Jinoyat-ijroiya huquqi tushunchasi, predmeti va tizimi. jinoyat-ijroiya huquqi qonunchiligi - Юриспруденция - Рефераты

Jinoyat-ijroiya huquqi tushunchasi, predmeti va tizimi. jinoyat-ijroiya huquqi qonunchiligi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

38.5 KB

Jinoyat-ijroiya huquqi tushunchasi, predmeti va tizimi. jinoyat-ijroiya huquqi qonunchiligi Reja: 1. Jinoyat-ijroiya siyosati tushuchasi va ahamiyati 2. Jazo tushunchasi va turlari 3. Jinoyat-ijroiya huquqi predmeti, uslubi, tizimi, prinsiplari 4. Jinoyat-ijroiya huquqi manballari va jinoyat-ijroiya huquqini boshqa fanlar bilan aloqasi

O‘zbekiston Respublikasi Mustaqillikka erishganidan so‘ng xalqimiz, davlatimiz prezidentimiz I.A.Karimov rahbarligidagi adolatli huquqiy demokratik davlat fuqaro jamiyati qurishni bosh yo‘nalish qilib oldi. Bu intilish mustaqil davlatimiz qomusi Konstitutsiya qabul qilinishi bilan mustahkamlandi. O‘zbekistonda o‘tkazilayotgan iqtisodiy islohotlarning negizi besh tamoyildan biri – bu «qonun ustivorligida»dir. qonun – bu xalqning hoqish irodasini normativ huquqiy hujjatda ifodalangan shakli. Shunday ekan, kodekslar ishlab chiqarish yo‘li bilan amalda qo‘llanilayotgan doimiy qonunlar davlatimizning u yoki bu ijtimoiy hodisaga bo‘lgan munosabatidir. Demak, jinoyat-ijroiya kodeksi ham davlatimizni jinoyat-ijroiya huquqi bilan bog‘liq munosabatlarga bo‘lgan jinoyat- ijroiya siyosati deb tushunmoq lozim. Bu borada davlatimiz tomonidan olib borilayotgan siyosat maqtovga sazavordir (Tojikiston, Avg‘oniston, Rossiyadagi voqealar bilan O‘zbekiston barqarorligini solishtirish). Jinoyat kodeksi nuqtai nazaridan jinoiy xukukiy munosabat vujudga kelishi va uni jinoiy-ijroiya huquqi munosabati o‘rtasidagi farqni og‘zaki ravishda tushuntirib ketish. Jinoyat-ijroiya huquqiy bu –xukukshunoslikning alohida muhim tarmoqlaridan biri bo‘lib, davlat nomidan sud tayinlagan jazoni o‘tash, ijro etish bilan bog‘liq bo‘lgan ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi huquq normalari yig‘indisidir. Jazo tizimi O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 43- moddasida belgilangan bo‘lib, ular quyidagilardir: Jarima, muayyan huquqdan mahrum qilish, ahloq tuzatish ishlari, xizmat bo‘yicha cheklash, qamoq, intizomiy qismga jo‘natish, ozodlikdan mahrum qilish, o‘lim jazosi. qo‘shimcha jazo turlari: harbiy yoki maxsus unvondan mahrum qilish, mol-mulkni musodara qilish. Sud tomonidan tayinlangan jazo, mahkumni mahkum tariqasida huquq va burchlarga ega bo‘lishiga huquqiy asos bo‘lib xizmat qiladi. Fuqaro tariqasida uni konstitutsiyaviy huquqlari cheklanadi. Masalan, bilim olish, dam olish, saylash va saylanish va h.k.

Jazo qo‘llash natijasida mahkum jamiyatdan ajratilib, qattiq nazorat ostiga olinadi. Mahkumga nisbatan huquqiy cheklashlar qonuniy tartibda amalga oshiriladi. Mahkum maolum bir hudud doirasida jazoni o‘tab tarbiyalanadi. AHAMIYATI: davlat ahamiyatiga molik vazifalar amalga oshrilayapti. Yaoni jinoyat-ijroiya siyosati bajarilyapti. qonunni ustivorligi va jazoni muqarrarligiga kishilarda ishonish hissi uyg‘onyapti. Tarbiyaviy nuqtai nazardan boshqa kishilar jinoyat sodir qilmasligi mumkin. Jinoyat-ijroiya huquqi predmeti deyilganda jinoyat-ijroiya huquqi suboyektlari o‘rtasida vujudga keladigan ijtimoiy munosabatlar tushuniladi. Metodlari: ishontiruv, majburlov, psixologik, mantiqiy, kuzatish, so‘rov va boshqa metodlar. Har bir metodni amaliyot bilan bog‘lab tushuntirish. Pirnsiplari: adolat, insonparvarlik, demokratizm, qonuniylik, jazoni ijro etishda differensiatsiya va individuallashtirishga rioya etish, majburlov vositalarini oqilona qo‘llash va mahkumlarning qonunga itoatkor xulq-atvorni rag‘batlantirish va x.k. Tizimi: jinoyat-ijroiya kodeksi 2 qismdan iborat: umumiy va maxsus qism. Umumiy qismda 1 ta bo‘lim, 4 ta bob, 18 ta modda bor. Maxsus qismda 8 ta bo‘lim, 34 ta bob, 179-modda bor. Jinoyat-ijroiya huquqi manbalari: O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi jinoyat-ijroiya kodeksi, Vazirlar Mahkamasi tomonidan chiqarilgan qarorlar, IIV tomonidan chiqarilgan buyruq, ko‘rsatma, yo‘riqnomalar, maomuriy nazorat o‘rnatish to‘g‘risidagi va voyaga yetmaganlar bilan ishlash to‘g‘risidagi Nizomlar va boshqalar. ALOQASI: Jinoyat huquqi, jinoyat protsessi, fuqarolik huquqi va jarayoni, iqtisod, kriminalogiya, psixologiya, mantiq, falsafa va boshqa fanlar bilan o‘zaro uzviy aloqada. Jinoyat-ijroiya qonun hujjatlari O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga asoslanadi hamda jinoyat-ijroiya kodeksi, shuningdek unga muvofiq qabul qilingan boshqa qonun hujjatlaridan tashkil topadi. Jinoyat-ijroiya qonun hujjatlari:

Jinoiy jazoni, boshqa jinoiy huquqiy taosir choralarini ijro etish prinsiplari, tartib va shartlarini; Mahkumlarning huquqiy maqomini; Mahkumlarni ahloqan tuzatish vositalari hamda ularni qo‘llash tartibini; Mahkumlarni jazoni o‘tashdan ozod qilish tartibini; Mahkumlarni ahloqa tuzatishda davlat hokimiyati va fuqarolar o‘zini-o‘zi boshqarish organlarining, korxona, muassasa va tashkilotlarning, jamoat birlashmalari va fuqarolarning ishtirokini belgilaydi VAZIFASI: jazo ijrosini ta’minlash, muxkumlarning ahloqan tuzatish, jinoyatlar sodir etilishini oldini olish, mahkumlarni huquq va erkinliklari hamda qonuniy manfaatlarini himoya qilishdan iborat. Jinoyat-ijroiya huquqi normasi deyilganda jinoyat-ijroiya huquqiy munosabatlari suboyektlarida huquq va burchlarni belgilab beruvchi umumiy qoidalar yig‘indisi tushuniladi. Tarkibi: gipoteza, dispozitsiya va sanksiyaga bo‘linadi. JIH normasi qattiy imperativ norma bo‘lganligi uchun dispozitsiya va sanksiya ko‘proq uchraydi.

ADABIYOTLAR 1. Jinoyat-ijroiya huquqi. Darslik. Mualliflar jamoasi. Mas’ul muharrir- yu.f.n., dots. B.J.Axrorov. –T.: O‘qituvchi, 2002. – 208b. 2. Jinoyat-ijroiya kodeksiga sharhlar. Rustamboyev M.H., Axrarov B.J. va boshqalar. Ma’sul muharrir: yu.f.d., prof. M.H.Rustamboyev. – T.: TDYUI, 2007. – 574 b. 3. Kommentariy k Ispravitelno-trudovomu kodeksu Respubliki Uzbekistan. –T.: Uzbekistan, 1997.- 345s. 4. Abduxaliqov M.A., Payzullayev Q., Abduqodirov Sh.Y. Jinoyat -ijroiya huquqi (albom sxemalar). –T.: TDYUI, 2005. – 142 b.

Похожие

Jinoyat-ijroiya huquqining asosiy qoidalari, fan tushunchasi, predmeti va tizimi

Jinoyat huquqi va jinoyat protsessi

Jinoyat-ijroiya huquqiga binoan mahkumlar huquqiy holati

Qishloq xo`jalik huquqi tushunchasi, predmeti va tizimi

Yer huquqi predmeti va tizimi