Kompyuter grafikasida geometrik shakllarni ifodalash - Информатика и ИТ - Рефераты

Kompyuter grafikasida geometrik shakllarni ifodalash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

478 KB

Kompyuter grafikasida geometrik shakllarni ifodalash Reja: 1. Kompyuter grafikasida geometrik shakllarni ifodalash. 2. Poligonal to’rlar va ularni berish usullari: yoqlarni oshkora berish, uchlarni oshkora berish va qirralarni oshkora berish. 3. Splayn funktsiyalar: kubik splayn egri chiziqlar va bikubik splayn sirlar (Ermit, Bez’e, B-splayn funktsiyalari).

Kompyuter grafikasida geometrik shakllarni ifodalash. Kompyuter grafikasida fazodagi uch o„lchovli ob‟ektlarni sirtlarini tasvirlashni ikkita usuli keng tarqalgan: Poliganal setkalar va bikubik parametrik bo„laklar. Poligonal setka bu fazoviy ob‟ektni tasvirlovchi o„zaro bog„lik balandliklar, kirralar va yoklar (kupburchaklar) to„plami. Nuktalar (uchlar) kirralar bilan tutashtiriladi, ko„pburchaklar esa uchla rva kirralar bilan ifodalanadi. Politonal setkalarni kurishni 3-ta usuli mavjud; 1. Ko‘burchaklarni oshkora berish. Har bir ko„pburchak uning uchlari koordinatalari bilan beriladi, ya‟ni P=((X 1 ,Y 1 ,Z 1 ),(X 2 ,Y 2 ,Z 2 ),…(X n ,Y n ,Z n )). Uchburchakni ifodalovchi (aniqlovchi) uchlar ketma ket saqlanadi va qirralar bilan tutashtiriladi, shu jumladan oxirgi va birinchi uchlar ham. Har bir aloxida ko„pburcha uchun bu usul albatta effektiv (qulay), hamma umumiy uchlarni koordinatalarini takroran saqlash evaziga poliganal setka xotirada ko„p joyni egallaydi. 2. Ko‘pburchaklarni uchlar ro‘yxatidagi ko‘rsatkichlari yordamida (orqali) berish (ifadalash). Bu holda poliganal setkaning har bir tutuni uchlar ro„yxatida bir marta saqlanadi: V=((X 1 ,Y 1 , Z 1 ), (X 2 , Y 2 , Z 2 ),..., (X n ,Y n , Z n )). Ko„pburchak uchlar ro„yxatidagi (indeks) ko„rsatkichlari orqali beriladi. Ko„pburchakning har bir uchi bir marta saqlanadi va bu xotira hajimini tejashga olib keladi. Ammo umumiy qirralar ikki martada chiziladi. Misol: V = (V 1 , V 2 , V 3 , V 4 ) = ((X 1 , Y 1 , Z 1 ), . . .,(X 4 , Y 4 , Z 4 )).

3. Qirralarni oshkora berishi. Bu holda ko„pburchak qirralar ro„yxatidagi ko„rsatkichlari (indeksi) to„plami orqali beriladi. Qirralar ro„yxatida har bir qirra bir marta uchraydi va har bir qirra ro„yxatda uchlari (ikkita) va mos ko„pburchaklar (1 yoki 2 ta) orqali ifodalanadi. Ya‟ni har bir ko„pburchak quydagicha, R= (E 1 ,……, E n ), va har bir qirra quydagicha E= (V 1 , V 2 , R 1 , R 2 ) Agar qirra bita ko„pburchakka tegishli bo„lsa u holda R 1 yoki R 2 – bo„sh to„plam. Qirralarni oshkora berishda poniganal setka hamma qirralarni chizish orqali beriladi va umumiy qirralar qayta chizilmaydi. Misol: V= (V 1 , V 2 , V 3 , V 4 ,) = ((X 1 , Y 1 , Z 1 ), . . .,(X 4 , Y 4 , Z 4 )). R 1 =(E 1 ,E 4 ,E 5 ) R 2 =(E 2 ,E 3 ,E 4 ) E 1 =(V 1 , V 2 , R 1 , 0), E 2 =(V 2 , V 3 , R 2 , 0), E 3 =(V 3 , V 4 , R 2 , 0), E 4 =(V 4 , V 2 , R 1 , R 2 ), E 5 =(V 4 , V 1 , R 1 , 0), Kompyuter grafikasida parametrik kubik (3 chi darajali) egri chiziqlar ishlatiladi. Parametrik ko„rinishda berilgan γ egri chizig„i deb x, u, z koordinatalari formula X=X(t), u=u(t), z=z(t), a≤t≤b (1) munosabatlar bilan aniqlanuvchi M(x;y;z) nuqtalar to„plamiga aytiladi, bu erda x(t), u(t),z(t)-[a,b] kesmada uzluksiz formulalar: u=t-a/b-a almashtirish orqali [a,b] kesmani [0;1] kesmaga olib kelishi mumkin. Vektor ko„rinishda (1) chi tenglamani quydagicha yozish mumkin.

Vektor forma (1) r=r(t)=(x(t), u(t), z(t)). 0≤t≤1, Parametrik kub (3) darajali egri chiziqning tenglamasini quydagicha ko„rinishda yozamiz. Ermit egri chizig’i. Ermit egri chizig„i boshlang„ich va oxirigi nuqtalari R1 va R2 ushbu nuqtalardagi egri chiziqqa urunma vektorining yo„nalishlari bilan beriladi (rasm). Egri chiziqni (1) nomalum koeffitsentlarini aniqlash uchun (1) tenglamaning birinchi tenglamasini ko„ramiz va uni quyidagi ko„rinishda yozib olamiz. x(t)=at 3 +bt 2 +ct+d yoki x(t)=(t 3 t 2 ,t1), (a,b,c,d) yoki x(t)=T∙X T=(t 3 t 2 ,t1), x=(a,b,c,d) (2)chi ifoda differensallangandan so„ng: X(t)=(3t 2 ,2t,1,0)∙X Berilgan shartlarni va (2), (3) ni hisobga olgan xolda: Qidiralayotgan X ni topish uchun teskari matritsani hisoblash kerak: Hosil bulgan Me matritsasi va Rx ermi geometriku vektori deb ataladi.

Beze egri chizig’i. Agar Ermit egri chizig„i R e =(R 1 ,R 2 ,R 1 ,R 2 ) , bilan berilsa Bezi egri chizig„i R 1 ,R 2 ,R 1 ,R 2 ,R 4 nuqtalar yoki R b =(R 1 ,R 2 ,R 1 ,R 2 ), orqali beriladi. R e Ermit geometrik matritsalari va R b Beze geometrik matrisalari o„zaro quydagi munosabatlar bilan bog„liq Ermit matritsasini M e M matritsasini ko„paytirib Beze matritsasini olamiz: R 1 ,R 2 ,R 1 ,R 2 nuqtalari bilan beriluvchi Beze egri chizig„i vektor parametrik tenglamasi: r(t)=(1-t) 3 –P 1 +3t(t-1) 2 P 2 +3t 2 (1-t) P a +t 3 P 4 Yoki matritsa ko„rinishda : r(t)=T∙M b ∙R b , 0≤t≤1 R 0 , R i ,... R m nuqtalar bilan aniqlanuvchi Beze egri chizig„i: 1) S – uzluksiz bo„lishi uchun uning har bir uchta R 3i-1 , R 3i+1 – nuqtalari bitta to„g„ri chiziqda yotishi kerak. 2) S – uzluksiz va berk bo„lishi uchun birinchi va oxirigi nuqtasi ustma ust tushib va R m-1 , R m =R 0 , R 1 – nuqtalari bitta to„g„ri chiziqda yotishi kerak. Umumiy holda Beze egri chizig„ini quyidagi ko„rinishda yozish mumkin.

R i , i=0 egri chiziqni aniklovchi nuqtalar. Cm i t i (1-t) m-i funksional koeffsenlar, ya‟ni universalo Bershteen ko„p hollari ular har doim manfiy emas va ularning yig„indisi doim 1 ga teng. B-splayn egri chizig’i. P 1 ,P 2 ,P 3 va P 4 nuqtalari bilan aniqlanuvchi B-splayn kubik egri chizig„i matritsa ko„rinishdagi tenglamasi quydagi ko„rinishda: B-splaynovaya egri chizig„i bazis matritsasi yoki vektori parametrik ko„rinishda: Kubik B-splayn egri chizig„i uzluksiz va bundan tashqari birinchi va ikkichi hosilalari uzluksiz. P 1 ,P 2 ,P 3 , va P 4 nuqtalari (2) qavariq ko„pburchakni uchlarini (3) qavariq kupyoqlikni uchlarini tashkil qiladi va egri chiziq uning ichida yotadi. Bsplayn egri chizig„i berk bulishi uchun uchta nukta kushishi etarli: Pm+1=P0, Pm+2=P1, Pm+3=P2 Agar B-splayn egri chizig„ining uchta ko„shni nuqtasi P i ,P i+1 , P i+2 bitta to„g„ri chiziqda yotsa egri chiziq to„g„ri chiziqqa urinib o„tadi. R 1 ,R 2 ,R 1 ,R 2 nuqtalari bilan beriluvchi Beze egri chizig„i vektor parametrik tenglamasi:

Yoki matritsa ko„rinishda R 0 , R i ,... R m nuqtalar bilan aniqlanuvchi Beze egri chizig„i: 1) S 1 – uzluksiz bo„lishi uchun uning xar bir uchta R 3i-1 , R 3i+1 – nuqtalari bitta to„g„ri chiziqda yotishi kerak yoki 2) S 1 –uzluksiz va berk (yopiq) bo„lishi uchun birinchi va oxirigi nuqtasi ustmaust tushib va R m-1 , R m =R 0 , R 1 nuqtalari bitta to„g„ri chiziqda yotishi kerak. 3) S 2 - uzluksiz bo„lishi uchun ( i≥1) nuqtalari bita tekislikda yotishi kerak. Umumiy xolda Beze egri chizig„ini quyidagi ko„rinishda yozish mumkin: bu erda: R i , i=0 , m egri chiziqni aniqlovchi nuqtalari; funksional koefitsentlar ya‟ni universal Bershteyn ko„pxadlari ular har doim manfiy emas va ularning yig„indisi doim 1 ga teng. B-splayn egri chizig’i. P 1 ,P 2 ,P 3 , va P 4 nuqtalari bilan aniqlanuvchi B-splayn kubik egri chizig„i matritsa ko„rinishdagi tenglamasi quydagi ko„rinishda: bu erda: B-splayn egri chizig„i bazis matritsasi yoki vektor parametrik ko„rinishda:

Kubik B-splayn egri chizig„i uzluksiz va bundan tashqari birinchi va ikkichi xosilalari uzluksiz. P 1 ,P 2 ,P 3 , va P 4 nuqtalari (tekislikda-2D) qavariq ko„pburchakni uchlarini (fazoda-3D) qavariq kupyoqlikni uchlarini tashkil qiladi va egri chiziq uning ichida etadi. 1) R 1 , R 2 ,... R m nuqtalar orqali aniqlanuvchi B-splayn egri chizig„i (m-3) - ta elementar B-splayn egri chiziqlardan iborat. 2) B-splayn egri chizig„i berk bulishi uchun uchta nuqta qo„shilishi etarli: 3) Agar B-splayn egri chizig„ining uchta qushni nuqtasi P i , P i+1 , P i+2 bitta to„g„ri chiziqda yotsa egri chiziq to„g„ri chiziqqa urinib o„tadi. Splayn sirtlari Kompyuter grafikasida bikubik splayn sirtlari keng ishlatiladi. Xususan beze va B-splayn sirtlari. Beze, kubik sirtlari fazoda 16 ta nukta bilan aniqlanadi: P ij , i=1,2,3,4, j=1,2,3,4 Parametrik tenglamasi quydagi ko„rinishga ega: bu erda yoki quydagi qo„rinishda: bu erda : S=(S 3 ,S 2 ,S,1), T=(T 3 ,T 2 ,T,1)

M b - Beze matritsasi. P Y , P Z mos sirtni aniqlovchi u, z koordinatalari matritsalari. Beze sirtining xossalari: 1. Sirt qavariq kubikda yotadi; 2. Sirt sillik (uzluksiz); 3. P 11 , P 14 , P 41 , P 44 nuktalarga tayanadi. B-splayn sirti tenglamasi kuydagicha Bush bo„yash usullari :

Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati: 1. Kenneth C.Loudon, Jane P.Loudon. Management Information Systems. New York, 2016. Page 669. 2. S.S.Gulomov, B.A.Begalov. Informatika va axborot texnologiyalari. Darslik.- T.: “Fan”. 2010.- 628 bet. 3. Informatsionnie texnologii v ekonomike i upravlenii: uchebnik /pod red. prof. V.V. Trofimova. 2-e izd., pererab. i dop.- M.: Yurayt, 2016.- 482 s. 4. Avtomatizirovannie informatsionnie texnologii v ekonomike: uchebnik / Pod red. prof. G.A. Titorenko. 2-e izd. Pererab. i dop. - M.: Yuniti, 2015. -399 s. 5. Kenjabayev A.T., Jumaniyazova M.Yu., Tillyashayxova M.A. Informatika va axborot texnologiyalari. O‘quv qo‘llanma. “Iqtisod-moliya”. 2013, 160 bet.

Похожие

Kompyuter grafikasida rangni ifodalash

Kompyuter grafikasida fazo 3D ob’ektlarini bo’yash

Kompyuter grafikasi va dizayn faniga kirish

Kompyuter grafikasining fundamental asoslari

Kompyuter grafikasi va uning turlari