Fuqarolik jamiyati va huquqiy davlat - Юриспруденция - Рефераты

Fuqarolik jamiyati va huquqiy davlat

Загружено в:

17.09.2022

Скачано:

0

Размер:

45 KB

Fuqarolik jamiyati va huquqiy davlat Reja: 1. Fuqarolik jamiyati , uning belgilari va negizlari. 2. Huquqiy davlat tushunchasi va uning belgilari. 3. Huquqiy davlat to’g’risidagi nazariyalar. 4. O’zbekistonda huquqiy davlat tashkil etishning mohiyati.

Fuqarolik jamiyati atamasi fuqarolik va fuqaro haqidagi tushunchalar tarkib topganidan keyingina paydo bo’lgan va shu tariqa fuqarolar majmui sifatida jamiyat tushunchasi yuzaga kelgan.Dastlabki davrlarda fuqarolik jamiyati bilan davlat o’rtasidagi farqlanish e’tirof etilmagan. Masalan Arastuning fikricha, davlat fuqarolar majmuidan, fuqarolik jamiyatidan boshqa narsa emas edi. Sen Simon esa, jamiyatning birdek nafrat bilan qaraydigan ikki dushmani bor, ular anarxiya( hokimiyatsizlik) va despotizm(zolimlik)dir, deya ta’kidlagandi. Amalda fuqarolik jamiyati ijtimoiy munosabatlarning shunday yetuklik holatidirki, unda yuqoridagi har ikki illat amalda mustasno qilinadi. Fuqarolik jamiyatining asosiy xususiyatlari iqtisodiy, siyosiy va ma’naviy birlikda o’z ifodasini topadi. Bular iqtisodiy sohada nodavlat tashkilotlar, shirkatlar, ijara va aksiyadorlik jamoalari , uyushmalar, korporatsiyalarning mavjudligidir; Ijtimoiy sohada- oila, partiyalar, jamoat tashkilotlari va harakatlar, ish va yashash joylaridagi o’zini o’zi boshqarish organlari, nodavlat ommaviy axborot vositalari, jamoatchilik fikrini aniqlash, shakllantirish va ifoda etishning madaniylashgan tartibotlari, ijtimoiy ixtiloflarni kuch ishlatmasdan, tazyiqsiz, qonunlar doirasida hal qilish amaliyotining mavjudligidir; Ma’naviy sohada- so’z, vijdon va fikr erkinligi, o’z fikrini ochiq bildira olishning real imkoniyatlari, ijodiy, ilmiy va boshqa uyushmalar mustaqilligining ham qonuniy, ham amaliy jihatlari ta’minlanganligidir. Huquqiy davlat tushunchasi . Huquqiy davlat – jamiyatning irodasini ifoda etuvchi va uni aks ettiruvchi , qonunning ustuvorligiga asoslangan umumiy tashkilotdir . Huquqiy davlatning b e lgilari: 1. qonunning ustuvorligiga asoslanadi; 2. barcha fuqarolar, mansabdor shahslar, davlat organlari va tashkilotlarining qonunlarni ogishmay bajarishlari va unga rioya qilishlarini taqozo etadi;

3. fuqaro va davlatning amaldagi qonunlar doirasida o’zaro javobgarligini nazarda tutadi; 4. siyosiy, mafko’raviy, iqtisodiy hurfikrlikka, fikrlarning hilma-hilligiga tayanadi; 5. fuqarolarning xuquq va erkinliklarini ta'minlaydi; 6. Huquqiy madaniyatni yo’qsak darajaga kutaradi. Jamiyatda xuquqiy davlatning roli quyidagilarda ifodalanadi: 1. Jamiyatda faoliyat kursatuvchi demokratik institutlarning rivojlanishi va barqarorligini ragbatlantira oladigan xuquqiy hujjat chiqarish va joriy etish. 2. Fuqarolarning xuquq va erkinlarini muhofaza qilish, ularning ijtimoiy himoyalanganligiga doir amaliy choralar qabul qilish. 3. Fuqarolarning xuquq va erkinliklariga tajovo’z qiluvchi mansabdor shahslarni tegishli shaklda xuquqiy javobgarlikka tortishning xuquqiy mehanizmlarini ishlab chiqish va joriy etish. Jamiyat hayotida xuquqiy davlat quyidagilarni ta'minlaydi: - davlat m e hanizmining barcha buginlari aniq va bir maromda ishlashini; - Huquqiy davlat organlari faoliyatida xuquqiy ijodkorlik va xuquqni qo’llaishning samaradorligi; - hokimiyat vakolatlarini taqsimlash printsiplarini turmushga joriy etishni; - davlat – huquqiy va siyosiy institutlarni barqarorligini; erkin bozor iqtisodiyotini. Huquqiy davlat barqarorligining huquqiy asosi – jamiyatda fuqarolarning irodasiga, ularning huquq va erkinliklarining himoyalanganligiga asoslangan qonuniylik va huquqiy tartibotning mustahkamligidir. Huquqiy davlat barqarorligining siyosiy asosi – siyosiy plyuralizmga asoslangan demokratik siyosiy tizimning mavjudligi va barqaror faoliyat kursatishidir. Huquqiy davlat barqarorligining ijtimoiy asosi – aholining davlat tomonidan t e ng himoyalanishida ko’rinadi.

Huquqiy davlat barqarorligining iqtisodiy asosi – erkin tadbirkorlikka va hilma- hil mulk shakllarini rivojlantirishga qaratilgan bozor munosabatlarining mavjudligidir. Insonparvar xuquqiy davlatning b e lgilari: 1. Konstitutsiya va qonunning ustuvorligi. 2. Davlat hokimiyati tizimining taksimlanish printsipi. 3. Insonning xuquq va erkinliklariga rioya etish va ularni himoyalanishi. 4. Oliy qadriyat sifatida inson ququq va erkinliklarini joriy etish shart- sharoitlarning yaratilishi. 5. Demokratlilik. 6. Siyosiy va xuquqiy madaniyat darajasini yo’qsalishi. 7. Adolatli fuqarolik jamiyatini yaratilishi. 8. Sud – xuquqiy islohotlarining o’tkazilishi. 9. Sudning mustaqilligi. 10. Hokimiyat vakolatlarini taksimlash va xuquqiy davlat tizimini yaratish maqsadida qonunlarni chiqarish va takomillashtirish. I.A. Karimov ta'biri bilan aytganda xuquqiy davlatning asosiy belgisi barcha fuqarolarning qonun oldida tengligi, konstitutsiya va qonunlarning ustunligini ta'minlashidir. Huquqiy davlat iborasi ilk bor X 1 X asrda yashagan nemis olimlari K . Velker va I . Frayxer fon Aretin asarlarida uchraydi . 1832 yilda Robert fon Mol huquqiy davlat haqidagi ta’limotga uzluksiz rivojlanib boruvchi kategoriya sifatida qaragan. Keyinchalik huquqiy davlat iborasi keng tarqalib Rossiyada B. CHicherin, P.Novgorodsev, N.Korkunovlar tomonidan o’rganilgan. Iyering huquqiy davlatga faqatgina davlat hokimiyatining o’zi belgilagan tartibga o’zi bo’ysunadigan joyda, uzil kesil huquqiy barqarorlikka ega bo’lgan yerda mavjud bo’ladi, deb hisoblaydi. yellinik konsepsiyasida davlat o’z xalqi umumiy manfaatlarining vakili sifatida, hukmronlik qiluvchi, jamiyatni yuksak darajada rivojlantirish yo’lida

birgalikdagi individual, milliy va umuminsoniy manfaatlarni qondliruvchi eridik shaxs hisoblangan xalq ittifoqi sifatida ta’riflanadi. SHershenevich huquqiy davlatni shakllantirishdagi quyidagi asosiy belgilarni qayd etadi: 1. boshqaruvda huquq xukmronligining mavjudligi; 2. davlatga sub’ektiv huquqlarni muhofaza qilish majburiyatining mavjudligi; 3. hokimiyat organlarining vakolatlarining qat’iy beklgilab qo’yilishi. Gessen fikricha, davlat o’zi tashkil etadigan hukumat singari yuridik normalarni o’zi uchun majburiy deb tan olgandagina huquqiy davlat deb ataladi. Huquqiy davlat o’z faoliyatida , hukumat va sud faoliyatini amalga oshirishda huquq bilan bo-langan va uning tomonidan cheklangan bo’ladi, hech kim huquqdan tashqarida yoki uning ustidan hukmron bo’la olmaydi. Kotlyarovskiyning davlat va shaxsning aniq o’zaro mas’uliyatini ta’minlovchi asosiy organ sifatida sudning roli haqidagi xulosasi muhim ahamiyatga egadir. Ammo jamiyatda bu nazariyaga qarshi fikrlar ham bo’lgan L.Kaganovich sho’ro hokimiyatining 12 yilligi munosabati bilan qilgan ma’ruzasida «biz huquqiy davlat tushunchasini rad etamiz. Bu tushuncha burjua davlatining sinfiy mohiyatini yashirish uchun burjua olimlari tomonidan ixtiro qilingan», deydi. Mustaqillikka erishgach, olimlarimiz oldida huquqiy davlat to’-risida yanada aniqroq konseptual tasavvurni ta’riflab berish vazifasi kundalang bo’ldi. SH.O’razayev, M.SHarifxo’jayev, X.Odilqoriyev, A.Saidov, O.Husanov, N.Jo’rayevlar bu borada chuqur ilmiy tadqiqotlar olib bordilar.Hamda huquqiy davlatning asosini ko’rsatib berdilar. Huquqiy davlatning ijtimoiy asosini inson va uning xilma xil manfaatlari tashkil etishligini, axoloqiy asoslarini insonparvarlik va adolat, shaxs teng huquqligi va erkinligi, uning sha’ni va qadr qimmati nazarda tutilishi e’tirof etilgan.

Похожие

Huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati asoslarining barpo etilishi

Huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati shakllanish tarixi va hozirgi zamon

Fuqarolik jamiyati

Davlat – fuqarolik-huquqiy munosabatlar subyekti sifatida

O‘zbekiston Respublikasida huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatining shakllanishi