Tasvirlar, ko`rinishlar, qirqimlar, kesimlar. Gost 2.305-68 (ST SEV 363-88) - Информатика и ИТ - Рефераты

Tasvirlar, ko`rinishlar, qirqimlar, kesimlar. Gost 2.305-68 (ST SEV 363-88)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

200.5 KB

Tasvirlar, ko`rinishlar, qirqimlar, kesimlar. Gost 2.305-68 (ST SEV 363-88) Reja: 1. Asosiy qoidalar 2. Ko`rinishlar 3. Qirqimlar 4. Chiqarish elementlari

1. Asosiy qoidalar. Mashinasozlik chizmalarida buyumlar (detal, yig`ish birligi va h.lar) to`g`ri burchakli proyeksiyalash usulida tasvirlanadi. Bunda buyum (detal) kuzatuvchi bilan proyeksiyalar tekisligi orasida joylashgan deb qaraladi. 1-shakl Asosiy proyeksiyalar tekisligi sifatida olti yoqli qub tomonlari olinadi (1- shakl) . Qubda joylashgan buyumning oltita ko`rinishi, qubning olti yog`ida tasvirlab ko`rsatiladiyu Qub tomonlari - shaklda ko`rsatilganidek yaxlit bir tekislik vaziyatiga keltirib qaraladi. Ko`rinishlarda tasvirlar sonini kamaytirish uchun buyumning ko`rinmas qismlari shtrix chiziqlar bilan ko`rsatilishi mumkin. 2. Ko`rinishlar. Buyumning kuzatuvchiga ko`rinib turgan qismlarning tasviri - ko`rinish deb ataladi. Injenerlik grafikasida: asosiy, qo`shimcha va maxalliy ko`rinishlar bo`ladi.

2- shakl. Asosiy ko`rinishlar. Oltita asosiy proyeksiyalar tekisligiga olingan ko`rinishlarning nomlari quyidagicha belgilangan (2-shakl): 1-olddan ko`rinish (bosh ko`rinish); 2-ustdan ko`rinish; 3-chapdan ko`rinish; 4-ungdan ko`rinish; 5- ostdan ko`rinish; 6-orqadan ko`rinish. Chizmada buyumning frontal proyeksiyalar tekisligidagi tasviri bosh (asosiy) ko`rinish deyiladi. Bosh ko`rinish buyumning shakli va o`lchamlari to`g`risida to`laroq tasavvur beradigan qilib tanlab olinadi. Masalan, silindrik sirtli (val, o`q, vtulka, shpilka va sh.k) sodda detallar uchun bitta bosh ko`rinishning o`zi yetarli. Bosh ko`rinishda silindrik detalning geometrik o`qi chizmaning asosiy yozuviga parallel yo`nalishi kerak (3-shakl). Bunday detallar mos bo`lishi lozim. 3-shakl 4-shakl

Ko`rinishlar proyeksion bog`lanishda tasvirlanadi. Agar ko`rinishlardan biri bosh ko`rinishga nisbatan siljitib tasvirlangan bo`lsa, bu ko`rinish chizmada “A” - tilidagi yozuv bilan belgilanadi (4-shakl, a). Ko`rinishlar A, B, V va h.k. harflari hamda qarash yo`nalishini ko`rsatuvchi strelka bilan ko`rsatiladi. Strelka o`lchamlari 5-shaklda ko`rsatilgan. Qo`shimcha ko`rinish. Asosiy proyeksiyalar tekisligidan birortasiga parallel bo`lmagan yordamchi tekislikka proyeksiyalar hosil qilingan tasvir - qo`shimcha ko`rinish deyiladi. Qo`shimcha ko`rinishining tasviri qarash yo`nalishini ko`rsatuvchi strelka va tegishli harflar bilan belgilanadi (5-shakl, 1-variant). 5-shakl. qo`shimcha ko`rinishlar. Qo`shimcha ko`rinishlar chizma qog`ozining bo`sh joyiga joylashtirilishi kerak. Qo`shimcha ko`rinish burib ko`rsatilishi ham mumkin, u holda burilgan ko`rinishni ko`rsatuvchi harf yoniga shartli grafik (  ) belgi qo`yiladi. Belgining diametri kamida 5 mm olinadi. Maxalliy ko`rinish. Buyum sirtidagi ayrim tor uchastkada chegaralangan bir qismining alohida tasviri - maxalliy ko`rinish deb ataladi. Bunday ko`rinish to`lqinsimon uzish chizig`i bilan chegaralangan yoki chegaralanmagan bo`lishi mumkin. Maxalliy kvrinish tegishli strelka va yozuv bilan belgilanadi. Ko`rinish yoniga elementning nomi yozib qo`yilishi mumkin masalan, A (flanets).

Chizmada tasvirlar sonini kam bo`lishi va yaqqolligini ta`minlash uchun qIrqim va foydalanish zarur. 3. Qirqimlar. Ichki tuzilishini chizmada tasvirlash uchun buyum tekislik bilan fikran kesiladi. Buyumning kesuvchi tekislik bilan kuzatuvchi oralig`idagi qismi fikran olib tashlanadi. QIrqim - predmetning bir yoki bir necha tekislik bilan fikran kesib ko`rsatilgan tasviridir. Qirqimda detalning kesuvchi tekislik kesib o`tgan joyi va tekislikning orqasida kuzatuvchiga ko`ringan qismlari ko`rsatiladi (6-shakl). Kesuvchi tekislik oyna kabi shaffof deb qaraladi. Kesuvchi tekislikning gorizontal proyeksiyalar tekisligiga nisbatan vaziyatiga qarab qIrqimlar uch xil bo`ladi: gorizontal, vertikal va qiya. Buyumning gorizontal proyeksiyalar, tekisligiga parallel tekislik bilan kesilishidan hosil bo`lgan qirqimi gorizontal qirqim deyiladi (6-shakl, A-A qirqim). 6-shakl.

Buyumning gorizontal proyeksiyalar tekisligiga perpendikulyar tekislik bilan kesilishidan hosil bo`lgan qirqimi vertikal qirqim deyiladi. Vertikal qirqim frontal va profil bo`lishi mumkin. Agar kesuvchi tekislik frontal proyeksiyalar tekisligiga parallel bo`lsa, frontal qirqim, (6-shakl). Kesuvchi tekislik profil proyeksiyalar tekisligiga parallel bo`lsa, profil qirqim deb ataladi (6-shakl, B-B qirqim). Gorizontal proyeksiyalar tekisligiga qiya vaziyatdagi tekislik bilan kesishdan hosil bo`lgan qirqimi qiya qirqim deyiladi (7-shakl, B-B qirqim). Kesuvchi tekisliklar soniga qarab qirqimlar oddiy va murakkab qirqimlarga bo`linadi: 1. Odiiy kirkim - buyumni bitta tekislik bila kesishdan xosil buladi (6-shakl). 2. Murakkab qirqim - buyumni ikkita yoki undan ortiq tekislik bilan kesib hosil qilinadi (8-shakl). Murakkab qirqimlar – pog`onali va siniq qirqimlarga bo`linadi. 7-shakl. 8-shakl. Pog`onali qirqimlar bir necha parallel kesuvchi tekisliklar yordamida kesib hosil qilinadi (8-shaklda, A-A). Siniq qirqim kesuvchi tekisliklarning o`zaro kesishuvidan hosil bo`ladi. Bunday qirqimni chizmada tasvirlash uchun kesuvchi tekisliklar bir tekislikka joylashguncha shartli ravishda buriladi (9-shakl, A-A qirqim).

9 - shakl . 10 - shakl . Agar kesuvchi tekislik detalning uzunligi bo`yicha kesib o`tsa, bunday qirqimni bo`ylama qirqim (10-shakl), agar kesuvchi tekislik detalning uzunligiga perpendikulyar kesib o`tsa, ko`ndalang qirqim deb ataladi ( -shakl, A-A kirkim). Ko`rinish bilan qirqimni ajratish chizigg`i sifatida siniq to`lqinsimon chiziqlardan yoki simmetriya o`qlaridan foydalaniladi. Kesuvchi tekisliklarning vaziyati uzuk chizqklar orqali ko`rsatiladi. Kesim chiziqlari tasvir konturini tashqarisidan o`tkazilishi lozim. Qarash yo`nalishini ko`rsatuvchi strelkalar chiziqning chekka uchlaridan 2  3 mm tashlab qo`yiladi (11-shakl). 11-shakl . Murakkab qirqimlar uchun qirqim tepasiga A-A ko`rinishdashi yozuv yoziladi. Harfli belgilar alfavit bo`yicha avval ko`rinishlarga, qirqimlarga, so`ngra kesimlarga qo`yiladi. Agar kesuvchi tekislik predmetning simmetriya tekisligi orqali o`tsa, gorizontal, frontal hamda profil kirkimlar ustiga A-A, B-B kabi yozuv yozilmaydi.

Simmetrik shakldagi ko`rinishning yarmi qirqimining yarmi bilan qo`shib tasvirlansa, simmetriya o`qlaridan ularni ajratish chizig`i sifatida foydalaniladi (12- shakldagi A-A, B-B qirqimlar). 12-shakl . 4. Chiqarish elementlari. Chetga chiqarilgan elementlar - buyum biror qismining shaklini, o`lchamlarini va shu elementga tegishli boshqa ma`lumotlarni tushuntirish uchun ko`pincha kattalashtirib alohida bajarilgan qo`shimcha tasviridir ( -shakl). Chetga chiqarilgan elementlar tegishli tasvirlarda ko`rsatilmagan ma`lumotlarga ega bo`lishi va mazmun jihatidan undan farq qilishi mumkin (masalan, tasvir - ko`rinish bo`lishi, chetga chiqarilgan element esa qirqim bo`lishi mumkin). Chiqarish elementlardan foydalanilganda ko`rinish, qirqim yoki kesimda buyumning tegishli joyi yopiq ingichka tutash chiziq (aylana yoki oval) bilan ajratib ko`rsatiladi. Chiqarish elementi harfli belgi bilan belgilanib, chiqarish chizig`ining tokchasiga qo`yiladi. Chetga chiqarilgan elementning harfli belgisi va kattalashtirish masshtabi ko`rsatiladi. Masalan: A(2:1).

13-shakl . 5. Kesimlar. Kesim - perdmetning bitta yoki bir nechta tekislik bilan fikran kesib hosil qilingan ta`siri. Bevosita kesuvchi tekislikda nima hosil bo`lsa, kesimda ham shu narsa ko`rsatiladi. Kesimlar ko`rinishdan chetga chiqarilib yoki bevosita ko`rinishning o`zida ko`rsatilgan bo`ladi. Bevosita ko`rinishning o`zida tasvirlangan kesim konturi s G`3 yugonlikda, chetga chikarilgan kesim konturi esa asosiy tutash chiziqlarda chiziladi. Normal kundalang kesimlar olish uchun kesuvchi tekislikni tanlab o`tkazish kerak. 14-shakl

Похожие

Konstruktorlik hujjatlarining yagona sistemasi ( tizimi )

Yig`ish chizmalari va sxemalarini tuzish va o`qish

O`lchamlar

Geometrik modellashtirish asoslari

Animatsion tasvirlar haqida tushuncha