Havolalar

Загружено в:

01.11.2023

Скачано:

0

Размер:

24.3701171875 KB

Скачать

Havolalar Reja: 1 Birlashmalar va ular ustida amallar. 2 Foydalanuvchi tomonidan aniqlangan berilganlar turi . 3 Makroslarni aniqlash va joylashtirish. 4 Makroslarda ishlatiladigan amallar .

1 Birlashmalar va ular ustida amallar Birlashmalarxotiraningbittasohasida (bittaadresbo’yicha) harxilturdagibirnechtaberilganlarnisaqlashimkoniniberadi. Birlashmae’loni union kalitso’zi, undankeyinidentifikatorvablokichidaharxilturdagielementlare’lonidaniboratbo’ladi, masalan: union Birlashma { int n; unsigned long N; char Satr[10]; }; Birlashmaningbue’lonidakompilyatortomonidan Birlashma uchununingichidagiengko’pjoyegallovchielementning - Satr satri ningo’lchamida, ya’ni 10 baytjoyajratiladi. Vaqtningharbirmo mentidabirlashmada, e’lonqilinganmaydonlarningfaqatbittasi ningturidagiberilganmavjuddebhisoblanadi. YUqoridagimisol-da Birlashma ustidaamalbajarilishidauninguchunajratilganxotiradayoki int turidagi n yoki unsigned long turidagi N yoki Satr satrqiymatijoylashgandebhisoblanadi. Birlashmamaydonlarigaxuddistrukturamaydonlarigamuro-jaatqilgandek ‘.’ orqalimurojaatqilinadi. Strukturalardanfarqliravishdabirlashmae’lonidafaqatuningbirinchielementiga boshlang’ichqiymatberishmumkin: union Birlashma { int n; unsigned long N; char Satr[10]; } birlashma={25};

$Bumisolda birlashma birlashmasining n maydoniboshlang’ichqiymatolganhisoblanadi. Birlashmaelementisifatidastrukturalarkelishimumkinvaularodatdaberilganni «bo’laklarga» ajratishyoki «bo’laklardan» yaxlitberilgannihosilqilishuchunxizmatqiladi. Misoluchunso’znibaytlarga, baytlarnitetradalarga (4 bitga) ajratishvaqaytadanbirlashtirishmumkin. Quyidabaytni katta va kichik yarim baytlarga ajratishda bir lashma va strukturadan foydalanilgan programmanimatnikelti-rilgan. #include <iostream.h> union BCD {unsigned char bayt; struct { unsigned char lo:4; unsigned char hi:4; } bin; } bcd; int main() { bcd.bayt=127; cout<<”\n Katta yarim bayt : “<<(int)bcd.bin.hi; cout<<”\n Kichik yarim bayt: “<<(int)bcd.bin.lo; return 0; } Programmaboshfunksiyasida bcd birlashmasiningbayto’lchamida bayt maydoniga 127 qiymatiberiladivauningkattavakichikyarimbaytlarichopetiladi. Programma ishlashi natijasida ekranga quyidaginatijalarchiqadi: Katta yarim bayt : 7 Kichik yarim bayt: 15$ $Masala. Haqiqiyturdagisonningkompьyuterxotirasidagiichkiko’rinishinichopqilish.Haqiqiy son floatturidadebhisoblanadivauxotirada 4 baytjoyegallaydi (1-ilovagaqarang). Qo’yilganmasalaniechishuchunbirlashmaxususiyatdanfoydalani ladi, ya’nixotiraningbittaadresigahaqiqiysonvabelgilarmas sivijoylashtiriladi. Haqiqiysonxotiragao’qilib, belgilarmassiviningharbirelementining (baytining) ikkilikko’rinishichopetiladi. Programmamatni: #include <iostream.h> const unsigned char bitlar_soni=7; const unsigned char format=sizeof(float); void Belgi_2kodi(unsigned char blg); union Son_va_Belgi { float son; unsigned char belgi[format]; }; int main() { Son_va_Belgi son_va_belgi; cin>>son_va_belgi.son; for(int b=format-1; b>=0; b--) Belgi_2kodi(son_va_belgi.belgi[b]); return 0; } void Belgi_2kodi(unsigned char blg) { unsigned char l0000000=128; for(int i=0;i<=bitlar_soni;i++) {$

if(blg&l0000000)cout<<'1'; else cout<<'0'; blg=blg<<1; } cout<<' '; } Programmada Son_va_Belgi birlashmasinie’lonqilishorqali float turidagi x o’zgaruvchisinivafloat turiformatiningbaytlardagi uzunligidagibelgilardaniborat belgi massivinixotiraningbittajoyigajoylashuvigaerishiladi. Boshfunksiyadabirlashmaturidagi son_va_belgi o’zgaruvchisie’lonqilinadivauning x maydonigaklaviaturadanhaqiqiysono’qiladi. Keyin belgilar massividagi har bir elementning ikkilik kodi chop etiladi.Ikkilikkodnichopetish 8 martabaytni 7- razryadidagisonnichopetishvabaytrazryadlarinibittagachapgasurishorqaliamalgaosh iriladi. SHungae’tiborberishkerakki, belgilarmassividagielementlarningikkilikkodlarinichopqilisho’ngdanchaptomongab ajarilgan. Bungasabab, sonichkiformatidagibaytlarningxotirada «kichikbayt - kichikadresda» qoidasigako’rajoylashuvidir. Programmaga -8.5 sonikiritilsa, ekranda 11000001 00001000 00000000 00000000 ko’rinishidagiikkiliksonlariketma-ketligipaydobo’ladi. 2 Foydalanuvchi tomonidan aniqlangan berilganlar turi C++ tilidafoydalanuvchitomonidannafaqatstrukturayokibirlashmaturlari, balkiaynipaytdamavjud (aniqlangan) turlarasosidayangiturlarniyaratishimumkin. Foydalanuvchitomonidananiqlanadigantur typedef kalitso’zibilanboshlanadi, undankeyinmavjudturko’rsatiladivaidenti-fikatoryoziladi. Oxiridayozilganidentifikator - yangiyaratilganturningnomihisoblanadi. Masalan, typedef unsigned char byte; ifodasi byte debnomlanuvchiyangiturniyaratadivao’zmazmunigako’ra unsigned char turibilanekvivalentbo’ladi. Keyinchalik, programmadaxotiradanbirbaytjoyegallaydiganva [0..255]

oraliqdagiqiymatlarniqabulqiladigan byte turidagio’zgaruvchi (o’zgarmaslarni) e’lonqilishmumkin: byte c=65; byte Byte=0xFF; Massivko’rinishidagifoydalanuvchitomonidananiqlanuvchiture’loniquyidagichabo’ ladi: typedef char Ism[30]; Ism ism; Ism turidagi ism o’zgaruvchisie’loni - bu 30 belgidaniboratmassiv (satr) e’lonidir. Odatda echilayotgan masalaning predmet sohasi terminlarida ishlashuchunstrukturalarqaytanom lanadi . Natijadamurakkabtuzi- lishgaegabo’lganvazarurxususiyatlarnio’zigajamlaganyangiturlarniyaratishgamuvo fiqbo’linadi. Masalan, komplekssonhaqidagima’lumotlarnio’zichigaoluvchi Complex turiquyidagichaaniqlanadi: typedef struct { double re; double im; } Complex; Endikomplekssone’lonini Complex KSon; yozishmumkinvauningmaydonlarigamurojaatqilishmumkin: KSon.re=5.64; KSon.im=2.3; 3. Makroslarni aniqlash va joylashtirish Makros - buprogramma (kod) bo’lagibo’lib, ko’rinishivaishlashixuddifunksiyadek. Biroq u funksiya emas. Funksiyalar va makroslar o’rtasida bir nechta farqlar mavjud:

programma matnida uchragan makros ifodasi o’zaniqlanishi (tanasibilan) bilanpreprotsessorishla sh paytida, ya’ni programma kompilyasiya sidan oldinalmashtiriladi . SHusabablimakrosfunk- siyanichaqirishbilanbog’liqqo’shimchavaqtsarfinitalabqilmaydi; makroslardanfoydalanishprogrammaningboshlang’ichkodi (matnini) kattalashuvigaolibkeladi. Bungaqarama- qarshiholdafunksiyakodiyagonanusxadabo’ladivauprogrammakodiniqisqa- rishigaolibkeladi. Lekinfunksiyanichaqirishuchunqo’shimcharesurslarsarflanadi; kompilyatormakrosdagiturlarmosliginitekshirmaydi. SHusababli, makrosgaargumentjo’natishdaturlarningmosligiyokiargu- mentlarsoniningto’g’rikelishiyokikelmasligihaqidagixatolikxabarlariberilmaydi; makrosboshlang’ichkodgaprogrammabo’laginiqo’yishvositasibo’lganligivab undaybo’laklarmatnningturlijoy- larigaqo’yishmumkinligisabablimakroslarbilanbog’liqfiksirlangan, yagonaadreslarbo’lmaydi. SHusabablimakroslardako’rsatkichlare’lonqilishyokimakrosadreslariniishlatishimk oniyatiyo’q. Makroslarni aniqlash uchun#define direktivasidan foydalani ladi. Funksiyagao’xshabmakroslarhamparametrlargaegabo’lishimumkin. Misoluchunikkitasonniko’paytmasinihisoblovchimakrosquyidagichaaniqlanadi: #include <iostream.h> #define KUPAYTMA(x,y)((x)+(y)) int main() { int a=2, b=3; c=KUPAYTMA(a,b); cout<<c; return 0; }

Misoldanko’rinibturibdiki, tashqiko’rinishibo’yichamak - roslardan foydalanishfunksiya lardanfoydalanishgao’xshash . SHuninguchunularniayrimhollardaularga psevdofunksiyalar debatashadi. Makroslaraniqlanishiningyanabiro’zigaxostomonishundaki, S++ tilidaularningnomlarinikattaharflarbilanyozishgakelishilgan. YUqoridagimisolningo’zigaxosko’rinishidanbiribumakrosparametrlariniqavs ichidayozilishidir. Aksholdamakrosaniqlani-shini (tanasini) matngaqo’yishdamazmunanxatolikyuzagakelishimumkin. Masalan, #define KVADRAT(x) x*x Programmamatnidaushbumakrosishlatilgansatrmavjudbo’lcin: int y=KVADRAT(2); uholda, makrosaniqlanishinimatngaqo’yishnatijasidaprogrammamatnidayuqoridagisatrquyi dagiko’rinishgakeladi: int y=2*2; Lekin, programmada makrosni ishlatish int y=KVADRAT(x+1); ko’rinishidabo’lsa, makrosaniqlanishinimatngaqo’yishnatijasidaushbusatr int y=x+1*x+1; ko’rsatmasibilanalmashtiriladiki, bualbattakutilganalmash-tirishemas. SHusababli, makrosaniqlanishidaumumiyqoidasifatidaparametrlarniqavsgaolishtavsiyaetiladi: #define KVADRAT(x)(x)*(x) Agarmakroschaqirilishidaturgakeltirishoperatoridanfoydalanganholatbo’lsa, makrostanasinito’liqligichaqavsgaolishtalabqilinadi. Misoluchunprogrammamatnidamakrosgamurojaatquyidagichabo’lsin: double x=(double)KVADRAT(x+1); Buholdamakrosaniqlanishi #define KVADRAT(x)((x)*(x)) ko’rinishito’g’rihisoblanadi.

$Makrosaniqlanishidaoxirgieslatmasifatidashuniqaydetishkerakki, ortiqchaprobellarmakrosdanfoydalanishdaxatolik-largaolibkelishimumkin. Masalan #define CHOP_QILISH (x)cout<<x makrosaniqlanishidamakrosnomi CHOP_QILISH vaparametrlarro’yxati (x) o’rtasidaortiqchaprobelqo’yilgan. Preprotsessorbumak- rosniparametrsizmakrosdebqabulqiladi, hamda “(x)cout<<x” satrostinimakrostanasidebhisoblaydivamakrosalmashtirishlardashusatrniprogramm amatnigaqo’yilada. Natijadakompilyasiyaxatosiro’yberadi. Xatonituzatishuchunmakrosnomivaparametrlarro’yxatio’rtasidagiprobelniolibtashl ashetarli: #define CHOP_QILISH(x)cout<<x Agarmakrosaniqlanishibittasatrgasig’masa, shusatroxiriga ‘\’ belgisiniqo’yishorqalikeyingisatrdadavomettirishmumkin: #define BUR CHAK 3 (a,b,c)(unsigned int)a+(unsigned int)b \ >(unsigned int)c&&(unsigned int)a+(unsigned int) s > \ (unsignedint)b&&(unsigned int)b+(unsigned int) s > \ (unsigned int)a Makros aniqlanishida boshqa makroslar ishtirok etishi mum - kin .Quyidagimisoldaichma -ichjoylashganmakrosaniqlanishiko’rsatilgan. #define PI 3.14159 #define KVADRAT(x) ((x)*(x)) #define AYLANA_YUZI(r) (PI* KVADRAT( r ) ) Foydalanishgazaruratiqolmaganmakrosniprogrammamatni - ningixtiyoriyjoyida #undef direktivasibilanbekorqilishmum kin , ya’nishusatrdankeyinmakrospreprotsessoruchunnoaniqhisoblanadi. Quyidaaylanayuzasinihisoblaydiganprogrammamatnikeltirilgan. #include <iostream.h> #define PI 3.14159 #define KVADRAT(x) ((x)*(x)) #define AYLANA_YUZI(r)(PI* KVADRAT(r))$ $int main() { double r1=5,r2=10; double c1,c2; c1=AYLANA_YUZI(r1); #undef AYLANA_YUZI c2=AYLANA_YUZI(r2); cout<<c1<<endl; cout<<c2<<endl; return 0; } Programmakompilyasiyasida “c1=AYLANA_YUZI(r1);” satrnormalqaytiishlanganholda “c2=AYLANA_YUZI(r2);” satriuchun AYLANA_YUZI funksiyasianiqlanmaganligihaqidaxatolikxabarichopetiladi. 4.4Makroslarda ishlatiladigan amallar Makroslarishlatilishimumkinbo’lganikkitaamalmavjud: ‘#’- satrnijoylashtirishva ” ##” - satrniulashamallari. Agarmakrosparametrioldida ‘#’- satrnijoylashtirishamaliqo’yilganbo’lsa, makrosaniqlanishinimatngaqo’yishpaytidashuo’ringamosargumentning (o’zgaruvchining) nomiqo’yiladi. Buniquyi-dagimisoldako’rishmumkin: #include <iostream.h> #define UZG_NOMI(uzg) cout<<#uzg<<'='<<uzg; int main() { int x=10; UZG_NOMI(x); return 0; } Programma ishlashi natijasida ekranda$ $x=10 satri paydobo’ladi. Satr ulashamali ikkita satrni bittaga birlashtirish uchun xizmat qiladi. Satrlarni birlashtirishdan oldin ularni ajratib turgan probellar o’chiriladi. preprotsessorshumakrostanasinichaqiruvbo’lganjoygajoylashtiradi. Misol uchun, #include <iostream.h> #define MACRO_ BIR cout<<"MACRO_1"; #define MACRO_ IKKI cout<<"MACRO_2"; #define MACRO_BIRLASHMA(n) MACRO_##n int main(int argc, char* argv[]) { int x=10; MACRO_BIRLASHMA( BIR ); cin>>x; return 0; } programmmasipreprotsessortomonidanqaytaishlangandankeyinuningoraliqm atnikuyidagiko’rinishdabo’ladi: int main(int argc, char* argv[]) { int x=10; cout<<"MACRO_1"; cin>>x; return 0; } Satrlarniulashamalidanyangio’zgaruvchilarnihosilqilishuchunfoydalanishmu mkin. #define UZG_ELONI(i) int var ## i ...$ UZG_ELONI(1); ... YUqoridagimisoldamakroso’zaniqlanishibilanalmashtirishnatijasida “UZG_ELONI(1);” satrio’rnida int var1; ko’rsatmasipaydobo’ladi.

Havolalar

01.11.2023

0

24.3701171875 KB

Похожие