Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish siyosati. Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish jarayoni - Информатика и ИТ - Рефераты

Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish siyosati. Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish jarayoni

Загружено в:

04.03.2024

Скачано:

0

Размер:

164.5 KB

Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish siyosati. Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish jarayoni Reja: 1. Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarishda tashkilot va muassasalarda insidentlarga qarshi kurashish siyosatini ishlab chiqish. 2. Axborot xavfsizligi insidentlari strukturasi. Tezkor javob qaytarish. 3. Axborot xavfsizligi insidentlarining klassifikatsiyasi.

Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarishda tashkilot va muassasalarda insidentlarga qarshi kurashish siyosatini ishlab chiqish Axborot xavfsizligi insidentlari boshqarish siyosatini (AXIBS) shakllantirish muammolarini yechishda muhim vazifa AXI boshqarish muolajasi detalizatsiyasi va AX insidentlari boshqaruvi formallashgan modelini qurish bilan bog‘liq. AXI boshqaruv muolajasini izohlash uchun PCDA modeli - jarayonlarni uzluksiz yaxshilash klassik modelidan foydalaniladi. AXIBS ni formal namoyishi uchun quyidagi vazifa yechimlarini ko‘rib chiquvchi kompleks yondashuv tanlangan: • Axborot xavfsizligi insidentlari hisoblash, ma’lum qilish va aniqlash. • Axborot xavfsizligi insidentlariga reaksiya, oldini olish uchun kerakli vositalar qo‘llanilishi va yetkazilgan zararni tiklash va kamaytirish. • Axborot xavfsizligini butunligicha ta’minlash jarayonini yaxshilash va oldini oluvchi himoya choralarini rejalashtirish maqsadida sodir bo‘lgan insidentlarni tahlillash. Formallashgan model nazariy-ko‘plik va mantqiy shakllarda namoyish etiladi. Taklif etilayotgan AXIBS formallashgan modeli kompaniyaga yetkaziladigan zarar haqida ogohlantirmaydi, biroq uni tashkil etish orqali tashkilotning mavjud himoya tizimini samaradorligini oshirish va qayta zarar ko‘rish ehtimolini kamaytirishga erishish mumkin. Axborot xozirgi kunda tashkilotning raqobatbardoshligini ta’minlovchi asosiy resurslardan biri bo‘lib, tashkilot himoya masalarini ham aktuallashtiradi. Axborotni himoyalash tizimidagi zaifliklar moliyaviy yo‘qotishlarga, tijoriy operatsiyalarga zarar yetkazishga va natijada kompaniyani “bozor uchun kurash”dan chiqarib yuborilishiga olib kelishi mumkin. Shunday ekan zamonaviy kompaniyalarning birinchi strategik vazifasi tizimda sodir bo‘luvchi axborot xavfsizligi insidentlarini boshkarish imkoniyati mavjud axborotni samarali himoyalash tizimini yaratish hisoblanadi. GOST R 18044-2007 “Axborot texnologiyalari. Xavfsizlikni ta’minlash vositalari va metodlari”ga asosan, “axborot xavfsizligi insidenti - AX tahdid yaratilishi va biznes- operatsiyalar o‘zaro kelishish ehtimoliy qiymati bilan bog‘liq bir yoki bir necha kutilmagan AX hodisalarini paydo bo‘lishidir”.

Ularning natijasi axborotni fosh etilishi yoki o‘zgartirilishi, o‘chirilishi yoki axborotni foydalanmaydigan qilib qo‘yuvchi boshqa hodisalar va tashkilot aktivlariga zarar yetkazilishi yoki o‘g‘irlanishi bo‘lishi mumkin. Insident sifatida aniqlangan, lekin bu haqda xabar qilinmagan AX insidentlarini o‘rganib chiqish mumkin emas va bu insidentlarini oldini olish uchun himoya choralarini ko‘rishning iloji yo‘q. Bunga qaramasdan tashkilotda AXI sodir bo‘lganlik ehtimoli uch asosiy faktorga mos bo‘lishi kerak: • AXI haqidagi xabar bir vaqtning o‘zida bir nechta manbalardan keladi (foydalanuvchilar, IDS, jurnal fayllari); • IDS ko‘plab qaytariluvchi hodisalar haqida signal beradi; • Avtomatlashtirilgan tizimlar jurnal fayllar tahlili insident hodisasi bo‘lish imkoniyati haqida tizim administratori xulosasi uchun asos bo‘ladi. GOST R 53114-2008 “Axborot himoyasi. Tashkilotda axborot xavfsizligini ta’minlash. Asosiy termin va atamalar”ga asosan tashkilotning axborot xavfsizligi boshqaruvi “qo‘llanma bo‘yicha koordinatsiyalangan harakat va tashkilotning ichki va tashqi muhit o‘zgaruvchi shartlariga mos AX ni tashkilotda ta’minlashni boshqarishdir”. Joriy GOSTga asosan tashkilot axborot xavfsizligini boshqarish siyosati biznes, tashkilot, uning aktivlari va texnologiyalari xarakteristikasiga asosida aniqlanishi kerak: • AX sohasidagi harakatlar asosiy prinsipi va yo‘nalishi, maqsadlarini o‘z ichiga oluvchi kotsepsiyadan iborat; • Xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha shartli majburiyatlarni, ma’muriy-huquqiy talablarni hamda biznes talablarni e’tiborga oladi; • AX boshqaruviga amal qiluvchi va bu bo‘yicha ishlab chiqiluvchi tashkilot boshqaruv tahdidlari strategiyasiga rioya etadi; • Tahdidlarni baholash kriteriyalarini o‘rnatadi; • Tashkilot rahbariyati tasdiqlaydi. Tashkilotda AX boshqarish tizimi tashkilot joriy rivojlanish umumiy shartlarini shakllantiruvchi asosiy faktorlar, kompaniya faoliyati xarakterini hisobga olgan holda

amalga oshiriluvchi, ichki va tashqi xavflarni oldini olishga yo‘naltirilgan, aniq bir tashkilotda axborot xavfsizlik insidentlarini boshqarish siyosati kabi aniqlanuvchi tashkilot AXI boshqaruv siyosati shaklida namoyish etiladi. Bunda AXIBS ni samarali amalga oshirish uchun tashkilot monitoringi, qo‘llash va uzluksiz hujjatlashtirish tizimini eksplutatsiya qilish va funksional planda ta’minlanishi, tadbiq qilinishi, ishlab chiqilishi kerak. Natijali AXIBS ga erishish uchun kerakli rejalashtirishdan so‘ng ko‘rilgan muolaja siyosatlarni, qator tayyorlangan harakatlarni va quyidagilarni o‘z ichiga oluvchi harakatlarni bajarish kerak: AX insidenti boshqarish siyosatini ishlab chiqish va shakllantirish, yana yuqori raxbariyatdan bu siyosat tasdig‘ini olish; AX insidentlar boshqarish tizimini batafsil hujjatlashtirish va ishlab chiqish. GOST R 18044-2007 «Axborot texnologiyalari. Xavfsizlikni ta’minlash vositalari va metodlari. Axborot xavfsizligi insidentlari boshqaruvi»ga binoan, AX insidentlari boshqarish tizimlarini hujjatlashtirish AX insidentlar klassifikatsiyasi uchun jiddiylik shkalasi va hujjatlashtirilgan muolajalari va ma’lumotlar foydalanish muolajalarga havolalar bilan bog‘liq harakatlarga mos va biznesni uzluksizligini ta’minlash plani, tarmoq zaxiralanishi va servislar tizimi AX insidentlari va hodisalari haqidagi hisobotlar shakllaridan iborat bo‘lishi kerak; kirish, chiqish yoki hujum qilinayotgan tizimda, servisda va (yoki) ma’lumotlar tarmog‘ida joylashgan oqim monitoringi tadbiq qilish; Ikkilanuvchi muolajani aktivlashtirish elementlari va tarmoq va (yoki) servis, tizim xavfsizlik siyosatiga binoan biznes uzluksiz rejalashtirishi bo‘yicha harakatlar; 5. Monitoringni olib borish va tashkilot ichki tartibli taftishi yoki sud ishlari uchun ehtiyoj bo‘lgan holatlarda dalillarni elektron shaklda himoyalangan holda saqlashni tashkil etish; AX insidentlari haqida tafsilotlarni tashkilot xodimlariga va boshqa shaxslarga yoki tashkilotlarga yuborish; AX insidentlari boshqarish tizimini, uning jarayonlarini va muolajalarini sinovdan o‘tqazish;

Boshqaruv siyosatini yangilash va AX tahdidlar tahlili, AX korporativ siyosatlari, tizim, servislar uchun va (yoki) AX insidentlar boshqaruvida havolalar ishlashi uchun tarmoqlar AX maxsus siyosati va AX insidentlar boshqaruvi tizimi chiqish ma’lumotlari konteksida bu siyosatlarni davomiy ko‘rib chiqishni ta’minlash; 9. AX insidentiga qarshi harakat guruhi (AXIQHG) personaliga mos dasturiy bilim o‘rgatish; 10. AX insident boshqarish tizimini (va AXIQHG faoliyatini) texnik va boshqa vositalar bilan qo‘llab-quvvatlash; 11. AX insidentlarini boshqarish haqida xabardorlikni ta’minlash dasturlarini loyihalash va ishlab chiqish, tashkilotning barcha personalini bu dastur bilan tanishtirish. Axborot xavfsizligi insidentlari strukturasi. Tezkor javob qaytarish GOST R ISO/MEK 27001-2006 «Axborot texnologiyalari. Xavfsizlikni ta’minlash vositalari va metodlari. Axborot xavfsizligi boshqarish tizimlari. Talablar»ga asosan xususiy siyosat axborot xavfsizligi holati monitoringiumumiy boshqarish prinsiplarini o‘rnatishi va tashkilot AX insidentlari boshqaruvini amalga oshirish uchun natijalardan foydalanishi kerak. Bu tashkilotning barcha texnologik jarayonlariga tadbiq etilishi kerak va tashkilot barcha xodimlari tomonidan bajarilishi uchun majburiydir. Joriy xususiy siyosat talablarini amalga oshiruvchi va bajaruvchi tashkilotning AX ni ta’minlash bo‘yicha tadbirlar tashkilot tartib- qoidalariga binoan ichki normativ hujjatlarida tasdiqlanadi. Xavfsizlik insidentlariga qarshi choralar va boshqarish izohlarni talab etadi: • xavfsizlik bilan bog‘liq insidentlar qayta ishlovida har bir tashkilotning roli va faoliyati; • xavfsizlik sohasida insidentlar belgilarini tanib olinishi va kuzatilish muolajalari; • xavfsizlik insidentlari qayta ishlovi muolajalari va qarshi harakat usullari; • xavfsizlik sohasidagi insidentlar qayta ishlovidan keyingi choralarni qabul

rasm. Axborot xavfsizligi insidentlari boshqaruvi muolajalari Tahdid va insidentlarga qarshi harakatlar va uni oldini olish. Axborot xavfsizligi buzilish va xavflarga samarali qarshi harakatlar milliy axborot tashkilotlari, javobgar organlar va huquqiy institutlar, hamda xavfsizlik avariyalari inspeksiya o‘tkazuvchi va zarani baholovchi tashkilotlar orasida hamkorlik qilishni talab etadi. Bundan tashqari texnik zaifliklarni tahlillovchi va texnik qarshi choralarni belgilovchi tashkilotlar bilan hamkorlik o‘rnatish juda muhimdir . Axborot xavfsizligi insidentlarini oldini olish. Axborot xavfsizligida avariya va buzilishlarni oldini olish monitoring, o‘rganish va o‘zgarishlarni boshqarishdan iborat. Milliy (kompyuter insidentlariga qarchi harakat xizmati) CSIRT monitoring bo‘yicha asosiy tashkilot hisoblanadi. Kritik hudud axborot siyosati bilan mavjud ma’lumot monitoringi mosligini ta’minlashni taqazo etadi. Shunday qilib, axborot siyosati monitoringini masshtabini muhokama qilish zarur. Bundan tashqari xususiy va davlat tashkiloti xodimlarini, yana keng ommani axborot xavfsizligi ta’minlash bo‘yicha siyosat bilan xabardor qilish muhim. Xavfsizlik masalalari bo‘yicha axborotga ta’sir o‘tkazuvchi axloq formalari va ba’zi axborot yondashuvlarini o‘zgartirish kerak bo‘ladi. Axborot xavfsizligiga o‘itish va o‘zgarishlarni boshqarish US SP 800-16 (Axborot texnologiyalari xavfsizligini ta’minlash sohasida kadrlarni tayyorlash bo‘yicha talablar) hujjatida aniqlashtirilgan. jadval. Axborot xavfsizligi sohasida avariya va buzilishlarni oldini olishda hamkorlik (misol).

jadval. Sektor Koordinitsiyalash Davlat tashkilotlari • Monitoring bo‘yicha agent: tarmoqni uzluksiz monitoringi va xavfsizlikka tahdidlarni oldindan aniqlash • Yig‘ish bo‘yicha agent: xavfsizlik bo‘yicha saytlar va halqaro tashkilotlar bilan axborot almashinuvi • O‘quv muassasi: axborot sohasida avariyalar va buzilishlarga qarshi tezkor harakat imkoniyati va qobiliyatini rivojlantirish uchun davriy modelli o‘qitish Xususiy tashkilotlar • Internet xizmatini yetkazuvchi, xavfszlik nazorati va antivirus dasturlari ishlab chiqish bo‘yicha kompaniya: trafik statistikalarini berish, hujum turlari bo‘yicha axborot va «chervlar»/viruslar haqida ma’lumot Halqaro tashkilotlar • Hujum turlari bo‘yicha axborot va «chervlar»/viruslar haqida ma’lumot va shu turdagi xabarlar Axborot xavfsizligi insidentlarining klassifikatsiyasi Har bir insident ko‘plab belgilar bo‘yicha klassifikatsiyalanishi mumkin : • insidentni paydo bo‘lish sababi (chegaraviy qiymatga erishish, apparat ishdan chiqishi va boshqalar); • insident harakatga olib keluvchi obyekt (axborot aktivi, tizim yoki tizimostitizim va boshqalar); • insident muhimligi; • insident manbai; • davriylik (avvl bo‘lgan yoki birinchi bo‘lishi); • zarar (insident sodir bo‘lish moddiy jihatdan). Insidentlarni boshqarish jarayoni . Insident tizim (real yoki potensial) ish faoliyatiga zarar yetkazishi sababli jarayon boshqaruvini u tashkil etgani maqsadga muvofiq. U quyidagilardan iborat (rasm ):

rasm. Insidentlarni boshqarish jarayoni sxemasi Insident hisoblanuvchi hodisalarni aniqlash. Bu barchasini joriy holatni buzuvchi xavflar va ishchi holatini aniqlab, mavjud tizim tahlil qilib amalga oshirish matiqqa to‘g‘ri keladi. AXI sodir bo‘lish faktlarini aniqlash. Tizim monitoringini amalga oshirib, hodisalarni tahlil qilib va yig‘ib insidentlarni aniqlaymiz. Insident haqida javobgar shaxsni xabardor qilish. Bu yerda hisobot formati, xabardor qilish metodi va yana insident haqida xabar qiluvchi shaxsni aloqa ma’lumoti zarur. Insident sababi va oqibatini bartaraf etish tartibi. Aslida bu jarayon oldingi etap bilan bir vaqtda boshlanishi kera. Insidentni tekshirish tartibi. Bu yerda insident sababi, insident sodir bo‘lishiga aybdor, yig‘ish tartibi va dalillarni saqlanishi. Bu etapda javobgarlikka tortish haqida qaror qabul qilinadi. Axloqiy choralar ko‘rish.

• Kerakli to‘g‘rilovchi va oldini oluvchi choralar amalga oshiriladi. Insidentlarni boshqarish jarayonida joriy jarayonni normal ishlashini ta’minlash uchun vakolatlar, resurslar va majburiyatlarga ega shaxs bo‘lishi kerak. Insidentlarni boshqarish jarayon egasiga quyidagi resurs va vakolatlar beriladi: • tizimni monitoring qilish imkoniyatlari; • insidentlar tekshiruvi; • axborotni yetkazib buruvchi va yuqori ehtimollik bilan qarshi harakat imkoniyati bilan sodir bo‘lgan insidentlar bo‘yicha bo‘limlardan axborot olish imkoniyati; • fors-major insident oqibatlarini to‘g‘rilash bo‘yicha vakolatli kerakli organlarni mutaxassislarni jalb qilish; • to‘g‘rilovchi choralar yaratish imkoniyati. Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish jarayonlari avtomatlashgan va to‘liq integrallashgan bo‘lishi lozim (rasm ). Insidentlarni boshqarish jarayonini amalga oshirishning qiyinchiligi Insidentlarni boshqarish jarayoni ba’zi qiyinchiliklar bilan bog‘liq: • Jarayonda rollarni aniqlashtirish. Agarda jarayon egalik bo‘limida rollar yetarlicha aniqlamtirib olinmagan bo‘lsa, jalb qilinuvchi bo‘limda har doim savol paydo bo‘ladi: kim va qanday qarshi harakat qilishi va qanday choralar qo‘rishi kerak? Busiz insidentga tezkor qarshi harakat va uning tekshiruvi qiyinlashadi. rasm. Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish jarayonlarining vazifalari

• Turli man’balardan ma’lumot yig‘ish. Ulkan ko‘plab himoya vositalari va butun tizim o‘zining turli formatli jurnalini olib boradi. Hujum vektoriniqurish imkoniyati bilan hodisalar korrelyatsiyaini o‘tkazishda barcha hodisalarni ko‘rib chiqishni taqazo etadi. • Resurslarni cheklanganligi. Resurslar (kadrlar va texnologik) pul turadi va agarda kadrlar resursi jarayonlar avtomatizatsiyasi orqali yechilsa, kerakli infrastrukturasiz buning iloji yo‘q. • Joriy to‘siqlar ahamiyatli, ammo yechimlidir. O‘lardan istalgani turli tashkiliy tadbirlar orqali bartaraf etilishi mumkin.

Adabiyotlar: 1. BS 25999-1:2006 Бизнес узлуксизлигини бошқариш – 1- қисм : Амалиёт қоидалари 2. BS ISO / IEC 27001:2005 Информацион технологиялар. Хавфсизликни таъминлаш усуллари. Ахборот хавфсизлигининг бошқариш тизимлари. Талаблар 3. Joe Fichera and Steven Bolt. «Network Intrusion Analysis: Methodologies, Tools, and Techniques for Incident Analysis and Response». 2012. 4. Серия «Вопросы управления информационной безопасностью». Часть 2: Управление рисками информационной безопасности: Учебное пособие для вузов / Н.Г. Милославская, М.Ю. Сенаторов, А.И. Толстой. – М.: Горячая линия–Телеком, 2012. 5. Серия «Вопросы управления информационной безопасностью». Часть 3: Управление инцидентами информационной безопасности и непрерывность бизнеса: Учебное пособие для вузов / Н.Г. Милославская, М.Ю. Сенаторов, А.И. Толстой. – М.: Горячая линия–Телеком, 2012.

Похожие

Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish dasturlari

Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarish tizimi

Axborot xavfsizligi insidentlarini boshqarishda normativ bazalar

Axborot xavfsizligi insidentlarini tergov etish. Axborot xavfsizligi insidentlari dallilarini saqlash

Axborot xavfsizligi insidentlarini nazorat etuvchi vositalarning tahlili