Интернет ҳақида нималарни билиш зарур - Информатика и ИТ - Рефераты

Интернет ҳақида нималарни билиш зарур

Загружено в:

22.09.2023

Скачано:

0

Размер:

790 KB

Интернет ҳақида нималарни билиш зарур Режа: 1. Тадбиркор учун Интернетнинг имкониятлари 2. Тавсифи 3. Имкониятлари 4. Интернетдан иш фаолиятида фойдаланиш бўйича маслаҳатлар 1

Тадбиркор учун Интернетнинг имкониятлари Интернет бу турли-туман маълумотлар омборидир. ушбу маълумотлардан фойдаланиш учун омборга кириш имкониятига эга бўлиш етарлидир. Айнан шу имконият Интернет фойдаланувчиларини ўзига жалб этади. Айниқса, бу тадбиркорликда жуда асқотади. Интернет ёрдамида маълумотни олиш билан бирга, савдо-сотиқни амалга ошириш мумкин. Бунинг учун ундан унумли фойдаланиш зарур. Келинг, Интернетнинг тадбиркорликдаги имкониятларини санаб ўтайлик ва уларни мисолларда кўрайлик. Бир андижонлик мўйсафид уста Интернетдаги бунёдкорликка оид шакллардан анчадан бери иш фаолиятида фойдаланиб келмоқда. Дехқончилик билан шуғулланувчи фермерлар эса обҳавони билиш учун ва уруғ танлашда Интернетдан фойдаланмоқдалар. Шунинг учун бўлса керак, кейинги пайтларда бозорларда турли хорижий номдаги сабзавотлар сотилмоқда. Айниқса, фермерлар қишлоқ хўжалик учун зарур технологиялар анжомларини сотиб олиш учун ундан унумли фойдаланмоқдалар. Интернетда ўз маҳсулотлари ҳамда хизматлари ҳақидаги маълумотларни берувчи корхоналар сони ўсиб бормоқда. Ҳаттоки, озиқ-овқат маҳсулотлари харид қилиш имконияти ҳам мавжуд. Интернет дўкони орқали буни амалга ошириш мумкин. Тўловларни бажариш учун ҳам банкга бориш зарурати йўқолиб бормоқда. Тадбиркорлар учун Интернет ёрдамида янгиликларни олиш ва юбориш қулай бўлиб қолди. Тадбиркорлар Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси вебсаҳифасидаги маълумотлар, янгиликлар ва маслаҳатлардан фойдаланиб келмоқдалар. Бу

эса Интернет ёрдамида тадбиркорликни амалга ошириш имкониятлари республикамизда ривожланаётганининг далилидир. Келинг, тадбиркор учун Интернетнинг имкониятларини санаб ўтайлик: • Маълумотларни олиш, сақлаш ва улар устида ишлаш. • Янги билимларни олиш ва малака ошириш. • Мижозларни ва ҳамкорларни топиш. • Маҳсулот ва хизматларни сотиш. • Маркетинг ва бозор мониторингини амалга ошириш. • Рақобатчиларнинг иш фаолиятини назорат қилиш. • Янги ғояларни олиш ва бизнесни ривожлантириш. • Тезкор алоқа қилиш. ушбу имкониятларга эришиш учун Интернетдан унумли фойдаланиш зарур. Шу билан бирга, корхона ҳақидаги ахборотни Интернет омборига жойлаштириш ва уни оммавийлаштиришни йўлга қўйиш муҳимдир. Ахборотни жойлаштиришда, унинг мижозлар эътиборини тортиш заруратига эътибор қаратиш лозим, яъни дизайн ва шакли ёқимли бўлиши муҳимдир. ушбу қўлланмада Интернет технологиялари тавсифи ва улардан фойдаланиш бўйича тавсия ва маслаҳатлар билан танишасиз. Интернет оламига саёҳатингизда муваффақиятлар тилаймиз. Агар ушбу саёҳат натижасида сизда савол ва тавсиялар пайдо бўлса, уларни www.bfu.uz ва www.chamber.uz саҳифалари орқали юборишингиз мумкин. Тавсифи Интернет бу глобал тармоқдир. уни бутун жаҳон ўргимчак тўри (World Wide Web) деб ҳам атайдилар. Бу тармоқ миллионлаб компьютерлар (веб-серверлар) тўридан ташкил топади. улар ўзаро телефон тармоғи, кабеллар ва сунъий йўлдош тармоқлари орқали боғланади. Ахборотлар ушбу компьютерларда жойлашган бўлиб, улар жаҳон ягона ахборот оламини яратади. ушбу ахборот олами тармоқдаги барча компьютерларга очиқ

бўлади. Ахборотлар гиперматнли ҳужжатлардан ташкил топган бўлиб, улар веб-саҳифалар деб аталади. ларни кутубхонадаги каби китоб ва журналларда, китоб ва журналларни эса жавонларга жойлайдилар. Бунда китоб ва журнал вазифасини файллар бажаради. жавон вазифасини эса жилдлар бажаради. Интернет тармоғи фойдаланувчилари сони жаҳоннинг барча мамлакатларида кўпаймоқда. Дунёда Интернет фойдаланувчилари сони 2 миллиардга етди ва мобил телефон фойдаланувчилари 5 миллиарддан ошди. Жаҳонда 3 кишидан биттаси Интернетдан фойдаланади. Ўзбекистон Интернет фойдаланувчилари сони 8 миллионга етди ва мобил телефон фойдаланувчилари эса 24 миллиондан ошди. Ушбу маълумотлар билан Интернет олами фойдаланувчилари статистикасига бағишланган сайтда ( www.internetworldstats.com ) танишишингиз мумкин. ушбу саҳифада турли минтақалар ва мамлакатларда Интернет фойдаланувчилари статистикаси билан танишиш мумкин. ушбу сайтнинг баъзи жадвалларини ўрганиб чиқишни тавсия этамиз. ушбу маълумотлар Интернет барча фойдаланувчилари ва айниқса, тадбиркорлар учун улкан истиқболлар мавжудлигини тасдиқлайди. Ўзбекистон Интернет фойдаланувчилари динамикаси Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги саҳифасида мунтазам равишда бериб борилади.Интернетд а турл и мавзудаги маълумот-ларн и топиш , уза - тиш, мулоқот қилиш муҳокамалар да ва иштирок этиш мум- Интернетдаг и кин . маълумотл ар ҳажм и кундан- кунга ўсиб бормоқда. Маълумот- Интернет, инглиз тилидаги «interconnected network» иборасининг қисқартирилган кўриниши бўлиб, глобал компьютер тармоғи маъносини англатади.

Имкониятлари Интернет дастлаб бир-неча ҳарбий тадқиқотчилик марказлари ўртасида ахборот ресурсларидан биргаликда фойдаланиш учун яратилган эди. Кейинчалик ушбу имкониятдан олимлар ва тадқиқотчилар фойдалана бошлади. Йилдан-йилга унинг имкониятлари ортиб борди. натижада унинг фойдаланувчилари доираси ҳам кенгайиб борди. Бугун Интернет бир қатор имкониятларга эга. Айнан ушбу имкониятлар унинг кенг оммага манзур бўлишига сабабчи бўлди. Шунинг учун ҳозирги кунда Интернет каттаю-кичикнинг энг яқин дўстига айланди. Интернетнинг қуйидаги имкониятлари мавжуд: Маълумотларни топиш. • Электрон почта хизмати. • Файлларни узатиш (FTP). • Мулоқот қилиш (чат, форум, видеоконференция). • Маълумотларни тарқатиш (веб-саҳифалар, веб-блоглар, жамоа тармоқлари, ахборотномалар, янгиликлар). • Электрон кутубхоналар. • Масофадан ўқитиш. • Телемедицина. • Электрон тижорат. • Электрон офис. Маълумотларни топиш – Интернет маълумотларни тез топиш имконияти билан фойдаланувчиларни ўзига тортади. Маълумотларни қидириш махсус қидирув тизимлари мавжуд. Қидирув тизимлари махсус тартиб-қоидаларга эга. Маълумотлар айнан шу қоидалар асосида қидирилади. Шу билан бирга, маълумотларни каталоглардан қидириш мумкин.

Электрон почта хизмати оддий почта вазифасини бажаради. у бир электрон манзилдан иккинчисига маълумотларнинг жўнатилишини ҳамда қабул қилинишини таъминлайди. Электрон почта ёрдамида хат, расм, ҳужжат, жадваллар, тақдимотлар ва аудио, видео файлларни юбориш ва қабул қилиш мумкин. Энг асосийси, хат тезда бир ёки бир неча манзилга етиб боради. Электрон хатни ўқиш учун электрон почта қутисини очиш зарур. Бу махсус почта тармоғи ёки Интернет тармоғидаги электрон почта хизматлари орқали амалга оширилади. Интернет фойдаланувчиси электрон манзил ёрдамида Интернетнинг турли хизматларидан фойдаланиш имкониятига эга бўлади. Файлларни узатиш - Баъзан катта ҳажмдаги файлларни юбориш ёки қабул қилиш зарурати пайдо бўлади. Электрон почта орқали катта ҳажмдаги файлларни узатиш ноқулай. Масалан, дастурларни ёки видеофильмларни жўнатиш зарур бўлиши мумкин. ушбу амал FTP (File Transfer Protocol (инглиз тилидан файлни кўчириш протоколи) протоколи ёрдамида амалга оширилади. FTP икки компьютер ўртасида файлларни кўчиришни таъминлайди. натижада файлларни компьютерга кўчириш мумкин бўлади. FTP дан фойдаланиш учун логин ва пароль зарур. улар ёрдамида FTP сервери билан алоқа ўрнатилади ва файлларни кўчириш мумкин бўлади. FTP сервер - файллари билан фойдаланиш мумкин бўлган компьютердир. Мулоқот қилиш – Интернет фойдаланувчилар ўзаро мулоқот қилиши учун муҳит яратади. Матн, овоз ва видеоалоқа ёрдамида мулоқот қилиш мумкин бўлади. Форум ва чатда клавиатура ёрдамида чоп этиш орқали мулоқот қилиш мумкин. Gmail , Mailagent , Skype орқали аудио ва видео алоқаларни ҳам амалга ошириш, кўриш мумкин. Телефонда мулоқот қилганингизда суҳбатдошни фақатгина эшитиш мумкин.

Видеоалоқа ёрдамида эса суҳбатдошни эшитиш билан бирга, уни кўриш мумкин, яъни суҳбатдошни мавзуга бўлган муносабатини кузатиш мумкин, айниқса, тадбиркорликда бу технология жуда қўл келади. Маълумотларни тарқатиш - Интернет оммавий ахборот воситасидир. унинг ёрдамида янгиликларни ва ахборотларни кенг доирага қисқа вақт ичида тарқатиш мумкин. Бу ахборот узатишнинг энг тез ва арзон усулидир. Бунда ахборот 24 соат давомида мижозлар эътиборида бўлади. Маълумотларни вебсаҳифалар, веб-блоглар, жамоа тармоқларида, ахборот порталларида, ахборотномалар, ҳисоботлар ёрдамида тарқатиш мумкин. Кунданкунга Интернет мижозлари сонининг ўсиши уни энг унумли оммавий ахборот воситасига айлантирмоқда. Электрон кутубхоналар – бу одатдаги кутубхонанинг Интернетдаги электрон шаклидир. Бу кутубхона фонди улканлиги ва 24 соат сифатли хизмати билан афзалдир. унда зарур китоб ёки мақолани бир зумда топиш мумкин. Интернет ёрдамида дунёнинг ихтиёрий кутубхонаси электрон жавонларидаги адабиётлар сизга мунтазир. Электрон кутубхоналарнинг аксариятида адабиётлардан бепул фойдаланиш мумкин. Баъзи кутубхоналар қисман ёки тўлиқ пуллик хизмат кўрсатиши мумкин.

Масофадан ўқитиш - Интернет тармоғи орқали сизга қулай бўлган вақтда ва жойда ўқиш имкониятидир. Масофадан ўқитиш қулайлиги билан ривожланиб бормоқда, айниқса, иккинчи касбни танлашда ва малакани оширишда жуда қўл келмоқда. Чунки иш фаолиятидан ажралмаган ҳолда ўқиш мумкин, яъни ишдан бўш вақтда ўқув жараёнида иштирок этилади. Шунинг учун бу имконият тадбиркорлар учун қулайдир. Масалан, ишдан узилмаган ҳолда, мунтазам равишда, ходимлар малакасини ошириш мумкин. Телемедицина Интернет орқали беморларни даволаш имкониятидир. Масофадан туриб, беморнинг ҳолатини кузатиш, операция жараёнида қатнашиш, ташҳис натижалари билан танишиш ва таҳлил қилиш имкониятлари телемедицина деб аталади. Махсус электрон микроскопли компьютерлар ва камералар ёрдамида беморларнинг ташҳисини аниқлаш, уларни даволаш ҳамда жарроҳлик операцияси ўтказиш мумкин бўлмоқда. ушбу имконият шифокорларни ўқитишда ҳам қўл келмоқда. Бу ҳақида оммавий ахборот воситаларида тез-тез янгиликлар пайдо бўлиб бормоқда, яъни узоқ манзилларда яшайдиган беморлар ҳам юқори малакали шифокорлар маслаҳатларидан фойдаланиб, тез тиббий ёрдам олиш имконига эга бўладилар. Тиббиёт таълим муассасалари талабаларини ўқитиш, уларга жарроҳлик жараёнларини намойиш этиш ҳамда маҳаллий ва чет эл шифокорларининг тажриба алмашишини ташкил этиш шифокорлар ҳамда талабалар малакасини оширишда жуда аҳамиятлидир. Электрон тижорат — бу Интернетда савдо-сотиқни амалга оширишдир. унинг имкониятлари турли-туман бўлиб, Интернет орқали техника, дори-дормон, кийим-кечак ва озиқовқат маҳсулотларини сотиш ёки харид қилиш мумкин. Бу хизмат ёрдамида сифатли маҳсулот сотиш билан бирга, вақт ва пулни тежаш мумкин. ушбу усулдан корхоналар ҳамда

мижозлар фойдаланмоқда. Шунинг учун ушбу технология тезда ривожланмоқда. Баъзи корхоналар савдо-сотиқни фақат Интернет орқали амалга оширмоқда. Электрон офис — Интернет офисларни бошқаришда ва иш юритиш борасида кўп имкониятларга эга. Электрон офис ёрдамида корхона ҳужжатларидан турли офислардан туриб, биргаликда фойдаланиш мумкин. Офислар орасидаги масофа аҳамиятга эга эмас. Бу ходимлар сафар қилганда жуда қулай. Сафар давомида ҳам ходимлар корхона фаолиятида иштирок этиши мумкин. Бунинг учун ходимлар Интернетга уланиши шарт. Электрон офис корхонада иш унумдорлигини оширади ҳамда вақт ва қоғоз харажатини тежайди. Электрон офис корхона фаолиятида кўпгина қулайликлар яратади. Мазкур технологиялар тавсифи 7–бобда батафсил келтирилган. Интернетдан иш фаолиятида фойдаланиш бўйича маслаҳатлар Интернет имкониятларидан фақатгина маълумот топиш учун эмас, балки иш юритишда ва бошқаришда ҳам фойдаланиш мумкин. Қуйида ушбу имкониятларни қўллаш юзасидан тавсиялар келтирамиз. • Интернет имкониятларини ўрганиб чиқиб, ундан корхонада фойдаланиш бўйича йўлланма ишлаб чиқинг ва у билан ходимларни таништиринг. ушбу йўлланмада Интернетдан фойдаланиш сиёсатини, хавфсизлик тартиблари ва ходимлар масъулиятини кўрсатиш мақсадга мувофиқ. ушбу йўлланмани экспертларга кўрсатиб, уларнинг тавсиясини ҳисобга олган маъқул. • Интернет имкониятларидан фойдаланиш юзасидан ходимлар учун тренинг ташкил этиш ва ходимларни фаол ўқишини таъминлаш зарур. Ахборот хавфсизлиги мавзусида семинарлар ташкил этиш керак. Мунтазам равишда, Интернетнинг янги имкониятлари бўйича форумлар олиб бориш ва унда барча ходимларнинг иштирок этишини таъминлаш зарур. Интернет имкониятларидан унумли фойдаланган

ходимларни рағбатлантириб бориш, бошқа ходимларни Интернет имкониятларидан унумлироқ фойдаланишга ундайди. ушбу сиёсат албатта иш унумдорлигини таъминлайди. • Интернет ёрдамида ҳужжатларни, ҳисоботларни тайёрлаш, тадқиқотлар олиб бориш жуда қулай. Масалан, корхона ишлаб чиқарувчи маҳсулот бозорини ўрганмоқчи бўлсангиз, буни Интернет орқали тезда ўрганиш мумкин. Ҳаттоки, мижозлар ва ҳамкорлар талаблари, фикрлари ҳамда тавсияларини тезда олиш мумкин. Лойиҳалар устида ишлаш сифатлироқ бўлади, чунки Интернет ёрдамида лойиҳанинг долзарблиги ва зарурати, мижозларнинг талаблари ва имкониятларини ўрганиш мумкин. Бу эса лойиҳани яратишда ва амалга оширишда муҳим омил ҳисобланади. • Ҳужжатларни, ҳисоботларни ва лойиҳаларни Интернет орқали юбориш вақтни тежайди. Масалан, ходимлар лойиҳаларини Интернет орқали қабул қилиб, ўзингизга қулай бўлган вақтда танишиб, фикр ва мулоҳазаларингизни унда кўрсатишингиз мумкин. натижада тавсиялар асосида ходим лойиҳа устида қайта ишлайди. Бу эса лойиҳани такомиллаштиради. ушбу жараён сизни ва ходимларни янги ғоя ва янги лойиҳаларга олиб келади. Чунки ушбу мулоқот янги билим ва кўникмалар ривожланиши учун муҳит яратади. Шу билан бирга, ҳужжатлар, ҳисоботлар ва лойиҳалар устида ишлаш жараёнини қисқартиради ва унумдорликни оширади, яъни бир вақтнинг ўзида бир-неча ҳужжат билан ишлаш имконияти пайдо бўлади. • Интернетдан мулоқот учун фойдаланиш иш жараёнини тезлаштиради ва харажатларни камайтиради. Чунки расмий мулоқот оғзаки мулоқотдан устун ҳисобланади. 100 марта эшитгандан кўра, бир марта кўрган афзалдир. Ёзма

равишда фикр билдириш кўпроқ эътиборни ва масъулиятни жалб этади. Бу эса барчадан кўшимча масъулият талаб этади. Агар билим ва кўникмалар етарли бўлмаса, бу малакани ва кўникмаларни ошириш учун ўз устида кўпроқ ишлашни талаб этади, яъни бу ходимларни ўз устида доимо ишлашга ундайди. Бу бир томондан бўлса, иккинчи томондан, вақт тежалади, яъни кераксиз бахсларга ўрин қолмайди. Видеоалоқа ёрдамида мулоқот қилиш иштирокчилардан жиддийликни талаб этади. Телефон алоқаси ва сафарлар учун харажатлар сезиларли даражада камаяди. ушбу тежаш даражасини билмоқчи бўлсангиз, уни ўз кундалик фаолиятингизда кузатиб кўринг. Интернет орқали янги имкониятлар, янги лойиҳалар ва янги ҳамкорлар топиш мумкин. Бу бизнесни ривожлантириш учун омилдир. Бунинг учун доимо Интернетда корхона учун зарур бўлган янгиликларни, имкониятларни, ҳамкорлар веб-саҳифаларини кузатиб бориш зарур. Форум ва веб-блогларда қатнашиб бориш керак, янгиликларни олиш учун ахборотномаларга корхонани қайд қилиш муҳимдир. Масалан, бир корхона янги лойиҳа устида иш бошлаган ва бунинг учун турли давлатларда ҳамкорлар қидираётган бўлиши мумкин ёки ташкилот лойиҳани амалга ошириш учун корхоналар ўртасида тендер ўтказаётган бўлиши мумкин. Масалан, Савдо-саноат палатаси дастури тендерлари www.chamber.uz саҳифасида бериб борилади. • Интернет оммавий ахборот воситаси бўлганлиги сабабли уни реклама учун фойдаланиш мақсадга мувофиқ. Агар корхонангиз ва унинг хизматлари ҳақидаги маълумотни 24 соат давомида мижозларга ҳавола қилмоқчи бўлсангиз, унда буни фақатгина Интернет орқали амалга ошириш мумкин. Масалан, корхона веб-саҳифаси, электрон ахборот воситаларида корхона фаолияти ҳақида мунтазам равишда маълумот бериш, форум ва блогларларда ахборот бериб бориш, турли танловларда иштирок этиш (масалан, Интернет форум, Интернет Фестиваль). Веб-саҳифанинг мунтазам равишда янгиланиб бориши корхона жиддийлигидан далолат беради.

• Интернет ёрдамида ходимлар ишини мониторинг қилиш мумкин ва зарур ҳолда, уларга тавсия ва маслаҳатлар бериш мумкин. Интернет офислар орасидаги масофани йўқотади, яъни корхона ягона тармоғини яратади. натижада корхона ходимлари ишини бошқариш ва уларга ёрдам бериш мумкин. Бу электрон офис деб аталади. ушбу имконият корхона ходимлари иш фаолиятида фаол иштирок этишини таъминлайди. Зарур ҳолда, ходимларга ёрдам бериш, ҳисоботларни яратиш ва корхона фаолиятини мониторинг қилиб бориш мумкин. Ходимлар кундалик янгилик, муаммолар ва натижалардан хабардор бўлиб боради. • Интернетдаги маълумотни ўқиш ва ундан оммавий фойдаланиш фойдаланувчига масъулият юклайди. Доимо муаллифлик ҳуқуқига риоя қилиш зарурлигини унутманг, ходимлардан қонунга зид ва ахлоқсиз маълумотларни тарқатувчи саҳифалардан фойдаланмасликни талаб қилинг. • Интернет ёрдамида тадбиркорликни, масалан, электрон дўкон, электрон доска, электрон газета ёки журнал, он-лайн маслаҳат ва шу кабиларни амалга ошириш мумкин. Бу электрон тижоратдир. Ишлаш тартиби Эслатма! Интернетнинг қуйидаги технологиялари мавжуд: • Маълумотларни топиш. • Электрон почта хизмати. • Файлларни узатиш (FTP). • Мулоқот қилиш (чат, форум, видеоконференция). • Маълумотларни тарқатиш (веб-саҳифалар, веб-блоглар, жамоа тармоқлари, ахборотномалар, янгиликлар).

• Электрон кутубхоналар. • Масофадан ўқитиш. Телемедицина. • Электрон тижорат. • Электрон офис. Топшириқ: Интернет технологияларининг корхонангизда қўлланаётган ва қўллаш мумкин бўлган имкониятларини кўриб чиқинг. Ушбу имкониятларни амалга ошириш бўйича режа тузинг.

Адабиётлар : 1. « Ахборотлаштириш » тўғрисидаги » Қонун , Тошкент шаҳри , 1993 йил 7 май . 2. Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан «О мерах по организации разработки программы развития компьютерных и информационных технологий на 2001-2005 годы, обеспечения широкого доступа к международным информационным системам «Интернет» (23 мая 2001 г. №230) 3. Указ Президента Республики Узбекистан "О дальнейшем развитии компьютеризации и внедрении информационно-коммуникационных технологий" (30 мая 2002 г. № УП-3080) 4. Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан «О дальнейшем совершенствовании деятельности в сфере информационнокоммуникационных технологий» (27 сентября 2002 г. № 36). 5. Постановление Президента Республики Узбекистан «Об организации информационно-библиотечного обеспечения населения республики» (20 июня 2006 года) 6. Тадбиркорлар учун компьютер. Компьютердан бизнесда қандай қилиб, унумли фойдаланиш мумкин. Қўлланма, Тошкент, 2010. 7. Берченко Н., Березовская И. Самоучитель по работе в Интернете и каталог ресурсов. Минск, 1999 г. 8. Нехаев С. А., Кривошеин Н.В. Основные понятия прикладной интернетики, Москва, 2001 г. 9. Материалы конференции по телемедицине, Ташкент, 2010 г.

Похожие

Интернет технологиялари ҳақида нималарни билиш зарур

Интернет протоколлари

Интернет логистика

Интернетда ишлашни нимадан бошлаш зарур

Интернет хизмати турлари