Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanining predmeti va uni o‘rganish usullari - Экономика - Рефераты

Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanining predmeti va uni o‘rganish usullari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

19.1181640625 KB

Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanining predmeti va uni o‘rganish usul lari Reja; 1.Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanini о‘qitishning zarurligi, uning boshqa fanlar bilan o‘zaro bog’liqligi. 2.Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanining predmeti, vazifasi va o‘rganish usullari. 3.Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanining mutaxassis kadrlarni tayyorlashdagi roll.

Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanini о‘qitishning zarurligi, uning boshqa fanlar bilan o‘zaro bog’liqligi. “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fanining boshqa fanlar singari o‘ziga xos predmet va vazifalari mavjud. Bu fanni o‘qitishmng zarurligi bozor iqtisodiyoti munosabatlari ichida soliq munosabatlarining ahamiyati о‘sib borayotganligidan kelib chiqadi. “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fani soliq voqe’liklarini (harakatlarini) chuqur o‘rganish asosida zaruriy xulosalar chiqarib, ularni amaliyotga tadbiq etish yo'llarini o‘rgatadi. “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fani soliq amaliyotidagi eng to‘g‘ri, eng mukammal va eng progressiv voqe’liklarni o‘rganib, araaliyot uchun xuddi bir dasturiy amalday yoritib boradi. Nazariya voqeliklarni amahyotdan oladi va yana amaliyotga eng to‘g‘ri, ma’qul va ilg‘or tajribalar olinib amaliyotga yo‘l ko‘rsatish uchun o‘rgatiladi. Demak, nazariya amaliyot uchun kerak va amaliyot uchun yo‘l boshlovchi vazifasini bajaradi. Nazariyani chuqur bilgan amaliyotchi har qanday o‘zgarishlarda ham ishlab keta oladi va yo‘ldan adashmaydi. “Jismoniy shaxslami soliqqa tortish” fanini o‘qitishning zarurligi amaliyotda yo‘ldan adashmaslik, soliqlar bo‘yicha keraksiz o‘zgartishlarga yo‘l qo‘ymaslik, amaliyotda katta muvaffaqiyatiarga erishish uchun ham zarurdir. “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fani soliq nazariyasi fani bilan chambarchas bog‘liqdir, uning maxsus bo‘limi, ya’ni chuqurlashtirilgan va kengaytirilgan bo‘limidir. Chunki ushbu fan soliq nazariyasi qonuniyatlaridan chetga chiqib keta olmaydi, ularga asoslanadi va rivojlantiriladi. Soliq munosabatlari moliya munosabatlarining tarkibiy qismi bo‘lganligi bois, “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fani ham moliya fani bilan chambarchas bog‘liq. “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fanining o‘ziga xos xususiyatlari soliq toilovchilar bilan davlat o‘rtasidagi majburiy xarakterga ega bo'lgan pul munosabatlarini o‘rgatadi.

“Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fani davlat budjeti fani bilan ham o‘zaro bog'liqdir. Chunki soliqlar oxir oqibatda budjet daromadlarini shakllantiradi. Soliqlar (daromadlar) bo‘lmasa budjet munosabatlarining olzi bo'lmaydi. Bu fan moliyaviy hisob, soliq qonunchiligi asoslari, soliqlarni prognoz qilish fanlari bilan ham chambarchasbog‘liqdir. “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fanining predmeti, vazifasi va o‘rganish usullari. Har qanday fan o‘zining predmetiga, ya’ni izlanish obyektiga ega bo‘ladi. Masalan, texnologiya fanining predmeti kimyoviy moddalarning tarkibini o‘rganish hisoblansa, mashinasozlik fani uchun mashinalar mexanizmini xarakteristikasi hisoblanadi. “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fanining predmeti davlat bilan soliq to‘lovchi jismoniy shaxslar o‘rtasidagi soliq munosabatlarmi (harakatini), soliqlar mexanizmmi har tomonlama o‘rganishdaniboratdir. Fanning predmeti soliq voqe’liklari pul munosabatlarini o‘rganishdan iborat bo‘lar ekan, bu pul munosabatlari soliq to‘lovchilar Gismoniy shaxslar) bilan soliqni o‘z mulkiga aylantiruvchi (soliq oluvchi) davlat o‘rtasidagi munosabatlardir. Fanning mohiyati shu o‘rtadagi munosabatni chuqur o‘rganish, ulami to‘g‘ri tashkil qilishni ta’minlashdir. To‘g‘ri tashkil etish deganda soliq munosabatida qatnashuvchi tomonlarning iqtisodiy manfaatini e’tiborga olish, muvozanatni saqlash kabi munosabatlarai tashkil qilish tushuniladi. Bu muvozanatni saqlashda tomonlar adolathlik va insoflilik tamoyiliga amal qilishi zarur. Tushunarliroq qilib aytsak, budjetga soliqlami olishda soliq to'lovchilar bo‘yniga ortiqcha og‘irlik osmaslik, ularni o‘z ishlab chiqarishidan manfaatdorligini so‘ndirib qo‘ymaslik, ularning dasturlari va rejalarmi tez - tez o‘zgartirishga olib bormaslik va hokazolarga e’tibor berish ko‘zda mriladi. Bu yerda tomonlarnmg do‘stona munosabatda bo'hshi, bozor iqtisodiyoti talablariga mos iqtisodiy munosabatlarbo‘lishini ta’minlash lozim.

Farming predmetini chuqur o‘rganish shuni ko'rsatadiki. munosabatlarda bir tomonlama zo‘ravonlik munosabati bo‘lguday bo‘lsa, ikkmchi tomon unga javoban o‘z daromadlan, boshqa soliq obyektlarini har xil yo'llar bilan yashiradi. Bunday hollarda har qanday huquqiy hujjatlarning ham kuchi yetmay qolishi mumkin. Daromadlarni, soliq obyektlarini yashirish holati ham munosabatlami buzadi. Demak, jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanini chuqur o‘rganish orqaii amaliyotda soliq tushumlari rejalarini muvaffaqiyatli bajarish vazifasiga ham erishish mumkin. Fanning vazifalari soliq mutaxassisi va boshqa soliq idoralari xodimlarini nazariy jihatdan qurollantirish hamda amaliyotda adashmaslik uchun yo‘l - yo‘riqlar ko‘rsatishdan iboratdir. Shuningdek, chet el soliq amaliyotini o‘rganish va taqqoslash asosida tegishli xulosaiar ishlab chiqish, ularning ish tajribalarini mamlakaumiz amahyotiga moslab zarur joylarimtadbiqetishdan iboratdir. Demak, fanning asosiy vazifasi yuqori malakali soliq mutaxassislari tayyorlashda ularni ham nazariy, ham amaliy jihatdan uslubiy qo‘llanmalar bilan ta’minlashdan iboratdir. Har bir fanning shakllanishi fanning predmetini shaklianishi bilan birgalikda, uning ilmiy bilish usullarining qaror topishi bilan ham bog'liq. Наг qanday fanni o‘rganishdagi usullar urnumiy tavsifga ega, lekin har bir fan o‘z predmetidan kelib chiqib, o‘zinmg ilmiy bilish usullariga ega. Shuning uchun, farmi o‘rganishdagi usullar urnumiy va alomdausullargabo‘linadi. Tabiat, jamiyat va tafakkurning rivojlanish qonunlarini o‘rganishning birdan- bir to‘g‘ri ilmiy usuli dialektik usuldir. Shuning uchun, ham ushbu ilmiy bilish usuli barcha fanlarning, shu jumladan jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fanining ham nazariy va metodologik asosini tashkil etadi. Dialektik usul shuni ko‘rsatadiki, rivojlanish quyidan yuqoriga qarab sodir bo‘ladi. Bilish esa oddiydan murakkabga tomon rivoj topib boradi. Shuning uchun, ushbu usul tadqiqotning induksiya va deduksiya usullarini o‘z ichiga oladi. Xususiy, yakka fakt olinib, uning asosida urnumiy qoida hosil qilinadigan bo'lsa - bu induksiyadir. Awal, boshdanoq barcha xususiy hollarni o‘z ichiga olgan

urnumiy qoida hosil qilinsa bu - deduksiyadir. Shu Man, birga barcha iqtisodiy fanlar kabi “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fanining ham o‘ziga xos ilmiy bilish usullari mavjud. Ulardan bin ilmiy abstraksiya usulidir. Ilmiy abstraksiya usulining mohiyati shundan iboratki, bunda tahlil paytida ob'vektning faqat bir tomoniga, o‘rganilayotgan jarayonmng asl mohiyatiga e’tibor qaratiladi va halal berishi mumkin bo‘lgan ikkinchi darajali unsurlaming ta’siri e’tiborgaolinmaydi. Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish fani shuningdek, o‘z predmetini o‘rganishda nazariy tahlil va sintez usulidan ham foydalanadi. Tahlil - bu o‘rganilayotgan butun obyektm qismlarga ajratish va ulami izchillik bilan tahlil qilish, bo‘lsa, sintez esa, o‘rganilgan qismlardan olingan xulosa va natijalarni bir butun yaxlit jarayon deb qarab, urnumiy xulosa chiqanshdir. Soliqlarga doir murakkab nazariy raasalalar mana shu yo‘l bilan o‘rganiladi. Fan o‘z predmetini o‘rganishda makroiqtisodiy va mikroiqtisodiy holda tahlilni qo‘sbib olib borish muhira o‘rin tutadi. Soliqlarning nazariy masalalarini mikroiqtisodiy jihatdan o‘rganishda iqtisodiyot-ning boshlang‘ich bo‘g‘ini bo‘lgan xo‘jalik yurituvchi subyektlar nuqtai-nazaridan, ular bilan davlat budjeti o‘rtasidagi munosabatlar tadqiq etilsa, makroiqtisodiy jihatdan tahlil etishda esa, davlat miqyosida, ya’ni soliqlarning nazariy masalalari makroiqtisodiy darajadaо‘rganiladi. Shunmgdek, fan o‘z predmetini o‘rganishda taqqoslash, statistik, grafik usullandan ham foydalanadi. Jumladan soliqlarni davrlar bo‘yicha taqqoslash, ulardan tushumlarni jadvallar orqali ifodalash, o'zgarishlarni aniqlash, ularga nazariy jihatdan baho berish, soliqlarning boshqa iqtisodiy kategoriyalarga ta’sirmi grafik usulida tasvirlash va shu kabilardir. Masalan, soliqlar o‘zgarishini yalpi talab va yalpi takhfga ta’sirini mana shu usul bilan ifodalash mumkin. “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fanining mutaxassfe kadrlarni tayyorlashdagi roll.

Soliqlarning paydo bo‘lishi davlatning paydo bo‘lishi bilan bog'hq boilganligi uchun hamda hozirgi O'zbekistonda ijtimoiy himoyalangan bozor iqtisodiyoti sharoitida davlat uni tashkilotchisi ekanligidan soliqlar va soliqqa tortish fani davlatning o‘ta zarur bo‘lgan xilma - xil vazifalari bilan chambarchas bog'hq va ularga asoslanadi. Davlat mamlakatda yaratilgan ijtimoiy mahsuiot ishlab chiqarish, uni taqsimlashning qonun-qoidalarini ishlab chiqadi. Bu taqsimlashdagi munosabat bozor iqtisodiyoti sharoitida pul orqali amalga oshirilganligidan davlat uni taqsimlashni ham pul munosabatlan orqali, ya’ni soliq, pul va kredit orqali amalga oshiradi. Davlatning bunday faoliyatini o'rganish - “Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish” fanining diqqat - markazida turadi. Bozor iqtisodiyoti talab va taklif, raqobat, qiymat va boshqa qonunlar orqali amalga oshiriladi. Bozor iqtisodiyoti - erkin iqtisodiyot, pulli munosabatlar iqtisodiyotidir. Soliqlar ham pul munosabatlarini ifoda etganligi uchun bozor iqtisodiyoti tarkibiga kiradi. uning ajralmas qismidir. Bozor iqtisodiyoti qonunlari - “Jismoniy shaxslarm soliqqa tortish” fanining asosini tashkil etadi. U qonuniarni chuqur anglamasdan turib jismoniy shaxslarni soliqqa tortish mexanizmini tushunibbo‘lmaydi. Bozor iqtisodiyoti qonunlarini o‘rganib chiqib, davlat yalpi ichki mahsulot qiymatini soliqlar orqali taqsimlash vazifasini o‘z zimmasiga oladi. Shunday ekan, davlat to‘g‘risidagi ta’limot - davlat iqtisodiyotni boshqarishda bosh rol o£ynashi “Jismoniy shaxslami soliqqa tortish” fanining asosi bo‘lib xizmat qiladi. Davlat bozor iqtisodiyotini boshqarishda yetakchilik, boshqaruvchilik rolini o'ynaydi. Davlat soliqlarni iqtisodiy mohiyati va vazifalarini o‘rganib chiqib, uni amaliyotga tadbiq qilishni о‘z zimmasiga oladi. Soliq xizmati xodimlari o‘zlariga qonuniy hujjatlarda yuklangan vazifalarni muvaffaqiyatli bajarishlari uchun faqat amaliy jihatdan soliqlarni bilibgina qolmasdan, soliqlarning mohiyati, belgilari, ulaming obyektiv zarurligiga, davlatning soliq siyosati, soliqlar tizimi, soliqqa tortish tizimi, soliq idoralari tizimi va boshqalar kabi nazariy masalalarai chuqur bilishlari zarur. Bumng uchun esa jismoniy shaxslami soliqqa tortish fanini chuqur o‘rganish kerak. Shuni nazarda

tutish zarurki, Leonardo da Vinchi aytganidek: Nazariya qo‘mondon, amaliyot askarlardir. Nazariya amaliyotni to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi kompasdir. Har qanday vazifalarni kadrlar hal qiladi. Shuning uchun, ular chuqur nazariy bilimga va kasb mahoratiga ega bo‘lishlari zarur. Fanning mazmumni chuqur egallagan har qanday mutaxassis jismoniy shaxslami soliqqa tortish jarayonini o‘rganishda va ularni hayotga to‘g‘ri hamda to‘liq tadbiq etishda adashmaydi. Shunday ekan bu fan soliq xizmati xodimlari, soliq sohasi vakillari, ilmiy xodimlar uchun o‘zlarining ilmiy salohiyatlarini oshirishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Adabiyotlar ro‘yxati 1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. «O‘zbekiston» nashriyoti 1992 yil. 2.O‘zbekiston Respublikasining Soliq Kodeksi. Adliya vazirligi «Adolat» nashriyoti 2008 yil. 3. O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi. Adliya vazirligi «Adolat» nashriyoti 2008 yil. 4.O‘zbekiston Respublikasining «Davlat soliq xizmati to‘g‘risida»gi qonuni. «O‘zbekiston» nashriyoti 1997 yil. 5. O‘zbekiston Respublikasining «Soliq maslahati to‘g‘risida»gi qonuni. «O‘zbekiston» nashriyoti 2006 yil. 6. O‘zbekiston Respublikasi «Tadbirkorlik va tadbirkorlar faoliyatini kafolatlari to‘g‘pisida»gi qonuni. «O‘zbekiston» nashriyoti 1999 yil. 7.O‘zbekiston Respublikasining «Budjet tizimi to‘g‘risida»gi qonuni. «O‘zbekiston» nashriyoti 2000 yil. 8.O‘zbekiston Respublikasining «Xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini davlat nazorati to‘g‘risida»gi qonuni. «O‘zbekiston» nashriyoti 1998 yil.

Похожие

Tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanuvchi jismoniy shaxslarni soliqqa tortish

Jismoniy shaxslarni soliqqa tortishning xorijiy mamlakatlar amaliyoti

Jismoniy shaxslarning daromadi va mol-mulkini soliqqa tortish

Soliq va soliqqa tortish

Mikroiqtisodiyot fanining predmeti va o‘rganish uslubi