Iqtisodiy taraqqiyot omillari va shart- sharoitlari - Экономика - Рефераты

Iqtisodiy taraqqiyot omillari va shart- sharoitlari

Загружено в:

16.03.2024

Скачано:

0

Размер:

41 KB

Iqtisodiy taraqqiyot omillari va shart- sharoitlari Reja: 1. Ishchi kuchi, tabiiy va moddiy resurslar, ularning zahiralari hamda sifati iqtisodiy tarqqiyotning dastlabki manbai ekanligi. 2. Iqtisodiy o‘sishning investitsion salohiyati. Investitsion muhit va hududni yaratish. 3. Iqtisodiy taraqqiyotga erishishda ijtimoiy sohaning o‘rni va roli. 4. Boshqaruv iqtisodiy o‘sish resursi sifatida .

Asosiy tayanch tushunchalar: Ishchi kuchi, tabiiy va moddiy resurslar, mehnatga layoqatlilik, energetika sektori, investitsion salohiyat, iqtisodiyotni diversifikatsiyalash, ijtimoiy soha, ta’lim sohasi, xizmat ko‘rsatish sohalari, sog‘liqni saqlash sohasi, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, aholi bandligi. Ishchi kuchi, tabiiy va moddiy resurslar, ularning zahiralar hamda sifati iqtisodiy taraqqiyotning dastlabki manbai ekanligi O‘zbekiston - katta inson salohiyatiga ega mamlakat. Inson salohiyati eng faol, eng bunyodkor omil bo‘lib, u mamlakatning islohot va tub o‘zgarishlardan tinimsiz ilgarilab borishini ta’minlaydi. Jamiyatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish darajasi bilan belgilanuvchi mazkur omil, o‘z navbatida, uni rivojlantirish va taraqqiy ettirishda hal qiluvchi asos xisoblanadi. Jamiyatning ishchi kuchi salohiyatini kuchaytirish, undan samarali foydalanish muammolari bozor munosabatlari davrida birmuncha murakkablashadi va ularning yechimini topish iqtisodchi olimlar oldida turgan eng dolzarb vazifalardan biri xisoblanadi. Bunga texnikani yangilash va boshqaruvni o‘zgartirish bilan erishib bo‘lmaydi. Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida, avvalo, iqtisodiyotning tarkibiy tizimi tubdan o‘zgarishi, jumladan, zamonaviy texnika va texnologiyalarning kirib kelishi, milliy iqtisodiyotning rivojlanishi inson resurslari sifat jihatidan yaxshilanishini obyektiv tarzda taqozo etadi. Iqtisodiy o‘sishning investitsion salohiyati Bugungi modernizatsiya qilish jarayonini, iqtisodiyotni diversifikatsiyalashni, korxona va tashkilotlarning texnik va texnologik imkoniyatlarini yuksaltirishni investitsion mablag‘larsiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Bu borada davlat tomonidan amalga oshirilayotgan investitsiya siyosatining aniqligi va uni samarali amalga oshirish bo‘yicha ishlab chiqilgan stretegiyaning to‘g‘riligiga bog‘liqdir.

Faol investitsiya siyosati iqtisodiyotni tarkibiy o‘zgartirishning eng samarali vositasi hisoblanadi. O‘zbekistonning investitsiya strategiyasida yangi va yuksak texnologiyalarga asoslangan, ilg‘or texnologiyalar bilan jihozlangan va xom ashyo resurslarini qayta ishlashni ta’minlaydigan, mamlakatimizning eksport salohiyatini oshirish hamda yangi ish o‘rinlari yaratishga yo‘naltirilgan investitsiya loyihalariga ustuvor ahamiyat berilmoqda. Yangi ishlab chiqarish obyektlarini tashkil etish hamda mavjud ishlab chiqarish korxonalarini modernizatsiya qilish uchun mashinasozlik, metallurgiya, kimyo va yoqilg‘i-kimyo, yengil va oziq-ovqat sanoati sohalariga yirik kapital qo‘yilmalar yo‘naltirildi, bu esa iqtisodiyotga jalb qilingan kapital qo‘yilmalar tarkibida ushbu tarmoqlar ulushining sezilarli darajada oshishiga olib keldi. Investitsiyalar jalb qilinishi uchun moliya bozorida qulay muhitni shakllantirish, soliq yukini kamaytirish, moliya va bank sektorini isloh qilish, tadbirkorlikni rivojlantirish muhim ahamiyatga ega. Milliy iqtisodiyotni rivojlantirish hamda yangi ishlab chiqarishni tashkil etishda kredit resurslarini jalb qilish dolzarb masaladir, chunki bularning hammasini amalga oshirish yirik moliyaviy imkoniyatlarni talab etadi. Mazkur moliyalashtirish masalasining yechimi korxonalarga investitsion kreditlar berish bilan ta’riflanadi. Qayd etish joizki, mustaqillik yillarida O‘zbekistonda qulay investitsiyaviy muhit shakllantirildi, xorijiy investorlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha qonun yo‘li bilan keng ko‘lamdagi imtiyozlar, afzalliklar va kafolatlar tizimi belgilandi. Yuqori texnologiyali ishlab chiqarishlarni rivojlantirishga to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘yilmalar kiritayotgan xorijiy investorlar uchun maksimal darajada qulay investitsiya muhitini yaratish, respublika mintaqalariga xorijiy sarmoyalar va zamonaviy texnologiyalar jalb etilishi rag‘batlantirilishini kuchaytirish, xorijiy investorlar hamda xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar uchun kafolatlar va imtiyozlar tizimini yanada mustahkamlash maqsadida qonun hujjatlariga bir qator o‘zgartirish va qo‘shimchlar kiritildiki, bu o‘z navbatida, mamlakatimizning investitsion jozibadorligini oshirishga xizmat qilmoqda .

Iqtisodiy taraqqiyotga erishishda ijtimoiy sohaning o‘rni va roli Iqtisodiyoti rivojlangan Yevropa va Osiyo mamlakatlari tajribasi aholining yuksak turmush darajasiga erishishi nafaqat moddiy ishlab chiqarishning rivojlanishi orqali, shu bilan birga, ijtimoiy soha, ya’ni xizmat ko‘rsatish sohalarining ham keng miqyosda o‘sishga bog‘liqligini ko‘rsatib turibdi. Xizmatlar bozori subyektlari - tibbiyot, maorif, madaniyat, kommunal xo‘jaligi, sug‘urta, bank, maishiy, chakana savdo, aloqa va boshqa muassasalarning rivojlanishi mamlakatimizda bozor iqtisodiyotiga ijtimoiy yo‘nalish berilganligidan dalolat beradi. Chunki, bu sohalar faoliyati aholining kundalik turmushi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, ularning jamiyatdagi burchlarini bajarishlarida hamda ish o‘rinlarida yuqori mehnat unumdorligiga erishishlarida asosiy omildir.

Adabiyotlar: 1. Mc Connell, Brue. Economics. 17 th edition. Mcgraw-hill/Irwin, USA, 2014. 2. N.Gregory Mankiw. Principles of Economics, 7th edition. Amazon, USA 2016. 3. Paul A. Samuelson, William D. Nordhaus. Economics. 19th Edition. McGraw-Hill Companies. USA. 2015. 4. Шодмонов Ш.Ш., Ғофуров У.В. Иқтисодиёт назарияси. Дарслик. - Т.: Iqtisod - moliya , 2010. - 728 бет. 5. Мамбетжанов Қ.Қ. Ижтимоий-иқтисодий тараққиёт назарияси. Ўқув қўлланма. Т.: ТДИУ, 2015. 6. Макконнел К.Р., Брю С.Л. Экономикс: принципы, проблемы и политика: Учебник. / 17-изд. - М.: ИНФРА-М, 2009. - 916 с. 7. Нуреев Р.М. Экономическая развития: модели становления рыночной экономика: Учебник. / 2-е изд., перераб и доп. - М.: «НОРМА», 2008. - 640 с. 8. Самуэлсон Пол Э., Нордхаус Вильям Д. Экономика.: Учебник. / 18-е изд.: Пер с англ. -М.: ООО «ИД.Вильямс», 2009. - 1360 с. У

Похожие

Pul islohotlari va ularni amalga oshirish shart-sharoitlari

Iqtisodiy taraqqiyot, iqtisodiy o`sish va milliy boylik

Iqtisodiy taraqqiyot to‘g‘risidagi turli xil nazariya va qarashlar

Mehnat unumdorligini oshirish omillari va imkoniyatlari

Bank likvidligi va uni ta’minlash omillari