Тезкор-қидирув фаолиятини ташкил этиш, ҳужжатлаштириш тартиби ва органларнинг ҳамкорлиги - Юриспруденция - Рефераты

Тезкор-қидирув фаолиятини ташкил этиш, ҳужжатлаштириш тартиби ва органларнинг ҳамкорлиги

Загружено в:

27.10.2023

Скачано:

0

Размер:

36.9453125 KB

Т езкор - қидирув фаолияти ни ташкил этиш, ҳужжатлаштириш тартиби ва органларнинг ҳамкорлиги Режа: 1. Тезкор-қидирув фаолиятини ташкил этиш 2. Тезкор-қидирув фаолияти воситалари: мазмуни, таснифи ва қўлланишга қўйиладиган талаблар 3. Ахборотни ноошкора тарзда олиш учун мўлжалланган махсус техни ка воситаларининг турлари . 4. Тезкор-қидирув фаолиятида қарор тушунчаси. Қарорларнинг асосий турлари . Қарорга қўйиладиган талаблар . 5. Тезкор-қидирув фаолиятида юридик оқибатларга сабаб бўладиган, ҳужжатли расмийлаштирилган қарор турлари . 6. Тезкор-қидирув фаолияти да тезкор-қидирув иш лар ини юритиш 7. Тезкор-қидирув муддатлари ва уларнинг таснифи . 8. Тезкор-қидирув фаолияти натижаларидан фойдаланиш : умумий қоидалар . 9. Суриштирув органи, терговчи, прокурорга тақдим этиладиган тезкор-қидирув фаолияти натижаларига қўйиладиган талаблар .

2. Тезкор-қидирув фаолияти воситалари: мазмуни, таснифи ва қўлланишга қўйиладиган талаблар ТҚФ воситалари – тезкор-қидирув фаолияти вазифаларини ҳал қилиш учун қўлланиладиган техник ва бошқа асбоб-ускуналар. Воситалар таснифи 1. Техник а воситалари : 1) махсус техни ка воситалари : а) ахборотни ноошкора усулда олиш учун мўлжалланган воситалар 1 ; б) бошқа воситалар : - тезкор техника (яширинча олиб юриладиган металл топгич, портловчи моддалар буғларининг ўта таъсирчан кўчма га зоанализатори, кичик габа ритли махсус автоматик фотоаппарат, кичик габаритли ультрабинафша ёритгич, кичик габаритли телевизион камера, электромегафон ва бошқ.); - криминалистик техника (буюмлардаги қимматбаҳо металлар экспресс-анализи учун асбоб, фоточақмоқ алоҳида қувват манбаси учун кучланишни ўзгартиргич, спектрал телевизион система ва бошқ.); - қўриқлаш техника воситалари (киришни назорат қилиш системаси, ташвишли сигналларни қабул қилгич-узатгач ва бошқ.); - криминалисти к текширувлар ўтказиш учун воситалар (криминалисти к объект ларга ишлов бериш учун камера ); - қидирув махсус техникаси (ска нерловчи қабул қилгич, юқори ва ўта юқори частотали диапазонлар учун нурланиш индикатори, бинолар ичига яширинча қўйилган радиоқурилмаларни тезкор аниқлаш учун кенг полосали индикаторли портатив қабул қилгич, овоз ёзиш қурилмаларини яширинча аниқлаш учун пор татив қурилма, яширин радиотехника воситаларини аниқлаш учун портатив қурилма ва бошқ.); - ахборотни муҳофаза қилиш техникаси (телефон маскиратори, хоналарни яширинча эшитишдан муҳофазалаш қурилмаси, махсус (муҳофаза 1 Бу ҳақда батафсилроқ ахборот олиш учун V бобнинг 3 -параграфига қаранг .

қилинган) овозни кучайтириш системаси, ШЭҲМни қўшимча электромагнит нурланишлари ҳисобига ахборот чиқиб кетишидан ҳимоя қилиш учун аппарат воситаси ва бошқ.); - алоқа воситалари ( кўчма ва портатив радиостан ция ва бошқ .); - махсус автотранспорт; - махсус анжомлар ва бошқ .; 2) бошқа хил техника воситалари (умумий фойдаланиладиган ви део- ва аудиоёзув, кино- ва фотосуратга олиш қурилмалари ва бошқ.); 2. Бошқа воситалар ( ахборот тизимлари ва ҳ.к. ). Воситаларни қўллашга қўйиладиган талаблар: - воситалар улардан фойдаланиш жараёнида одамлар ҳаёти ва соғлиғига ҳамда атроф муҳитга зарар етказмаслиги керак; - ТҚФни амалга оширувчи органларнинг мансабдор шахслари албатта шахсан иштирок этишлари, айни вақтда мутахассислар ва айрим фуқаролар ёрдамидан фойдаланилиши лозим; - айрим воситалар фақат муайян субъект лар томонидан қўлланилади ; - ахборотни ноошкора усулда олиш учун мўлжалланган (ишлаб чиқилган, мослаштирилган, дастурлаштирилган) махсус ва бошқа техника воситалари ТҚФ тўғрисидаги қонунда бунга ваколат берилган жисмоний ва юридик шахслар томонидан қўлланилади; - почта жўнатмалари, телеграф хабарлари ва бошқа хил хабарларни назорат қилиш, телефонлар ва бошқа сўзлашув қурилмалари орқали олиб бориладиган сўзлашувларни эшитиш, алоқанинг техник каналларидан ахборот олиш фақат миллий хавфсизлик хизмати, ички ишлар ва божхона органлари томонидан амалга оширилади; - фақат давлат органининг махсус рухсатномаси (лицензияси) мавжуд бўлган ҳолда ишлаб чиқилган ва ишлаб чиқарилган, ахборотни ноошкора тарзда олиш учун мўлжалланган махсус техника воситаларидан фойдаланишга йўл қўйилади.

3. Ахборотни ноошкора тарзда олиш учун мўлжалланган махсус техни ка воситаларининг турлари Қонун ҳужжатларига мувофиқ ТҚФни амалга ошириш жараёнида ахборотни ноошкора тарзда олиш учун мўлжалланган махсус техни ка воситалари турларининг рўйхатини Ўзбекистон Республик ас и Ҳукумати белгилайди . Ҳозирги вақтда ТҚФни амалга ошириш жараёнида ахборотни ноошкора тарзда олиш учун мўлжалланган ( ишлаб чиқилган, мослаштирилган, дастурлаштирилган) махсус техника воситалари турларининг Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси қарори билан тасдиқланган рўйхати амал қилади. Улар жумласига қуйидагилар учун мўлжалланган махсус техника воситалари киради: - акустик ахборотни ноошкора тарзда олиш ва қайд этиш; - ноошкора тарзда визуал кузатиш ва ҳужжатлаштириш ; - телефон сўзлашувларини ноошкора тарзда эшитиш ; - алоқанинг техник каналларидан ахборот ни ноошкора тарзда олиш; - почт а хабарлари ва жўнатмаларини ноошкора тарзда назорат қилиш ; - предмет лар ва ҳужжатларни ноошкора тарзда текшириш ; - хоналар, транспорт воситалари ва бошқа объект ларга ноошкора тарзда кириш ва уларни текшириш ; - транспорт воситалари ва бошқа объект ларнинг бир жойдан бошқа жойга кўчишини ноошкора назорат қилиш ; - ахборотни сақлаш, унга ишлов бериш ва уни узатиш техника воситаларидан ахборотни ноошкора тарзда олиш (ўзгартириш, йўқ қилиб ташлаш); - шахсни ноошкора тарзда идентификаци я қилиш .

4. Тезкор-қидирув фаолиятида қарор тушунчаси. Қарорларнинг асосий турлари . Қарорга қўйиладиган талаблар ТҚФда қарор – тезкор-қидирув органи мансабдор шахси ( тезкор ходим , юқори турувчи орган раҳбари ёки мансабдор шахси ), прокурор, терговчи , суриштирув органи нинг мазкур фаолият доирасида чиқарилган хулосаси . Қабул қилинувчи қарорларни қуйидагича таснифлаш мумкин: а) қарорни қабул қилувчи субъ ектга қараб: - тезкор-қидирув органи мансабдор шахси (раҳбари ёки тезкор ходими)нинг қарори (хусусий қарор); - ТҚФ бўйича юқори турувчи орган қарори (буйруқ, фармойиш); - прокурор қарори (кўрсатма); - терговчининг қарори (топшириқ); - тергов орган и раҳбарининг қарори ( қарор ); - суриштирув органининг қарори ( топшириқ ); б) қарор шаклига қараб : - оғзаки қарор ( айрим масалалар бўйича қабул қилинади, масалан, тезкор ходимнинг вазият ўзгаргани туфайли ТҚТни ўтказиш тартибини ўзгартириш тўғрисидаги қарори ); - ёзма қарор (юридик оқибатларга сабаб бўлади, масалан, терговчи, суриштирув органининг топшириқлари, уларнинг иш юритувида бўлган жиноят ишлари бўйича ТҚТни ўтказиш учун асос ҳисобланадиган прокурор кўрсатмалари ). ТҚФни амалга ошириш жараёнида қарорларга қўйиладиган асосий талаблар процессуал қарорларга қўйиладиган талаблар билан айнийдир. Қарор : - илмий асосланган бўлиши (фан ва техниканинг энг янги маълумотларига асосланиши, ҳаққоний ва тўлиқ ахборотни холисона ва ҳар томонлама таҳлил қилиш, барча ҳолатларни синчиклаб ўрганиш асосида қабул қилиниши, яъни юзага келган вазиятга мувофиқ бўлиши);

- қонунийлик талабларига мос келиши (тегишли шахс томонидан ўз ваколатлари доирасида қонунга мувофиқ қабул қилинган бўлиши) лозим. Бундан ташқари, қарор қуйидаги талабларга жавоб бериши зарур: - аниқлик (ижрочиларга қаратиладиган тўғри таърифланган мақсадлар, вазифалар, қоидалар, ваколатлар, амрномалар, ижозатлар, тақиқлар); - ўз вақтидалик (қарор қабул қилиш вақти муаммо ривожланиш жараёнининг керакли босқичига мос келиши лозимлигини англатади); - мантиқийлик (зиддиятлардан холи, тез ва тўғри тушуниш имконини берадиган бўлиши, уни бажариш усуллари ва воситалари билан мос келиши лозим). Айрим қарорлар қонунда асослантирилган қарорлар сифатида назарда тутилади, яъни қарорда уни қабул қилиш зарурати тушунтирилиши лозим. Одатда, бундай қарорлар уч қисм – кириш (ҳужжатни ким, қачон ва қаерда тузган), баён (вазиятга тавсиф берилади, қарор қабул қилиш зарурати асосланади) ва қарор (қарорнинг ўзи таърифланади) қисмларидан иборат бўлади. 5. Тезкор-қидирув фаолиятида юридик оқибатларга сабаб бўладиган, ҳужжатли расмийлаштирилган қарор турлари Юқорида (бундан олдинги параграфда) қайд этиб ўтилганидек, ТҚФда қарор қабул қилишга ваколатли ҳар бир субъект бундай қарорни муайян шаклда қабул қилади (масалан, буйруқ, фармойиш, ажрим, кўрсатма, топширик). Слайд. 6. Тезкор-қидирув фаолияти да тезкор-қидирув иш лар ини юритиш ТҚФ тўғрисидаги қонун 18-моддасининг 2-қисмига мувофиқ, м аълумотларни тўплаш ва тизимлаштириш, тезкор-қидирув фаолияти натижаларини текшириш ва баҳолаш, шунингдек улар асосида, қонуний асослар мавжуд бўлган тақдирда, тегишли қарорлар қабул қилиш мақсадида тезкор-қидирув иш юритуви ишлари юритилади .

Ушбу қоидани ҳисобга олганда, тезкор-қидирув иш юритуви иши айни бир масалага тааллуқли бўлган ва ТҚФни амалга ошириш жараёнида маълумотларни тўплаш ва тизимлаштириш, ТҚФ натижаларини текшириш ва баҳолаш, шунингдек улар асосида мазкур фаолиятни амалга оширувчи органлар тегишли қарорлар қабул қилиши мақсадида жамлаб бориладиган, алоҳида муқова ичига жойлаштирилган ҳужжатлар йиғиндисини ўзида ифодалайди. Тезкор-қидирув иш юритуви ишларини юритиш ва тугатиш тартиби. Тезкор-қидирув иш юритуви ишлари уларни ўтказиш ва ТҚФ тўғрисидаги қонун билан уларга юкланган вазифаларни ҳал қилиш учун асослар мавжуд бўлганда юритилади. Тезкор-қидирув иш юритуви ишларини юритиш тартиби ва уларнинг рўйхати ТҚФни амалга оширувчи органларнинг идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари (тегишли давлат ижро этувчи ҳокимият органларининг буйруқлари) билан белгиланади. Тезкор ходим тезкор-қидирув иш юритуви ишини юритиш тўғрисида тегишли қарор чиқаради ва ушбу қарор тезкор-қидирув органи раҳбари томонидан тасдиқланади. Тезкор-қидирув иш юритуви иши юритилгани инсон ва фуқаронинг конституциявий ҳуқуқлари ва эркинликларини, шунингдек унинг қонуний манфаатларини чеклаш учун асос ҳисобланмайди: тегишли тадбирларни ўтказиш учун барибир прокурор санкциясини олиш талаб этилади. Тезкор-қидирув иш юритуви ишини юритиш тўғрисида қарор қабул қилганидан кейин тезкор ходим тадбирларни ўтказиш режасини тузади ва ушбу режа ишни юритишга рухсат берган тезкор-қидирув органи раҳбари томонидан тасдиқланади. Кейинчалик ушбу ТҚТни ўтказиш натижаларига кўра тегишли ҳужжатлар расмийлаштирилади, ишга қўшиб қўйилади ва унда махсус рўйхат (ишдаги ҳужжатлар рўйхати)га мувофиқ сақланади. Тезкор-қидирув иш юритуви иши бўйича иш жараёни тўғрисида тезкор ходим вақти-вақти билан тезкор бўлинма раҳбарига маълумот беради.

Тезкор-қидирув иш юритуви ишида мавжуд бўлган, ТҚТ натижаларини акс эттирадиган тезкор-хизмат ҳужжатлари фақат тегишли жиноят иши қайси прокурорнинг иш юритувида бўлса, шу прокурорга ва фақат ТҚФ тўғрисидаги қонунда белгиланган ҳолларда ёзма сўровларга кўра тақдим этилиши мумкин. Тезкор-қидирув иш юритуви иши муайян муддатга юритилади; ушбу муддат тугаганидан кейин тезкор ходим уни узайтириш ёки тугатиш тўғрисида қарор чиқаради ва ушбу қарор тезкор-қидирув органи раҳбари томонидан тасдиқланади. Ишни тугатиш тўғрисида қарор қонунда назарда тутилган ҳолларда: ТҚФнинг муайян вазифаларини ҳал қилиш билан боғлиқ бўлган, шунингдек ушбу вазифаларни ҳал қилиш имконияти йўқлиги аниқланган ҳолларда қабул қилинади. Жиноятни содир этишда айбдорлиги қонунда белгиланган тартибда исботланмаган шахсларга нисбатан ТҚТни ўтказиш натижасида олинган материа ллар, агар хизмат манфаатлари ёки одил судлов бошқа ҳаракатларни талаб қилмаса, дарҳол йўқ қилинади ёки кўпи билан бир йил муддат сақланади ва сўнг йўқ қилинади. Жиноят иши қўзғатилмаган шахсларга нисбатан телефонлар ва бошқа сўзлашув қурилмалари орқали олиб бориладиган сўзлашувларни эшитиш натижасида олинган фонограммалар ва бошқа материаллар эшитиш якунланган пайтдан бошлаб белгиланган муддат мобайнида йўқ қилинади ва бу ҳақда тегишли ҳужжат тузилади. 7. Тезкор-қидирув муддатлари ва уларнинг таснифи ТҚФда муддат – шахс бирон-бир қарор қабул қилиши лозим ёки муайян ҳаракатларни бажариши мумкин бўлган вақт муддати. ТҚТни ўтказиш ва тезкор-қидирув иш юритуви ишларини юритиш муддатлари ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларининг идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари билан белгиланади. Муддатларнинг турлари :

а) тадбирларни ўтказиш муддатлари : - фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқларига дахл этувчи тадбирларни – агар прокурор қарорида бошқа муддат кўрсатилмаган бўлса, олти ойгача. Прокурор чиқарган қарорнинг амал қилиш мудати у чиқарилган санадан эътиборан сутка ҳисобида ўлчанади, бунда муддат ўтиши узилмайди; қарорнинг амал қилиш муддатини узайтириш талаб этилган ҳолда прокурор тақдим этилган янги материаллар асосида қарор қабул қилади; - фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқларига дахл этмайдиган тадбирларни – тезкор ходим томонидан чиқарилган ва унинг раҳбари томонидан тасдиқланган қарорга мувофиқ; б) тадбирларни ўтказишга рухсат олиш ва (ёки) улар ҳақида хабар қилиш муддатлари: - фуқароларнинг ёзишмалар, почта жўнатмалари, телеграф хабарлари ва бошқа хабарлар сир сақланиши, яшаш жойи дахлсизлигига бўлган конституциявий ҳуқуқларини чеклаш, телефонлар ва бошқа сўзлашув қурилмалари орқали олиб бориладиган сўзлашувларни эшитиш тўғрисидаги материаллар ваколатли прокурор томонидан дарҳол кўриб чиқилади ёки прокурор санкциясини олмасдан, бироқ 24 соат ичида уни албатта хабардор қилган ҳолда ўтказилади; - телефонлар ва бошқа сўзлашув қурилмалари орқали олиб бориладиган сўзлашувларни эшитиш ТҚФни амалга оширувчи орган раҳбари томонидан тасдиқланган қарор асосида, прокурор санкциясини олмасдан, бироқ 24 соат ичида уни албатта хабардор қилган ҳолда ўтказилади (фуқароларнинг ҳаёти, соғлиғи, юридик ва жисмоний шахсларнинг мол- мулкига таҳдидлар туғилган ҳолларда уларнинг аризасига ёки уларнинг ёзма розилиги билан); в) бошқа муддатлар (агар хизмат ёки одил судлов манфаатлари бошқа муддатни талаб қилмаса, ТҚФ материалларини сақлаш муддати бир йил);

2) ҳуқуқий тартибга солинишига қараб – норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар (қонунлар ва идоравий ҳужжатлар)да белгиланган; мустақил равишда белгиланадиган; 3) субъектга қараб – прокурор, терговчи, суриштирув органи, ТҚФни амалга оширувчи ор ган, тезкор ходим, ТҚФни амалга оширувчи органлар билан ҳамкорлик қилувчи шахс томонидан белгиланган. 8. Тезкор-қидирув фаолияти натижаларидан фойдаланиш : умумий қоидалар ТҚФ натижалари деганда тезкор бўлинмалар томонидан ТҚФ тўғрисидаги қонунда белгиланган тартибда олинган тайёрланаётган, содир этилаётган ёки содир этилган жиноят белгилари; жиноятларни тайёрлаётган, содир этаётган ёки содир этган шахслар; суриштирув, тергов ва суд органларидан қочиб яширинган, жазони ижро этишдан бўйин товлаётган ва бедарак йўқолган шахслар; шахс, жамият ва давлат хавфсизлигига таҳдид солаётган шахслар, ҳодисалар, ҳаракатлар (ҳаракатсизлик) тўғрисидаги фактик маълумотлар тушунилади. Тезкор-қидирув фаолияти натижаларидан фақат ТҚФни амалга оширувчи органлар зиммаларига юклатилган вазифаларни бажариш учун фойдаланилади (ТҚФ тўғрисидаги қонун 19-моддасининг 1-қисми). ТҚФ натижалари тезкор-хизмат ҳужжатлари (билдиргилар, маълумотномалар, маълумотлар, далолатномалар, ҳисоботлар ва ш.к.)да акс эттирилади. Тезкор-хизмат ҳужжатларига ТҚТни ўтказиш пайтида олинган предметлар ва ҳужжатлар илова қилиниши мумкин. ТҚФ доирасида тезкор-техника тадбирлари ўтказилган ҳолда, ТҚФ натижалари ахборот моддий ташувчилари (фонограммалар, видеограммалар, киноленталар, фотоплёнкалар, фотосуратлар, магнитли, лазер дисклари ва ш.к.)да ҳам қайд этилиши мумкин. ТҚФ натижаларидан тергов ва суд ҳаракатларини тайёрлаш ва амалга ошириш, жиноятларни аниқлаш, уларнинг олдини олиш, уларни тўхтатиш ва фош қилиш, жиноятларни тайёрлаётган, содир этаётган ёки содир этган

шахсларни аниқлаш ва топиш бўйича ТҚТ ўтказиш, шунингдек суриштирув, тергов ва суд органларидан қочиб яширинган, жазони ижро этишдан бўйин товлаётган ва бедарак йўқолган шахсларни қидириш учун фойдаланилиши мумкин. ТҚФ материаллари (унинг натижалари) жиноят иши қўзғатиш учун асос бўлиши, жиноят иши ўз юритувида бўлган суриштирув, тергов органларига, прокурорга тергов ҳаракатларига тайёргарлик кўриш ва уларни ўтказиш учун тақдим этилиши, шунингдек бу материаллардан Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодекси нормаларига мувофиқ жиноят ишлари бўйича исбот қилишда фойдаланилиши мумкин. ТҚФ натижалари ТҚФни амалга оширувчи органларнинг ташаббусига кўра ёки суриштирув органи, терговчининг айрим топшириқларини бажариш пайтида, прокурор кўрсатмасига биноан ёки уларнинг иш юритувида бўлган жиноят ишлари бўйича суднинг ажримига кўра тақдим этилиши мумкин. ТҚФ тўғрисидаги қонуннинг 16-моддаси (“ Тезкор-қидирув тадбирларини ўтказиш шартлари ”) шартларига риоя этилган ҳолда ўтказилган тезкор-қидирув тадбирларининг натижалари Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодексига мувофиқ текширилганидан ва баҳоланганидан сўнг далиллар сифатида эътироф этилиши мумкин. Халқаро ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ва чет эл давлатлари ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларининг сўровларини бажариш жараёнида олинган ТҚФ натижаларини тақдим этиш тартиби тегишли норматив- ҳуқуқий ҳужжатлар билан белгиланади. ТҚФ натижалари барча турдаги далилларни шакллантириш учун асос бўлиб хизмат қилиши, уларни аниқлаш учун замин ва шарт-шароитлар яратиши мумкин. ТҚФ тўғрисидаги қонун 19-моддасининг 4-қисмига биноан, ТҚФ натижалари ТҚФни амалга оширувчи орган раҳбари томонидан тасдиқланган қарор асосида суриштирув, тергов органларига, прокурорга техника воситаларидан фойдаланиш натижасида олинган материаллар қўшилган

ҳолда тақдим этилади. Тақдим этиладиган материалларнинг ҳажми ТҚФни амалга оширувчи орган раҳбари томонидан қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда белгиланади. ТҚФ натижаларини суриштирув, тергов органлари, прокурорга тақдим этиш масалалари тегишли буйруқлар билан тасдиқланган идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда атрофлича тартибга солинган. ТҚФ натижалари қонунда санаб чиқилган ҳолларда уларни қуйидаги фаолият турларига қўйиш тўғрисидаги масалани ҳал қилишда ҳисобга олинади: - давлат сирларига ёки қонун билан қўриқланадиган бошқа сирларга мансуб маълумотлар билан ишлашга қўйиш тўғрисида; - ўта муҳим ва тоифалаштирилган (одамлар ҳаёти ва соғлиғи учун, шунингдек атроф муҳит учун ошиқча хавф туғдирадиган) объектлардан фойдаланиш билан боғлиқ ишларга қўйиш тўғрисида; - ТҚФда иштирок этишга қўйиш тўғрисида ёки уни амалга ошириш натижасида олинган матери алларга қўйиш тўғрисида; - ТҚФни амалга оширувчи органга махфийлик асосида кўмаклашаётган шахслар билан ҳамкорлик ўрнатиш ёки уни қувватлаш тўғрисида, яъни ТҚТни тайёрлаш ва ўтказиш пайтидаги муносабатлар тўғрисида. 9. Суриштирув органи, терговчи, прокурорга тақдим этиладиган тезкор-қидирув фаолияти натижаларига қўйиладиган талаблар Суриштирув органи, терговчи, прокурорга тақдим этиладиган ТҚФ натижаларига қўйиладиган талаблар ТҚФ натижаларини суриштирув органи, терговчи, прокурорга тақдим этиш тартиби тўғрисидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатда белгиланган бўлиб, унга мувофиқ: а) жиноят ишини қўзғатиш тўғрисидаги масалани ҳал қилиш учун тақдим этиладиган ТҚФ натижалари жиноят белгилари мавжудлигига ишора қилувчи етарли маълумотларни ўз ичига олиши лозим, хусусан:

- айнан қайси жиноятнинг қандай белгилари қаерда ва қачон аниқлангани; улар қандай шароитларда аниқлангани тўғрисида; - жиноятни содир этган шахс (шахслар) тўғрисида (агар у маълум бўлса) ва жиноят шоҳидлари тўғрисида (агар улар маълум бўлса); - ашёвий далилларга айланиши мумкин бўлган предметлар ва ҳужжатлар турган жой тўғрисида; - жиноят ишини қўзғатиш ҳақидаги масалани ҳал қилиш учун аҳамиятга эга бўлган бошқа ҳар қандай фактлар ва ҳолатлар тўғрисида; б) тергов ҳаракатларини тайёрлаш ва амалга ошириш учун тақдим этиладиган ТҚФ натижалари қуйидаги маълумотларни ўз ичига олиши лозим: - дастлабки тергов органлари ва суддан қочиб яширинган шахслар турган жой тўғрисида ; - жиноят иши учун аҳамиятга эга бўлган фактлар ва ҳолатлардан хабардор шахслар тўғрисида; - эҳтимол тутилаётган далиллар манбалари тўғрисида ; - ЎзР ЖПК 81-моддасининг 1-қисмида санаб чиқилган предметлар турган жой тўғрисида; - ўтказиладиган процессуал ҳаракатлар ҳажми ва олдинма-кетинлигини аниқлаш, уларни бажаришнинг энг самарали тактикасини танлаш, муайян жиноят иши бўйича тергов ўтказишнинг оптимал методикасини ишлаб чиқиш имконини берадиган бошқа фактлар ва ҳолатлар тўғрисида; в) жиноят ишлари бўйича исбот қилишда фойдаланиш учун тақдим этиладиган ТҚФ натижалари: - жиноят-процессуал қонун ҳужжатларининг умуман далилларга, шу жумладан далилларнинг тегишли турларига қўйиладиган талабларни қаноатлантирадиган далилларни шакллантириш имконини бериши; - жиноят иши бўйича исбот қилиниши лозим бўлган ҳолатларни аниқлаш учун аҳамиятга эга бўлган, эҳтимол тутилаётган далиллар қайси ТҚТни ўтказиш пайтида олингани кўрсатилган маълумотларни, шунингдек

улар асосида шакллантирилган далилларни жиноят процесси шароитларида текшириш имконини берадиган маълумотларни ўз ичига олиши лозим. Шуни қайд этиб ўтиш лозимки, ТҚФ тўғрисидаги қонун 19- моддасининг 5-қисмига мувофиқ, ТҚФни амалга оширувчи ходим ўтказилган тезкор-қидирув тадбирлари натижасида аниқланган жиноятни қасддан яширган тақдирда белгиланган тартибда жавобгар бўлади. Хусусан, у ЎзР ЖКнинг 205-моддаси (“Ҳокимият ёки мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш”), 207-моддаси (“Мансабга совуққонлик билан қараш”), 208-моддаси (“Ҳокимият ҳаракатсизлиги”), 209-моддаси (“Мансаб сохтакорлиги”), 241- моддаси (“Жиноят ҳақида хабар бермаслик ёки уни яшириш”) бўйича жиноий жавобгарликка тортилиши мумкин.

Хулоса Талончилик жиноятини содир этишда гумон қилинувчи сифатида фуқаро Ҳамдамов Хусан Жалолович ва Ҳамдамов Хасан Жалоловичлар ушланди. Фуқаро Ҳ. ва Ҳ. ўз кўрсатувларида бу жиноятдан умуман ҳабари йўқлигини айган. Бироқ, унинг уйидан талончилик натижасида олиб қочилган нарса буюмларга ўхшаш предметлар топилган. Жабрланувчи ўз аризасида талончилик 1 нафар шахс томонидан содир этилганини айтган. Ҳолат юзасидан берилган маълумотни таҳлил қилинг. Ҳолат бўйича қандай т езкор қидирув тадбирларини ўтказиш бирламчи аҳамиятга эга? Ҳақиқатни аниқлаш учун тезкор қидирув ҳодими сифатида қандай ҳаракатларини амалга оширган бўлардингиз . Одамлар билан гавжуд ХХХ номли кўчада тезкор-қидирув ҳодими О. жиноят содир этишда гумон қилинган фуқаро И. га ташқи қиёфаси жиҳатдан ўхшаш фуқаро Ш. ни кўриб қолади. Тезкор-қидирув ҳодими О. гумон қилинувчи Ш.ни шахсини аниқлаш мақсадида уни туман ИИБ бўлимига боришини сўраб мурожаат этганда, гумон қилинувчи Ш. бунга қаршилик кўрсатади ҳамда уни кимгадир ўхшатаётганини таъкидлайди. Тезкор- қидирув ҳодими О. гумон қилинувчи Ш.ни қаршилиги бартараф этиш мақсадида уни қўлидан тутиб олиб кетмоқчи бўлганда гумон қилинувчи Ш. ундан ўзини олиб қочиб, орқасида турган ойнага урилади. Натижада гумон қилинувчи Ш. юз қисмидан тан жароҳати олади. Жабрланувчининг аризасида тезкор-қидирув ҳодими О. атайин уни атайин уни ойнага итариб юборганини айтган. Бироқ, тезкор-қидирув ҳодими О. ўз билдиргисида гумон қилинувчи Ш. ўзини ола қочаётиб ойнага урилгани айтилган. Аксига олиб ҳодиса жойида гувоҳлар бўлмаган. Ҳолатни таҳлил қилинг. Жабрланувчи ва тезкор қидирув ҳодими ҳаракатларига ҳуқуқий баҳо беринг. Ҳолат бўйича тезкор-қидирув ҳодими учун тавсияларни ишлаб чиқинг.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. – Т.: «Узбекистан», 2012. 2. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси. – Т.: Адолат, 2010. 3. Ўзбекистон Республикаси Жиноят процессуал кодекси. – Т.: Адолат, 2010. 4. Ўзбекистон Республикаси Жиноят ижроия кодекси. – Т.: Адолат, 2013. 5. Оперативно-розыскная деятельность: Учебник /Под ред. К.К. Горяи- нова, В.С. Овчинского, А.Ю. Шумилова. – М.: ИНФРА-М, 2001. 6. Пулатов Ю.С. Оперативно-розыскное право как отрасль юриспруден-ции и ее связь с другими науками //Хуқуқ-Право-Law. – Тошкент, 1999. № 2. – С. 65-69. 7. Саитбаев Т.Р. О создании аппаратов уголовного розыска Республики Узбекистан (1917-1920 годы) //Независимость и проблемыформирования демократического правового государства игражданского общества в Республике Узбекистан. – Т.: АкадемияМВД Республики Узбекистан, 1996. – С. 218-223. 8. Саитбаев Т.Р. Из истории оперативно-розыскного права //Хуқуқ-Право- Law. – Тошкент, 1999. - № 4. – С. 74-78. 9. Таганцев Н.С., Урысов И.С. Агент-провокатор по действующему уголовно-му праву //Право. – Санкт-Петербург, 1907. – С. 2121-2129. 10. Hepp. Archiv des Kriminalrechis. – Berlin, 1848. 11. Claser. Oesammelie kicisele Schifien. – Wien. 1860. 12. Хейфиц И.Я. Подстрекательство к преступлению. – М.: МГУ, 1914.

Похожие

Тезкор-қидирув фаолиятини амалга оширувчи органларнинг халқаро алоқалари

Тезкор қидирув фаолиятини амалга оширувчи органлар

Ички ишлар органларнинг ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятини ташкил этиш

Департаментнинг тезкор қидирув фаолияти

Нотариат фаолиятини ташкил этиш