Tenglama va tengsizliklarni yechish komandasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

73.5 KB

Скачать

www.arxiv.uz Reja: 1. Tenglama va tengsizlik turi 2. Tenglama va tengsizliklarni yechish komandasining umumiy ko`rinishi 3. Trigonometrik tenglama va tengsizliklarni yechish 4. Yechimni tekshirishda map() va subs() komandalarini qo`llash

www.arxiv.uz 1. Tenglama va tengsizlik turi Tenglama tushunchasi Maple 6 tizimida mustaqil equation (tenglama) turi sifatidagi ma`lumot bo`lib, <ifoda1>q< ifoda2> ko`rinishida hosil qilinadi. Tenglama ma`lumot sifatida talqin qilinganligi tufayli, uning ustida turli xil amallar bajarish mumkin. Masalan, chap va o`ng qismlarini ajratib olib, ular ustida oddiy ifodalar uchun qo`llanilgan barcha komandalarni bajarish mumkin. Misol: > g:=2*x^2+5=x+x^4; := g   2x2 5 x x4 > whattype(g); > eq1:=sin(x)+cos(x)=cos(x)^2; := eq1   ( ) sin x ( ) cos x ( ) cos x 2 > eq1-(cos(x)=cos(x));  ( ) sin x  ( ) cos x 2 ( ) cos x > eq1+(cos(x)=cos(x));   ( ) sin x 2 ( ) cos x  ( ) cos x 2 ( ) cos x Ikkita ifodani >=, <=, >, < belgilar bilan birlashtirib, inequation (tengsizlik) turini hosil qilish mumkin. Misol: > f:=x>y; := f y x > f-(z>4); y z x 4 > f-(z<4); y 4 x z 2. Tenglama va tengsizliklarni yechish komandasining umumiy ko`rinishi

$www.arxiv.uz Tenglama va tengsizliklar yoki ularning sistemalarini analitik yechish uchun: a) solve(<tenglama>, <o`zgaruvchi>); b) solve({<tenglama1>, < tenglama2>,...}, {<o`zgaruvchi1>, < o`zgaruvchi2>,...); komandalari qo`llaniladi. a) ko`rinishdagi komanda bitta tenglamani, b) ko`rinishdagi komanda esa tenglamalar sistemasini yechadi. Bitta tenglamani yechish komandasining natijasi yechim yoki yechimlar ketma-ketligi bo`ladi. Tenglamalar sistemasini yechadigan komandaning natijasi yechimlar to`plami ketma-ketligi bo`ladi. Agarda komandada o`zgaruvchi(o`zgaruvchilar) ko`rsatilmasa, u holda komanda tenglamada qatnashgan barcha noma`lumlarga nisbatan yechimlarni beradi. Agarda <tenglama> o`rniga <ifoda> berilsa, u holda <ifoda>=0 ko`rinishdagi tenglama deb qabul qilinadi. Misol: > eq:=x^2-2*x+y^2=0; := eq  x2 2 x y 2 0 > solve(eq,x); ,1 1 y 2 1 1 y 2 > solve({eq},{x}); , { } x 1 1 y2 { } x 1 1 y2 > eq1:=x+y=0; := eq1 x y 0 > solve({eq,eq1},{x,y}); ,{ },y 0 x 0 { },x 1 y -1 > solve(eq); , { } , y  x2 2x x x { } , y   x2 2x x x$

www.arxiv.uz Agar komanda berilgan tenglama(tenglamalar sistemasi)ning yechimini aniqlay olmasa, bo`sh yechim belgisi NULL ni beradi. Umuman, to`rtinchi darajadan yuqori bo`lgan tenglamalarning analitik yechimini topish qiyin bo`lganligi tufayli, Maple 6 tizimi maxsus RootOf() funksiyasi yordamida tenglamaning ixtiyoriy yechimini belgilaydi. Misol: > eq:=x^5+x^3+1=0; := eq  x 5 x 3 1 0 > s:=solve(eq,x);s ( ) RootOf ,   _Z 5 _Z 3 1  index 1 ( ) RootOf ,   _Z 5 _Z 3 1  index 2 , , := ( ) RootOf ,   _Z 5 _Z 3 1  index 3 ( ) RootOf ,   _Z 5 _Z 3 1  index 4 , , ( ) RootOf ,   _Z 5 _Z 3 1  index 5 > evalf(s[1]);  .6366631068 .6647015651 I > solve(x=cos(x)); ( )RootOf _Z ( )cos _Z Oxirgi komandaning natijasi z-cos( z)=0 tenglamaning ixtiyoriy yechimini ifodalaydi. _z belgi Maple 6 tizimining hosil qilgan o`zgaruvchisi bo`lib, x ni o`rniga almashtirilgan. Index parametri yechimning nomerini ko`rsatadi. 3. Trigonometrik tenglama va tengsizliklarni yechish Trigonometrik tenglamalarning yechimi [-(, (] oralig`ida aniqlanadi. Umumiy yechimni aniqlash uchun komandani qo`llashdan oldin, tizimning _EnvAllSolution o`zgaruvchisiga true qiymatini ta`minlash kerak. Misol:

$www.arxiv.uz > eq:=sin(x)^2+2*sin(x)+1=0; := eq    ( ) sin x 2 2 ( ) sin x 1 0 > s:=solve(eq,x); := s  1 2  > _Envallsolution:=true; := _EnvAllsolution true > s:=solve(eq,x); := s  1 2  _z1~ tizimning maxsus o`zgaruvchisi bo`lib, faqat butun qiymatlar qabul qiladi. Shuningdek tizimda _NN – musbat butun, _B – ikkilik(0 yoki 1) qiymatlar qabul qiladigan maxsus o`zgaruvchilar mavjud. Tenglamalarni yechishni eval() yordamida tekshirish mumkin. Misol: > eqns:={x+2*y=3, y+1Ғx=1}; := eqns { } ,  x 2y 3  y 1 x 1 > sols:=solve(eqns,{x,y}); := sols ,{ },x -1 y 2 { },x 2 y 1 2 > eval(eqns,sols[1]); { },1 1 3 3 > eval(eqns,sols[2]); { },1 1 3 3 Yechimlarni alohida ajratib ham ko`rsatish mumkin. Misol:$

Tenglama va tengsizliklarni yechish komandasi

20.09.2019

0

73.5 KB

Похожие