Yuridik mehnat psixologiyasi - Юриспруденция - Рефераты

Yuridik mehnat psixologiyasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48.5 KB

Yuridik mehnat psixologiyasi Reja: 1. Yuridik mehnat psixologiyasining asosiy vazifa va qonuniyatlari. 2. Yuridik kasbining kasbgrammalariga psixologik tavsif va yuridik kasblarning kasbgrammalarini tuzish. 3. Yuridik faoliyatda kerakli bo`lgan kasbiy fazilatlarning psixologik asoslari.

1. Yuridik mehnat psixologiyasining asosiy vazifa va qonuniyatlari. Professional huquqshunoslik faoliyati –davlat arbobi faoliyati demakdir. Huququshunoslik kasb-korlarining ko`pchiligi (prokuror, sudya, tergovchi, tezkor xodimlar) mehnati hukmini o`tkazishning huquq va majburiyatlari kafolatlanishini taqozo etadi. Yurist mehnati psixologiyasining asosiy vazifasi – kasb-kor taqozo etadigan talablarning ratsional muvozanatini aniqlashdan iborat. Bu murakkab va mas`uliyatli mehnat huquqshunos xodimlariga katta talablar qo`yadi. Yurist kasb- korlarining o`ziga xos xususiyati –tashkiliy faoliyatning katta o`rin tutishidan iborat bulib, u ikkita asosiy jihatga ega: ish kuni, ish haftasi mobaynida o`z ishini rejalashtirish, vaqti-soati belgilanmagan ish kuni sharoitlarida huquqbuzarlik yoki jinoiy ishga oid surishtiruv va tergov ishlarini tashkil qilish, boshqa mansabdagi hamkasblar, boshqa huquq - tartibot idoralari bilan hamkorlikda ishni tashkil etish shu jumladandir. Jinoiy ishni ochish, sud qilish mobaynida adolatli hukm chiqarish – ijodiy jarayon bo`lib, tergovchi, prokuror, sudya, advokatlardan sezgirlikni, diqqat - e`tiborni, insonparvarlikni, inson ichki dunyosiga yo`l topa bilishni talab etadi. Huquqshunoslik faoliyati turlarini tizimlashtirgan holda o`rganish mobaynida ikki guruhga: asosiy va yordamchi guruhlarga ajratib olinadi. Faoliyatning asosiy turlari tergov va sudlov idoralarining bevosita maqsadga erishishini ko`zlaydi. Ular sirasiga: vakolatli, konstruktiv hamda axloq tarbiyalash guruhlarini kiritish mumkin. Yordamchi turlari (aloqa, tashkiliy, ta`kidiy) asosiy maqsadlar to`la ro`yobga chiqarilishiga yordam beradi.

Yuridik kasbining kasbgrammalariga psixologik tavsif. Yurist mehnatining yuksak samaradorligi – uning shaxs sifatidagi fazilatlarini alohida e`tiborga olish hamda shaxsiy fazilatlari ushbu kasb talablariga javob berishini to`g`ri baholashni taqozo etadi. Yurist faoliyatining asosiy jihatlarini, shuningdek unda ko`zga tashlanadigan insoniy sifatlarni kompleks tarzda aks ettiruvchi yuridik professiogrammalarini yaratish, ushbu faoliyat psixologik tahlilining asosiy talablaridandir. Professiogrammalar quyidagilarni o`z ichiga oladi: 1. Ijtimoiy faoliyat. O`zlariga topshirilgan uchastkada huquqbuzarlik va jinoyatchilikka qarshi kurashning tashkilotchilari bo`lgan tergovchi, tezkor xodim, mehnat-axloq tuzatish muassasasi tarbiyachisi, prokuror faoliyatidagi siyosiy omil ijtimoiy faoliyat mazmunini tashkil etadi.Bu faoliyat jinoyatchilikning oldini olishga qaratilgan profilaktik tadbirlar, huquqiy targ`ibot, jinoyatchini qayta tarbiyalashda uning xulq-atvorini ijtimoiy talablarning me`yoriga bo`ysundirish kabilardan iborat. 2. Surishtiruv faoliyati kasb-korga oid masalalarni hal etish uchun zarur bo`lgan ilk ma`lumotlarni yig`ishni bildiradi. Tergovchi, tezkor xodim sudya professiogrammalarida bu faoliyatning qiyosiy vazni ayniqsa yuqoridir. Rekonstruktiv faoliyat. Bu jinoiy ish bo`yicha jami to`plangan ma`lumotlarning joriy va yakuniy tahlili bo`lib, uning sintezi va maxsus bilimlarga tayangan holda ishchi versiyalarini ilgari surish demakdir. Ishni rejalashtirish ham rekonstruktiv faoliyatning natijasi bo`lib hisoblanadi. Kommunikativ (aloqaga kirishish) faoliyati muomala jarayonida zarur ma`lumotlarni olishni anglatadi. Bu faoliyat ayniqsa, tergov mobaynida, advokatlar, tezkor xodimlar ishida katta ahamiyat kasb etadi. Tashkiliy faoliyat ishchi versiyalar va rejalarni amalga oshirish chog`idagi irodaviy xatti-harakatlardan iboratdir. U ikkita omilga bo`linadi: professional masalani hal etish uchun o`zini va odamlarni safarbar etish. Dalillash faoliyati – ish bo`yicha olingan barcha ma`lumotlarni qonunda ko`zda tutilgan tarzda, maxsus shaklda bayon etishni bildiradi.

3.Yuridik faoliyatda kerakli bo`lgan kasbiy fazilatlarning psixologik asoslari. Huquqshunos xodimning professiogrammasini tahlil qilishni tergovchi kasbidan boshlash maqsadga muvofiq. Chunki u tergov xatti -harakatlarining tashkilotchisi bo`lib, ma`suliyatli qarorlarni qabul qiladi, ularni bajarilishiga erishadi. Amaliy ish undan hamisha diqqat -e`tiborlilik, aniqlik va sarishtalikni talab etadi. Tergovchi madaniyatli bo`lishi lozim. U o`zida aniq maqsadga yo`naltiriladigan ixtiyoriy diqqatni tarbiyalashi kerak. Bu o`z ishiga nechog`li qiziqishning o`lchovlaridan biridir. Tergovchida kuzatuvchanlik qobiliyati kuchli shakllangan bo`lishi lozim. Bu fazilat tergovchiga ish jarayonida asqotadi. Psixologik kuzatuvchanlik inson xulq-atvori, xatti-harakatlarini oldindan ko`ra bilish bo`lib, tergovchi zarur paytlarda shuning yordamida kuzatilayotgan kishini boshqarish imkoniga ega bo`ladi. Kuzatuvchanlik turmush tajribasida shakllanadi, professional faoliyat mobaynida takomillashadi. Yuristga xos bo`lgan fazilatlardan yana biri kommunikativ (muloqotga kirishuvchanlik) soha bo`lib hisoblanadi. Tergovchi va so`roq qilinayotgan shaxsning bir-birlarini tushunishlari, anglashlari ular o`rtasidagi psixologik munosabat qay darajada ekanligiga bog`liq. Bundan tashqari sudya faoliyati ham muhim ahamiyat kasb etadi. Sudya ishining keng qamrovliligi yuqori darajadagi umumiy va huquqiy topqirlikni, xilma - xil vaziyatlarda to`g`ri qaror chiqara bilishni talab etadi. Sudyaning xulq - atvori, qiyofasi sud zalida yig`ilganlarda hurmat-ehtirom uyg`otishi, uning murakkab ishlarini, kishilar taqdirini hal etish borasidagi huquqi, qobiliyati, malakasiga zarracha shubha tug`dirmasligi zarur. Sudya shaxsining muloqotga kirishishga oid kasbiy fazilatlari ana shu xususiyatlarni namoyon eta bilishida ko`zga tashlanadi.

Tavsiya etilgan adabiyotlar ro`yxati Karimov I. A. O`zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. T. 1. – T.: O`zbekiston, 1996. – 364 b. Karimov I. A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. T. 2. – T.: O`zbekiston, 1996. – 380 b. Karimov I. A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. T. 3. – T.: O`zbekiston, 1996. – 366 b. Karimov I. A. Bunyodkorlik yo`lidan. T. 4. – T.: O`zbekiston, 1996. – 394 b. Karimov I. A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. T. 5. – T.: O`zbekiston, 1997. – 384 b. Karimov I. A. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo`lida. T. 6. – T.: O`zbekiston, 1998. – 429 b. Karimov I. A. Biz kelajagimizni o`z qo`limiz bilan quramiz. T. 7. – T.: O`zbekiston, 1999. – 413 b.

Похожие

Yuridik shaxslar

Yuridik javobgarlik

Yuridik javobgarlik

Yuridik shaxslar

Yuridik konfliktologiya