Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи ўқув фани сифатида предмети, тизими, услуби - Юриспруденция - Рефераты

Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи ўқув фани сифатида предмети, тизими, услуби

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

52.5 KB

Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи ўқув фани сифатида: предмети, тизими, услуби Режа: 1. Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи тушунчаси. 2. Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотларнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши. 3. Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи фанининг ҳуқуқшунослик ва бошқа фанлар билан алоқадорлиги. 4. Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи фанининг предмети ва ўрганиш усуллари.

“Таълимотлар”- - турли шакллардаги назарий қарашларнинг моҳияти, тегишли билимларнинг тарихан майдонга келиши ва ривожланиши, сиёсий-ҳуқуқий кўринишларни билиш чуқурлашиб борган назарий концепциялар, ғоялар ва қоидалар назарда тутилади. Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи фанининг вазифаси : дунё сиёсий ва ҳуқуқий таълимотларининг юзага келиши, шаклланиши ва ривожланишининг асосий босқичлари, йўналишларини ёритишдан иборатдир. Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар ривожланиш даврини қуйидагича даврларга бўлиш мумкин:

Учинчи даври кўплаб файласуфлар ва мутафаккирлар томонидан худо тарих ва тараққиёт, жамият тартиб ва қонунларининг ижодкори деган ақидадан воз кечилиши билан бошланган. Дунёдаги воқеа-ҳодисаларни, ижтимоий муносабатларни моддий дунёнинг ўзидан келиб чиқиб ўрганила бошланди. Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи фани Сиёсат, давлат, ҳуқуқ, қонунчилик соҳалари юриспруденция, фалсафа, социология, сиёсатшунослик, этика сингари турли гуманитар фанларнинг ўрганиш объекти ҳисобланади. Айни чоғда бошқа фанлар билан ўзаро алоқада бўлган ҳар бир фан ўзининг ўрганиш предмети ва усулларидан келибБиринчи давр — қадимги дунёнинг илк сиёсий-ҳуқуқий тасаввурлари шаклланган давр. Бунда инсон тафаккури, жумладан, сиёсий-ҳуқуқий қарашлари эртак ва диний афсоналар шаклида ривожланган. Афсонавий тафаккур тарих ривожини худоларга боғлиқ деб билган. Инсоният тарихи, дунё тартиблари, ердаги ҳокимият ва мавжуд қонунлар худолар мадади ва иштирокида яратилган деган назария пайдо бўлган. Иккинчи давр (ўрта асрлар) да илмий таълимотлар, тарихий, фалсафий ва сиёсий-ҳуқуқий қарашлар диний мафкура таъсирида ривожланган. Шунинг учун ҳам бу даврда ижод қилган кўплаб мутафаккирлар асарларида ижтимоий тараққиёт жараёнлари идеалистик нуқтаи назардан асосланган.

чиққан ҳолда бу умумий соҳаларга нисбатан ўзига хос илмий ёндашувга, алоҳида предмети ва мавзуига эга бўлади. Ҳуқуқшунослик фанлари тизимида бир вақтнинг ўзида ҳам тарихий, ҳам назарий йўналишдаги мустақил илмий-ўқув фани ҳисобланади. Ушбу ҳуқуқий фан доирасида давлат, ҳуқуқ, сиёсат ва қонунчиликнинг пайдо бўлиши ҳамда ривожланиши тарихи сиёсий ва ҳуқуқий назарияларнинг тарихий шаклланиш жараёнлари билан боғлиқликда тадқиқ этилади. Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи фани давлат ҳақидаги таълимотларнинг тор мутахас с ислик масалаларини ёки ўтмишдаги сиёсий таълимотларни давлатшунослик тарихи сифатида ўрганмайди. Шунинг учун ҳам сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи фанининг асосий вазифаси давлатчилик назарияси муаммолари турли илмий оқимлар ва йўналишлар вакиллари томонидан қай тарзда ва қай даражада ўрганилганини кўриб чиқиш дан иборат бўлади. Демак, сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи фанида ҳуқуқ ва қонунчилик борасидаги назарий қарашларнинг шаклланиши тарихи ўрганилади. Сиёсий-ҳуқуқий таълимотлар тарихини ўрганишда қуйидаги қоидаларига риоя қилишни унутмаслик даркор: Биринчидан: у ёки бу таълимотни, назарияни, концепцияни ёки бирор-бир мутафаккирнинг сиёсий-ҳуқуқий карашлари, фикрлари, тасаввурларини ўрганиш учун ўша давр шарт-шароитлари талабларидан келиб чиққан ҳолда ўрганмоқ зарур. Акс ҳолда жуда кўп ғоя ва фикрлар бугунги кунда унчалик аҳамиятсиз кўриниши мумкин. Шу боисдан давлат, ҳуқуқ ҳақидаги қарашларни қандай шарт-шароитларда шаклланиб, ривожланганлигини аниқлаш жуда муҳим аҳамиятга лойиқ. Иккинчидан : мутафаккирнинг умумий фалсафий қарашларини ўрганиш зарур. Унинг сиёсий-ҳуқуқий ғоялари, фикрлари қандай фалсафий йўналишлар ва қарашлар билан уйғунлигини билиш ҳам талаб этилади. Учинчидан : юристлар учун муҳим аҳамиятга эга бўлган давлат, ҳуқуқ, конунийлик тўғрисидаги назарий билимларини келиб чиқиши, тўғрисида алоҳида мутафаккир ёки назариётчиларнинг аниқ фикрини, ғояларни билиш ҳам муҳимдир.

Тўртинчидан : муайян назариётчи, мутафаккирнинг сиёсий-ҳуқуқий қарашлари давлат сиёсати, мафкурада қандай ўрин тутгани, кимларнинг манфаатини химоя қилишга қаратилганлигини аниқлаши эътибордан четда колмаслиги зарур. Бешинчидан : сиёсий-ҳуқуқий мафкура тарихида мутафаккирнинг, назариётчи, давлат арбоби, сиёсий арбобнинг сиёсий-ҳуқуқий қарашлари улардан аввалгисига нисбатан қандай янгиликлар билан фарқланишини аниқ тасаввур этиш шарт. Уларни жамият тараққиёти учун қандай аҳамиятга эга бўлишлигини ўрганиш ҳам муҳимдир. Фойдаланилган адабиётлар рўйхати: 1. Каримов И.А. Адолат - қонун устуворлигида. - Халқ сўзи, 2001, 30 август. 2. Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарор тараққиёт йўлида. 6-том. — Т., «Ўзбекистон», 1998. 3. Каримов И. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт - пировард мақсадимиз. Т.: Ўзбекистон. 2000. - 109 б. 4. Бобоев . Ҳ .Б.Сиёсий ҳуқуқий таълимотлар тарихи . Т.: ТДЮИ 2003. -205Б. 1. История политических и правовых учений. Учебник для вузов. Под общей редакцией Нерсесцянца В.С. — М., изд. «Норма-Инфра», 1999. 2. Гегель. Философия права. — М., «Наука», 1981. 3. Исламов З.М. Обшество. Государство. Право (Вопросў теории). «Адолат», 2001. 4. Философский энциклопедический словарь. -М., изд. «Норма-Инфра» 2001. 5. www.ziyonet.uz

Похожие

“Сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар тарихи” фанининг предмети, методи ва аҳамияти

АҚШдаги сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар

Қадимги Римда сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар

Қадимги Шарқда сиёсий ва ҳуқуқий таълимотлар

Қадимги Римда сиёсий-ҳуқуқий таълимотлар