Функцияларнинг экстремумларини аниқлаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

70.5 KB

Скачать

www.arxiv.uz Функцияларнинг экстремумларини аниқлаш Режа : 1. Extrema функцияси 2. Функцияларнинг узлуксизлиги бузиладиган нуқталарни аниқлаш 3. Функцияларнинг узлуксизлигини текшириш 4. Аналитик функцияларнинг минумум ва максимумларини аниқлаш

$www.arxiv.uz Аналитик функцияларни тадқиқ қилиш математиканинг муҳим бўлимларидан бири бўлиб ҳисобланади. Бунда асосан функцияларнинг махсус нуқталари (масалан узилиш нуқталари, экстремумлари ва ҳ.к.) ва бундай нуқталардаги функцияларнинг қийматлари аниқланади. Функцияларнинг ҳамма хусусиятларини аниқлаб берувчи воситалар мавжуд эмас. Шунинг учун функцияларни индивидуал равишда таҳлил қилишга тўьри келади. Maple 7 тизимида функцияларнинг экстремумларини (максимал ва минимал) қийматларини ҳисоблаш учун қатор функциялар мавжуд. Улардан бири extrema ( exp , constrs , vars ) функциясидир. Унинг ёрдамида expr ифоданинг constrs чеклашларда vars ўзгарувчилар бўйича экстремумлари аниқланади. Чеклашлар ва ўзгарувчилар якка ҳолда ёки рўйҳатлар кўринишида берилиши мумкин. Аниқланган экстремумлар ‘ s ’ ўзгарувчига тақдим қилинади. Агар тенглик ёки тенгсизлик кўринишидаги чеклашлар берилмаган бўлса уларнинг ўрнига бўш фигурали қавс ёзилади: > extrema(2*x^2+3*x+1,{},x,'s');s;{ } -1 8 { } { } x -3 4 > plot(2*x^2+3*x+1,x=-3..1,y=-1..5);$ $www.arxiv.uz > extrema(sin(x)^2,{},x,'s');s;{ } ,0 1 { } , { } x 1 2 { } x 0 > plot(sin(x)^2,x=-1..3,y=-1..1);$ $www.arxiv.uz Аналитик функцияларнинг минумум ва максимумларини аниқлаш Аналитик функцияларнинг минумум ва максимумларини аниқлаш учун Maple 7 тизимининг стандарт библиотекасида мавжуд бўлган қуйидаги функциялар ишлатилади: minimize(expr, optl, opt2, .... optn) maximize(expr, optl. opt2. .... optn) бу ерда expr- ифода ёки функция , optl, opt2, .... optn – қўшимча ма o лумотлан (‘infinity’ параметри минумум ва максимумни сонлар ўқи бўйича изланишини , location параметри эса излаш натижалари кенгайтирилган кўринишда чиқарилишини билдиради : > minimize(x^2-3*x+y^2+3*y+3);-3 2 > minimize(x^2-3*x+y^2+3*y+3,location); , -3 2 { }     , { } , y -3 2 x 3 2 -3 2 > maximize(exp(-x)*sin(y),x=-10..10,y=-10..10,location); , e10 { } , ,     , { } , x -10 y 1 2 e10     , { } , x -10 y 3 2 e10     , { } , y 5 2 x -10 e10 > maximize(x^2-5,x=-10..10,location); , 95 { } , [ ] , { } x 10 95 [ ] , { } x -10 95 > plot(x^2-5,x=-6..6,y=-10..10);$

www.arxiv.uz Функцияларнинг узлуксизлигини текшириш Maple 7 тизимида функцияларнинг узлуксизлигини текшириш учун iscont функцияси ишлатилади. У қуйидаги шаклларда ёзилиши мумкин: iscont(expr, х = а .. Ь) iscont(expr, х = а .. b, 'closed') iscont(expr, х = а .. b, 'open') Функцияларни узлуксизлигини текшириш натижалари true ( узлуксиз ), false ( узилишлар мавжуд ) ёки FALL (incont узилишларни аниқлай олмади ) кўринишларида бўлиши мумкин : > iscont( 1/x, x=1..2 );true > plot(1/x,x=0.1..2,y=0..2); > iscont( 1/x, x=-1..2 ); false > plot(1/x,x=-1..2,y=0..20);

www.arxiv.uz > plot(1/x,x=0..2,y=0..2); > iscont( 1/x, x=0..2,'closed');false > iscont( 1/x, x=0..2,'open'); true > iscont( 1/(x+a), x=0..1); FAIL Функцияларнинг узлуксизлиги бузиладиган нуқталарни аниқлаш Берилган f(x) функциянинг узлуксизлиги бузиладиган нуқталарни аниқлаш учун discont(f,x) функцияси қўлланилади : > discont(l/(x-2),x); { }2 F ( x )=1/( x -2) функция х=2 нуқтада узилишга эга. Буни функциянинг графигини қуриб ҳам кўришимиз мумкин: > plot(1/(x-2),x=-3..3,y=-15..20); Қуйидаги функция учта узилиш нуқтасига эга: > discont(l/((x-1)*(x-2)*(x-3)),x); { } , , 1 2 3 > plot(1/((x-1)*(x-2)*(x-3)),x=0..5,y=-15..20);

$www.arxiv.uz Функциянинг узилиш нуқталарини singular ( expr , vars ) функцияси ёрдамида ҳам аниқлаш мумкин: > singular(1/((x-1)*(x-2)*(x-3)),x); , , { } x 1 { } x 3 { } x 2 > singular(1/sin(x)); { } x _Z1~ > plot(1/sin(x),x=0..2*Pi,y=-15..15);$

Функцияларнинг экстремумларини аниқлаш

20.09.2019

0

70.5 KB

Похожие