Бюджетдан ташқари фондлар - Экономика - Рефераты

Бюджетдан ташқари фондлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

57.5 KB

Б юджетдан ташқари фондлар Режа : 1. Бюджетдан ташқари фондларнинг моқияти. 2. Ижтимоий суғурта фонди. 3. Нафақа фонди. 4. Аҳоли бандлиги давлат фонди. 5. Бюджетдан ташқари бошқа фондлар.

Бюджетдан ташқари фондларнинг моҳияти Бюджетдан ташқари фондлар (БТФ) — бу давлат молиялари поғоналаридан (буюмларидан) биридир. БТФ га ижро этувчи ҳокимият эгалик қилади. Улар қонунчилик органлари томонидан ўбевосита назоратда бўлишади. Бюджет дефицити БТФ яратиш заруриятини пайдо қилади. БТФ — бу баъзи оммавий эҳтиёжларни молиялаш учун ва тезкор мустақиллик асосида комплекс харажатлар учун давлат жалб этиладиган молиявий ресурсларни қайта тақсимлаш ва ишлатиш шаклидир. ғарб мамлакатларида бу каби фондлар сони 30 дан 80 оралиғида тебраниб туради. мақсадли йўналишларига қараб БТФ иқтисодий ижтимоий турларга ажратилса, бошқарув даражасига (поғонаси) боғлиқ ҳолда давлат ёки ҳудудий қисмларга ажратилади. БТФ ёрдамида қуйидаги ишларни амалга ошириш мумкин:  Маҳаллий корхоналарнинг ишлаб чиқариш жараёнига, молиялаш, кредитлаш ва субсидиялаш орқали таъсир кўрсатиш.  Махсус аниқланган манбалар ва атроф муҳитни ифлослантиргани учун жарималар ҳисобига атроф муҳитни асраш тадбирларини таъминлашни молиялаштириш.  Тўловлар, нафақалар тўлаш, субсидиялаш ва бутун ижтимоий инфраструктурани молиялаш орқали аҳолига ижтимоий хизматлар кўрсатиш.  қарзлар бериш, бу ерда чет давлатларни ҳам қўшган ҳолда, чет эллик ҳамкорлар билан ишлаш. БТФ молиялашни ташкил этиш давлатнинг марказий, республика ва махаллий ҳокимияти назоратида бўлади. Уларни шакллантириш ва ишлатиш тегишли қонунлар билан белгиланади. БТФ уларни мўлжалидан келиб чиққан мақсадларга ишлатилади. Улар молиявий бозор қатнашчилари ва инвесторлар сифатида қатнашиши мумкин. БТФ ўз фаолиятининг асосий йўналиши бўйича солиқлар, давлат ва божхона тўловларидан озод қилинади. Ижтимоий суғурта фонди Давлат суғурта фонди — ҳудудий ва соҳавий йўналишлар бўйича тақсимланадиган, умумдавлат миқёсидаги пул маблағларининг марказлашган фонди ҳисобланади. У тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланаётган турли мулкчилик шаклидаги корхона ва ташкилотлар маблағларининг қатнашиши шарти билан суғурта усулида ташкил этилади. Фондни ташкил этиш манбалари қуйидагилардир: Корхона ва ташкилотларнинг суғурта тўловлари, давлат бюджет маблағлари, дам олиш уйлари ва санаторияларга путёвкалардан тушадиган маблағлар, ижтимоий суғурта чизиқлари бўйича тўловлар, бошқа даромадлар. Корхоналар

суғурта бадаллари миқдори ўрнатилган фоизнинг ишчи ва ходимлар иш ҳақи фондига нисбати орқали аниқланади. Суғурта бадаллари рағбатлантиришнинг кўплаб кўринишларидан тўланади, буларга, ишчилар учун асосий иш ҳақи тўловлар: дам олиш кунида ва байрам кунлардаги меҳнат учун тўловлар киради. Ижтимоий суғуртадан бадаллар асосий ишлаб чиқариш харажатларига қўшилади (етмаган маблағлар давлат бюджетидан тўланади). Бошқа даромадлар орасида катта аҳамиятга эга бўлганлар қуйидагилар ҳисобланади: корхона ва ташкилотлардан ходимларнинг вақтинчалик меҳнат қобилиятини йўқотиши ёки меҳнат хасталиклари, суғурта тўловларини вақтида тўланмаганлиги учун пениялар ва бошқа тўловлар бўйича харажатларни қоплаш учун тушумлар. Ижтимоий суғурта фондининг маблағлари турли тўловларга: (вақтинчалик меҳнат қобилиятини йўқотганларга, ҳомиладорларга, ёш болалиларга), санитария- курорт хизмати молиялашга, касаба уюшмалари фаолиятини моддий таъминлашга, кам таъминланган оилаларнинг болаларига тўловлар тўлашга, ногиронлар ва қариялар учун интернатларни таъминлашга сарфланади. Нафақа фонди Нафақа фонди (НФ) — бу маблағлар давлат бюджети таркибига киритиладиган, мустақил молия банк тизимига эга бўлган нафақа таъминоти фондининг давлат бошқарув органидир. НФ асосий вазифалари: — нафақа ва болалар учун тўловларни тўлаш учун маблағларни мақсадли йиғиш ва аккумуляциялаш ҳамда уларни молиялашни ташкил этиш; - тижорат фаолиятини ўз-ўзини молиялаш тамойили асосида фонднинг, маблағларини қайта ишлатишни кенгайтириш; НФ маблағлари унинг бюджетида йиғилади ва шаклланишнинг қуйидаги манбаларига эга:  Мулкчилик шаклидан қатъи назар корхоналар, ташкилотлар, муассасалар ва жамоа ташкилотлари, яъни иш берувчиларнинг суғурта бадаллари;  Индивидуал фаолият юритувчи фуқаролардан суғурта бадаллари;  Фуқароларнинг мажбурий суғурта бадаллари;  Аҳолининг бандлик давлат фонди орқали ишсизларга узоқ муддатли нафақа таъминлаш билан боғлиқ бўлган маблағларни нафақа фонди орқали қоплаш;  Тижорат молиявий — кредит операцияларидан даромад. Давлат ижтимоий суғуртасига доир бўлган фуқароларнинг барча тоифаси НФга ўрнатилган тартибда суғурта бадалларини тўлашади (иш ҳақига нисбатан фоизлар). Ишчи ва ходимлар НФ суғурта бадалларини иш ҳақидан тўлашади, жамоа ташкилотларининг бошлиқлари даромаддан, бошқа фуқаролар ҳам барча даромадлардан тўлашади. НФ ресурсларини ишлатишнинг асосий йўналишлари:  Ишлаётган нафақа қонунчилигига биноан нафақа тўлаш;

 12 ёшгача бўлган болаларга қараш учун тўлов тўлаш;  Катта ёшдаги ва меҳнат лаёқатини йўқотган фуқароларга моддий ёрдам кўрсатиш;  Яшаш даражасининг индекслари ўзгариши билан нафақаларни ошириш;  Резервларни қисқа муддатли ва узоқ муддатли қимматбаҳо қоғозларга қўйиш ва бошқалар. Аҳоли бандлиги давлат фонди Аҳоли бандлиги давлат фонди. (АБДФ) республика ва ҳудудий миқёсда яратилади. Уни яратиш манбалари қуйидагилар ҳисобланади:  Мулкчилик шаклидан қатъи назар барча иш берувчиларнинг мажбурий ажратмалари;  Ишчиларнинг иш ҳақидан олинадиган солиқларнинг умумий суммасидан ташқари мажбурий суғурта бадаллари;  Республика маҳаллий бюджет маблағлари. Бозор иқтисодиёти ривожланган кўплаб мамлакатларда ишсиз аҳолига ёрдам беришнинг икки тизими мавжуд: ишсизлик бўйича суғурталаш ва ишсизларга ёрдам бериш. Биринчисининг манбаи тадбиркорлар ва ишчиларнинг суғурта бадаллари ҳисобланади. Иккинчисиники — корхоналар ва давлат ажратмалари. Биринчи тизимдаги ишсизлик бўйича тўловлар миқдори қоидага биноан иккинчи тизимдагидан бир неча маротаба кўп бўлади. Давлат бандлик фондининг маблағлари: ишсиз бўлган фуқароларни ишга жойлаштириш, профориентацияга, касбий таълим бериш, оммавий ишларга, ишсизлик бўйича вақтинча тўловларга, ўқиётганларга стипендия тўлашга ва бошқаларга ишлатилади. Одатда ривожланган давлатларда тўлов даражаси иш ҳақининг 30-60% ини ташкил этади, Швецияда эса 80% ташкил этади. Тўловлар аниқ бир муддатга ўрнатилади, бунда инсон қанча кўп ишсиз юрса, тўлов шунча камаяди ва ўрнатилган чегарага етганда умуман тўланмайди. Минимал тўлов миқдори энг кам иш ҳақидан кам бўлмаслиги керак. Аҳоли бандлиги давлат фондининг маблағларига давлат бандлик хизмати республика ва худудий бўлимлари эгалик қилишади. Улар маблағларни фонд уставига қарши келувчи тижорат мақсадлари учун ишлата олишмайди. Фонд солиқлар ва божхона тўловларидан озод қилинган. Бюджетдан ташқари бошқа фондлар Бошқа ўта муҳим фондларга: соғлиқни сақлаш фондлари, йўл фондлари, худудий (минтақавий) ривожланиш фондлари киради.

Соғлиқни сақлаш фонди — профилактик кадрларни тайёрлаш, илмий изланишларни молиялаш, соғлиқни сақлаш муассасаларининг моддий-техник базаларини ривожлантириш бўйича мақсадли дастурларни молиялашга сарфланади. Ушбу фонднинг манбаи сифатида республика ва маҳаллий бюджет маблағлари, давлат ва жамоат ташкилотларининг маблағлари, фуқароларнинг шахсий маблағлари, ихтиёрий бадаллар ва бошқалар қатнашади. Йўл фондлари — махсус солиқлар ва киритиладиган тўловлар ҳисобига шаклланадиган мақсадли фондлар. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 5.07.93 йилдаги “Республика йўл фондини яратиш” тўғрисидаги қарорига асосан йўл фондини шакллантириш манбалари сифатида оммавий ишлатиладиган автомобиль йўлларини тузатиш ва тутиб туриш, мулкчилик шаклидан қатъи назар корхоналар ва ташкилотлар томонидан ўрнатилган тартибда даромаддан фоизлар тўлаш, сотиб олинган транспортларнинг нархидан йиғимлар, автотранспорт уловига эга бўлган ҳамма ташкилотлар ва корхоналар автомобиллари ва автотранспорти эксплуатацияси бўйича ажратмалар киради. Бошқа манбалар сифатида лотерея ўйинлари, қарзлар, штрафлар ва бошқалар хизмат қилади.

Похожие

Бюджет ва бюджетдан ташқари фондлар билан ҳисоблашлар аудити

Бюджет ташкилотларини бюджетдан ташқари жамғармалари

Инвестицияларни бюджетдан молиялаштириш

Фондлар ва кредитлар хисоби

Капитал, фондлар ва молиявий натижалар ҳисоби