Ўлим ( Улим ) жазосининг бекор қилиниши – демократиянинг ўзига хослиги - Юриспруденция - Рефераты

Ўлим ( Улим ) жазосининг бекор қилиниши – демократиянинг ўзига хослиги

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44.5 KB

Ўлим жазосининг бекор қилиниши – демократиянинг ўзига хослиги Ўзбекистон ўз мустақиллигининг дастлабки кунлариданоқ суд- ҳуқуқ тизимини ислоҳ этилиши, жиноий жазолар тизимини босқич - ма-босқич либераллаштирилиши, айниқса, ўта оғир жиноятлар жумласига киритилувчи жиноятлар рўйхатини камайтирилиши, содир этилган жиноятлар учун айбдорларга нисбатан шахсни жамиятдан ажратиш билан боғлиқ бўлмаган муқобил жазо турларини тайинланиши, ярашув институтини жорий этилиши ўзининг ижобий натижаларини бермоқда. Шунингдек, жиноий жазолар тизимидан ўлим жазосини чиқариб ташлаш борасида олиб борилаётган ҳуқуқий ислоҳотлар амалдаги қонунчилигимизни тобора инсонпарварлик тамойилларини ўзида мустаҳкамлаб, инсонни олий қадрият даражасига кўтарилиб бораётганидан далолат беради. Олинган маълумоталарга кўра, ўлим жазосини бекор қилишни назарда тутувчи халқаро ҳужжатларни ратификация қилаётган дав - латларнинг сони ортиб бормоқда. БМТ нинг маълумотига кўра, 1989 йил ва 1995 йиллар оралиғида дунёнинг 25 давлатида ўлим жазоси расман бекор қилинган. 14 давлатда жумладан, Аргентина, Бразилия, Буюк Британия, Греция, Исроил, Канада, Кипр, Мексика, Непалда ўлим жазоси фақатгина фавқулодда ҳолатлардаги қўллани лиши мумкинлиги белгиланган. 30 давлатда эса жиноят қонунчили гида ўлим жазосини сақлаган ҳолда, уни амалда қўлламай келмоқ далар (масалан, Бельгия, Чили, Конго, Гватемала, Туркия).

Ҳозирги пайтда дунёдаги 83 мамлакатда, жумладан, АҚШнинг қатор штатларида, Хитой, Африка ҳамда қатор Европа давлатлари жиноят қонунчилигида ўлим жазоси жиноий жазо тариқасида мавжуд. 2005 йилнинг 1 августида юртбошимиз И.А.Каримов томони - дан «Ўзбекистон Республикасида ўлим жазосини бекор қилиш тўғ - рисида»ги Фармоннинг чиқарилиши мамлакатимиз суд-ҳуқуқ ти - зимидаги ҳам ижтимоий, ҳам сиёсий аҳамиятга молик бўлган во - қеалардан бири бўлди. Мустақил Ўзбекистонимиз айрим давлатлар асрлар давомида уддалай олмаган, ўлим жазосини бекор қилиш бо - расидаги ишни, тарих саҳифаси учун жуда ҳам оз фурсат ҳисоблан ган 16 йил ичида амалга ошира билди. Ўзбекистонда ўлим жазосининг бекор қилиниши айни вақтда бу ижобий ўзгаришлар мамлакатимиз қонунларига, шу жумладан, жиноят-ижроия қонунчилигида мавжуд бўлган жиноий жазолар нинг ижро этиш тартиби ва шартларига ўзгартиришлар киритиб, уларни янада халқаро ҳуқуқ меъёрлари ҳамда стандартларига мос ва хос бўлишини таъминламоқда. Мамлакат Президенти ташаббуслари билан ўлим жазосини бекор қилиниши нафақат жазо тизимида ва жиноят-ижроия сиёса - тидаги ижобий ўзгаришлардан бири бўлиб қолмасдан, балки Бир - лашган Миллатлар Ташкилотининг Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар бўйича конвенцияси ва Инсон ҳуқуқлари бўйича Европа конвен - циясининг «ўлим жазосини ҳар бир инсоннинг яшаш ҳуқуқига зид деб ҳисобловчи принципларига мос келиши билан ҳам характерли - дир.

Ўлим жазосининг қўлланилиши ёки қўлланилмаслиги муаммо си инсон ҳуқуқларининг халқаро миқёсдаги ҳимояси билан узвий боғлиқдир. Шу боисдан ўлим жазосини бекор қилиш тўғрисида бир неча халқаро ҳужжатлар қабул қилинган. Бундай ҳужжатлар қато рига «Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро Пакт»га иккинчи факультатив Баённомани (1989 йил), Европа Иттифоқи то - монидан 1983 йилда қабул қилинган «Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Европа конвенцияси» га олтинчи Баённомани киритишимиз мумкин. Булардан ташқари, сўнгги йилларда БМТ томонидан ҳам ўлим жазосини бекор қилиш ёки уни қўлламаслик тўғрисида қатор халқаро меъёрлар ишлаб чиқилди. Президентимиз томонидан қабул қилинган Фармонда бирин - чидан, ўлим жазосини умрбод ёки узоқ муддатли озодликдан маҳ рум қилиш жазоси билан алмаштирилган шахсларни сақлаш учун мажмуа ва иншоотлар қуриш, зарур шарт-шароитларни яратиш, ана шу муассасаларда ишлаш учун ходимларни тайёрлаш билан боғлиқ бир қатор ташкилий-тайёргарлик ишларини амалга ошириш лозим лиги; иккинчидан, жиноят, жиноят-процессуал, жиноят-ижроия қо нун ҳужжатларини пухта ишлаб чиқиш ҳамда ўзгартириш ва қў шимчалар киритиш ушбу соҳадаги халқаро-ҳуқуқий ҳужжатларни ўлим жазосини бекор қилган ва ўлим жазоси ўрнига умрбод ёки узоқ муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосига ҳукм қилинган шахсларнинг жазолари ижро этилишини ташкил этиш тажрибасига эга бўлган хорижий мамлакатларнинг тегишли қонун ҳужжатлари ни чуқур ўрганиб чиқишни ҳисобга олган ҳолда амалга оширилиши муҳим вазифа ҳисобланиши белгиланган эди.

Ҳозирда давлатимизда Фармондан келиб чиқиб, ўлим жазоси ни бекор қилиш ва унинг ўрнига умрбод озодликдан маҳрум қилиш жазосини жорий қилиш учун барча шарт-шароитлар яратилди. Ўлим жазосини бекор қилиш ва умрбод озодликдан маҳрум қилиш жазонини жорий қилиш тўғрисидаги қонуннинг қабул қилиниши инсонпарварлк тамойилининг ёрқин ифодаси бўлди.

Похожие

Ўлим ( Улим ) жазоси бекор қилиниши – суд-ҳуқуқ ислоҳотларининг пировард натижаси

Узбекистон Республикасида улим жазосининг бекор қилиниши – инсон ҳуқуқлари устуворлигини таъминлашнинг муҳим омили сифатида

Ўлим ( Улим ) жазоси бекор қилиниши инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳуқуқий ҳимоя қилишнинг муҳим босқичи

Ўлим жазосини бекор қилиш – суд-ҳуқуқ ( Улим жазосини бекор килиш суд хукук ислохатлари натижаси

Ўлим жазосини бекор қилиш босқичлари