларига яхшироқ йўналганлик; — мутахассис - экспертларнинг оператив гуруҳларини тузиш имконияти, мижозлар эхтиёжларига жавоб реакцияси вақтини қисқартириш; — харажатларни қисқартириш, ишнинг самарасини ошириш; — кадрлардан эгилувчан фойдаланиш. Шу билан бирга матрицали структура ўз камчиликларига ҳам эга: — функционал бўлинмаларнинг менежерлари ва лойиҳаларнинг раҳбарлари ўртасидаги низоларнинг кескинлашиши; — доимий алоқалар, гуруҳлар барқарорлиги, жамоада ишлаш кўникмаларининг йўқлиги; — жавобгарликни белгилашнинг қийинлиги ва қисқа муд д атлилиги; — назоратни доимий ҳолда олиб бориш зарурлиги. Фирмаларнинг фаолият хусусиятлари, маҳсулот (хизмат)ларнинг турлари, бозор сегментининг ўзига хослиги ва бошқаларга боғлиқ ҳолда

кўпинча маркетинг хизматларининг ташкилий шакллари ҳар хил кўринишларининг боғланиши ва комбинациялашуви (аралашиши) кузатилади. Матрицали ташкилий структура Маркетингни бошқаришнинг аралаш ташкилий структураларига қуйидагилар киради: 1. Товар - функционал. 2. Бозор - функционал. 3. Товар - бозорли. расмда мехнат тақсимотининг иккита кўрсаткичини (функциялар ва товарлар бўйича) бир вақтнинг ўзида қўллашга доир мисол келтирилган.

Маркетинг хизматининг функционал - товар структураси Бироқ бундай мураккаб структуралар ҳам стратегик режалаштириш ва бошқаришга тўлиқ ўтиш имконини бермайди. Кенг миқёсли вазифаларни ҳал этиш учун янада мослашган структуралар талаб этилади. Кичик корхоналарда маркетинг хизматини ташкил этиш масалалари малакали кадрлар ва воситаларнинг йўқлиги сабабли айниқса долзарб бўлиб қолмокда. Лекин шунга қарамай, бу ерда маркетингаи қўйидаги йўналишларда ташкил этиш мумкин:Ø бошқа кичик корхоналар билан биргаликда муайян маркетинг тадбирларини, масалан, бозорни ўрганиш, реклама компаниялари ва ҳоказоларни ўтказиш; Ø маркетинг вазифаларини корхонанинг энг яхши тайёргарлик кўрган ходимига юклаш; Ø маркетинг тадбирлари (сотиш тармоғини шакллантириш, ассортиментни ривожлантириш, жамоатчилик билан ишлаш ва ҳоказо)ни ишлаб чиқиш ва жорий қилиш учун маслаҳатчилар ва экспертларни таклиф этиш. Корхонада маркетингни ташкил этиш жараёнининг бевосита ўзи, одатда, бир нечта босқичга бўлинади: 1. Корхонага диагноз қўйиш босқичи (корхона потенциалини таҳлил қили ш , ички ва ташқи муҳит ва мавжуд муаммолар ҳақидаги ахборот, маркетингни ташкил этиш ҳақида гипотезаларни тузиш). 2. Таҳлил босқичи (бозор ҳолати, рақобатчиларнинг хатти-ҳаракати, товар так л ифи ва талаб ривожланиш истиқболларининг таҳлили). 3. Ташкилий босқич (корхонанинг маркетинг хизмати ҳақидаги Низомни ишлаб чиқиш, маркетинг хизматини кадрлар билан таъминлаш бўйича тадбирлар тузиш, корхонанинг маркетинг концепциясини ишлаб чиқиш).

4. Услубий босқич (маркетинг н инг ахборот тизимини яратиш; товар, нарх, тақсимот, реклама сиёсатларини амалга ошир и шнинг аниқ услубларини ишлаб чиқиш). 5. Жорий этиш босқичи (мақсад, стратегия, тадбир ва маркетинг харажатларини асослаш, маркетингнинг назорат тизимини шакллантириш, корхонада маркетинг фаолиятини мувофиқлаштирувчи ҳужжатларни ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш). 6. Ўргатиш босқичи (маркетинг хизмати мутахассисларини, бошқарув ходимларини маркетингга ўқитиш, стажировкаларни ўтказиш). Маркетинг хизматининг кадрлар таркиби қуйидаги даражаларга эга бўлиши мумкин: бошқаришнинг стратегик даражаси (бош директорнинг маркетинг бўйича ўринбосари, маркетинг - директор), бошқаришнинг ўрта даражаси (маҳсулот бўйича менежер; бозор, минтақа, вилоят бўйича менежер; сотиш, тақсимот каналлари бўйича менежер; истеъмолчилар билан ишлаш бўйича менежер; реклама бўйича менежер; жамоатчилик билан алоқалар бўйича менежер), оператив - ижро этувчи (савдо агенти, вакил, промоутер, реклама агенти, маркетинг бўйича менежернинг ассистенти, сотувчилар), техник (ўқитиш бўйича менежер, маркетинг назоратчиси), ёрдамчи (маркетинг тадқиқотлари бўйича менежер, маркетингнинг иқтисодчи - аналитиги, интервьюер, ахборотга компьютерда ишлов бериш бўйича мутахассис). Маркетингни бошқаришнинг олий стратегик даражаси корхонадаги маркетинг бўлинмаси ишининг бевосита раҳбарияти томонидан амалга оширилади. Маркетингни бошқаришнинг ўрта даражаси ҳар хил йўналишдаги менежерлардан иборат бўлиб , маркетинг режасини ишлаш функциясини бажаришда, яъни товарлар бўйича ва сотилишлар ҳажмининг прогнозларини тузишда, реклама компанияларини ўтказиш, бозор ахборотини тўплаш ва

таҳлил қилишда, товарни бозорга силжитишда ва ҳоказоларда тадбирларни амалга оширади. Корхонада маркетингни бошқаришнинг техник даражаси ходимларни маркетинг фаолиятининг усулларига ўргатади, шунингдек, маркетинг тадбирларининг ўтказилишини назорат қилади (маркетинг харажатлари, товарлар сотилишининг режалари ва ҳоказолар устидан). Ёрдамчи босқич маркетинг тадқиқотларини амалга оширади ва маркетингнинг ички аудитини ташкил қилади (бозор улуши, фойда, ассортимент жиҳатдан ва мақсадли бозорлар бўйича рентабеллик, корхона маҳсулотига истеъмолчиларнинг муносабатини таҳлил қилиш ва ҳоказо).

Похожие

Маркетинг ва маркетинг хизмати

Корхонада пул оқимларини бошқариш

Маркетинг мухити

Халкаро маркетинг

Маркетинг муҳити