logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Юриспруденция
  4. Хужалик судларига ишларнинг тааллуклилиги ва судловлилиги

Хужалик судларига ишларнинг тааллуклилиги ва судловлилиги

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

102 KB
Скачать
Хўжалик судларига ишларнинг тааллуқлилиги ва судловлилиги Режа: 1. Хўжалик судларига таа ллуқли ишлар тушунчаси, турлари ва мезони. 2. Хўжалик судларида кўриладиган низолар. 3. Тааллуқлиликка қўйиладиган процессуал ҳуқуқий қоида талабларига риоя этмасликнинг оқибатлари. 4. Судловлилик тушунчаси ва турлари . 5. Ишларнинг турлари бўйича судловлилик. Худудий судловлилик ва унинг турлари. 6. Ишларни бир хўжалик судидан бошқасига ўтказиш. Хўжалик судларига тааллуқли ишлар тушунчасини аниқлашдан олдин тааллуқлилик тушунчасини англаб олиш лозим. Тааллуқлилик деганда, ҳуқуқ ҳақидаги низоларни кўриш ва ҳал қилиш вазифаси қонун билан у ёки бу давлат органи ёки жамоат ташкилотига юклатилганлиги тушунилади. Хўжалик судларига тааллуқли ишлар деганда эса,қонунларга мувофиқ белгиланган ишлар доирасини кўриб чиқиш ва ҳал этиш вазифаси хўжалик судлари ваколотига киритилган ишлар тушунилади. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 111-моддасига мувофиқ, хўжалик судларининг ваколат доираси белгиланган бўлиб, суд ҳокимиятининг мустақил бўғини сифатида иқтисодиёт соҳасида ва уни бошқариш жараёнида вужудга келадиган келишмовчиликларни кўриб ҳал қилади. Айнан шу қоида хўжалик судларининг ваколатларини аниқлаштириб беради ва унинг бошқа давлат органлари, хусусан, умумий юридикция судлари ваколат доирасидан фарқини белгилайди Ўзбекистон Республикаси Хўжалик процессуал кодексида хўжалик судлари ваколатига киритилган низоли ва бошқа ишларнинг қайси турдагилари киритилиши конкретлаштирилган (23-модда). Ишларни қайси органга тааллуқлилигини чегараловчи мезон сифатида низоли ҳуқуқий муносабатнинг учта белгисини ажратиш мумкин, яъни: а) низолар вужудга келадиган соҳа; б)низоли ҳуқуқий муносабатларнинг характери ва в)субъектив таркиби. Хўжалик судларига тааллуқли ишларни чегараловчи мезонларнинг биринчи белгиси низолар вужудга келадиган соҳа, яъни иқтисодиёт соҳасидаги ишлардир. Бозор муносабатлари шароитида иқтисодий соҳа хўжалик фаолиятини юритиш билан, тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ. Бу мезон хўжалик судлари билан умумий юридикция судларини ваколатларини чегаралайди. Хўжалик судларига тааллуқли ишларни чегараловчи мезонлардан яна бири бу низоли ҳуқуқий муносабатларнинг характеридир.Ўзбекистон Республикаси ХПК нинг 23-моддасига мувофиқ иқтисодиёт соҳасидаги фуқаровий, маъмурий ва бошқа муносабатлардан келиб чиққан низоли ишлар хўжалик судларига тааллуқли эканлиги белгиланган. Демак,низоли ҳуқуқий муносабатнинг характери низонинг қандай муносабатдан, яъни фуқаровий,маъмурий ёки бошқа муносабатлардан келиб чиққанлигига боғлиқ экан. Хўжалик судларига тааллуқли ишларни чегараловчи мезонларнинг учинчиси бу низоли ҳуқуқий муносабат субъектларининг таркиби. Хўжалик судларига юридик шахслар, юридик шахс тузмаган ҳолда тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган ва якка тартибдаги тадбиркор мақомини қонунда белгиланган тартибда олган фуқаролар ўртасида келиб чиқаётган низолар тегишлидир. Булардан ташқари, хўжалик судларида ишларни тааллуқли бўлишни қўшимча мезонига ҳуқуқни низоли ва низосиз тарафларнинг келишуви, шунингдек низоли ҳуқуқнинг мазмуни (характери) яъни унинг ҳуқуқий меъёрлар билан тартибга солиниши ёки солинмаслиги аҳамиятлидир. Хўжалик ишларини судга тааллуқли бўлиш турларига аҳамият бериш зарур. Ишларни хўжалик судларига тўғридан-тўғри тааллуқли эканлиги қонунда кўрсатилган бўлиши керак, шунга кўра тааллуқлилик мустасно ва кўп турдаги кўринишда бўлади, масалан банкротлик тўғрисидаги ишлар қонун билан фақат хўжалик судларига тааллуқли эканлиги қонунда ўз ифодасини топган. Бошқа қатор хўжалик ишлари судсиз ҳал этилмагандан кейингина судга тааллуқли бўлади. Кўп органларга тааллуқли ишлар шартномавий, бир неча идораларга тегишли (императив) тааллуқлиликка ва альтернатив тааллуқлиликка бўлинади. Юқорида қайд қилинганидек, шартномавий тааллуқлиликка кўра, тарафларнинг ўзаро келишувлари асосида тааллуқлик масаласи ҳал этилган бўлади. Агар, қонунда хўжалик ишларини судга қадарли судсиз ҳал этиш тартиби белгиланса (императив) масалан претензион талаб бўйича иш ҳал этилмаса ёки маъмурий тартибда кўрилган иш етарли даражада ҳал этилмаган бўлса ва ҳ.к. Альтернатив тааллуқлиликка кўра ҳимояга мухтож бўлган манфаатдор шахс ўзининг ҳохишига асосланган ҳолда тегишли органга мурожаат этишлик тушунилади. Суд амалиётида иқтисодий масалалардан келиб чиқадиган айрим низолар умумий судларга ҳам тегишли бўлиши мумкин. Шу туфайли умумий судларга тааллуқли бўлиши учун қуйидагиларга эътибор бериш лозим, жумладан: 1) умумий судларга фуқаролар ўртасида келиб чиққан низолар, агар улар тадбиркорликдан келиб чиқмаган бўлса; 2) ташкилотлар ўртасида келиб чиққан низолар, улар ҳам тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ бўлмаганлиги талаб қилинади. 1 Юқорида қайд этиб ўтилган фикрлардан хулоса қилиб, хўжалик судлари фақат ўзининг ваколатига киритилган ишларни,яъни фақат хўжалик судларига тааллуқли бўлган ишларнигина кўриши мумкин . ХПКнинг 23-моддасига мувофиқ хўжалик судларга қуйидаги ишлар тааллуқли : 1) иқтисодиёт соҳасида юридик шахслар (бундан буён матнда ташкилотлар деб юритилади), юридик шахс тузмаган ҳолда тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган ва якка тартибдаги тадбиркор мақомини қонунда белгиланган тарзда олган фуқаро ўртасидаги (бундан буён матнда 1 +аранг:Ш.Ш.Шоращметов. Ызбекистон Республикасининг хыжалик процессуал щу=у=и.Дарслик.Т. «Адабиёт жам\ армаси».2001й.35-б. фуқаролар деб юртилади) фуқаровий, маъмурий ва бошқа ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низоларга доир ишлар; 1) иқтисодиёт соҳасида ташкилотлар ва фуқароларнинг ҳуқуқлари вужудга келиши, ўзгариши ёки бекор бўлиши учун аҳамиятга эга бўлган фактларни аниқлаш (бундан буён матнда юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни аниқлаш деб юритилади) тўғрисидаги ишлар; 2) ташкилотлар ва фуқароларнинг банкротлиги тўғрисидаги ишлар. Булардан ташқари, қонун билан хўжалик судига тааллуқли ишлар жумласига бошқа ишлар ҳам киритилиши мумкин. Хўжалик суди ўзига тааллуқли ишларни, агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган Ўзбекистон Республикаси ташкилотлари ва фуқаролари, шунингдек чет эл ташкилотлари, чет эл инвестциялари иштирокидаги ташкилотлар, халқаро ташкилотлар, чет эл фуқаролари, фуқаролиги бўлмаган шахслар иштирокида кўради. Ўзаро боғлиқ бўлиб, баъзилари хўжалик судига, бошқалари эса умумий судга тааллуқли бўлган бир неча талаб бирлаштирилган тақдирда, ҳамма талаблар умумий судда кўрилиши керак. қонунга мувофиқ ва судга тааллуқлилик қоидасига асосан хўжалик судларига ҳамма шаклдаги мулк турига асосланган корхоналар, ташкилотлар, муассасалар, шу жумладан хусусий, қўшма корхоналар, хусусий тадбиркорлар ва халқаро бирлашмалар, Ўзбекистон Республикаси ва бошқа мамлакатлар ташкилотлари ўзларининг бузилган ёки низолашаётган ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш учун мурожаат қилишлари мумкин. Хўжалик судларида кўриладиган низолар. Тааллуқлиликка қўйиладиган процессуал ҳуқуқий қоида талабларига риоя этмасликнинг оқибатлари. Хўжалик процессуал кодексининг 24-моддасига асосан хўжалик суди қуйидаги низоларни ҳал этади: 1) тузилиши қонунда назарда тутилган шартнома юзасидан келиб чиққан келишмовчиликлар ёки шартнома юзасидан келиб чиққан бўлиб, ҳал этиш учун хўжалик судига топшириш ҳақида тарафлар ўзаро келишган ихтилофлар; 1) шартнома шартларини ўзгартириш ёки шартномани бекор қилиш ҳақидаги низолар; 2) мулк ҳуқуқини тан олиш тўғрисидаги низолар; 3) мажбуриятлар бажарилмаганлиги ёки тегишли даражада бажарилмаганлиги тўғрисидаги низолар; 4) мулкдор ёки мулкнинг бошқа қонуний эгаси томонидан мол- мулкни бошқа шахснинг қонунсиз эгалигидан талаб қилиб олиш тўғрисидаги низолар; 5) мулкдорнинг ёки мол-мулкнинг бошқа қонуний эгасининг ҳуқуқлари эгалик қилишдан маҳрум этиш билан боғлиқ бўлмаган ҳолда бузилганлиги тўғрисидаги низолар; 6) етказилган зарарни қоплаш тўғрисидаги низолар; 7) шаън, қадр-қиммат ва ишчанлик обрўсини ҳимоя қилиш тўғрисидаги низолар; 8) давлат органлари ва фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органларининг қонун ҳужжатларига мувофиқ бўлмаган, ташкилотлар ва фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузадиган ҳужжатларини (бутунлай ёки қисман) ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисидаги низолар; 9) ундириш сўзсиз (акцептсиз) тартибда амалга ошириладиган ижро ҳужжатини ёки бошқа ҳужжатни ижро этилиши мумкин эмас деб топиш тўғрисидаги низолар; 10) давлат рўйхатига олишни рад этганлик ёки белгиланган муддатда давлат рўйхатига олишдан бош тортганлик устидан берилган шикоят; 11) агар қонунда сўзсиз (акцептсиз) тартибда жарима ундирилиши назарда тутилмаган бўлса, текширув вазифаларини амалга оширувчи давлат органлари томонидан ташкилотлар ва фуқаролардан жарима ундириш тўғрисидаги низолар; 12) текширув вазифаларини амалга оширувчи органлар томонидан қонун ҳужжатларининг талабларини бузган ҳолда сўзсиз (акцептсиз) тартибда ҳисобдан чиқарилган пул маблағларини бюджетдан қайтариш тўғрисидаги низолар. Хўжалик суди ўзининг ваколат доирасига киритилган бошқа низоларни ҳам ҳал қилади. Ҳуқуқи ва қонуний манфаатлари бузилган шахс уларни ҳимоя қилинишини сўраб қайси давлат органига мурожаат этишини билиши лозим. Акс ҳолда бу ҳуқуқ ва қонуний манфатларнинг тикланилишида: низони ҳал этишдан бош тортишга, ҳуқуқ ва манфаатлар ҳимоя қилинишининг кечикишига олиб келиши мумкин. Тааллуқлилик қоидасига риоя этиш катта аҳамиятга эга. Тааллуқлилик қоидасига риоя этган ҳолда хўжалик судига мурожаат этиш бузилган ҳуқуқ ва қонуний манфаатларнинг ўз вақтида ҳимояланишига ва тикланишига,одилсудловни амалга оширилишига, ҳуқуқбузарликни бартараф этишга асос бўлади. Хўжалик судларига тааллуқли бўлмаган ишлар юзасидан мурожаат этилган тақдирда, хўжалик судлари даъво аризасини қабул қилишни рад этишлари мумкин(ХПКнинг 117-моддаси).Бу эса манфаатдор шахснинг жавобгарга нисбатан бўлган талаблари хўжалик суди томонидан қаноатлантирилмаслигини англатади.Аммо бу бузилган ҳуқуқ ва қонуний манфаатлар тикланмайди, деган сўз эмас. Бунда ҳуқуқ ва қонуний манфаатлари бузилган шахс тааллуқлилик қоидасига риоя қилган ҳолда бундай ишларни кўриш ваколатига эга бўлган органларга мурожаат этмоғи лозим. Судловлилик тушунчаси ва турлари . Ишларнинг турлари бўйича судловлилик. Худудий судловлилик ва унинг турлари. Олдинги мавзуларимизда кўриб ўтилган тааллуқлилик тушунчаси судловлилик тушунчаси билан узвий боғлиқ тушунчалардир.Аммо бу тушунчаларни биридан иккинчисини ажрата билиш лозим. Маълумки, тааллуқлиликка кўра давлат органларининг бир-биридан ваколатига кўра ажратилиши белгиланади.Судловлиликка кўра эса, бир суд тизимидаги судларнинг ваколати аниқланилади. Судловлик икки маънода тушунилади. Агар судловлик: биринчидан- айрим хўжалик ишларининг кўрилиши ва ҳал қилиниши суд органларига тааллуқли (тегишли) бўлишлигини англатади; иккинчидан, судловлик ягона суд тизимига кирадиган судларнинг (шаҳар, вилоят, республика судларининг) қайси бири муайян хўжалик ишини кўриш ва ҳал қилишга ваколатли (ҳуқуқли) бўлишини билдиради 1 . Юқоридагилардан келиб чиққан ҳолда, судловлик деб , хўжалик судларининг ваколатига кирган ишларнинг хўжалик судлари тизимидаги қайси суд кўриб ҳал этилишлигини тушунилади. Хўжалик процессида қуйидаги судловлилик турлари мавжуд: 1) турдош; 2) ҳудудий. Турдош судловлиликка кўра, ишнинг турига,низонинг предметига,тарафларнинг кимлар бўлишига ҳам эътибор қаратилади.Бу судловлиликка кўра ягона суд тизимидаги турли судлар ўртасидаги ваколат ажратилади.Бунда судларнинг ваколат доираси қонун билан чегараланади. Хўжалик судлари судловига тегишлилик хўжалик процессуал кодексининг 26-моддаси қоидалари билан белгиланган. Унга мувофиқ, хўжалик судига тааллуқли ишлар қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар хўжалик судлари томонидан кўрилади Олий хўжалик суди қуйидаги ишларни кўради: республика бошқарув органлари билан вакиллик ва ижроия ҳокимияти маҳаллий органлари ўртасидаги иқтисодий битимлардан келиб чиқадиган низолар; ҳокимият олий органларининг норматив характерга эга бўлмаган ҳужжатларини (бутунлай ёки қисман) ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисидаги ишлар. Олий хўжалик суди алоҳида ҳолатларни эътиборга олган ҳолда ҳар қандай ишни исталган хўжалик судидан олиб қўйиш ва уни биринчи инстанция бўйича ўзининг иш юритишига қабул қилишга, ишни бир хўжалик судидан бошқасига ўтказишга ҳақли. қонунчилик ҳудудий судловликни ҳам ажратади.Бу судловлилик қоидалари (ХПКнинг 27-31-моддалар) бир поғанадаги хўжалик судлардан қайси бири муайян ишни кўра олиши мумкин эканлигини назарда тутади. Ҳудудий судловликка кўра бир поғанадаги хўжалик судларининг ваколатларини уларнинг жойлашган жойига кўра ажратишга имкон беради. Демак, ҳудудий судловлилик деб , хўжалик ишларининг, жавобгар жойлашган жойдаги хўжалик судлари томонидан кўрилишига айтилади. Ҳудудий судловлиликнинг умумий қоидалари шундан иборатки, даъвогар тегишли хўжалик ишларини кўрилиши учун даъвони жавобгар жойлашган жойдаги хўжалик судига тақдим этади.. Ҳудудий судловлик қуйидаги турларга бўлинади: - умумий худудий судловлик; - танлаш бўйича(муқобил) судловлик; - алоҳида судловга тегишли (мустасно)судловлик; - келишилган (шартномавий) судловлик - бир-бири билан боғлиқ ишларнинг судловлиги - ҳудудий судловлиликнинг маҳсус қоидаларига кўра судловликка бўлинади. Хўжалик процессуал кодексининг 27-моддасида ҳудудий судловлиликнинг умумий қоидалари белгиланган. Унга мувофиқ судловлиликни аниқлашда ишга жавобгар сифатида жалб этилган корхона, ташкилот, муассасанинг жойлашган жойи, фуқаронинг яшаш жойига эътибор қаратилади, яъни иш жавобгар жойлашган жойдаги хўжалик судининг судловига тегишли бўлади. Танлаш бўйича (муқобил) судловлик деганда , низоли муносабат бўйича бир нечта жавобгарга нисбатан даъво қўзғатилиши лозим бўлса ва улар турли ҳудудларда жойлашган бўлсалар, даъвогар улардан биттаси жойлашган жойдаги хўжалик судига мурожаат этиши мумкинлиги тушунилади. ХПКнинг 28-моддаси қоидаларига мувофиқ, турли ерларда бир неча жавобгарга нисбатан даъволар даъвогарнинг танлаши бўйича жавобгарларнинг бири жойлашган жойдаги хўжалик судига тақдим этилади, деб белгилаб қўйилган. Бу норма даъвогарнинг ҳудуд жиҳатдан ўзига яқин, қулайини танлаш имкониятини беради. қаердалиги номаълум бўлган жавобгарга нисбатан даъволар унинг мол- мулки жойлашган жойдаги ёки Ўзбекистон Республикасидаги маълум бўлган охирги турар жойдаги хўжалик судига тақдим этилиши мумкин.Аммо бунда ХПКнинг 31-моддасида назарда тутилган(алоҳида судловга тегишлилик)холатлар бундан мустасно. Ўзбекистон Республикасига қарашли ташкилот ёки Ўзбекистон фуқароси айни пайтда бошқа давлат ҳудудида турган жавобгарга нисбатан даъволар, даъвогар жойлашган, яшайдиган жойдаги ёки жавобгарнинг мол- мулки жойлашган жойдаги хўжалик судига тақдим этилиши мумкин. Ижро этиш жойи кўрсатилган шартномадан келиб чиқадиган даъволар шартнома ижро этиладиган жойда тақдим этилиши мумкин. Хўжалик процессида судловлиликнинг алоҳида судловга тегишли (мустасно) судловлик тури ҳам мавжуд.. Бундай ишлар тоифаси ХПКнинг 31-моддасида белгиланган. Бино, иншоот, ер участкаларига нисбатан мулк ҳуқуқини тан олиш тўғрисидаги, бино, иншоот, ер участкасини бошқа шахснинг қонунсиз эгалигидан талаб қилиб олиш, мулкдор ёки мол-мулкнинг бошқа қонуний эгасининг ҳуқуқлари эгалик қилишдан маҳрум этиш билан боғлиқ бўлмаган ҳолда бузилишини бартараф этиш тўғрисидаги даъволар бино, иншоот, ер участкаси жойлашган жойда тақдим этилади. Йўловчи, багаж ва юк ташиш шартномасидан келиб чиқадиган йўловчи, багаж ва юк ташувчига нисбатан даъволар, шу жумладан йўловчи, багаж ва юк ташувчи жавобгарлардан бири бўлган ҳолларда ҳам, транспорт ташкилотининг органи жойлашган жойда тақдим этилади. Ушбу қоидалардан келиб чиқиб, бу тоифадаги ишларга нисбатан судловлиликнинг бошқа қоидаларини қўлланилишига, тарафларнинг келишувига мувофиқ ҳолда ўзгартирилишига йўл қўйилмайди. Хўжалик судлари судловига тегишли ишларнинг навбатдаги тури бу шартнома бўйича судловга тегишлиликдир. Бу судловлиликнинг характерли томони шундан иборатки, бунда тарафларга келишувга кўра низони кўриб чиқиш жойини аниқлаш имконини беради.Аммо бунда истисноли холатлар мавжуд, яъни бу қоидалар ХПКнинг 29,30,31- моддаларида кўзда тутилган судловлиликка нисбатан қўлланилмайди. Бир-бири билан боғлиқ ишларнинг судловлигида ўзаро боғлиқ бўлган ишларнинг битта процессда кўриб чиқилишини тақозо этадиган ишлар тушунилади. Масалан, қарши даъво дастлабки даъво тақдим этилган хўжалик судига берилиши лозим. Ҳудудий судловлиликнинг маҳсус қоидаларига кўра судловлик ХПКнинг 29,30-моддаларида белгиланган бўлиб, улар юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни аниқлаш тўғрисидаги ҳамда банкротлик тўғрисидаги ишлардир. Юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни аниқлаш тўғрисидаги ишларнинг судловлиги бошқа турдаги судловликлардан фарқланиб, бунда аризалар фақат аризачи турган жойда кўрилади. Аммо, бу қоидадан ХПКнинг 29-моддасида бинога, иншоотга, ер участкасига эгаликни аниқлаш тўғрисидаги ишлар мустасно бўлиб, улар бино, иншоот, ер участкаси жойлашган жойдаги судда кўрилишини назарда тутади. Банкротлик тўғрисидаги ишлар қарздор жойлашган жойдаги хўжалик судининг судловига тегишли. Ишларни бир хўжалик судидан бошқасига ўтказиш. ХПКнинг 33-моддасига кўра, хўжалик суди томонидан судловга тегишлилик қоидаларига риоя қилган ҳолда қабул қилиб олинган иш, гарчи кейинчалик бошқа хўжалик судининг судловига тегишли бўлиб қолса-да, аввалги хўжалик суди томонидан мазмунан кўрилиши лозимлиги белгиланган.Бу қоидага мувофиқ,судловлилик қоидаларига риоя қилинган ҳолда қабул қилинган ишни бошқа хўжалик судига ўтказилиши мумкин эмаслиги тўғрисидаги қоидани белгилайди.Ҳатто ишни кўриш жараёнида судловлилик ўзгариб қолгани тақдирда ҳам иш шу хўжалик суди томонидан кўриб тугалланиши лозимлиги тўғрисидаги қоидани назарда тутади. Хўжалик суди ишни бошқа хўжалик судига фақат қонунда белгиланган ҳоллардагина ўтказишига йўл қўяди. Уларга қуйидаги ҳоллар киради: 1) агар иш судловга тегишлилик қоидасини бузиб қабул қилинганлиги шу судда ишни кўриш вақтида маълум бўлса; 1) агар бир ёки бир неча судьялар рад қилинганидан кейин уларни ушбу судда алмаштириш мумкин бўлмай қолса, шунингдек ишни ушбу судда кўриш мумкин бўлмай қолган бошқа ҳолларда. Бир суддан бошқа судга юборилган иш у юборилган судда кўриш учун қабул қилиб олиниши керак. Ишнинг бошқа судга ўтказилиши тўғрисида суд томонидан ажрим чиқарилади. Ажримда ишнинг бошқа судга ўтказилиши сабаблари, важлари аниқ кўрсатилган бўлиши керак. Ўзбекистон Республикаси хўжалик судлари ўртасида судловга тегишлилик тўғрисида низоларга йўл қўйилмаслиги қонунда ўз ифодасини топган. Тааллуқлилик қоидаларига риоя қилиш лозимлиги ҳақида олдинги мавзуларимизда гапириб ўтган эдик. Қонунчилик, худди шунингдек, судловлилик қоидаларига ҳам риоя этилиши лозимлигини тақозо этади. Судловлилик қоидаларига риоя қилмасдан тақдим этилган даъво аризаларининг қайтарилишига олиб келади. Аммо тааллуқлиликдан фарқли равишда, судловлиликда даъво аризасини қабул қилишни рад этилмайди,балки қайтарилади. Даъво аризасининг қайтарилиши процессуал маънода яна хўжалик судларига мурожаат этиш ҳуқуқини инкор этмайди. АСОСИЙ АДАБИЁТЛАР 1. Отахонов Ф. Х . Хозяйственное процессуальное право. Учебное пособие. – Т., 2003. – 262 с. 2. Бурхонходжаева Х.В., Дўстов У.Н. Хўжалик процесси(схемаларда). - Т.: ТДЮИ, 2002 . 3. 3.Шорахметов Ш.Ш. Ўзбекистон Республикасининг хўжалик процессуал ҳуқуқи. –Т:.Адабиёт жамғармаси, 2001. 4. www.ziyonet.uz

Похожие

Оила хукукий муносабатларидан келиб чикадиган айрим ишларнинг тааллуклилиги масалалари
Мехнат низоларининг тааллуклилиги ва судловлиги
Хужалик процессида исботлаш ва далиллар
Фуқаролик ишларининг қайси судларда кўрилишлиги (судловлик)
Хужалик процессуал муддатлар