Geometrik modellashtirish asoslari - Информатика и ИТ - Рефераты

Geometrik modellashtirish asoslari

Загружено в:

16.10.2023

Скачано:

0

Размер:

167 KB

Geometrik modellashtirish asoslari Reja: 1. DModel va modellashtirish. 2. D2D modellashtirish haqida tushuncha. Geometrik modellashtirish.

Model va modellashtirish. Model lot. modulus- nusxa, namuna degan ma ’nolarni anglatib, modellashtirish - namuna yoki nusxa yaratish degan ma ’nolarni anglatadi. Ya’ni modellashtirish shunday bir nusxa namunani yaratishni talab etadiki ushbu nusxa haqiqiy (real) ob’ekt haqida to’liq yoki etarli darajada axborot berishi, tasavvur berishi lozim. Turli soha mutaxassislari o ’z faoliyatlarida turli modellardan foydalanadilar. Shu jihatdan ham modellashtirish turlicha bo’lib: matematik modellashtirish, kompyuterda modellashtirish, raqamli modellashtirish, molekulyar modellashtirish, statistik modellashtirish, tizimli modellashtirish kabi ko’plab turlari mavjud, ammo har qanday modellashtirish jarayoni uchta elementdan iborat: 1. Sub ’ekt (tadqiqotchi); 2. Tadqiqot ob ’ekti; 3. Tadqiqotchi sub ’ekt va tadqiqot ob’ekti munosabatlarini akslantiruvchi model’. Har qanday model ’ quyidagi asosiy talablarga javob berishi lozim: Adekvatlik, ya ’ni model’ning real ob’ekt haqida axborot berishi, uning ahamiyatli xususiyatlarini o’zida namoyon etishi, akslantirishi; Aniqlik, ya ’ni modellashtirish asosida olingan natijalarning real ob’ektga qanchalik darajada mos kelishi va etarli bo’lishi. Bunda real ob’ekt haqidagi dastlabki axborotlar model qurish uchun etarli bo’lishi kerak; Universallik, ya ’ni model’ning bir turdagi masalalarni echimini topishda qo’llanilishi, betakrorligi; Bu narsa model’ni keng ko’lamdagi masalalar echimini topishda qo’llanilishini ifodalaydi. Maqbullik, maqsadga muvofiqlik – ya’ni model’ kamxarajat bo’lishi, ortiqcha xarajatlarni keltirib chiqarmasligi lozim. Modellashtirish bir nechta bosqichlardan iborat bo ’lib, asosan uchta bosqich ahamiyatlidir. Bular: Birinchi bosqich original ob ’ekt haqida ma’lum bir bilimlarga ega bo’lishni talab etadi. Ya’ni modellashtiriladigan ob’ekt haqida qanchalik ko’p ma’lumot mavjud bo’lsa modellashtirish jarayoni shunchalik oson kechadi.

Ikkinchi bosqichda model ’ning o’zi mustaqil tadqiqot ob’ekti sifatida qaraladi. Tadqiqotning bunday usulida model’ analiz qilinadi, eksperimentdan o’tkaziladi va kutilayotgan natijalar bilan solishtiriladi. Uchinchi bosqichda model ’da tadqiq qilingan bilimlar original ob’ektga ko’chiriladi. Ya’ni model’ berayotgan axborot original ob’ekt bilan solishtiriladi va haqqoniyligi tekshiriladi. 2D modellashtirish haqida tushunchasi. 2D tushunchasi butun dunyoda va ilmiy adabiyotlarda keng ommalashgan bo ’lib d harfi inglizcha dimension (o’lcham) so’zining bosh harfi bo’lib 2D – ikki o’lchamli ma’nosini anglatadi. Kundalik hayotimizda olib boradigan yozma axborotlarimizning aksariyati 2D asosida olib boriladi. Ya ’ni oddiy qog’oz varog’i ikki o’lchamli bo’lib shu qog’oz 2D modellashtirish uchun asos bo’lib xizmat qiladi. Yozma axborotlarni o’zi 2D bo’la olmaydi, lekin unda keltiriladigan grafik axborotlar (sxemalar, grafiklar, fotosuratlar, chizmalar) 2D asosida bajarilgan hisoblanadi. Har qanday muhandis-loyihachi 2D modellashtirish asoslarini mukammal bilishi zarur. Geometrik modellashtirish. Fazoviy ob ’ektlarni geometrik elementlar va o’lchamlar asosida modellashtirish geometrik modellashtirish deyiladi. Bunda ob’ektlarning fizikaviy, kimyoviy, biologik xususiyatlari e’tiborga olinmaydi. Geometrik modellashtirishni amalga oshirish yoki undan foydalanish uchun ma ’lum bir bilimlarga ega bo’lish lozim. Geometrik modellashtirishning birinchi bosqichi. Geometrik modellashtirish uchun elementar geometriya, chizma geometriya qoidalarini bilish talab etiladi. Geometrik modellashtirish elementlari nuqta, chiziq (to ’g’ri chiziq), sirt (tekislik)dir. Shu o’rinda ushbu elementlarning uzviy bog’liqligini unutmaslik lozim. Ya’ni:

Har qanday sirt chiziqlar to ’plamidan iborat, chiziqlar esa nuqtalar to’plamidan tashkil topadi. Demak sirtni nuqtalar to’plamidan iborat deb qarash mumkin. Chiziqni xususiy holi to ’g’ri chiziqdir, kesma to’g’ri chiziqning bir bo’lagi. Har qanday to’g’ri chiziqdan kesma ajratib olish mumkin, har qanday kesma orqali cheksizlikka yo’naltirilgan bitta to’g’ri chiziq o’tkazish mumkin. Har qanday sirtni yasovchilari va yo ’naltiruvchilari mavjud. Tekislik yasovchisi va yo’naltiruvchisi to’g’ri chiziqlardan iborat sirtdir. Har qanday sirtga tegishli nuqta shu sirtga tegishli bo’lgan chiziqga tegishli bo’ladi. Har qanday modellashtirishda apparat (qurilma) mavjud bo ’lganidek geometrik modellashtirish apparati ham mavjuddir. Chizma geometriya kursidan ma ’lumki x, y, z koordinata o’qlariga ega bo’lgan qurilma geometrik modellashtirish apparati bo’lib, ushbu o’qlarning o’zaro joylashuviga qarab model sodda yoki murakkab xususiyat kasb etadi (asosiy ko’rinishlar va aksonometrik ko’rinishlarni eslang). Geometrik modellashtirishda qabul qilingan standart qoidalari - O ’zDST talablarini bilish modelni to’g’ri o’qishni va hammabopligini ta’minlaydi. Ya’ni: - Modellashtirish uchun format tanlash O ’zDST 2.301-96 (Formatlar)ga asoan; - Model ’ni formatga joylashtirish O’zDST 2.302-97 (Masshtablar)ga asosan; - Model ’da chiziq turlari O’zDST 2.303-97 (CHizma chiziqlari) ga asosan; - Model ’dagi yozma axborotlar O’zDST 2.304-97 (SHriftlar), O’zDST 2.104-68 (Asosiy yozuv) ga asosan; - Model ’ ko’rinishlari soni va ularni proektsion bog’lanishi O’zDST 2.305-97 (Ko’rinishlar, qirqimlar, kesimlar) ga asosan; - Model ’ning geometrik axborotlari O’zDST 2.307-96 (O’lcham qo’yish qoidalari) ga asosan bajarilishi zarur.

Tasvir 1 Modellashtirishning ikkinchi bosqichi . Geometrik modellashtirish apparati ortogonal (to ’g’ri burchakli) proektsiyalash usuliga asoslangan. Tasvir 8.1 da ikkita geometrik figuradan iborat detal olddan va ustdan ko ’rinishlari tasvirlangan. Birinchi geometrik figura xususida aniq aytish mumkinki – bu kesik konus, ammo ikkinchi geometrik figura noaniqlikga ega. Bu prallelopiped, prizma yoki sirt bo’lishida mumkin. Tasvir 2-a 0 keltirilgan geometrik figuraning ikkita ko ’rinishi uni aniq bir geometrik figura deb nomlash uchun etarli emas. Tasvir 2-b da keltirilgan geometrik figuralarning istalgan biri ushubu ikki ko’rinishga mos keladi. Demak ayrim geometrik figuralar haqida fikr yuritish uchun yoki tasavvurga ega bo ’lish uchun uchinchi bir ko’rinishga ham ehtiyoj sezilar ekan. Тасвир 2-a Тасвир 2-b Modellashtirishning uchinchi bosqichi . Ortogonal proektsiyalash usuliga asoslangan geometrik modellashtirish apparati va O ’zDST talablari asosida bajarilgan model’ original ob’ekt ma’lumotlarini o’zida mujassamlashtiradi va unga tenglashtiriladi (tasvir 3).

Tasvir 4 Bugungi kunda geometrik modellashtirishga bo ’ lgan asosiy ehtiyoj shundan iboratki kompyuterda turli hodisa va jarayonlarni modellashtirish uchun fazoviy ob ’ ektlarning geometrik modellari zarur . O ’ ch o ’ lchamli geometrik modellarga to ’ rtinchi , beshinchi , oltinchi va h . parametrlarni bergan holda , ma ’ lum bir shartlar asosida murakkab muhandislik masalalarning maqbul echimlarini topish mumkin .

Tasvir 4 da SAAB avtomobil ’ sozlik kompaniyasi yangi yaratilgan avtomobil modelini kompyuterda modellashtirish asosida avtomobil ’ ning to ’ qnashuv jarayonini sinovdan o ’ tkazganligi keltirilgan . Kompyuterda modellashtirish bo ’ lmaganida kompaniya bir nechta avtomobil ’ ni real to ’ qnashuv sinovidan o ’ tkazishga va iqtisodiy xarajatlar qilishga majbur bo ’ lar edi .

Adabiyotlar : 1. I.A.Karimov “Yuksak ma`naviyat yengilmas kuch” Toshkent. 2010. 2. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Ma ҳkamasining qarori 06. 06. 2002 y. №200 “Komp’yuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” chora-tadbirlari to`g’risida. 3. Rixsiboyev T. “Komryuter grafikasi” O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg’armasi nashriyoti. Toshkent – 2006. 4. Rixsiboyev T. “Muhandislik kompyuter grafikasi va uni o’qitish metodikasi” TDTU bosmaxonasi. Toshkent – 2009. 5. Fedorenkov, Kimayev «AutoCAD 2002» Moskva – 2001. 6. Romanicheva E.T. va b … «AutoCAD vers.12,13,14» Moskva – 1997. 7. Dmitriy Tkachev «Самоучитель» AutoCAD 2005. 8. Elen Filkenshteyn. «Auto CAD 2007 and Auto CAD LT 2007 » bibliya pol’zovatelya. M.: Dialektika – 2007.1309s. 9. Bogolyubov S . K . «Индивидуальные задания по курсу черчение». Moskva «Высшая школа» 1989. 10. www. arxiv.uz 11. www.ziyo.net

Похожие

AutoCADda 2D modellashtirish panellari

Ijtimoiy hodisa va jarayonlarni modellashtirish

AutoCAD Dasturida 3D modellashtirish panellari

Kompyuter grafikasida geometrik shakllarni ifodalash

Geometrik jismlarning o‘zaro kesishuvini yasash