Корхона мажбуриятлари ҳисоби - Экономика - Рефераты

Корхона мажбуриятлари ҳисоби

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

106.5 KB

Корхона мажбуриятлари ҳисоби Режа : 1. Мажбуриятлар таърифи ва уларнинг юзага келиш сабаблари. 2. Жорий ва узоқ муддатли мажбуриятларнинг фарқлари. 3. Жорий мажбуриятларни ҳисобга олиш тартиби. 4. Узоқ муддатли мажбуриятларни ҳисобга олиш хусусиятлари. 5. Облигациялар ҳисоби.

1. Мажбуриятлар таърифи ва уларнинг юзага келиш сабаблари. БХХС мажбуриятларни «олдин бўлган ҳўжалик муомалалари ёки фактлар натижасида кслиб чиққан, тартибга солиниши активларнинг ўтказилиши ёки ишлатилишига, хизматлар кўрсатилиши ёки келгусида иқтисодий манфаатларнинг бошқа йўл билан чиқиб кетишига олиб келиши мумкин бўлган корхонанинг мажбуриятларидир" деб таърифлайди. Шундай қилиб, мажбуриятлар учта асосий хусусиятга эга: 1. Мажбурият бошқа субъектга фақат активларни ўтказиш ёки хизматлар кўрсатиш йўли билан кондирилиши мумкин; 2. Мажбурият мунозарали бўлмаслиги керак; 3. Мажбуриятни келтириб чиқарган воқеа уринли бўлиши керак. Мажбурият берилган таърифга мувофиқ қабул қилинганда, у дархол тан олиниши ва ёзувларга киритилиши керак. Мажбуриятнинг бухгалтерияда тан олиниши, мажбурият пайдо бўлган кунда амалга оширилиши керак. Мажбуриятни келтириб чиқарган ҳўжалик муомаласи одатда мажбуриятнинг пайдо бўлиш санасини аниқлаб беради. Жорий мажбуриятлар жорий активларга бўлган даъвони билдиради.Бу даъволар тўлаш муддати бир неча йилни ташкил этадиган облигациялар каби мажбуриятлардан фарқ қиладилар.Мажбуриятларнинг туркумланишида жорий ва узоқ муддатли мажбуриятларни фарқлаш муҳимдир. Мажбуриятни келтириб чиқарадиган ҳўжалик муомаласи, одатда унинг суммасини ўлчаш базасини ҳам таъминлаб беради. Мажбурият суммасини ўлчаш унинг сабаби билан бевосита боғлиқ: Насияга олинган ТМЗ. Балансда жорий тўланадиган ҳисоб варақлар деб кўрсатилган, олинган товарларни таъминлашга ёзилган векселлар. Эълон қилинган дивидендлар. Тўланадиган мажбуриятларни келтириб чиқарган, таъмирлаш бўйича хизматлар кўрсатиш. Компанияга карши кўриладиган суд иши. Келгуси йилдаги газета/журналларга обуна учун йигиб олинган пул маблағлар. Дебетланаётган ҳисобварақ тури Актив Бошқа мажбурият Тақсимланмаган фойда Харажат Зарар Хизматлар учун бунак тариқасида олинадиган пул маблағлари. 2. Жорий ва узоқ муддатли мажбуриятларнинг фарқлари. ЖОРИЙ МАЖБУРИЯТЛАР. Жорий (қисқа муддатли) мажбуриятлар «баланс

ҳисоботи санасидан бошлаб бир йил давомида ёки оддий операцион цикл давомида, агар у бир йилдан кўп бўлса, тўланадиган суммалар» деб таърифланади. Жорий активлар деб корхонанинг ишлаб чиқариш цикли ёки ҳисобот давридан бошлаб бир йил давомида, улардан қайси бирининг муддати ўзунрок бўлса, накд пулга алмаштирилиши мумкин бўлган ёки асосий фаолиятида қўлланиши мумкин бўлган активлар ҳисобланади. Жорий активлар ва жорий мажбуриятлар орасидаги боғлиқлик борлиги сабабли, жорий активларга қўлланиладиган вақтинчалик кўрсаткичлар, асосан жорий мажбуриятларга ҳам қўлланилади. Маблағларни қарзга олишдаги бозор фоиз ставкасидир. Реал фоиз ставкаси қарзнинг келгуси пул тўловларини дисконтлаш учун қўлланилади. Қарздор томонидан олинган пул маблағлари ёки пул эквивалентлари суммасига реал фоиз ставкаси қўлланилади. Тўланадиган пул маблағлари ва мулклар шаклидаги тўланадиган дивидендлар. Директорлар кенгаши томонидан эълон қилингандан кейин, пул маблағлари ва мулк шаклидаги дивидендлар, агар улар келгуси йил ёки операцион цикл давомида, улардан қайси бири ўзунрок бўлишига боғлиқ ҳолда, жорий мажбурият деб акс эттирилиши керак. Пул маблағлари ва мулк шаклидаги дивидендлар хуқуқий асосда эълон қилинган санадан тўланиш санасигача мажбурият деб акс эттирилади. Директорлар кенгаши томонидан расман эълон қилинмаган имтиёзли акциялар бўйича дивидендлар ва бошқа ҳар қандай дивидендлар бўйича мажбуриятлар тан олинмайди. Кумулятив имтиёзли акциялар бўйича мажбуриятларда дивидендлар молиявий ҳисоботларнинг тушунтириш хатларида очиб берилиши керак. Ҳисобланган мажбуриятлар. Ҳисобланган мажбуриятлар ўз ичига таътил тўловлари, мукофотлар ва кредиторларга бериладиган, лекин ҳали тўланмаган фоизларни олади. Ҳисобланган мажбуриятлар ҳисобот даври охирида тузатиш ёзувларини киритиш орқали акс эттирилиши мумкин. Бунаклар ва қайтариладиган депозитлар. Компания мижозлардан ва ходимларидан депозитлар олганда махсус мажбурият вужудга келади. Депозитларни келгусида келиб чиқиши мумкин бўлган мажбуриятларни тўлаш ёки битимни бажариш ёки хизматлар кўрсатиш кафолати сифатида мижозлардан олиш мумкин. Масалан, буюртма олинганда, компания буюртмани бекор қилиш ҳолатида келиб чиқиши мумкин бўлган зарарларни қоплаш учун бунак тўлашни талаб қилиши мумкин. Пул маблағларни олаётган компанияда бундай бунаклар натижасида ҳўжалик муомаласининг якунланиш пайтигача мажбуриятлар келиб чиқади. Бунаклар пул маблағларни дебетлаш ва мажбурият ёки мижоз депозитлари каби счётни кредитлаш орқали акс эттирилади. Келгуси давр харажатлари (бунак тариқасида олинган даромадлар). Юкни етказиб бериш ёки хизмат кўрсатишдан олдин бунак тариқасида олинган пул маблағлари бўйича мажбурият келиб чиқади. Даромадни идентификация қилиш тамойшшга асосан, бу маблағлар даромад деб тан олиниши мумкин эмас. Бунак тариқасида олинган даромадларга: коллежда ўқиш учун тўлов, ижара тўлови, чипталарнинг сотилиши ва журналларга обуна бўлиш учун тўловлар мисол бўла олади. Бундай ҳўжалик муомалалар пул маблағларнинг дебети ва тегишли жорий

мажбуриятлар ҳисоб варақлари кредита бўйича акс эттирилади. Кўпинча «келгуси давр даромади» деб аталадиган бу ҳисоб варақ, аниқловчи сўзга эга бўлиши мумкин, масалан обуна учун тўловни олганда у обунадан олинган келгуси давр даромади бўлиши мумкин. Бу ҳисоб варақ бошқа номларга ҳам эга бўлиши мумкин, масалан: «олдиндан тўланган обунадан даромад» ёки «бунак тариқасида олинган обунадан даромад». Кейинчалик, махсулот етказилган ёки хизматлар кўрсатилган, ва даромад ҳам хақиқатдан ишлаб олингандан кейин, келгуси давр даромадлари счёта камаяди, даромаднинг тегишли счёти эса кредитланади. Бу охирги ёзув одатда йил охиридаги тузатиш ёзувларидан бири ҳисобланади. 1 ноябрда "Зорекс" компанияси келгуси олти ой учун 6,000 суммада ижара тўловини олди. Ҳисобот даври 31 декабрда тугайди. Ёзувлар қуйидагича бўлади: 200 x йил 1 ноябр - Бунак тариқасида олинган ижара тўлови: Пул маблағлар 6 000 Б ў нак тариқасида олинган ижара даромади (ёки ижара 6 000 бўйича келгуси давр даромади) 200 x йил 31 декабр - Сумманинг ишлаб олинган қисми бўйича тузатиш ёзуви: Бунак тариқасида олинган ижара даромади (ёки ижара 2 000 бўйича келгуси давр даромадн) Ижарадан олинган даромад (6 000) (2/6) , 2000 Бунак тариқасида олинган колган 4 000 даромад суммаси жорий мажбурият деб акс эттирилади, чунки «Зорекс» компаниясида колган турт ой давомида хизматлар кўрсатиш мажбурияти бор. Келгусида хизмат кўрсатиш бўйича мажбуриятга бошқа мисол кабелли телевидение бўлиб ҳисобланади, қайси-ки, пул маблағлари хизмат кўрсатилгунга қадар йигиб олинади. Компания ўз мажбуриятларига хизматлар учун олдиндан ту лов деб номланадиган ҳисоб варақни қў ш ад и. Солиқлар, Хукумат қонунлари тегишли хукумат муассасалари учун компанияниг мижоз ва ходимлардан тегишли солиқларни олишини талаб қилади. Бундай солиқлар бўлиб, дивидендлар бўйича ходимлардан ундириладиган даромад солиқлари, мулк солиқлари ва иш хаки солиқлари бўлиб ҳисобланади. Бундай солиқлар бирлашмалар, сугЎрта компаниялари ва касаба уюшмалари номидан йигилади. Ундирилиш дейилганда, мажбуриятлар тегишли томонга ўтказиб берилгандаги ҳолат тушунилади. Бунга учта намунавий мисол келтирамиз: • сотишдан солиқ, • қў шилган қиймат солиғи, • иш ҳақидан ушлаб колишлар. Қў шилган қиймат солиғи. ККС учинчи томон (бу ерда хукумат) учун ундириладиган бошқа солиқ ҳисобланади. Даромадлар ундириладиган ҚҚ Снинг айирмаси билан ҳисобга олинишя керак. Товар ва хизматларнинг сотиб олиниши копланишга мўлжалланган ҚҚ Сни айиряш билан ҳисобга олиниши керак, ва тўлашга ёки олишга мўлжалланган ҚҚ С мо с равишда мажбурият ёки актив (олинадиган ҳисоб варақлар)га киритилиши керак. Ҳар қандай копланмайдиган ҚҚ С, у карашли бўлган товар ва хизматлар қиймати компоненти сифатида ҳисобга олиниши керак. Агар у тўланган ва асосий

воситага нисбатан копланмайдиган бўлса, ҚҚ С активнинг капитализация қилинадиган қийматига киритилади. Агар у жорий харажатларга тегишли бўлса, ҚҚ С давр учун бўлган соф фойда ҳисобига киритилади. Фойда солиғи. Фойда солиқлари Солиқ кодекси томонидан белгиланади. Молиявий ҳисобот мақсадида ҳисобланадиган фойда ва солиқ солиш мақсадларидаги фойда орасидаги фарқлар муқаррардир. Тахмин қилинаётган мажбурият фирманинг максимал аниқ ҳисоб- китобларига асосланган жорий мажбурият сифатида ҳисобга олиниши керак. Йил давомида тахмин қилинаётган солиқнинг ўзгаришига мое равишда даврии тўловлар мажбурий бўлиши мумкин. Бу мавзу кейинрок батафсил кўрилади. Кафолат мажбуриятлари. Агар компания сотиш вақтида ўз махсулотига кафолат берса, унда мажбурият бутун кафолат муддати давомида мавжуд бўлади. Кафолат суммасини сотиш амалга оширилган даврда харажатлар ҳисоб варақларннинг дебети бўйича акс эттирилади, чунки кафолат махсулот ёки хизматнинг сифат тавсифи ва сотиб олишга ундайдиган сабаблардан бири ҳисобланади. Ўтган тажрибадан келиб чиққан ҳолда, келгуси даврга берилган кафолатларнинг компанияга келиб тушадиган суммасини ҳисоблаш мумкин. Айрим товарлар ёки хизматлар аҳамиятли бўлмаган кафолат хизматини талаб қилади, бошқалари эса кўпроқ хизмат кўрсатишни талаб қилиши мумкин. Шундай қилиб, товар ёки хизмат бирлигининг Ўртача хизмат кўрсатиш қийматини аниқлаш мумкин. Мисол: Глушителлар иш лаб чиқарадиган компания ҳар бир глушителни, агар у муддатидан олдин ишдан чиқса, алмаштириб беришни кафолатлайди. Кафолатланган алмаштириш учун одатда сотилган глушителларнинг 6% қайтарилиб берилади. Глушителнинг ў ртача қиймати – 25 с ў м. Фараз қилайлик, июл давомида 350 глушитель сотилган эди. Кафолат мажбуриятини июл охирида қуйидагича акс этгириш керак: Кафолат хизмати бўйича харажатлар 525 Кафолат хизмати бўйича тўланадиган харажатлар 525 ' Бунда 525лик сумма қуйидагича ҳисобланган эди: Сотилган глушителлар сони . 350 Амалга оширилган кафолатланган алмаштиришлар фоизи _6 Кутилаётган алмаштиришлар миқдори (350 х 0. Об) 21 Ҳар бир алмаштирилаётган глушителнинг кутилаётган 25 Қиймати Кафолат мажбуриятлари бўйича зохира суммаси 525 Фирмага ишдан чиққан глушителни қайтариб берганда, янги глушител қийматини «Кафолат мажбуриятлари бўйича з аҳ ира» ҳисоб варагининг дебетига ёзилади. Фараз қилайлик, харидор 20 турадиган глушителни алмаштириш учун 10 тўлади. Пул маблағлари 10 Кафолат мажбуриятлари бўйича тўланадиган харажатлар 20 Хизмат кўрсатишдан келган даромад 10 Товарлар 20

Қайта молиялашга тегишли бўлган қисқа муддатли мажбуриятлар. Компания ўзининг айланма капитали бўйича ҳисобот кўрсаткичларини яхшилаш учун жорий мажбуриятларни узоқ муддатлиларга қайта классификациялаш сабабларига эга бўлиши мумкин. Қайта классификациялаш сабабларидан бири шу бўлиши мумкинки, компания қарзни қайта ' молиялаштирмокчи бўлса, у жорий мажбуриятлар бўйича тўловларни амалга оширишни режалаштирмайди. Масалан, фирмалар одатда бинолар ва асбоб-ускуналар қурилишини қисқа муддатли қарз мажбурияти (облигациялар) ҳисобига молиялаштирадилар, унга биноан кейинчалик узоқ муддатлилик асосида молиялаштириш кўзда тўтилади, сўнгра қарзни узоқ муддатли сифатида акс эттирадилар. УЗОҚ МУДДАТЛИ МАЖБУРИЯТЛАР Узоқ муддатли мажбурият - бу юқорида кўрсатилган таърифга мое келадиган ва тўлов муддати баланснинг ҳақиқий санасидан бошлаб бир йилдан ортиқ ёки дебитор(қарздор)нинг иш циклидан қайси бири узоқ муддатли бўлган мажбуриятдир. Баҳолаш ва ўлчаш тамойиллари Баҳолаш ва ўлчашнинг учта асосий тамойили мавжуд. Бу тамойиллар узоқ муддатли мажбуриятларга ва тўланадиган узоқ муддатли векселларга қўлланилади. Учта асосий тамойил: 1. Узоқ муддатли мажбуриятлар қарзга олинган товар ва хизматларнинг хаққоний бозор қиймати бўйича кайд қилинади. Бозор фоиз ставкаси - бу ҳўжалик муомаласилардаги эътироз қилинмайдиган ставкадир ва у товар ва хизматларнинг хаққоний бозор қиймати бўйича талаб қилинадиган келгуси накд тўловларнинг хаққоний қийматига тент. Фоизларнинг даврий тўлови қарзнинг чиқарилиш санасига бўлган бозор фоиз ставкасига асосланган. 3. Баланс санасига бўлган узоқ муддатли қарзнинг қолдиқ қиймати - бу эмиссия вақтида бозор фоиз ставкасигача дисконтланган барча колган накд тўловларнинг ҳақиқий қийматидир. Бу мақсад учун қўлланиладиган фоиз ставкаси қарз муддати даврида ўзгармайди. Бу учта тамойил узоқ муддатли қарз ва фоизлар тўлаш бўйича харажатларнинг ўлчанинги ва акс эттирилиши учун асос ҳисобланади. 3. Жорий мажбуриятларни ҳисобга олиш тартиби. Фоизли векселлар. Фоизли векселлар векселнинг асосий суммасини номинал қиймат сифатида аниқ кўрсатади. Бундан ташқари, векселда белгиланган фоиз ставкаси кўрсатилади. Фоизли вексел бўйича қарздор номинал қийматга тенг пул маблағлар, бошқа актив ёки хизматлар олади, кейин эса бу сумма билан белгиланган фоиз ставкаси бўйича фоизларни ҳам тайинланган муддатда қайтариб беради. Бундай шартларда белгиланган ва реал фоиз ставкалари бир хил. Бу одатдаги хол. Фоизли векселни тасвирлаш мақсадида, фараз қилайлик, 200х йил 1 октябрда «Банф» компанияси йиллик 12% тўланадиган вексел бўйича 10 000 суммадаги маблағларни қарзга олди. "Банф" компанияси векселнинг номинал қийматига тенг 10 000 миқдорда пул маблағлари олди. Ҳисобот даври 31 декабрда,

векселни тўлаш муддати эса – 200х+1 йил 30 сентябрда тугайди. Бу ҳўжалик муомаласини акс эттириш учун қуйидаги ёзувлар талаб этилади: 200х Йил 1 октябр. - Фоизли векселни унинг жорий қиймати бўйича акс эттириш: Пул маблағлар 10 000 Тўланадиган вексел, қисқа муддатли 10 000 200х йил 31 декабр - Фоизни ҳисоблаш тўғрисидаги тузатиш е'зуви: Фоизлар бўйича харажат (10 000) х (12%) х (3/12) 300 Ҳисобланган фоизлар 300 200х йил 31 декабр - Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот: Фоизлар бўйича харажат 300 Бухгалтерия баланси: Жорий мажбуриятлар: Тўланадиган вексел, қисқа муддатли 10000 Ҳисобланган фоизлар 300 Векселни тўлаш кунидаги ёзув: 200х+1 йил 30 сентябр - Тўлаш муддатидаги номинал сумма плюс фоизларнинг тўланиши: Тўланадиган ҳисобланган фоизлар 300 Фоизлар бўйича харажат (10 000) х(12%) х (9/12) 900 Тўланадиган вексел, қисқа муддатли 10000 Пул маблағлар 1 200 Фоизсиз векселлар. Фоизсиз сўзи - бу турдаги векселлар учун энг яхши таъриф эмас, чунки хақиқатда бундай векселлар фоизлар тўловини англатади. Бундай векселларнинг номинал қиймати қарз суммасини ўз ичига олганлиги каби, бу қарз бўйича фоизларни ҳам ўз ичига олади, бу тўлаш муддатида ягона тўлов суммасини ташкил қилади. Қарздор векселнинг номинал қийматига тенг бўлган суммани эмас, балким номинал суммаси ва вексел бўйича фоизлар орасидаги фарқни олади. Векселда, олинадиган пул маблағлар деб кўрсатилган сумма - бу номинал қийматнинг реал фоиз ставкасини қўллаш натижасида дисконтланган қийматидир. Колган сумма, яъни дисконтланган пул маблағлар қиймати ва векселнинг номинал қиймати орасидаги фарқ, фоиз ҳисобланади. Реал фоиз ставкаси шунга ўхшаш бўлган риск даражаси билан хужжатларда қўлланиладиган бозор фоиз ставкаларига караб аниқланади. Нетто тамойили'. 200х йил давомидаги ёзувлар.: 200х йил 1 октябр - Тўланадиган фоизсиз векселни жорий (соф) қиймати суммасида акс эттириш: Пулмаблағлар 10000 Тўланадиган вексел қисқа муддатли (фоизсиз) 10 000 Вексел 11 200 номинал қийматида эмас, унинг жорий қиймати бўйича (асосий сумма) бўйича акс этгирилган эди. Фоизлар бўйича ёзувлар бошланғич ёзилган 10 000 сонни 11 200гача оширади, бу эса тўланиш суммаси ҳисобланади. 200х йил 31 декабр - Ҳисобланган фоизни акс эттириш учун тузатиш ёзуви: Фоизлар бўйича харажат (10 000) х (12%) х (3/12) 300 Тўланадиган вексел, қисқа муддатли 300 * Бу ёзувдан кейин векселнинг баланс қиймати 10 ЗООни ташкил қилади (10 000 К

300). Бошқача вариант бўлиб ҳисобланган фоизнинг кредитланиши хиобланади. 200х йил 31 декабр: - Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобог Фоизлар кўринишидаги харажатлар 300 Бухгалтерия баланси: Жорий мажбуриятлар: Тўланадиган вексел, қисқа муддатли (10 000 = 300) 10 300 Тўлаганда қилинадиган ёзувлар 200х+1 йил 30 сентябр - (а) бу санага ҳисобланган фоизларни ва (б) тўлаш муддатида векселнинг номинал қийматини тўлашни акс эттириш: Фоизлар бўйича харажат ( 10 000) х (12%) х (9 /12) 900 Фот кўринишидаги харажатлар 900 Тўланадиган вексел, қисқа муддатли 900 Тўланадиган вексел ( 10000 К 300 К 900) 11 200 Пул маблағлар 11 200 Ялпи тамойили: 1991 йил давомидаги ёзувлар: 200х йил 1 октябрь - Фоизсиз Тўланадиган векселни ялпи (номинал) қиймат бўйича акс эттириш: Пул маблағлар 10 000 Қисқа муддатли тўланадиган вексел бўйича чегирма 1 200 Тўланадиган вексел, қисқа муддатли 11 200 5. Облигациялар ҳисоби Тўланадиган облигациялар. Облигация - катта суммалардаги капитални узоқ мудцат асосида химоялаш учун компаниялар ва давлат ташкилотлари томонидан чиқариладигая қарз гувохномаларидир. Облигациялар - бу фирма-эмитентнинг облигациялар эгалари(инвесторлар) томонидан инвестиция қилинаётган капитални қайтариш учуй асосий сумма ва фоизларни тўлаш тўғрисидаги расмий берган ваъдасини ифодалайдиган қонуняй хужжатдир. Расмий облигацией келишув ёки облигацион келишув облигация муддатларини, эмитент ва облигация эгаларининг хуқуқ ва мажбуриятларини аниқлайди. Келишув компания-эмитентга, эмиссия учун тасдиқланган пул суммасига, фоиз ставкаси ва фоизларни тўлаш муддатларига, қарз суммасини тўлаш муддатларига, инвестор ва эмитентларнинг манфаатларини ҳисобга олиш учун тайинланган, мустақил васий мажбуриятлари конверсиясига бўлган ҳар хил чеклашларни белгилайди. Васий бўлиб, одатда зарурий кайд қилишни юритадиган ҳамда мажбурият ва фоизларни тўлайдиган, молиявий ташкилот иштирок этади. Инвесторлар ўзида эмитент ва инвесторлар орасидаги келишув мажбуриятини акс эттирувчи облигацион сертификатлар оладилар. Облигациялар одатда, 1 000 ва 10 000 лик кичик қийматда чиқарилади. Кичик қийматдаги облигацияларнинг чиқарилиши уларнинг енгиллигини оширади ва инвесторларга ҳар хил турдаги қимматли қоғозларга капитал куйилма учун катта имкониятлар беради ҳамда инвестицияда таваккални камайтиради. Инвесторлар кенг инвестицион мақсадларга ва сиёсатга эга бўладилар. Бунинг натижасида кўп турли облигациялар чиқарилади.

Облигациялар бўйича қарзлар ҳамда улар билан боғлиқ бўлган тўланмаган чегирмалар ва устамалар, одатда, балансда узоқ муддатли мажбуриятлар каби акс эттирилади. • Номинал қиймат бўйича чиқарилган облигациялар. Масалан VASON корпорацией 199Хйил 1 январда 100 000 дол. суммада 9%ли облигациялар чиқарди. Муддати 5 йил. Фоизлар йилда икки марта 1 январь ва 1 июлда тўланиши керак. Облигациялар номинал қиймат бўйича чиқарилган. Чиқариш ҳақидаги ёзув қуйидагича бўлади: Пул маблағлари 100000 Тўланадиган облигациялар 100000 Фоизларнинг ҳисоби: Фоиз суммаси = Қарз суммаси х Фоиз ставкаси х Муддат 100 000 х 0.09 х 1/2 йилда к 4 500. Фоизлар кўринишидаги харажатлар 4500 Пул маблағлари 4 500 Агар бозор ва белгиланган фоиз ставкалари тенг бўлса, бунда облигациялар номинал қиймат бўйича сотилади. Ундай ҳолда фоизлар тўлови шу мудцат ва рискли облигациялар бўйича бозор фоиз ставкасига тенг даромад келтиради. Бироқ, одатда бозор ва белгиланган ставкалари тенг қийматли ҳисобланмайди. Бозор ставкаси ва эмиссия баҳосидаги ўзгаришлар ўзаро боғлиқ. Агар бозор ставкаси (12%) белгиланган ставкадан (10%) ортиқ бўлса, унда инвесторга бозор ставкасига тенг бўлган даромад келтириши учун облигация эмиссиясининг баҳоси номинал қийматидан ошмаслиги керак. Инвесторлар облигация (10% келтирувчи) учун 1 000 номинал қийматни тўлашни хохламайдилар, чунки ракобатчи қарз гувохномалари 12% даромад келтиради.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 1. И.А.Каримов. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. Т., Ўзбекистон, 1995. 2. И.А.Каримов. Ўзбекистон - бозор муносабатларига ўтшнинг ўзига хос йўли. Т., Ўзбекистон, 1995. 3. И.А.Каримов. Ўзбекистоннинг сиёсий-ижтимоий ва иқтисодий истиқболининг тамойиллари. Т., Ўзбекистон, 1995. 4. Ўзбекистон Республикасида Мулкчилик тўғрисидаги қонун. 1990 йил 31 октябр. - Ўзбекистон ССР Олий Советининг Ведомостлари, 1990 йил №31-33. 5. Ўзбекистон Республикасида Мулкчилик тўғрисидаги қонунга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 7 май қонуни - Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг ахборотномаси, 1993 йил, 5-сон. 6. Ўзбекистон Республикасидаги корхоналар тўғрисидаги қонун. 1991 йил 15 феврал - Ўзбекистон Республикаси қонун ва фармонлари. Т. “Ўзбекистон” - 1992. 7. Ўзбекистон Республикасининг Кооперация тўғрисидаги 1991 йил 14 июн қонуни - Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1991 йил 8- сон. 8. Ўзбекистон Республикасининг ташқи иқтисодий фаолият тўғрисидаги 1991 йил 14 июн қонуни. - Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси. 1991 йил 8- сон. 9. Давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш тўғрисида Ўзбекистон Республикасининг 1991 йил 19 ноябр қонуни. Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1992 йил, 1-сон. 10. Монополистик фаолиятни чеклаш тўғрисида Ўзбекистон Республикасининг 1992 йил 2 июл қонуни. - Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси. 1992 йил, 10-сон. 11. www.ziyonet.uz 12. www.nur.uz

Похожие

Корхона капитали ҳисоби

Корхона даромадлари ҳисоби

Материаллар ҳисоби

Лизинг ҳисоби

Корхона активларини бошқариш