Давлат тузилиши ва маъмурий ҳудудий бўлиниш - Юриспруденция - Рефераты

Давлат тузилиши ва маъмурий ҳудудий бўлиниш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

55.5 KB

Ўзбекистон республикаси вазирлар маҳкамасининг конституциявий ҳуқуқий мақоми РЕЖА: 1. Вазирлар Маҳкамаси - Ўзбекистон Республикасининг ҳукумати 2. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг асосий функциялари 3. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг тузилмалари

1. Вазирлар Маҳкамаси - Ўзбекистон Республикасининг ҳукумати Ҳукумат бу – давлат бошқарувининг олий органи бўлиб, Конституция ва қонунлар асосида мамлакатнинг ички ва ташқи сиёсатини амалга оширади. Ҳукумат шу билан бирга, жамоат тартиби ва миллий ҳавфсизликни таъминлайди, шунингдек давлат бошқарувининг бошқа органлари ҳамда Қуролли кучларга умумий раҳбарлик қилади. Турли мамлакатларда ҳукумат турли номлар билан аталиши мумкин. Масалан Вазирлар Кенгаши, Кабинет, Министрлар Кабинети, Давлат Кенгаши, Маъмурий Кенгаш, Федерал Ҳукумат, Ҳукумат ва ҳоказо. Ўзбекистон Республикасида ҳукумат «Вазирлар Маҳкамаси» деб номланган бўлиб, «Ўзбекистон Республикаcи Вазирлар Маҳкамаси тўғрисида»ги қонунга биноан, у Ўзбекистон Республикасида иқтисодиётнинг, ижтимоий ва маънавий соҳанинг самарали фаолиятига раҳбарликни, Ўзбекистон Республикаси қонунлари, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг қарорлари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари, қарорлари ва фармойишлари ижросини таъминловчи ижро этувчи ҳокимият органидир. 1 Ҳукумат Президент, Олий Мажлис ва судлар билан бир қаторда ҳокимиятни, қонун чиқарувчи, ижро этувчи ва суд ҳокимиятига бўлиш асосида давлат ҳокимиятини амалга оширади. 2. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг асосий функциялари Вазирлар Маҳкамаси давлат бошқаруви органлари тизимига ва ўзи ташкил этадиган хўжалик бошқаруви тузилмаларига бошчилик қилади, уларнинг ҳамжиҳатлик билан ишлашини таъминлайди. 1 Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси. 1993 йил 5 сон. 202 модда. (янги таҳрирда «Халқ сўзи» газетаси 2003 йил 29 август)

Вазирлар Маҳкамаси ўз фаолиятида коллегиаллик, демократия ва қонунийлик, Ўзбекистон Республикасида яшовчи барча миллат ва элатларнинг манфаатини ҳисобга олиш принципига асосланади. Республикада яшовчи барча миллатлар манфаатларини ҳисобга олиш учун ўз фаолиятини ошкоралик, инсонпарварлик ва қонунийлик асосида олиб боради. Вазирлар Маҳкамаси қонун билан белгилаб қўйилган ўз таркибига эга. Унга кўра, Вазирлар Маҳкамаси таркибига Бош вазир ва ўринбосарлари, Ўзбекистон Республикаси вазирлари, давлат қўмиталарининг раислари, давлат ва хўжалик бошқаруви бошқа органларининг раҳбарлари кирадилар. Вазирлар Маҳкамасининг таркибини тузиш борасида мамлакат Президентига жуда катта ваколатлар берилган. Ушбу ваколатлар Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 89-, 93-, 98-моддаларида мустаҳкамлаб қўйилган. 2 2003 йил 29- августда Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси тўғрисида»ги янги таҳрирдаги қонуни қабул қилинди ҳамда ушбу қонунни Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Қонунчилик палатасига сайлов ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Сенатини шакллантириш якунларига биноан амалга киритилиши Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг қарори билан белгилаб қўйилди. 2002 йил 27- январда ўтказилган умумхалқ референдуми натижаларига кўра ҳамда унинг асосида 2003 йил 24 апрелда қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг қонунига мувофиқ Конституциянинг XVIII, XIX, XX, XXIII бобларига тузатиш ва қўшимчалар киритилган. 3 Конституциянинг 98-моддаси ҳамда янги таҳрирдаги қонуннинг 15- моддасига кўра, Бош вазир Вазирлар Маҳкамаси фаолиятини ташкил этади ва унга раҳбарлик қилади, унинг самарари ишлаши учун шахсан жавобгар 2 [ Ўзбекистон Республикаси Конституцияси «Ўзбекистон» Тошкент 2010 йил. 3 Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси .2003 й март,апрел № 3-4 27 модда

бўлади, Вазирлар Маҳкамасининг мажлисларига раислик қилади, унинг қарорларини имзолайди. Вазирлар Маҳкамасининг таркиби Ўзбекистон Республикасининг Президенти томонидан шакллантирилади. Яъни Ўзбекистон Республикасининг Президенти Бош вазир номзодини кўриб чиқиш ва тасдиқлаш учун Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг палаталарига тақдим этади. Бош вазир номзодини кўриб чиқиш Сенат ва Қонунчилик палатасининг биргаликдаги ваколатларига киритилган бўлиб, 4 ] қоида тариқасида, ушбу масала аввал Қонунчилик палатасида, сўнгра Сенатда кўриб чиқилади. Бош вазирни ўз лавозимидан озод қилиш масаласини эса Президентнинг шахсан ўзи ҳал қилади. Ҳозир бу қоидага бир қанча ўзгаришлар киритилди. Ўзбекистон Республикаси Бош вазири номзоди Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Қонунчилик палатасига сайловларда энг кўп депутатлик ўрнини олган сиёсий партия ёки тенг миқдордаги депутатлик ўринларини қўлга киритган бир неча сиёсий партиялар томонидан таклиф этилади. Ўзбекистон Республикаси Президенти тақдим этилган Бош вазир лавозимига номзодни кўриб чиққанидан кейин ўн кун муддат ичида уни Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг кўриб чиқиши ва тасдиқлаши учун таклиф этади. Бош вазир номзоди унинг учун тегишлича Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси депутатлари ва Сенати аъзолари умумий сонининг ярмидан кўпи томонидан овоз берилган тақдирда тасдиқланган ҳисобланади 5 . Вазирлар Маҳкамасининг аъзолари Бош вазир тақдимига биноан Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан тасдиқланади ҳамда вазифасидан озод қилинади, яъни Вазирлар Маҳкамаси аъзоларининг номзоди Бош вазир томонидан кўсатилади. 4 Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси .2002 й декабр №12 213 модда 5 Каримов И.А. “Мамлакатимида демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантириш Концепцияси”Т. Халқ сўзи 2010 йил. 13 - ноябрь.

Вазирлар Маҳкамасининг доимий органлари сифатида Бош вазир ва унинг ўринбосарларидан иборат таркибдаги Вазирлар Маҳкамасининг Раёсати фаолият кўрсатади. Вазирлар Маҳкамаси Раисининг қарорига биноан Вазирлар Маҳкамаси Раёсатининг таркибига Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг бошқа аъзолари ҳам киритилиши мумкин. 3.Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг тузилмалари Давлат ҳокимияти ва бошқаруви юқори органларининг қарорларини ҳаётга татбиқ этишга кўмаклашиш, Вазирлар Маҳкамаси қабул қилган ҳужжатларнинг қандай бажарилаётганлигини назорат қилиш ҳамда вазирликлар, давлат қўмиталари, идоралар, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари, давлат ва хўжалик бошқарувининг бошқа органлари фолиятини мувофиқлаштириб бориш мақсадида Вазирлар Маҳкамаси томонидан унинг доимий комиссиялари тузилиши мумкин. «Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси тўғрисида»ги қонуннинг 19-моддасига биноан Вазирлар Маҳкамаси ўзининг доимий комиссияларининг вазифаларини, функцияларини ҳамда фаолият тартибини белгилайди. Бундан ташқари давлат ва хўжалик бошқарувининг алоҳида масалалари бўйича таклифлар тайёрлаш, Вазирлар Маҳкамаси ҳужжатлари лойиҳаларини ишлаб чиқиш учун, шунингдек, Вазирлар Маҳкамасининг алоҳида топшириқларини бажариш учун Вазирлар Маҳкамасининг вақтинчалик комиссиялари ва ишчи органлари тузилиши мумкин. Вазирлар Маҳкамасининг доимий, вақтинчалик комиссияларининг ҳамда ишчи органларининг ҳужжатлари мажлис баёнлари билан расмийлаштирилади ҳамда тегишли ижрочиларга етказилади. Кўрсатиб ўтилган комиссиялар ва ишчи органларнинг мажлис баёнлари уларга бошчилик қилаётган раҳбарлар томонидан имзоланади. Доимий комиссиялар томонидан кўриб чиқилиши керак бўлган материалларни тайёрлаш ҳамда комиссиялар қарорларининг бажарилишини

назорат қилиш Бош вазир ўринбосарларининг котибиятлари, департаментлар ва бўлимлар, уларга ташкилий – техникавий хизмат кўрсатиш эса Ишлар Бошқармасининг тегишли бўлинмаси томонидан амалга оширилади. Зарурат бўлганда бу, материалларни тайёрлашга вазирликлар, давлат қўмиталари, идоралар, бошқа манфаатдор ташкилотларнинг мутахассислари жалб қилинади. Доимий ва вақтинчалик комиссияларнинг мажлислари Вазирлар Маҳкамасининг Раёсати томонидан тасдиқланадиган йилнинг ҳар чорагидаги режалари асосида ўтказилади. Доимий ва вақтинчалик комиссияларнинг режадан ташқари мажлислари Вазирлар Маҳкамаси Раёсатининг розилиги билан ўтказилади. 6 Вазирлар Маҳкамаси фаолиятини ташкил этиш мақсадида махсус аппарат (девон) ташкил этилади. Қонуннинг 21-моддасига кўра, Вазирлар Маҳкамасининг Аппарати Вазирлар Маҳкамаси ва унинг Раёсати мажлисларини , тегишли қарорлар лойиҳаларини, ташкилий, ахборот ва бошқа материалларни тайёрлаш, Вазирлар Маҳкамаси қарорларининг бажарилишини мунтазам равишда текшириб борилишини ташкил этади. Вазирлар Маҳкамасининг Аппарати ва унинг бўлинмалари тўғрисидаги низом Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланади. Жумладан, Вазирлар Маҳкамасининг 1997 йил 20-майдаги 248-сонли «Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси Аппарати тузилмасини такомиллаштириш тўғрисида»ги қарорида Вазирлар Маҳкамаси Аппаратининг ортиқча бўғинларини қисқартириш, бошқаришнинг тармоқ тизимидан функционал тизимга ўтишни таъминлаш ва шу асосда ҳокимиятнинг ижро этувчи органлари фаолияти самарадорлигини ошириш кўзда тутилган. Вазирлар Маҳкамаси ижро этувчи тузилмаси 2004 йил 12 сентябдаги 475-сонли Қарорига мувофиқ қуйидагича тузилган: Бош вазир, Бош вазир котибияти -7 киши, бош вазирнинг биринчи ўринбосари, Бош вазир ўринбосарлари -7 киши, Бош вазир ўринбосарлари аппарати -16 киши, 6 Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 01.06.2002 йил «Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг иш тартибига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги 193-сони қарори таҳриридаги банд.

Вазирлар Маҳкамаси Аппарати Раҳбари, Раҳбар аппарати - 2 киши, Назорат бўлими -4 киши, Юридик бўлими -5 киши, Кадрлар бўлими -2 киши, Биринчи бўлим -3 киши, Умумий бўлим -23 киши, Фуқароларни қабул қилиш ,хат ва аризаларни кўриб чиқиш бўлими -4 киши, Агросаноат ва сув хўжалиги комплекслари масалалари ахборот таҳлил департаменти ( бундан буён матнда АТД) -11 киши, Иқтисодиётдаги таркибий ислоҳотлар йиғма АТД -16 киши, Коммунал соҳа, транспорт, капитал қурилиш ва қурилиш индустрияси масалалари АТД -12 киши, Ёқилғи-энергитика комплекси кимё, металлургия ва машинасозлик масалалари АТД -21 киши, Истеъмол товарлари ва савдо комплекси масалалари АТД -8 киши, Ахборот тизимлари ва телекоммуникация масалаллари АТД -8 киши, Таълим, соғлиқни сақлаш ва ижтимоий муҳофаза масалалари АТД -9 киши, Ташқи алоқалар масалалари АТД -19 киши 7 . Бу таркибга зарурат туғилганда ўзгартиришлар киритилади. Вазирлар Маҳкамаси қонун асосида ўз фаолиятини қайтадан ташкил қила бошлагандан кейин эса Аппаратнинг (девон) асосий таркибий бўлинмалари раҳбарлари Ўзбекистон Республикаси Президенти билан келишилган ҳолда Бош вазир томонидан лавозимга тайинланади. Вазирлар Маҳкамасининг девони ўз иш фаолиятини мавжуд конституциявий асослар, қонунлар, Президент фармонлари ва фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг Регламенти 8 асосида олиб боради. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2003 йил 9 декабрдаги ПФ- 3358-сон Фармонида Республика давлат бошқаруви органлари рўйхати кўрсатиб ўтилган. Фармонга кўра 13 та вазирлик, 10та Давлат қўмиталари, 9та Агентликлар, 3та Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги қўмиталар, 7та Марказлар, 7та Инспекциялар мавжуд. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2003 й 22 декабрда “Хўжалик бошқарув органлари тизимини такомиллаштириш тўғрисида”ги 7 “ Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами”, 2004 йил, 48-49 сон 494-модда. 8 ] Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2005 йил 14 февралдаги 62-сон қарорига илова // Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг Қарорлари 2005 йил феврал №

фармони асосида 16 та турли соҳадаги хўжалик бошқарув органлари такомиллаштирилди.

Адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Т., «Ўзбекистон», 2 007 . 2. И.А.Каримов. Юксак маънавият-енгилмас куч. Т., Маънавият, 2008. 3. И.А.Каримов. «Ўзбекистон - келажаги буюк давлат». Т., «Ўзбекистон», 1992. 4. И.А.Каримов. «Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли». Т., «Ўзбекистон», 1992. 5. И.А.Каримов. «Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари». Т., «Ўзбекистон», 1997. 6. И.А.Каримов. «Ўзбекистон XXI асрга интилмоқда». Халқ сўзи 1999 й. 15 апрель. 7. Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси Т. 1999. 8. Ўзбекистон республикаси «Олий Мажлиси тўғрисида»ги қонуни Т. «Адолат» 1994. 9. Ўзбекистон Республикаси «Судлар тўғрисида»ги қонуни. Т. «Адолат» 1993. 10. Р.К.Қаюмов. «Ўзбекистон Республикасининг Конституциявий ҳуқуқи». Т., «Ўзбекистон», 1998. 11. Конституции Мира. 1-7-томах. Т., 1997-2000. 12. А.Саидов, У.Тожихонов. «Давлат ва ҳуқуқ асослари». Т.1999. О.Каримова. Ў збекистон Республикаси Конституциявий қ онуни. Т.,

Похожие

Ўзбекистоннинг маъмурий-ҳудудий тузилиши

Узбекистон Республикасининг миллий - давлат ва маъмурий-худудий тузилиши

Давлат хокимияти бўлиниш назариялари

Хорижий мамлакатларда давлатнинг ҳудудий тузилиши

Давлат хокимиятининг тузилиши