Cтандартлаштириш, сертификатлаштириш тўғрисидаги қонунларнинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли - Юриспруденция - Рефераты

Cтандартлаштириш, сертификатлаштириш тўғрисидаги қонунларнинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли

Загружено в:

16.09.2022

Скачано:

0

Размер:

57 KB

C тандартлаштириш , сертификатлаштириш тў ғ рисидаги қ онунларнинг истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишдаги роли Режа: 1. « Стандартлаштириш тў ғ рисида » ги қ онуннинг истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишдаги роли ва а ҳ амияти 2. «Ма ҳ сулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тў ғ рисида»ги Қ онунларнинг истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишдаги роли ва а ҳ амияти

« Стандартлаштириш тў ғ рисида » ги қ онуннинг истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишдаги роли ва а ҳ амияти Бу қ онуннинг истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишдаги ролини яхши тушуниб етмо қ учун « Стандарт » нималигини тушуниб етмо қ керак . Стандарт – бу стандартлаштирилаётган объектга комплекс меъёрлар, қ оидалар, талаблар кўрсатилган, нуфузли ташкилот томонидан тасди қ ланган илмий- техникавий ҳ ужжат ҳ исобланади. Демак, стандарт истеъмолчиларнинг ю қ ори сифатли товарлар сотиб олишини кафолатлашда хизмат қ иладиган му ҳ им ҳ ужжат ҳ исобланади. Ўзбекистон Республикаси ФК кўрсатилишича истеъмолчининг асосий ва му ҳ им ҳ у қ у қ ларидан бири бу ишлаб чи қ арувчи (ижрочи, сотувчи) лар томонидан истеъмолчиларга та қ дим этилаётган товарлар натижаларининг тегишли даражада сифатли бўлишига ҳ у қ у қ лидир (ФК нинг 5- қ исми 8-моддаси). Товар (иш, хизмат) нинг тегишли даражада сифатли бўлишига нисбатан талабалар биринчи галда ишлаб чи қ арувчига қ аратилгандир. Шу ўринда «сифат» деган иборани тал қ ин этиб ўтиш жоиз. Кўплаб олимлар унга турлича таъриф беришган. Жумладан, Аристотель фикрича «сифат шундай мавжуд турга хос аломатки, у бир мавжудликни, унинг турига хослигини бош қ а мавжудликдан», яъни «нарсаларни та ққ ослаб ба ҳ олашга оид хусусиятдир». Гегель эса, «шундай нарсалар борки, ўзининг сифатига қ араб борлигини тасди қ лайди», деб таъкидлайди. Бундан

тўрт аср илгари инглиз географии ва тарихчи олими Р.Гаклют барча экспортерларга қ арата: «… Сизнинг ма ҳ сулотларингиз сифати ишончлилиги бошидано қ сизнинг ма ҳ сулотингизга нисбатан ишонч уй ғ отади, аммо ўз ва қ ти билан сохта ва ёл ғ он ма ҳ сулотлар бу ишончни йў қ отиб, сизга ва сизнинг ма ҳ сулотларингизга нафрат ҳ амда обрўсизланишни (ишончсизликни) юзага келтириши мумкинлигини унутманг» деб тавсия этганди. Умуман олганда товар (иш, хизмат) сифати – тадбиркорлик фаолияти фойдалилигини белгиловчи му ҳ им кўрсаткич ҳ исобланади. Демак, сифат бу биринчи галда фар қ , иккинчи галда ишонч, учинчи галда ба ҳ о, тўртинчи галда обрўни белгилайди. Сифат жи ҳ атидан талабга жавоб бермайдиган товарларни қ абул қ илиш ёки қ илмаслик борасида истеъмолчига кенг ҳ у қ у қ лар берилади. Бундай қ оиданинг назарда тутилиши, аввало, истеъмолчи сифатида товар сотиб олувчи, иш, хизматга буюртма берувчиларнинг манфаатларини ҳ имоя қ илишга қ аратилган. Товарнинг сифатини қ уйидаги жи ҳ атлар билан белгилаш мумкин: 1. Сифатнинг олий даражаси (фойдаланиш учун яро қ лилик, э ҳ тиёжни тўла қ аноатлантириш хусусияти). 2. Узо қ муддатлилиги (чидамлилиги). 3. Таш қ и кўриниши, шаклининг чиройлилиги, жозибадорлиги. 4. Алмашувчанлиги. 5. Фойдаланишга қ улайлиги, техник хизмат кўрсатишнинг ва таъмирлашнинг енгиллиги. 6. Монтаж (йи ғ иш) нинг енгиллиги ва эксплуатацияда қ улайлиги.

7. Хавфсизлик кўрсаткич. 8. Хизмат кўрсатишнинг кафолатланганлиги, бош қ а жи ҳ атлари. Демак, сифатли товар топшириш мажбуриятини олган ишлаб чи қ арувчи (сотувчи) истеъмолчига ю қ орида санаб ўтилган талабларни ўзида акс эттирган товарни топшириши керак бўлади. Товар, иш ва хизматнинг сифатини ани қ лашнинг асосий мезонларидан бири – бу ушбу товар, иш, хизматнинг тегишли стандартларга мос келишидир. Товар, иш ва хизматни стандартлаштириш тегишли тартибда давлатнинг ваколатли органлари томонидан амалга оширилади. Шу сабабли Республикамизда 1993 йил 28 декабрда «Стандартлаштириш тў ғ рисида»ги Қ онуни қ абул қ илинди. Бу қ онунга мувофи қ Ўзбекистон Республикасида стандартлаштиришга доир қ уйидаги тоифалардаги норматив ҳ ужжатлар қ ўлланилади: 1. Хал қ аро (давлатлараро, минта қ авий) стандартлар; 2. Ўзбекистон Республикасининг стандартлари; 3. Тармо қ стандартлари; 4. Техник шартлар. 5. Корхона стандартлари. 6. Хорижий мамлакатларнинг миллий стандартлари. Қ онунга мувофи қ стандартлаштиришнинг асосий вазифалари қ уйидагилардан иборат: а) ма ҳ сулотлар, жараёнлар, ишлар ва хизматларнинг а ҳ олининг ҳ аёти, со ғ лиги ва мол-мулкига, атроф-му ҳ ит учун хавфсизлиги, ресурсларни тежаш масалаларида истеъмолчилар ва давлат манфаатларини ҳ имоя қ илишдан;

б) ма ҳ сулотларнинг ўзаро алмашинувчанлигини ва бир- бирига мос келишини таъминлашдан; в) фан ва техника тара ққ ияти даражасига, шунингдек а ҳ олининг ҳ амда хал қ хўжалигининг э ҳ тиёжларига мувофи қ ҳ олда ма ҳ сулот сифатини ҳ амда ра қ обат қ ила олиш имконини оширишдан; г) барча турдаги ресурслар тежалишига кўмаклашишдан, ишлаб чи қ аришнинг техник-и қ тисодий кўрсаткичларини яхшилашдан; д) ижтимоий-и қ тисодий, илмий-техникавий дастурлар ва лойи ҳ аларни амалга оширишдан; е) хал қ хўжалиги объектларининг хавфсизлигини таъминлашдан; ж) истеъмолчиларни ишлаб чи қ араётган ма ҳ сулот номенклатураси ҳ амда сифати тў ғ рисида тўли қ ва ишончли ахборот билан таъминлашдан; з) мудофаа қ обилиятини ва сафарбарлик тайёрлигини таъминлашдан; ж) ўлчовларнинг ягона бирликда бўлишини таъминлашдан иборатдир. «Ма ҳ сулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тў ғ рисида»ги Қ онуннинг истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишдаги роли Ўзбекистон Республикасининг «Ма ҳ сулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тў ғ рисида»ги Қ онуни 1993 йил 28 декабрда қ абул қ илинди. Бу қ онун 4 та бобдан ташкил топган бўлиб 23 та моддани қ амраб олади. Бугунги кунда Республикамизда сертификатлаштириш миллий тизими жорий қ илинган бўлиб, фаолият кўрсатмо қ да. Мазкур

қ онунга биноан ма ҳ сулотларни сертификатлаштириш деганда – ма ҳ сулотларнинг белгиланган талабларга мувофи қ лигини тасди қ лашга доир фаолият тушунилади. Мувофи қ лик сертификати деган сўзни кўп эшитамиз. Бу нима ўзи? Мувофи қ лик сертификати – сертификатланган ма ҳ сулотнинг белгиланган талабларга мувофи қ лигини тасди қ лаш учун сертификатлаштириш тизими қ оидаларига биноан берилган ҳ ужжатдир. Истеъмолчилар учун товар (иш, хизмат)ларнинг хавфсиз бўлишини таъминлаш воситаларидан энг ишончлиси – бу товарларни маркировкалаш ва сертификатлаш ҳ исобланади. Сертификатлаштиришнинг ма қ сад ва вазифалари Қ онунда қ уйидагича келтирилган: а) одамларнинг ҳ аёти, со ғ лиги, юридик ва жисмоний шахсларнинг мол-мулки ҳ амда атроф му ҳ ит учун хавфли бўлган ма ҳ сулотлар реализация қ илинишини назорат этиб бориш; б) ма ҳ сулотларнинг жа ҳ он бозорида ра қ обат қ ила олишини таъминлаш; в) мамлакат корхоналари, қ ўшма корхоналар ва тадбиркорлар ҳ ал қ аро ми қ ёсдаги и қ тисодий, илмий- техникавий ҳ амкорликда ва хал қ аро-савдо-соти қ да иштирок этишлари учун шароит яратиш; г) истеъмолчини тайёрловчининг (сотувчининг, ижрочининг) виждонсизлигидан ҳ имоя қ илиш; д) ма ҳ сулот тайёрловчиси таъкидлаган сифат кўрсаткичларини тасди қ лаш ма қ садларида амалга оширилади.

Фойдаланилган адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Асосий Қонун. Т.: Ўзбекистон, 1992, 45-бет. 2. Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Қонун. 3. Каримов И.А. Ўзбек халқи ҳеч қачон, ҳеч кимга қарам бўлмайди. Т.: Ўзбекистон, 2005. 4. Ўзбекистон Республикаси «Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида»ги қонунига шарҳ. Т.: «Ўзбекистон» нашриёт матбаа ижодий уйи, 2005, 288 б. 5. «Стандартлаштириш тўғрисида»ги 1993 йил 28 декабрда қабул қилинган Қонун. 6. «Маҳсулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тўғрисида»ги 1993 йил 28 декабрда қабул қилинган Қонун. 7. «Озиқ-овқат маҳсулотларининг сифати ва хавфсизлиги тўғрисида»ги 1997 йил 30 августда қабул қилинган Қонун. 8. «Фуқаролар соғлигини сақлаш тўғрисида»ги 1996 йил 29 августда қабул қилинган Қонун. 9. «Давлат санитария назорати тўғрисида»ги 1997 йил 3 июлда қабул қилинган Қонун. 10. «Дори воситалари ва фармоцевтика фаолияти тўғрисида»ги 1997 йил 25 апрелда қабул қилинган Қонун. 11. «Банк ва банк фаолияти тўғрисида»ги 1996 йил 25 апрелда қабул қилиган Қонун. 12. «Шаҳар йўловчилар транспорти тўғрисида»ги 1997 йил 25 апрелда қабул қилинган Қонун. 13. «Почта алоқалари тўғрисида»ги 2005 йил 31 августда қабул қилинган 14. www.akadmvd.uz

Похожие

Mолиявий хизматлар соҳасида истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва суд орқали истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш

Узбекистон Республикаси фукаролик кодексининг истеъмолчилар хукукларини ҳимоя қилишдаги аҳамияти

Фукаролар соглигини саклаш ва дори воситалари ва фармацевтика фаолияти

Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш жамиятлари Республика федерациясининг ташкилий тузилиши ва унинг вазифалари

Фуқаролик процессида бошқа шахсларнинг ҳуқуқларини ҳимоя