Yoshlarni ijtimoiy himoyalashning huquqiy asoslari - Юриспруденция - Рефераты

Yoshlarni ijtimoiy himoyalashning huquqiy asoslari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

41 KB

Yoshlarni ijtimoiy himoyalashning huquqiy asoslari Mamlakatimizda shakllanayotgan bozor iqtisodiyoti sharoitida ijtimoiy himoya siyosatini amalga oshirish bo‘yicha ma’naviy va sog‘lom jamiyatni shakllantirishning qonuniy hamda iqtisodiy asoslarini yaratish orqali ijtimoiy himoyaga muhtojlar sonini kamaytirish va o‘z navbatida, haqiqatda ko‘makka muhtoj aholi ehtiyojlarini to‘laroq qondirishga qaratilgan. Ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi qatlamlari sonini keskin kamaytirishda sog‘lom avlodni kasb-hunarli qilib tarbiyalashga va ular uchun yangi ish o‘rinlari yaratishga qaratilgan siyosat alohida o‘rin tutadi. Prezidentimiz I.A.Karimov ushbu masala bo‘yicha to‘xtalib: “Yoshlarimizning hayotiy manfaatlarini ta’minlash – bu ularning zamonaviy ta’lim va tarbiya olishi, zarur kasb-hunarlarni egallashi bo‘ladimi, ish o‘rniga ega bo‘ladimi, o‘z qobiliyati va salohiyatini amalga oshirish uchun imkoniyat yaratish bo‘ladimi, yosh oilalarni qo‘llab-quvvatlash, oyoqqa turgazish bo‘ladimi - bu masa lalarning barchasi biz uchun eng muhim va ustuvor vazifa bo‘lib qola veradi”, - deb ta’kidlagan edilar. Aytish joizki, bozor iqtisodiyoti sharoitida aholining eng faol qatlami – yoshlarning bandligi va faolligini amaliy ta’minlash orqali ular o‘z oilasi uchun zarur moliyaviy mablag‘larni tadbirkorlik qobiliyatini ro‘yobga chiqarib yoki biror-bir ish o‘rniga ega bo‘lib, ishlab topadi va ijtimoiy himoyaga muhtojlik sezilmaydi. Yurtboshimiz ta’kidlaganidek, “Oldimizda turgan yana bir dol zarb vazifa – birinchi galda, e’tiborni yosh avlodning har tomonlama sog‘lom bo‘lib tug‘ilishiga qaratish” orqali ijtimoiy himoya masalalarining to‘laqonli yechimini topish imkoniyati yaratiladi. Sog‘lom avlodni tarbiyalash buyuk davlat poydevorini, farovon hayot asosini qurish deganidir. Ta’kidlash joizki, nogiron tug‘ilgan jamiyat a’zolari, birinchi navbatda, ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi qatlamiga kiritiladi va butun umri davomida birovning qo‘liga qarab yashaydi. Demak, jismoniy sog‘lom avlod tug‘ilishiga erishish va sog‘lom avlodni kamol toptirish ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi qatlamini keskin kamaytirib, o‘z navbatida himoyaga muhtojlar uchun yetarli mablag‘lar ajratish uchun asos yaratadi.

Mamlakatimizda tarkib topayotgan bozor munosabatlari tizimi aholini kuchli ijtimoiy himoya qilish vazifasini ilgari suradi. Shunga binoan, mustaqilligimizning dastlabki kunlaridan boshlab yurtimizda aholini ijtimoiy himoyalash siyosati amalga oshiril moqda va bu hol davlatimiz tomonidan, bu masala yuzasidan ko‘ri - layotgan chora-tadbirlarda o‘z ifodasini topmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 45-moddasiga muvofiq, voyaga yetmaganlar, mehnatga layoqatsiz va yolg‘iz qariyalarning huquqlar davlat himoyasidadir. Shuningdek, uning ko‘plab boshqa moddalaridagi normalari ham aholining ijtimoiy himoyasiga oid mazmun bilan sug‘orilgan. Mustaqillikning birinchi kunlaridan boshlab amalga oshiri layotgan bu siyosatning amaliy tasdig‘i sifatida shuni ta’kidlash kerakki, ijtimoiy sohaga yo‘naltirilayotgan mablag‘lar davlatimiz budjetining umumiy harajatlariga nisbatan 2006 yilda 51,9 % ni, 2007 yil 53,8 % ini tashkil etdi. 2008 yilda esa bu ko‘rsatkich 54,6 % darajasida bo‘lishi belgilab qo‘yilgan. O‘tgan 2007 yil “Ijtimoiy himoya” yili deb e’lon qilinishi munosabati bilan yoshlarni ijtimoiy himoyalash masalasiga alohida e’tibor qaratilgan. Mamlakatimizda bozoro munosabatlari tarkib topilar ekan shu o‘rinda aholining muhtoj qatlamlari qatoriga kiruvchi yoshlarni ijtimoiy jihatdan samarali muhofaza qilish, ularning Konstitu siyaviy inson huquqlari poymol etilishiga yo‘l qo‘yilmaslik, aholi ni ijtimoiy himoya qilish ko‘lamini yanada kuchaytirish jamiyatda hamjihatlik, ezgulik va mehr-shavqat muhitini qaror toptirishga qaratilgan ustuvor vazifalar belgilab qo‘yilgan. Biz mustaqillik tufayli ochiq bozor iqtisodiyotiga va kuchli ijtimoiy himoya tizimiga ega bo‘lgan huquqiy demokratik va dunyoviy jamiyat barpo etish yo‘lini tanladik. 2008 yil “Yoshlar yili” deb e’lon qilinar ekan, respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov ta’kidlaganidek: “Barchamizga ma’lumki, har qaysi davlat, har qaysi millat avvalo o‘z farzandlari qiyofasida, unub-o‘sib kelayotgan yosh avlod timsolida shu xalqqa xos xususiyat va fazilatlarni namoyon etadigan, uning azaliy orzu intilishlarini ro‘yobga chiqaradigan buyuk kuchini ko‘radi.

Biz o‘z oldimizga qo‘ygan yuksak maqsadlarni, barcha ezgu orzu- niyatlarimizni amalga oshirishda avvalambor milliy va umuminso niy qadriyatlar ruhida tarbiya topgan, mamlakatimizni modernizatsiya qilish va zamonaviy demokratik jamiyat qurish yo‘lidagi keng ko‘lamli va murakkab vazifalarni hal etishga qodir bo‘lgan yangi avlod kadrlarni tayinlash masalasini muhim prinsipial va hal qiluvchi darajasiga ko‘tarishimiz hammamizga yaxshi ayon”. Ma’lumki, bugungi kunda mamlakatimizda 18 yoshgacha bo‘lganlar 10360 ming nafarni yoki umumiy aholi tarkibining taxminan 40%ini, 30 yoshgacha bo‘lganlar esa 17080 ming nafarni yoki aholining 74 %ini tashkil etadi. Ushbu ko‘rsatkich yoshlar jamiyatimizdagi eng qudratli kuch ekanligini va bu kuchdan jamiyat taraqqiyoti yo‘lida unumli foydalanish haqidagina emas, balki uning kelajagi haqida o‘ylash, yoshlarimizning zamonaviy bilimlar bilan qurollangan ma’naviy jihatdan sog‘lom bo‘lib kamol topishlari haqida g‘amxo‘rlik qilish nechog‘lik muhim ekanligini so‘zsiz isbotlaydi. “Yoshlar yili” deb e’lon qilingan 2008 yilda yoshlar mehnat huquqlarini belgilovchi huquqiy asoslar yanada mustahkamlanishi avvalo O‘zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksiga yoshlar mehnat huquqlari himoyasini samarali ta’minlay oladigan qo‘shimcha mexanizmlarni kiritishimiz, qo‘shimcha kafolatlar belgilab qo‘yishimiz lozimdir. Xullas, “Yoshlar yili” munosabati bilan ishlab chiqiladigan va amalga oshiriladigan tadbirlarimiz eng avvalo yoshlar hayoti va faoliyatining huquqiy asoslarini yanada kengaytirish, uning kafolatlarini yanada ham kuchaytirishga qaratiladi. O‘zbekiston Respublikasining 2008 yil 7 yanvarda qabul qilingan “Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida” gi Qonunining qabul qilinishi, bolalar huquqlarini himoya qilishning huquqiy asoslarini mustahkamlab berdi. Bu asoslar ushbu qonunning 2-bobida o‘z ifodasini topgan. YA’ni: bolaning yashash huquqi, dam olish huquqi, sog‘ligini saqlash huquqi, bilim olish huquqi, ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalar huquqlarining qo‘shimcha kafolatlari, ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalarning ijtimoiy yordam olishga bo‘lgan huquqlari, nogiron bolalar, jismoniy

va ruhiy rivojlanishda nuqsonlari bo‘lgan bolalarning tibbiy ijtimoiy yordam olishga bo‘lgan huquqi, hamda ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalarning ta’lim olish huquqi kafolatlari belgilab qo‘yilgan. Har bir shaxs ijtimoiy himoyasining huquqiy mexanizmlarini takomillashtirish borasida olib borilayotgan ishlar ko‘lami tobora kengayib bormoqda. Yurtboshimiz tashabbusi bilan 2007 yilni “Ijtimoiy himoya yili” deb e’lon qilinishi va shu munosabat bilan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ijtimoiy himoya yili davlat dasturi to‘g‘risida” gi 2007 yil 23 yanvardagi qarori hamda “Aholini ijtimoiy himoya qilish tizimini yanada takomillashtirish va mustahkamlashga oid chora-tadbirlar to‘g‘risida” gi 2007 yil 19 mart Farmoni fikrimizning yaqqol dalilidir. Bizning oldimizda turgan yana bir dolzarb vazifa birinchi galda, yosh avlodning har tomonlama sog‘lom bo‘lib tug‘ilishiga alohida ahamiyat qaratish, “sog‘lom ona – sog‘lom bola” degan shior ostida katta e’tibor bilan boshlangan harakatlarimizni davom ettirish va unga tom ma’noda yangi turtki berish, bu muammoga zamonaviy ko‘z bilan qarash va yetarli darajada mablag‘ ajratish masalalari doimiy diqqat markazimizda turishi darkor. O‘zbekistonning hozirgi davri, bundan keyingi taraqqiyoti va istiqboli hamda mustaqilligining ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, huquqiy, madaniy, ma’naviy-ma’rifiy zaminlarini yaratish va mustahkamlash uchun birinchi navbatta yoshlarni ijtimoiy jihatdan himoyalashga e’tibor qaratish hozirgi kun talabidir. Chunki, ertangi kunimiz, yurtimizning ertangi taqdiri shu yoshlar qo‘lida. Bu albatta xalqimiz va jamiyatimiz manfaatlariga mos bo‘lib, yoshlarda vatan va jamiyat shu yurt, shu xalq, shu zamin uchun foydali bo‘lish singari yangi oliy janob g‘oyani shakllantirishdek dolzarb vazifani amalga oshirish bilan chambarchas bog‘liq. Biz demokratik davlat va fuqarolik jamiyati barpo etish yo‘lini tanlagan ekanmiz, demokratiyaning asosiy prinsiplarini, jamiyati mizda xalq irodasini to‘la hukm surishi, inson huquq va erkinlik larini qaror toptirish masalalari bugun hayotimizda qay darajada o‘z aksini topmoqda va shu talablarga to‘liq javob berish

uchun biz yana nimalarga e’tibor qaratishimiz lozim, degan savollarni oldimizga qo‘yishimiz tabiiy. Bu borada boshqa muhim yo‘nalish va vazifalarni iknor etmagan holda, avvalo aholimizning faolligi, siyosiy va huquqiy ongini oshirish bo‘yicha qilayotgan ishlarimizning samarasini yanada kuchaytirish masalasi doimiy kun tartibida turishi zarur.

Похожие

Ijtimoiy tuzumning konstitutsiyaviy-huquqiy asoslari

Prokuratura organlarining huquqiy asoslari

Davlat boshqaruvining huquqiy asoslari

Yuridik faoliyatning ijtimoiy-psixologik asoslari

Davlat ekologik funksiyasini rivojlantirishning xalqaro huquqiy asoslari