Главная страница
Рефераты
Информатика и ИТ
Web-узелни яратиш асослари
Web-узелни яратиш асослари
Загружено в:
20.09.2019
Скачано:
0
Размер:
353 KB
Скачать
Похожие
Web-узелни яратиш асослари
Web-тугун яратиш ва унинг структураси
Web саҳифа яратиш технологияси. Web саҳифа яратишда қўлланиладиган дастурлар. Book Creator HTML форматда хужжат яратиш
Web браузерлар ва html тили асослари
Жадвал яратиш асослари. Жадвалнинг кушимча элементлари
![www.arxiv.uz хил Web -саҳифаларда такомилаштириш ишлари етарли бўлади. Улар доимий қувватлаб туришни талаб қилади. Табийки, кўплаб бир жинсли ўзаро боғлиқ Web - са ҳ ифаларни замонавий даражада қувватлаб туриш битта ягона Web -са ҳ ифага нисбатан мураккабдир. Бошланғич Web -саҳифа-бу сизга тегишли зотни қизиқтираётган шахс учун жўнатиш нуқтаси. Лекин, бу саҳифани кенгайтирилгач, унда бир қанча HTML –саҳифаларига ссылка (дастак) лар бўлади, (сиз тўғрингиздаги ахборотли саҳифаларга ҳ ам). Барча бу Web –саҳифалар Web –узел ёки Web –сайт дейилади. [23; 112-114] Web -сайтдаги Web -саҳифани кенгайтириш–бу уни такомиллаштириш ва ривожлантириш билан боғлиқ бўлган объектив зарурият ҳисобланади. Web – узелдаги Web -саҳифани кенгайтириш ёки икки томонлама дастакли (ссылкани) HTML –ҳужжатларнинг хусусий мини ўрамини яратиш учун қуйидаги муҳим сабаблар мавжуд: биринчидан, ташриф буюрувчиларга керакли бўлган ахборотни осонгина топиш мумкин. Масалан сизнинг Web саҳифангизга ташриф қилган ишловчи оилавий фотографиянгизнинг юкланишини кутиб ўтирмайди. Унга иш тажрибангиз тўғрисидаги керакли ахборот билан тезроқ танишиб чиқиш керак бўлади. Агар Web -узел бир қанча хужатларга тақсимланган бўлса, у ҳолда ташриф буюрувчи ўзи излаётган ахборотни тезда топа олади, натижада унинг вақти– тежалади. Иккинчисига эгоистик ҳарактердаги сабабни кўрсатиш мумкин. Бирқанча ҳужжатлар мавжуд бўлганда кўпроқ қизиқарли графикаларни замонавий мультимедия клипларини ва табиийки шахсий ахборотларни киритиш имконияти пайдо бўлади. Агар ягона Web –саҳифа графика ва кўплаб бошқа ҳар хил ахборотлар билан юкланган тақдирда уни ўқиб чиқиш қийинлашади. Бу саҳифа базасида Web -узел очилган тақдирда беҳисоб имкониятингиз юзага келади. Ҳозирги Web -узеллар Web -саҳифага қараганда анча–юқори иерархик даражали ҳисобланади. 2. Web -узел структурасини лойиҳалаш принциплари](/data/documents/041b5e72-bf8a-48cf-91c9-249de815287f/page-3.png)
![www.arxiv.uz ҳамиша қувватлаб туриш учун кўплаб маблағ ва вақт талаб қилади. Web –узелни жиҳозлаш принципи унинг ташқи кўриниши ва жозибадорлигини оширишига, ташриф буюрувчилар сонини кўпайтиришга қаратилган. Кўплаб саҳифа ва WWW лар омм а вийлигининг асосий сабаби ахборотнинг энг муҳим ва бош манбаи ҳисобланган матн тақдимоти формасининг ҳар хиллигида эмас, балки са ҳ ифалардаги ҳар хил кўринишли рангли графика ва расмлар, видео ва аудио клиплар, анимацион ва интерактив технологиялар ва бошқаларнинг етарли миқдорда мавжудлигидадир. Учинчи принцип дастакли (ссылкали) саҳифа ва Web -узел бўлимларини ўзаро боғловчи гиперматнли дастаклардан фойдаланиш билан чамбарчас боғланган. Web –саҳифадаги гипералоқа WWW нинг энг асосий хусусиятларидан бири. Усиз WWW бутунлай ишлай олмайди. Ҳар бир ихтиёрий ҳужжатда махсус HTML теги ёрдами билан берилган бошқа WWW ҳужжатга ҳавола этадиган дастак (ссылка) бўлиши керак. Web -узелни лойиҳалашда тугун н и умумий структур а лаш ва унда ахборотлар жойлашувини тадқиқ қилиш энг муҳим принцип ҳисобланади. Одатда, ахборотни структуралаш мос келадиган бўлимлар ишбилармон профессионал, хусусий рекламали ва бошқалар билан бирлаштириш тавсия қилинади. Бу керакли ахборотни қаердан излаб топишда ташриф буюрувчилар учун жуда қулайдир. Агар барча ахборотлар битта умумий бўлимда жойланган бўлса , ташриф буюрувчи керакли ахборот билан танишиб чиқиш и учун хамма саҳифани ўқиб чиқиш керак бўлади. Web -узел структураси бўйича ҳар бири турли хил ҳ олатда ўз афзаллиги ва камчиликларига эга бўлган кўплаб вариантлар бор. Шунинг учун Web –узелни лойи ҳ алашда у ёки бу структура вариантини танлаш му ҳ им ахамиятга эга . Уларга қуйидагилар киради.[44] Стандарт структура. Ундаги асосий ёки илдизли Web -саҳифада Web -узелнинг қолган ҳужжатларига ва ўз навбатида мос илдизли Web -са ҳ ифаларга ҳ авола этувчи дастак бўлиши керак. Бу жуда оддий ва тез-тез учрайдиган Web -узелни ташкил этиш услуби ҳисобланади.](/data/documents/041b5e72-bf8a-48cf-91c9-249de815287f/page-5.png)
![www.arxiv.uz Кенгайтириш технологиясида ҳар бир янги саҳифага <HTML>, <HEAD> ва <BODY> тегларини, шу билан бирга ҳужжатнинг янги номи <TITLE> ни киритиш зарур. Бунда асосий саҳифани яратишдаги каби ҳаракатларни бажариш керак бўлади. Ҳар бир шўъба саҳифани яратишда ташриф буюрувчи фақатгина асосий саҳифалардан кирмасли ги ни ёддан чиқа р масли ги керак. Шўъба саҳифасига бошқа узел (тугунлар) ёки шунга ўхшаш шўъба саҳифалари ҳавола (ссылка) қилиниши мумкин. Шунинг учун ҳ ар бир Web–узел саҳифаси автоном бўлиши керак , унга ташриф буюрувчиларни қизиқтирадиган ахборотлар (масалан : исм, манзил, ва бошқалар)ни киритиш ярамайди. Кенгайтириш технологиясини амалга оширишда ҳ ар бир саҳифада стандарт қ уйи колонтитул бўлиши кераклигини инобатга олиш керак. Бу ерда Web- саҳифани ёки узелни ким яратганлиги охирги марта қачон янгиланганлиги, зарурият туғилиб қолганда ким билан боғланиш кераклиги тўғрисидаги ахборотлар бўлиши керак. Бу ахборотни асосий саҳифа билан бирга қолган бошқа саҳифаларга ҳам киритиш лозимдир. [43] Бундан ташқари улардан ҳар бирига асосий илдизли са ҳ ифага ҳ авола этиш дастагини киритиш фойдадан ҳоли бўлмайди, чунки шу туфайли . Web –узел бўйича ҳаракатланиш анча осонлашади. Web -узелдаги Web –саҳифаларни авж олдирилгандан сўнг , асосий са ҳ ифага ташриф буюрувчиларга тушунарли бўладиган даражадаги ҳавола этиш дастагини жойлаштириш зарур. Web -узелда ҳавола этиш дастагини жойлашнинг та ф силоти шундаки, интернетдаги асосий ёки илдиз саҳифалари жойлашган жойда барча Web –узел саҳифалари ҳам сақланади (шунинг учун уларни бир жойли саҳифалар дейилади). Бир жойли саҳифа ҳ уж ж атларга ҳавола этиш анча осон, чунки URL ни батафсил билиш шарт эмас. Бош (илдиз) Web –саҳифага Web –узел HTML –ҳужжатининг ҳар бирига ҳ аво ла этувчи дастакни жойлаштириш зарур. Унинг ёрдами билан тезгина ва осонгина уларга ўтиб олиш мумкин бўлади. Web -узел ҳавола этиш дастагини жойлаштиришнинг бир қанча усуллари мавжуд-матнли, маркерланган рўйхат ва жадвалли. Матнли ҳавола этишда биринчи навбатда аниқлаш зарур: ҳ авола этиш матни нима иш бажаради, ундан ҳам муҳимроғи, ҳ ар бир бундай матн қандай](/data/documents/041b5e72-bf8a-48cf-91c9-249de815287f/page-7.png)
![www.arxiv.uz ҳ авола этувчи дастакка эга. Матнли дастак узелда бошқалардан ўзининг қуюқлиги, ранги ва бошқа хусусиятлари билан ажралиб туриши керак. Дастакларнинг хаддан ташқари кўпайиб кетиши мақсадга мувофиқ эмас. Дастак матни чиқариб берилар экан, масалан, сатр ости кўк рангли шрифт билан, хаддан ташқари кўп миқдордаги саҳифага қилинган дастаклар уни негатив ҳолатга олиб келади, бу албатта, ташриф буюрувчиларга ёқмайди. Барибир , кўплаб ҳавола этувчи дастаклардан фойдаланишга тўғри келган тақдирда кўплаб алохида аниқ кўриниш маркерланган дастак (ссылка) рўйхатидан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир. Дастакдаги маркерланган рўйхатни яратиш учун < UL > ва </ UL > стандарт теглари ишлатилади. Алохида сатрларда ўрнашишлари учун ҳар бир дастак < LI > теги билан берилади. Бундаги дастакни жойлаштириш усулида битта камчилик мавжуд, яъни уларнинг бир ўлчамлигидир. Бунинг маъноси шундаки, уларни фақат навбатдаги кетма-кет келадиган сатрларга жойлаш мумкин бўлади. Бу камчиликни бартараф этиш учун дастакларни ҳам сатр бўйича, ҳам устун бўйича жойлашга мисол бўладиган жадвалли дастак ишлатилади. Web -узелда дастакларни икки ўлчамли структура усулида жойлаш имкониятлари пайдо бўлмоқда. Жадвалли дастаклардан фойдаланишда этибор қаратиладиган жой шуки, улар саҳифа жойларини бекордан–бекорга банд қилмасинлар. Сатр ва устунлар мавжудлиги туфайли , жадвалли дастаклар дастакларни таққослаш ва қарама қарши қўйишда жуда қўл келади. Дастак ҳар бир сатри ва устунини дастак белгиларининг бирхиллигига қараб изохлаш ва ном бериш мумкин. Шундай қилиб, Web -саҳифа кенгайтиришни технологик босқичларига қулоқ бериб бажарилганда ташриф буюрувчилар томонидан синчиклаб ўқиладиган жозибали Web -узел юзага келади. [24; 32-36] 4. Front Page 2000 мастер ва шаблонлар ёрдами билан Web-узел яратиш Microsoft Front Page 2000–бу Web-узелларни қувватлаб турувчи кучли система версияси ҳисобланади. Бундан кейин узел деганда сайтни тушунамиз. Бу](/data/documents/041b5e72-bf8a-48cf-91c9-249de815287f/page-8.png)
![www.arxiv.uz Web -узел асос сифатида фойдаланишда қуйидаги шаблонлардан бирини танлаш мумкин : битта бўш саҳифадан иборат Onе Pаgе Web –сайти; Customer Support Web-буюртмачиларнинг қувватлаш сайти. Унинг ёрдами билан буюртмачилар ва ҳаридорлар хатолар рўйхатини, илгариги муаммоларни бартараф қилиш бўйича қарорларни, маҳсулот ва хизматларни такомиллаштирувчи таклифларни олишлари мумкин; Empty Web-бўш сайт яъни саҳифани муаллифнинг ўзи яратади ва қўшиб қўяди; Personal Web шахсий сайт яратувчи шахсияти акс этадиган қатор саҳифалар; Project Web–сайт лойиҳаси қандайдир лойиҳа учун ишлатиладиган марказий информацион форум. Бу шаблон уй сахифасини яратади, унда лойиҳа иштирокчилари берилган лойиҳа бўйича масалалар жадвали, лойиҳа бўйича жорий ишлар ҳолати, қидирув саҳифалари, ҳар хил шакллар ва дискуссион саҳифалар, шу билан бирга ҳамма бошқа манзилларга ҳавола этиш дастакларини ўз ичига олган саҳифалар санаб ўтилади. Web-узел ва саҳифаларни яратувчи мастерлар эса нисбатан анча кўп имкониятларни тақдим этадилар. Web -узеллар учун қуйидаги мастерлардан фойдаланиш мумкин. ( 5 .1 расм ) Corporote prence wizard -компания ваколатхонасини яратиш мастери. Унинг ёрдами билан интернетдаги ўз бизнесини тақдим этиш учун узел яратиш мумкин ; Diskussion web wizard -хохлаган мавзуда жойини яратиб берувчи дискуссион гуруҳ сайтини мастери. Бунда ҳар бир фойдаланувчи худди мос келадиган мақола каби расимийлаштириладиган мухокамалардан бири рамкасида ўз фикр ва мулохазаларни изхор этиши мумкин ; Import Web Wizard –импорт сатрлар Мастери. Бу мастер мавжуд Web –узелнинг барча файлларини Front Page 2000 га улаш ва улардан янги сайт яратишга имкон беради. Бундан ташқари Front Page 2000 олдинги версия сайтларини импорт қилишда фойдаланиши мумкин. [19; 484-489]](/data/documents/041b5e72-bf8a-48cf-91c9-249de815287f/page-10.png)
![www.arxiv.uz аниқланади. Фреймлардан фойдаланилганда уларнинг нисбий жойланишини белгилаш имконияти мавжуддир. Ва охирги қадамда якунловчи ахборот тайёр бўлади. Finish тугмасини босиш билан сайт генерацияланади (тайёр бўлади). Шундан кейин олинган натижаларни таҳририятда ўзгартириш мумкин. Муаллиф ёки администратор сифатида кириш имконияти мавжуд бўлган тақдирда яратилган сайт учун администрациялашни амалга ошириш мумкин бўлади. Худди мастер ёрдамида сайт яратиш каби ало ҳ ида саҳифаларни яратиш мумкин бўлади. Саҳифа яратиш диалоги тўғрисида асосий менюда Fule – New – Page танланади. расм .) расм . Web –саҳифа яратишнинг диалог дарчаси. Ало ҳ ида саҳифа файлини яратишда саҳифа жиҳозлашнинг стандарт намуналари тавсия қилинади,(яратиш ишларини осонлаштириш мақсадида). Бунда General қўшимча саҳифасида оддий саҳифаларни яратиш имконияти бор. Мисол тариқасида–қуйидагиларни кўрсатиш мумкин , библиографик рўйхатли Bibliograthy ) саҳифа бўш( Normal Page ) саҳифа, мехмонлар китоби ( Guest book ) ва бошқалар. Бу диалогнинг Frames Pages қўшимча вароғида бир нечта мустақил қисмлардан (фрейм) иборат саҳифаларни яратиш учун шаблонлар жойлашган. Ва ни ҳ оят Style Sheets қўшимча вароғи услуб (стиль)лар саҳифасини яратиш учун мўлжалланган.( Normal Page ) [22; 156-166]](/data/documents/041b5e72-bf8a-48cf-91c9-249de815287f/page-14.png)
![www.arxiv.uz Front Page 2000 одатдаги саҳифа шаблонидан бошлаб кўп миқдордаги ҳар хил саҳифа шаблонларини тавсия қилади. ( Three Coluww Staggered ) . Бу ерда Web-форм ни яратиш мастери инобатга олинган. Амалдаги жорий сайтга шаблонлар ёрдами билан яратилган саҳифаларни қўшиб қўйиб, web сайтни тез ва осонгина қуриш мумкин. Бунинг учун саҳифа шаблонини танлаб олишгач, асосий дарчада таҳрирлаш мумкин бўлган мос саҳифа яратилади. [43,44] Шундай қилиб, мастер ва шаблонлар web сайтни тез ва самарали яратишда Front Page 2000 нинг энг кучли ва эгилувчан (қулай) воситаси ҳисобланади. 5. Web-узелнинг қувватлаш тизимлари Асосий Web-саҳифаларни яхши ташкил этилган узелда амалга ошириш бу фақат бошланғич босқич саналади. Катта Web-узелни яратиш ва қувватлаш кўп вақт талаб қиладиган мураккаб иш бўлиб туюлиши мумкин, чунки кўплаб ҳавола этиш дастакларини кузатиш ва доимий равишда янгилаб туришга тўғри келади. Бундан ташқари Web–узелнинг ўзи тўхтовсиз такомиллашиб ва ривожланиб бориши билан бирга, узелни янги элементлар ахборотлар ва саҳифалар билан тўлдириб боради. Узел яратилгач, Webнинг ҳар хил қисмларида кўплаб ҳаволалар юзага келади. Бу ҳаволалар вақт ўтиши билан эскириб қолади ва сиз ҳавола этаётган Web-саҳифани йўқотиш ёки бошқа узелга кўчириш мумкин. Ўрта ҳисобда бир неча ойлар мобайнида сизнинг баъзи ҳаволаларингиз фаоллигини йўқотади. Web-узел ташриф буюрувчилари ҳаволадан фойдаланишга ҳаракат қилиш жараёнида бундай саҳифанинг энди йўқлигини билгач, ҳайрон бўладилар. Шунинг учун ҳаволаларни ўзгармасдан қолишига ишонч хосил қилиш мақсадида даврий равишда Web-узелингиздаги ҳаволаларни текшириб туриш зарур. Ҳозирги вақтда Web-сайт билан бошқариш ва самарали қувватлаб туришни таъминловчи бир нечта кучли воситалар яратилган. Улардан бири http I www petcarta cow манзили бўйича осонгина юкланадиган Web Happer дастуридир. Бу web-узел барча саҳифа ва ҳаволаларни график кўринишда ифодалаб беради. Web-Happer ни бир марта юклаб ва ўрнатиб, интернетдаги ихтиёрий URL билан](/data/documents/041b5e72-bf8a-48cf-91c9-249de815287f/page-15.png)
![www.arxiv.uz бемалол ишласангиз мумкин. Web-Happer бу узелдаги ҳар бир саҳифа ва ҳаволасига ташриф буюриб, тўлақонли график ҳисоботини яратиши мумкин. Бу ҳисоботда Web-саҳифалар ўртасидаги ўзаро алоқалар, эскирган ҳаволалар, хатоли теглар ва кўплаб нохуш ҳолатларни учратиш мумкин. [18;220-232] Шундай қилиб, бу дастур сайт структура элементларининг ўзаро алоқаларини доимий равишда анализ қилиш ҳисобига маълум бир миқдорда Web-узелни қувватлаб туришни таъминловчи имконият яратади. Web–саҳифалар ҳар хил шакллар ўлчамида ва вазифасига қараб–шахсий, унга хос, бошланғич ҳолда бўладилар. Web–саҳифаларни тинимсиз такомиллаштириб бориш керак. Барча Web–саҳифалар биргаликда Web–узел ёки Web–сайт деб номланади. Web–саҳифаларни Web–сайтларга ўтказиш объектлар зарурати ҳисобланади. Web–узел тузилмасини лойиҳалашда қуйидаги омилларни инобатга олиш керак: мазмунли, жиҳозли, ҳаволаш ва тузилмали (стандарт тузилма, каскад услуби, осмон ўпар, ўргумчаксимон). Тузилма танлаб олингач, унинг илдизли тузилмасига кенгайтириш технологиясига дейилади, яъни файлларга ном бериш, шуъба саҳифаларга ҳавола қилиш, стандарт қуйи калонтитулни назарда тутиш (зарурий ахборот билан), Web– узелнинг ҳар бир HTML ҳужжатига ҳавола (ҳавола матнни, рўйхат ёки жадвал кўринишида бўлиши мумкин). Web–саҳифани кенгайтириш босқичида ташриф буюрувчиларга ҳар томонлама маъқул бўладиган Web–узел шаклланади. Шаблон ва мастерларга эга бўлган Front Page 2000 ва профессионал тарзда Web–узелни яратиш имконини беради. Уйга хос Web–саҳифа яхши ташкил қилинган Web–узелга айлантирилгач, уни даврий равишда ўз Web–узелида ҳавола (ссылка) этиб туриш керак. Бунинг учун махсус қувватлаб туриш тизими мавжуд (масалан, Web Mapper: http:/ WWW, hetcarta.com).](/data/documents/041b5e72-bf8a-48cf-91c9-249de815287f/page-16.png)
