Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фани - Юриспруденция - Рефераты

Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фани

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44 KB

Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фани Режа : 1. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фанининг тушунчаси, предмети ва тизими 2. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фанининг манбалари

Ў зини ўзи бошқариш фанининг тушунчаси, предмети ва тизими «Ўзбекистон Республикаси ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи» атамаси ҳуқуқдаги тегишли тармоқнинг номигина эмас, ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқини ўрганувчи фаннинг ҳам номидир. Агар ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқининг вазифаси ўзини ўзи бошқаришни ташкил этиш жараёнида ва унинг фаолиятида вужудга келадиган ижтимоий муносабатларни тартибга солишдан иборат бўлса, илмий фаннинг вазифаси ўзини ўзи бошқаришнинг моҳиятини очиб беришдан, унинг ўзига хос сифатлари ва мазмунини тушунтириб беришдан иборат. Маҳаллий ўзини ўзи бошқариш фаолиятини ташкил этишнинг муҳим муаммоларидан бири ўзини ўзи бошқариш ҳокимияти билан давлат ҳокимиятининг нисбатига тааллуқлидир. Ўзбекистонда ўзини-ўзи бошқариш билан давлат ҳокимияти ўзаро чамбарчас боғлиқ бўлиб, унинг бирдан-бир манбаи халқ ҳокимиятидир. Аммо улар халқ ҳокимиятини амалга оширишнинг турли шакллари ҳисобланади. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фани ўзини ўзи бошқаришни фуқаролар мустақиллиги ва фаоллигининг бир шаклигина деб билмайди, балки халқ ҳокимияти фаолиятини амалга оширишнинг бир шакли деб ҳам ҳисоблайди. Бу фан шаҳарча, қишлоқ ва овул, маҳаллаларда ва бошқа маҳаллий бошқариш тузилмаларида ўзини ўзи бошқаришни ташкил этиш учун асос бўладиган қоидаларнинг мазмунини очиб беради. Ўзини ўзи бошқаришнинг ҳуқуқий, ҳудудий, ташкилий ва молиявий– иқтисодий асослари, унинг функциялари ва идора этиш усуллари тўғрисидаги масалалар ҳам шу фаннинг предмети жумласига киради. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фани ўзини ўзи бошқариш органларининг ваколатларини ва иш тажрибасини таҳлил этади, ижтимоий муносабатларни ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи асосида тартибга солишнинг умумий қонуниятларини ўргатади, ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи нормаларини қўллаш тажрибасини, ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятининг амалиётини

умумлаштиради ва шу асосда ўзини ўзи бошқариш органлари фаолияти самарадорлигини ошириш мақсадида илмий асосланган тавсиялар ишлаб чиқади. Бу фан ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи нормалари билан бошқа ҳуқуқ тармоқларининг нормалари ўртасидаги ўзаро алоқаларни ўрганади ва тушунтириб беради. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фанининг предмети ўзбек давлатчилигининг аввалги босқичларида ўзини ўзи бошқариш органларини ва уларнинг фаолиятини ташкил этиш ва уни ҳуқуқий тартибга солиш, бу соҳадаги чет эл тажрибасини ўрганишдан ҳам иборатдир. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи нормаларини ва шу нормалар билан тартибга солинадиган ижтимоий муносабатларни ўрганишда у тарихий, қиёсий, ҳуқуқий, статистик, аниқ социологик илмий усуллардан фойдаланади. Шундай қилиб, ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фани ўзини ўзи бошқариш ҳақидаги ва уни амалга ошириш, ҳуқуқий тартибга солиш шакллари ҳамда амалиёти ҳақидаги билимлар, ғоялар, назарияларнинг мажмуасидир. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фани ўз тизимига эгадир, бу тизим назарий қоидалар, билимларни муайян тартибда мантиқий асослаган ҳолда жойлаштиришни билдиради. Шу билан бирга унда қуйидаги бўлимлар алоҳида ажратилган бўлади. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқига кириш. Бу бўлимда ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи ва фани тушунчалари, предметлари ва манбалари, шунингдек Ўзбекистонда ўзини ўзи бошқаришнинг тарихий тажрибаси кўриб чиқилади. Халқ ҳокимияти тизимида ўзини ўзи бошқариш. Бу бўлимда маҳаллий ўзини ўзи бошқариш ва давлат ҳокимияти тушунчалари, тизими, тамойиллари ва функциялари ўрганилади. Ўзини ўзи бошқариш асослари. Аҳолининг маҳаллий аҳамиятга молик масалаларни мустақил ҳал этиши учун муайян шарт-шароит мавжуд бўлиши керак. Ўзини ўзи бошқариш фаолиятининг асослари бўлмиш ҳуқуқий,

ҳудудий, ташкилий ва молиявий-иқтисодий шарт-шароитлар ўзини ўзи бошқаришни амалга оширишнинг ана шундай зарур шартларидир. Ўзини ўзи бошқаришни йўлга қўйиш ва унинг ваколатлари предмети. Маҳаллий аҳамиятга молик масалалар ўзини ўзи бошқариш органлари тасарруфида бўлади. Бундан ташқари ўзини ўзи бошқариш органларига давлат томонидан айрим ваколатлар берилиши мумкин. Ўзини ўзи бошқариш кафолатлари. Бу бўлимда ўзини ўзи бошқариш кафолатлари тушунчаси ва тизими ўзини ўзи бошқаришнинг ташкилий, молиявий-иқтисодий мустақиллигини таъминлайдиган кафолатлар; ўзини ўзи бошқаришни суд йўли билан ва бошқа тарзда ҳимоя қилишнинг ҳуқуқий шакллари ўрганилади. Ў зини ўзи бошқариш ҳуқуқи фанининг манбалари Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фан сифатида манбалар асосида илмий тадқиқ этилади. Аввало ўзини ўзи бошқариш органларини ташкил этиш ва уларнинг фаолиятини мустаҳкамлайдиган ва тартибга соладиган ҳуқуқий ҳужжатлар асосий манбалар ҳисобланади. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқининг назарий негизини шакллантиришда Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси алоҳида роль ўйнайди. Ўзини ўзи бошқариш тўғрисида Конституцияда баён этилган қоидалар ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фани мазмунининг энг муҳим қисмини ташкил этади, ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи нормаларини белгилаб берадиган республика қонунлари, бошқа норматив ҳуқуқий ҳужжатлари бу қоидаларни ривожлантиради. Бу ҳужжатлар ҳам ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фанининг манбаларидир. Юридик манбалар билан бир қаторда олимларнинг ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи муаммоларини, унинг ривожланиш тарихини ишлаб чиққан ва тадқиқ этган илмий асарлари ҳам ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фанининг назарий негизини ишлаб чиқишга ҳисса қўшади. Кейинги йилларда ўзини ўзи бошқариш масалалари ҳақида бажарилган ишларда республикамиздаги ўзини ўзи бошқариш органларининг фаолият

тажрибасини умумлаштириб беришга ҳаракат қилинган, ўзини ўзи бошқариш органларини ташкил этиш ва уларнинг фаолиятига оид долзарб муаммолар, бу органларнинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштириш масалалари ишлаб чиқилган. Бу ишлар ҳам ўзини ўзи бошқариш органларининг назарий ва ҳуқуқий негизини шакллантириш учун аҳамиятлидир, шу сабабли улар ҳам «Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи» фанининг назарий манбалари жумласига киради. Мамлакатимиздаги ўзини ўзи бошқариш фаолиятининг тажрибаси – ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи фанининг яна бир манбаидир. Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи муаммоларини ишлаб чиқиш ва тадбиқ этиш ўзини ўзи бошқариш органларининг иҳтиёрига топширилган масалаларини ҳал эитиш соҳасидаги амалий фаолиятни таҳлил қилиш асосида амалга оширилади.

Похожие

Ўзини ўзи бошқариш асослари

Ўзини ўзи бошқариш ҳуқуқи Ўзбекистон миллий ҳуқуқининг соҳаси сифатида

Ўзбекистон республикаси халқ ҳокимияти тизимида ўзини ўзи бошқариш

Халқ ҳокимиятчилиги тизимида ўзини ўзи бошқариш органларининг ўрни

Ўзини ўзи бошқаришнинг ваколатлари