Электрон валюта биржа - Экономика - Рефераты

Электрон валюта биржа

Загружено в:

09.08.2023

Скачано:

0

Размер:

37.583984375 KB

Мавзу: Электрон валюта биржа БИРЖА (голландча beurs, нем. Burse — ҳамён) — бозорни уюштиришнинг ташкилий шакли; товарлар ( товар биржаси ), қимматбаҳо қоғозлар ( фонд биржаси ), валюта ( валюта биржаси ) улгуржи савдоси, товар бўлган иш кучи олдисотдиси ( меҳнат биржаси ) бозори. Аксарият ҳолларда ёпиқ ёки очиқ акциядорлик жамияти шаклида ташкил этилади. Биржага биржа қўмитаси раҳбарлик қилади. Унинг ҳузурида котировка комиссияси иш олиб боради. Биржада брокерлар, дилерлар, трей^ дерлар фаолият кўрсатади. Биржа ва унинг шакллари бозор механизмининг зарурий инфратузилмаси ҳисобланади. Товар Биржаси оммавий товарлар (дон, пахта, металл ва б.)ни стандартлар ёки намуналар бўйича сотади. Айрим Биржалар фақат бир гуруҳ товарлар савдоси бўйича ихтисослашади. Келишувлар маълум муддатларга тузилади (аксарият 6 ой), натижада томонлар нархлар фарқларидан кўп нарса ютиши ёки ютказиши мумкин. Биржа нархлари ҳақидаги маълумотлар котировка шаклида мунтазам биржа бюллетенларида эълон қилиб борилади. Ўзбекистонда 1994 й. дан Республика товархом ашё Биржаси (очиқ акциядорлик жамияти) ва 1991 й. авг. дан «Узбекистан» республика универсал агросаноат Биржаси, шунингдек республикада и. ч. воситалари, товар ресурслари олдисотдиси билан шуғулланадиган «Ўзулгуржибиржасавдо» — Ўзбекистонда улгуржи ва биржа савдоси бўйича Республика давлатакциядорлик уюшмаси (1994 й. март ) фаолият кўрсатади. Шунингдек Республика кўчмас мулк Б. сида (1994 и. март) кўчмас мулк ( турар жой бинолари, ер майдонлари, автотранспорт воситалари, банкрот бўлган корхоналар ва б. мулклар) кимошди ва танлов савдолари орқали сотилади. Фонд Биржаси акциялар ва облигациялар б-н олдисотди муомаласини олиб боради. Бундам Биржа ларда мамлакатда чиқарилган қимматбаҳо қоғозлар билан бирга чет эл қимматбаҳо қогозлари ҳам савдода

қатнашаверади. Фонд Биржа сидаги битишувларда қимматбаҳо қогозлар ҳақи савдолашувнинг ўзида ёки 2—3 кун кейин тўланади (касса битишуви) ёки ҳисобкитоблар бир ой муддатда ўтказилади (муддатли битишув). Биржада иш кўраётганлар қимматбаҳо қоғозларни сотиб олиш вақтидаги курслар фарқидан (муддатда сотиш) катга фонда кўрадилар. Йирик фонд Биржа лари НьюЙорк, Токио, Лондон, Париж, Базель, Москва ва б. шаҳарларда жойлашган. Ўзбекистонда «Тошкент» республика фонд Биржа эркин сотувга чиқарилган акциялар, векселлар, облигациялар, депозитли сертификатлар савдоси билан шуғулланади (1994 й. апр. да та ш кил этилган). Валюта Биржаси валюталар бозорини ўтказади ва валюталар котировкасини амалга оширади. Ҳоз. шароитларда кенг кўламли валюта савдоси йирик банклар ўртасида олиб борилади, аммо айрим мамлакатларда банклараро валюта бозори билан бирга махсус валюта Биржалари ҳам бор . Ўзбекистон Республикаси валюта биржаси 1992 й. 22 июнда тузилган. Чет эл валютаси савдосини ташкил этиш билан шуғулланади. 1994 й. 15 апр. дан мунтазам савдо ўтказади. Дастлабки Биржалар 15—16-а. ларда Италия, Голландия, Англияда пайдо бўлиб, 19-а. нинг 2-ярмида жуда ривожланди. Ўзбекистонда 20-а. нинг 20-й. ларида Биржалар мавжуд бўлиб, улардан кўп укладли иқтисодиёт шароитида бозорни давлат томонидан бошқариш мақсадида фойдаланилган эди. 1991 й. дан мамлакатнинг бозор иктисодиётига утиши даврида Ўзбекистонда республика универсал товарфонд Биржаси (1991 й. авг. да тузилган), вилоятларда республика Биржа ларининг бўлим ва ваколатхоналари ҳамда мустақил товар ва товархом ашё Биржалари фаолият бошлади. 1996 й. дан Тошкент ш. да ҳамма турдаги Биржа савдоларини утказишга ихтисослашган ва замонавий воситалар билан жиҳозланган Республика Биржа маркази ишга туширилди. Биржа савдоси ҳар бир мамлакатда муайян қонунлар мажмуи асосида тартибга солинади. Қонунлар нархлар билан қаллоблик қилишни ҳампа

банкропмикнинт олдини олиш мақсадларини кўзлайди. Жаҳондаги ривожланган мамлакатларда кейинги 20 йил ичида Биржа савдосини қонунчилик йўли б-н тартибга солиш кучайди. Илгари кўпгина мамлакатларда Биржа муомаласи, асосан, Биржанинг ўзида ишлаб чиқилган меъёр ҳамда қонунлар асосида тартибга солинар эди. АҚШда 1973 й. дан фьючерс Б. лари ишини барча товар фьючерс савдоси бўйича комиссия бошқаради. Унинг ходимлари таркибини Президент тайинлайди ва Конгресс тасдиклайди. Англияда 1986 й. гача товар Биржаси фаолиятини Англия банки кузатиб турган, 1986 й. дан бу вазифани қимматбаҳо қоғозлар ва инвестиция бўйича Кенгаш бажаради. Францияда бундай бошқариш фьючерс товар бозори бўйича комиссияга, Японияда турли вазирликлар (молия, қ. х., ташқи савдо ҳамда саноат ) га юклатилган. Ўзбекистонда 1992 й. 2 июлда «Биржалар ва биржа фаолияти тўғрисида» Қонун қабул қилинди. 1992 й. мартдан Вазирлар Маҳкамаси қарори б-н Б. лар ишини мувофиқлаштирувчи Ўзбекистон Республикаси биржалари кенгаши тузилди, 1995 й. сент . да республика Молия вазирлиги қошида Қимматбаҳо қоғозлар ва фонд Биржалари бўйича давлат комиссияси тузилди. Комиссия қимматбаҳо қоғозлар бозорини шакллантириш, ривожлантириш, назорат қилиш ва корхоналар ҳамда давлат бошқаруви органларининг Биржа даги фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича давлат сиёсатини амалга оширади. ЎзРХБ республиканинг ягона ва энг қадимги биржа валюта бозори бўлиб, миллий валюта билан операцияларни амалга ошириш учун ликвидлик маркази сифатида регуляторнинг пул-кредит сиёсатини самарали амалга ошириш учун савдо майдончаси бўлиб хизмат қилади. Спот валюта бозорининг умумий ҳажмида биржа устун улушга эга. ЎзРХМнинг ягона савдо ва пост-савдо тизими бозор иштирокчиларига савдо, клиринг ва ҳисоб-китоб хизматларининг тўлиқ спектрини, шунингдек, чет эл валютасини олди-сотди битимларини тузиш ҳамда савдолар тўғрисида ахборот олишда тенг имкониятларни тақдим этади.

Айни пайтда ЎзРХБ савдо тизими томонидан “Ўзбекистон республика валюта биржаси” АЖнинг чет эл валютасини олди-сотдиси бўйича биржа савдолари қоидалари”га асосан чет эл валютасини олди-сотдиси бўйича биржа савдолари, шунингдек, валюта “ЎзРХБда валюта своп операцияларини ўтказиш қоидалари”га мувофиқ своп операциялари. Электрон валюталарнинг энг машҳур биржалари Атриах, Сурренех, Аллиансе - ФХалл ҳисобланади. Атриах - дунёдаги энг яхши электрон валюта биржаларининг энг янгиси. Давлат қимматли қоғозлари бозори Ўзбекистон Республика валюта биржасида (ЎзРВ) электрон савдо- депозитар платформаси жорий этилди, у орқали давлат қимматли қоғозларини дастлабки жойлаштириш ва иккиламчи муомалада бўлишини ташкил этиш ва амалга ошириш, битимлар бўйича клиринг ва ҳисоб- китоблар, шунингдек, ҳуқуқларни сақлаш ва ҳисобга олиш амалга оширилади. давлат қимматли қоғозларига амалга оширилади. Ўзбекистон Республикасининг давлат қимматли қоғозларига (ДҚҚ) қуйидагилар киради: - Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан ҳужжатсиз шаклда чиқарилган ҳамда тижорат банклари ҳамда Ўзбекистон Республикаси резидентлари – юридик шахслар ўртасида жойлаштирилган купон ва дисконт ғазначилик векселлари ва облигациялари. - электрон шаклда чиқарилган ва тижорат банклари ўртасида жойлаштирилган Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг облигациялари. Давлат қимматли қоғозларини жойлаштириш савдоларда оддий аукцион усулида амалга оширилади. Давлат қимматли қоғозларининг иккиламчи муомаласи савдоларда узлуксиз қўш аукцион усулида амалга оширилади. Давлат қимматли қоғозлари савдосини ташкил этиш ва ўтказиш “Ўзбекистон Республика валюта биржасида давлат қимматли қоғозлари

билан савдо қилиш қоидалари” ва “Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг облигациялари билан Ўзбекистон Республика валюта биржасида савдо қилиш қоидалари” билан тартибга солинади. . Давлат қимматли қоғозлари муомаласи бўйича барча операциялар Марказий банк ва ЎзРТХБ билан тузилган шартномалар асосида операцияларни амалга оширишга ваколатли дилерлар орқали амалга оширилади. Давлат қимматли қоғозлари бозори иштирокчилари учун қўшимча савдо имкониятларини таъминлаш мақсадида ЎзРТХБ томонидан “Давлат қимматли қоғозлари билан РEПО битимларини тузиш ва амалга ошириш қоидалари”га мувофиқ амалга ошириладиган тўғридан-тўғри ва дилерлараро РEПО операцияларини амалга ошириш механизмлари ҳам жорий этилди. Ўзбекистон Республикасининг Ўзбекистон Республикаси валюта биржасидаги қимматли қоғозлари”. Пул бозори ЎзРХБ пул бозорида мамлакатимиз тижорат банкларининг маблағларини жалб қилиш ва жойлаштириш операциялари, шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг депозит аукционлари амалга оширилади. Биржада ўтказиладиган савдолар орқали битимлар тузиш бозор иштирокчиларига бир зумда маблағларни қисқа муддатли активларга жалб қилиш ва жойлаштириш учун қўшимча имконият яратади. Пул бозори воситалари жуда машҳур бўлиб, бу операциялар ҳажмининг ижобий динамикасидан далолат беради. Тижорат банклари ўртасида пул маблағларини жалб қилиш ва жойлаштириш бўйича операциялар “Банклараро пул бозорининг электрон савдо майдончаси орқали операцияларни амалга ошириш тартиби тўғрисидаги низом” ва “Банклараро пул бозорининг электрон савдо майдончаси орқали операцияларни амалга ошириш тартиби тўғрисида”ги Низомга мувофиқ 2018 йилда яратилган ЎзРТХБ ягона электрон савдо майдончаси орқали амалга оширилади. ЎзРТХБнинг банклараро пул

бозорида электрон савдо майдончаси орқали операцияларни амалга ошириш қоидалари. Марказий банкнинг депозит операциялари “Марказий банкнинг тижорат банкларидаги депозит операцияларини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги низом” ва “Марказий банкнинг тижорат банкларидаги депозит операцияларини ЎзРТХБ электрон савдолари орқали амалга ошириш қоидалари”га мувофиқ амалга оширилади. платформа”. Марказий банкнинг депозит операциялари 2018 йил декабрь ойида тижорат банкларидан маблағларни жалб қилиш бўйича аукционлар кўринишида бошланди. Марказий банк депозит аукционларини ўтказиш шартларини, шу жумладан омонатларни қўйиш шартларини, аукционларни ўтказиш санаси ва вақтини, жалб қилишнинг максимал ҳажми ва тезлигини, ким ошди савдосини ўтказиш усулини ва бошқаларни белгилайди.

Похожие

Биржа савдоларини ўтказиш механизми. Нобиржавий операциялар ва электрон савдо тизимлари

Биржа ва биржалар фаолияти

Биржа савдоларини утказиш механизми

Ҳалқаро валюта муносабатлари

Халқаро валюта муносабатлари