Korporativ axborot tizimlari ta’limda axborot tizimlari case texnologiyalar - Информатика и ИТ - Рефераты

Korporativ axborot tizimlari ta’limda axborot tizimlari case texnologiyalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

46 KB

Korporativ axborot tizimlari ta’limda axborot tizimlari case texnologiyalar Reja: 1. Ta’limda axborot texnologiyalari 2. Masofaviy o’qitish texnologiyalari 3. Masofaviy ta’lim modellari. 4. Masofaviy ta’limning O’zbekistondagi a h voli

Masofaviy o’qitish texnologiyalari Kimki eskicha ishlasa, fan-texnika yangiliklaridan, Internet imkoniyatlari va yuksak texnologiyalardan ortda qolsa, uning kelajagi xam bo’lmaydi. Respublikamizda bugungi kunda kompyuter texnologiyalari va Internet tarmoғini rivojlantirishga katta a h amiyat berilyapti. Shunga ko’ra, ta’lim tizimidagi o’quv yurtlarida informatika va yangi axborot texnologiyalari fanlarining o’qilitishi - davr talabi bo’lib qolmoqda. Shak-shub h asiz, so’ngi yillarda mutaxasislar yakdil tasdiqlayotganlaridek, mamlakatimizda bu yo’nalishda sezilarli qadamlar qo’yildi. Lekin shu sohadagi faoliyat hozircha talablar darajasida emas. Masalan, 2003 yilda EXMlar uchun dasturlarga patent olish uchun faqatgina 140 ariza ro’yxatga olingan. Shu bilan birga, 2002-2003 yidagi ma’lumotlarga ko’ra mamlakatdagi 531 akademik listey va kasb-hunar kolledjining faqat 22 tasi, respublikadagi 62 oliy o’quv yurtning 40 tasi Internet tarmoqlariga ulangan xolos. Respublikamizdagi ko’pgina o’quv yurtlari eski avlod kompyuterlar bilan jihozlangan yoki umuman kompyuterlashtirilmagan. Oliy ta’lim muassasalarning har bir 100 talabasiga o’rtacha hisobda 3,3 kompyuter mos keladi (ma’lumotlar Toshkent axborot texnologiyalari universitetida o’tkazilgan ilmiy amaliy konferenstiya materiallaridan olingan). Kadrlar tayyorlash sifatini yanada yaxshilash, ta’lim to’g’risidagi qonunni to’la amalga oshirish uchun ta’limning turli shakllaridan foydalanish zarur bo’lib kelyapti. Bu borada h ukumatimiz tomonidan ko’p ishlar olib borilmo q da. Shularga Respublikasizda yangi rivojlangan, "masofaviy ta’lim" deb nomlangan, ta’lim turi misol qilishimiz mumkin. Ta’limning bu turi shu paytgacha mavjud bo’lgan ta’lim turlaridan o’zining ayrim ijobiy tomonlari bilan ajralib turadi. Bu ta’lim turini paydo bo’lishiga asosiy sabab deb informastion va kommunikativ texnologiyalarning tezkor rivojlanishi va ular asosida prinstipial yangi ta’lim texnologiyalar (internet texnologiyalar)

yaratilishini xisoblash mumkin. Internet texnologiyalardan foydalanish bizga o’quv materiallarni cheksiz va juda arzon tarqatish va ko’paytirish, hamda uni o’quvchilarga tezkor va aniq etkazish imkoniyatlarini yaratib berdi. Shu bilan birga ta’lim interaktiv bo’lganligi sababli, o’quvchining o’z ustidan mustaqil ishlashning o’rni juda katta axamiyatga ega bo’ladi. Masofaviy ta’lim modellari. Masofaviy ta’lim (MT) - bu o’qituvchi va o’quvchi bir biri bilan masofa yoki vaqt orqali ajratilgan sababli, axborot texnologiyalardan fodalanilgan ta’lim turi. Bu ta’lim turini bir necha modellari mavjud, ular masofaviy ta’lim tashkil qilinishiga sabab bo’lgan vaziyatlari bilan farqlanadi: geografik s abablar (mamlakat maydoni, markazlardan geografik uzoqlashgan regionlar mavjudligi), mamlakatni kompyuterlashtirish va informastiyalashtirish darajasi, transport va kommunikastiyalar rivojlanish darajasi, masofaviy ta’lim uchun mutaxasislar mavjudligi, ta’lim sohasida informastion va kommunikastion texnologiyalardan foydalanish darajasi, mamlakatning ta’lim sohasidagi odatlari. Birlamchi model. Ushbu model faqat masofaviy o’quvchilar bilan ishlash uchun yaratiladi. Ularning har bittasi virtual o’qituvchiga biriktirilgan bo’lishadi. Konsultastiyalar va yakuniy nazoratlarni topshirish uchun esa regional bo’limlar bo’lishi shart. Shunday o’quv kurslarda o’qituvchi va o’quvchilarga o’quv shaklini va formasini tanlashda katta imkoniyatlar va ozodliklar beriladi. Bu modelga misol qilib Buyuk Britaniyaning Ochiq Universitetidagi ( http://www.ou.uk ) ta’limni olish mumkin. Ikkilamchi model. Ushbu model masofaviy va kunduzgi ta’lim o’quvchilar bilan ishlash uchun yaratiladi. Ikkala guruxda bir xil o’quv dasturi va darslar jadvali, imtixonlar va ularni baholash mezonlari mavjud. Shunday o’quv muassasalarda kunduzgi kurslarning soni masofaviylarga qaraganda ko’p. Ushbu masofaviy kurslar pedagogika va uslubiyotdagi yangi yo’nalishlarni izlanishlarida qo’llaniladi. Bu modelga misol qilib Yangi Angliya va Avstraliya Universitetidagi ( http://www.une.edu.au ) ta’limni olish mumkin.

Aralashgan model. Ushbu model masofaviy va kunduzgi ta’lim turlarini integrastiyalashtirish uchun yaratiladi. O’quvchilar o’quv kursning bir qismini kunduzgi, boshqa qismini esa masofadan o’qiydi. Shu bilan birga bu ta’lim turiga virtual seminar, prezentastiyalar va lekstiyalar o’tkazish ham kiradi. Bu modelga misol qilib Yangi Zelandiyadagi Massey Universitetidagi ( http://www.massey.ac.nz ) ta’limni olish mumkin. Konsorstium. Ushbu model ikkita universitetlarni bir biri bilan birlashishini talab qiladi. Ushbu muassasalardan biri o’quv kurslarni tashkil qilib ishini ta’minlasa, ikinchisi esa ularni tasdiqlab, kurslarga o’quvchilarni ta’minlaydi. Shu bilan birga bu jarayonda butun universitet emas balki bitta kafedra yoki markazi yoki universitet o’rnida ta’lim sohasida ishlaydigan korxonalar xam qatnashishi mumkin. Ushbu modelda o’quv kurslarni doimiy ravishda nazorat qilish va muallif xuquqlarini tekshirish zarur bo’ladi. Bu modelga misol qilib Kanadadagi Ochiq O’quv Agentligidagi ( http://www.ola.bc.ca ) ta’limni olish mumkin. Franchayzing. Ushbu model ikkita universitetlar bir biri bilan o’zlari yaratgan o’quv kurslar bilan almashishadi. Masofaviy ta’lim sohasida etakchi bo’lgan o’quv muassasa bu sohada ilk qadam qo’yadigan muassasaga o’zining o’quv kurslarni taqdim qiladi. Ushbu modelda ikkala muassasa o’quvchilari bir xil ta’lim va diplomlar olishadi. Bu modelga misol qilib Ochiq Universitet Biznes maktabi va Sharkiy Evropa Universitetlari bilan bo’lgan xamkorligi bo’lishi mumkin. Validastiya. Ushbu model universitet va uning filiallari bilan bo’lgan munosabatlariga o’xshash. Bu modelda bitta universitet o’quv kurs diplomlarlarni kafolatlasa, qolgan bir nechta universitetlar o’quvchilarni ta’minlaydi. Uzoqlashgan auditoriyalar. Ushbu modelda informastion va kommunikastion imkoniyatlar keng foydalaniladi. Bitta o’quv muassasada bo’lib o’tgan o’quv kurslar videokonferenstiyalar, radiotranslyastiyalar va telekomunakastion kanallar

orqali sinxron teleko’rsatuvlar ko’rinishida boshqa auditoriyalarga uzatiladi. Aralashgan model bilan farqi shundaki, bu modelda o’quvchilar kunduzgi ta’limda qatnashmaydi. Bu modelga misol qilib AQShning Viskonsing Universitetidagi va Xitoyning markaziy radio va televidenie Universitetidagi ta’limni olish mumkin. Proektlar. Ushbu model davlat yoki ilmiy izlanish maqsadidagi dasturlarni bajarish uchun yaratiladi. Asosiy ish masofaviy ta’lim mutaxassislari va pedagoglar to’plangan ilmiy-metodik markazga tushadi. Ushbu modelda yaratilgan kurslar axolining katta qismiga namoyish qilinib o’z vazifasini bajargandan keyin to’xtatiladi. Bu modelga misol qilib Afrika, Osiyo va Lotin Amerikadagi rivojlanmagan mamlakatlarida o’tkazilgan qishloq xo’jaligi, soliqlar va ekologiya xaqidagi o’tkazilgan har xil kurslar bo’lishi mumkin. Masofaviy ta’limning yutuqlari va kamchiliklari. Masofaviy ta’limning o’zini metodik, iqtisodiy, sostial yutuqlari va afzalliklarga xamda o’zining kamchiliklari va salbiy tomonlarga ega. Metodik yutuqlar va afzalliklarga quyidagilarni kiritish mumkin: Dars jadvalni qulayligi. O’quvchi o’ziga ma’qul bo’lgan vaqtda o’quv jarayoniga qatnashishi mumkin. Qulay foydalanish manzillari. O’quvchi internet kafe, uy, mexmonxona, ish joyida va boshqa joylardan o’quv jarayoniga qatnashishi mumkin. Qulay o’qish tempi. Ta’lim, o’quvchilar yangi bilimlarni tushunish tempida o’tkaziladi. Qulay o’quv reja. O’quv rejani talabalarga individual va davlat ta’lim talablariga mos xolatda tashkil qilish mumkin. Ma’lumotlar bazasini to’planishi. Oldingi o’qigan talabalar bilimlarini to’plash va undan foydalanish imkoniyati. Ko’rgazmali qulayliklari. Multimediya imkoniyatlaridan to’liq foydalanish imkoniyati. Malakali o’qituvchilarni tanlab ta’lim jarayoniga jalb qilish.

Iqtisodiy yutuqlar va afzalliklarga quyidagilarni kiritish mumkin: Cheksiz masofaga ta’lim berish. O’qituvchi va o’quvchilar o’rtasidagi masofa xech qanday axamiyatga ega emas. Ish jarayoniga xalaqit bermasligi. O’quvchi ishdan ajralmas xolatda ta’lim oladi. O’quvchilar sonini oshirilishi. Masofaviy ta’lim texnologiyalarni to’liq qo’llagan o’quv muassasa talabalar soni 2-3 barovar oshishi mumkin. Narxi. Masofaviy ta’lim kurslari 2 va 3 barovar oddiy kurslarga karaganda arzon. Sostial yutuqlar va afzalliklarga quyidagilarni kiritish mumkin: Ijtimoiy guruxlarga ajratish yo’qligi. Masofaviy ta’lim kursida ikkinchi oliy yoki qo’shimcha ma’lumot oluvchilar, malaka oshirish va qayta tayyorganlik o’tash istagida bo’lganlar; ikkinchi paralel ma’lumot olishni xoxlagan talabalar; markazdan uzoqda, kam o’zlashtirilgan mintaqalar axolisi; jismoniy nuqsonlari bo’lgan shaxslar; armiya xizmatida bo’lgan shaxslar; erkin ko’chib yurishi cheklangan shaxslar; va boshqalar qatnashishi mumkin. Yosh cheklanishlari yo’qligi. O’qishga jalb qilinuvchilarning yosh cheklanishlarini istisno qilinadi. Ammo masofaviy ta’limda salbiy tomonlari xam borligi xaqida aytish lozim. Ularga quyidagilarni kiritishimiz mumkin: Elektron h olatdagi ta’lim va muloqot jarayonlarga ishonchsizlik. Ushbu sababdan talabalar asosan virtual xolatdagi ta’lim turida emas, balki oddiy (kunduzgi va sirtki) ta’lim turlarida o’qish istagida bo’lishadi. Davlat masofaviy ta’lim standartlari yo’qligi va natijada davlat nusxasidagi diplom berilmasligi. Shu sababdan ko’pgina masofaviy ta’lim kurslari bitiruvchilariga faqat ushbu kursni bitirganligi xaqida sertifikat yoki guvoxnomalar berishadi. Virtual mu h it va texnika ta’minot bilan bog’liqligi. Masofaviy ta’lim internet borligi, undan foydalanish narxi, tezligi va servislar mavjudligiga, maxsus kommunikastion texnikalar mavjudligi va ular ishlashiga taalluqli. Masofaviy ta’limning texnologiyalari va unda qatnashuvchilari.

Masofaviy ta’limning asosiy texnologiyalariga quyidagilarni kiritish mumkin: INTERAKTIV texnologiyalar: Internet masofaviy ta’lim portali. Video va audio konferenstiyalar. Elektron pochta orqali ta’lim. Internet orqali mustakil ta’lim olish. Uzoqdan boshqarish sistemalar. Onlayn simulyator va o’quv dasturlar. Test topshirish sistemalari. INTERAKTIV bo’lmagan texnologiyalar: Video, audio va bosmaga chiqarilgan materiallar. Televizion va radio ko’rsatuvlar. Disklarda joylashgan dasturlar. Video va audio konferenstiyalar - bu Internet va boshqa telekomunikastion aloqa kanallari yordamida ikkita, uzoqlashgan auditoriyalarni telekommunikastion h olatda bir biri bilan bog’lab ta’lim olish yo’li. Video va audio konferenstiyalar uchun katta hajmda maxsus texnika, yuqori tezlikga ega bo’lgan a’loqa kanali va o’qitishni tashkil qilish uchun xizmat ko’rsatuvchi mutaxassislarni jalb etish kerak bo’ladi. Internet orqali mustakil ta’lim olish - bu Internetda joylashgan ko’pgina saytlarda joylashgan katta xajmdagi ma’lumotlar ustidan mustaqil ravishda ishlash va yangi bilimlar olish yo’li. Elektron pochta orqali ta’lim esa eng ommaviy Internet xizmatlaridan foydalanib, o’quvchi va o’qituvchi o’rtasida xatlar orqali muloqot o’rnatib ta’lim olish yo’li. U yordamida har xil test, vazifa, savol- javob va ko’rsatmalarni (matn, grafika, multimediya, dasturlar va boshka kurinishida) jo’natib qabul qilishimiz mumkin. Uzoqdan boshkarish tizimlari - murakkab dastur, tizim va uskunalarni real xolatda boshqarish va ularda ishlash imkoniyatlarini yaratuvchi maxsus tizimlar yordamida bilim olish yo’li. Uzoqdan boshkarish tizimlarning asosiy vazifasi o’quvchiga faqatgina amaliy bilimlarni berish. Simulyator, elektron darsliklar va o’quv dasturlar - bu asosan nazariy va amaliy bilimlarni kompyuter dasturlari orqali o’quvchilarga on-layn xolatida olish yo’li.

Simulyator va elektron dasrliklar xozirgi kunda ta’lim sohasida juda keng qo’llanilyapti. Test topshirish tizimlari - bu maxsus dasturlar yordamida o’quvchilarning amaliy va nazariy bilimlarni tekshirishning asosiy vazifasi, bu talabalar bilimlarini tekshirib ularni baxolash. Internetning masofaviy ta’lim portali bu maxsus Internet saytlar (onlayn resurslar). Ushbu saytlarning asosiy vazifasi - ta’lim jarayonini tashkil qilish, yoki boshqa so’zlar bilan o’quvchi va o’qituvchi o’rtasida elektron on-layn muloqotni o’rnatish, o’qituvchilarga o’quv materiallarni joylashtirish va o’quvchilarga shu ma’lumotlar bilan ishlashga xamda boshqa masofaviy ta’lim servislardan foydalanishga imkoniyat yaratish. Masofaviy ta’limni jarayonida quyidagilar qatnashishi shart, bular - masofaviy kurs avtori, metodist, o’qituvchi (tyutor, koordinator), ruxshunos, administrator, dokumentovod, telekommunikastiya va dasturiy ta’minot guruhi xamda o’quvchilar. Avtor - masofaviy kursni yaratuvchi, uni yangilatuvchi va taxrirlovchi shaxs. Metodist - masofaviy kurs avtoriga konsultastiyalar beruvchi va kursni taxrirlovchi shaxs. O’qituvchi - o’quvchilar bilan o’qish jarayonida muloqotda bo’luvchi va ularga yordam beruvchi xamda ularning bilimlarini tekshiruvchi shaxs. Ruxshunos - o’qish jarayonining psixologik monitoringni tashkil qiluvchi shaxs. Administrator - o’quvchilarni qabul qilish va o’qishdan chetlash masalalarini echuvchi va malakali o’qituvchilarni jalb qiluvchi shaxs. Dokumentoved - xujjatlar bilan ishlovchi shaxs. Telekommunikastiya va dasturiy ta’minot guruhi -dasturlar va telekommunikastiya resurslar ishini ta’minlovchi shaxslar. O’quvchilar - o’quv jarayonida qatnashuvchi shaxs. O’quv jarayonini tashkil kilishda esa albatta quyidagi qadamlarni bajarishimiz zarur bo’ladi: Kurs maqsadlarini aniqlash. Qaysi bilimlarni (mavzular, fan va ... ) va kimlar uchun o’qitish kerak.

O’qish metodlarini tanlash. O’quv jarayoni davomida bilimlar va ko’nikmalar darajasini diagnostika xamda tekshirish manbalarini va usullarini aniqlash kerak. O’quv materialga metodik talablarini ishlab chiqarish. Yangi bilimlarni berish usullarini va xajmlarni aniqlash kerak. Darslar jadvalini ishlab chiqarish. Butun kursni bir nechta modullarga bo’lish, har bitta modul tugallanishidan keyin o’quvchi tomonidan qanday bilimlarga ega bo’lishini aniqlash kerak. O’quv jarayonini monitoringni tashkil qilish. Tekshiruv jarayonlarni rejalashtirish, O’quvchilarning mustaqil ishlarini rejalashtirish, O’quv jarayoni natijalarini prognozlashtirish, Natijalarni aniqlash va taxlil qilish.

Похожие

Axborot tizimlari

Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari

Axborot tizimlari faniga kirish

Axborot tizimlari va texnologiyalari

Axborot tarmoqlari va shaxsiy axborot tizimlari. Axborot tarmoqlarining turkumlanishi