Тизим ахборот билимлар - Информатика и ИТ - Рефераты

Тизим ахборот билимлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

156.5 KB

Тизим ахборот билимлар Режа: 1. Ахборот (информация); 2. Ахборотни олиш ва ундан фойдаланиш усуллари

Ахборот (информация) тушунчаси Ахборот – кўп фанларда таянч тушунча, аммо ҳар бир фанда у ҳар хил таърифланади: • ахборот бу, тизимни ифодалаган ( математика, тизимли таҳлил ) қандайдир бир информацион-мантиқий (инфологик – хабарлардан, маълумотлардан, билимлардан, мавҳумликлардан, таснифли схемалардан ва бошқалардан иборат) моделда ўзгаришга олиб келувчи моҳиятдир; • ахборот бу, тизим томонидан адаптив бошқариш, мослашиш ( бошқариш назарияси, кибернетика ) жараёнида ташқи дунёдан олинган хабардир; • ахборот бу, тизимдаги ноаниқликларни бартараф қилувчи алоқа ва муносабатлардир ( ахборот назарияси ); • ахборот бу, тизимда танлаш эҳтимоллигидир ( эҳтимоллар назарияси ); • ахборот бу, материя аксланиши, онг атрибути, тизим “иқтидори”дир ( ф а л сафа ). Билиш жараёни – ахборот долзарблигининг иерархик тизими, унда иерархиянинг ҳар бир навбатдаги поғонасида билим олдинги поғонадаги билимлар долзарблигининг интеграл (жамланган) натижасидир. Бу оддий сезги ёрдамида қабул қилинадиган ахборотлардан тортиб, то мураккаб аксиоматик ва абстракт (мавҳум) назарияларгача бўлган информацион ресурсларнинг интеграцияланиш жараёнидир. Маълумотлар – маълумотларнинг қандайдир манбаи ёрдамида долзарблаштириладиган синтаксис сигналлар, образлардир. Улар уларнинг семантик маъносига боғлиқмас ҳолда кўрилади. Ахборот( и нформация ) – бу семантик моҳияти ҳисобга олган ҳолда кўриладиган маълумотлардир. Билимлар – қандайдир бир мақсад ва таснифга эришишни таъминлайдиган ахборот ( информация )дир. Ахборот (и нформация ) қўйидаги турларда бўлади : • Бошланғич ( ахборотни фаоллаштиришда ундан фойдаланиш бошланадиган босқичдаги ахборот);

• оралиқ ( ахборотни фаоллаштиришда бошидан охиригача бўлган босқичда ишлатиладиган ахборот); • натижавий (ахборотдан фойдаланиб бўлингач, унинг фаоллаштирилиши якунида олинадиган ахборот). • доимий (фаоллаштирилганда ҳеч қачон ўзгармайдиган ахборот); • ўзгарувчан ( фаоллаштирилганда ўзгарадиган ахборот ); • аралаш – шартли –доимий ( ёки шартли-ўзгарувчан ). Ахборот ( информаци я)нинг синфланиши : • Фойдаланиш босқичига кўра ; • Тўлиқлигига кўра ( ортиқча, етарли, етарлимас ); • Тизим мақсадига нисбатан (синтакси с , семанти к , прагмати к ); • Тизим элементларига нисбатан (стати к, динами к ); • Тизим таснифига нисбатан ( таснифли , нисбий ); • Тизимни бошқаришига нисбатан ( бошқарувчи , маслаҳат берувчи , ўзгартирувчи ); • Ҳудудга нисбатан (федерал, регионал, м аҳаллий ва ҳ.к. ); • Фойдаланиш мумкинлигига кўра ( очиқ ёки ҳамма фойдаланиши мумкин ва ҳ.к. ); • Предмет соҳасига кўра, фойдаланиш характерига кўра Ахборотнинг асосий хоссалари : Ахборотнинг тўлиқлиги, долзарблиги, маълумотларнинг қиймати, ойдинлиги, ўхшашлиги (адекватлиги), аниқлиги, таҳлил ва қабул қилишнинг, узатишнинг ихчамлиги, ишончлилиги, танлаш мумкинлиги, маълум манзилга мўлжалланганлиги, махфийлиги, оммавийлиги, кодлаш имкониятининг борлиги, тежамлилиги, қисиш имконияти, ихчамлиги, ҳимояланганлиги, тўсиқларга бардошлиги, фойдаланишнинг мумкинлиги, қиймати. Ахборот – хабар мазмуни. Хаба р – ахборотнинг ифодаланиш ёки фаоллаштирилиш шакли. Ахборот ҳамма вақт ташувчига эга, ахборотнинг фаоллаштирилиши ташувчининг, ресурснинг ўзгаришига боғлиқ. Ахборот ресурларнинг бошқа

турларисиз (энергия, моддалар, ташкил этувчиларсиз) мавжуд бўлмайди. Худди шунингдек улар ҳам ахборотсиз мавжуд бўла олмайди. Тизимлар (ички тизимлар)нинг ихтиёрий ўзаро ҳаракати – ҳамма вақт материо-энерго- информацион ҳаракатдир. Аниқлаш (тизимга солиш, таснифлаш), баён этиш, ўрганиш, ўзаро ҳаракатларнинг инвариантлигини қўллаш фаннинг инсон фаолияти сифатидаги вазифасини ташкил қилади Ахборотни олиш ва фойдаланиш усуллари: Уларни, баъзан бир-биридан фақат шартли равишда ажратиладиган, учта гуруҳга ажратиш мумкин: • эмпирик усуллар ёки эмпирик ахборотни (эмпирик маълумотларни) ҳосил қилиш усуллари; • назарий усуллар ёки назарий ахборотни ( назарияни қуриш) олиш усуллари ; • эмпирик- назарий усуллар ( аралаш , ярим эмпири к ) ёки эмпирик- назарий ахборотни олиш усуллари. Эмпири к усуллар : • Кузатиш – бирламчи ахборотни ёки тизим ҳақидаги (тизим ичида) эмпирик тасдиқларни йиғиш. • Тасдиқлаш – ўрганилаётган тизимда ёки тизимларда умумийликни ва фарқларни ўрнатиш. • Ўлчаш – излаш, эмпирик фактларни расмийлаштириш . • Эксперимент (тажриба) – ўзгартирилаётган тизим (тизимлар)ни, у (улар)нинг хоссаларини аниқлаш учун, мақсадга мувофиқ ўзгартириш Э мпирик- назарий усуллар: • Абстра к (мавҳум)лаштириш; • Таҳлил (а нализ ); • Декомпозиция ; • Синтез ; • Композиция ; • Индукция ;

• Дедукция ; • Эвристик а , эвристи к процедур аларни ишлатиш; • Моделир лаш; • Тарихий усул; • Мантиқий усул; • Макет лаштириш; • Долзарб (фаол)лаштириш; • Визуализация . Назарий усуллар: • Мавҳумликдан аниқликка қараб бориш – тизимнинг онг ва тафаккурда ҳосил бўладиган мавҳум билимларига асосланиб, тизим ҳақида билим олиш; • Идеаллаштириш – амалда мавжуд бўлмаган тизим ва (ёки) ички тизимларни хаёлий конструирлаш (лойиҳалаш), тафаккурда тасаввур қилиш йўли билан тизим ёки унинг ички тизимлари ҳақида билимлар олиш; • Формаллаштириш – тизим ҳақида белгилар ёки формулалар , яъни сунъий келтириб чиқарилган тиллар (масалан, математика тили) ёрдамида билим олиш; • Аксиоматизация – тизим ёки жараён ҳақида баъзи бир, атайлаб шу учун ишлаб чиқилган аксиомалар ва шу аксиомалар тизимидан чиқиш қоидалари ёрдамида билим олиш; • Виртуализация – тизим ҳақида алоҳида муҳит, шароит, бу муҳитсиз амалга ошириш мумкин бўлмаган ҳолатни (унга ўрганилаётган тизим ва/ ёки унинг ўрганилаётган субъекти ўрнатилади) яратиш орқали тегишли билимларни олиш; Тизимни ўрганиш таснифи

Похожие

Билимлар модели

Тизим ва бошқариш

World wide web (www) хизмати – ягона ахборот Маконида тармоқ ресурсларини интеграцияловчи гипертекстли тизим

Ахборотли технология - тизим сифатида

Ахборот технологиялари