Yig’ish chizmalari - Геометрия - Рефераты

Yig’ish chizmalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

497 KB

Yi g ’ish chizmalari Reja: 1.Umumiy tushunchalar 2.Detalning asliga qarab eskiz chizish 3.Yig’ish chizmalarini bajarishga qo’yiladigan talablar 4.Yig’ish chizmasining spetsifikatsiyasi 5. Yig’ish chizmasini bajarish

Umumiy tushunchalar Buyumlar (asboblar, mashina va boshqalar)ning tasviri hamda ularni yig’ish va tekshirishga oid ma’lumotlar berilgan chizmalar yig’ish chizma lari deb ataladi. Yig’ish chizmalarida buyum yig’ilgan holda barcha detallari bilan birga tasvirlanadi: Ishlab chiqarishda avval har bir detal uning ish chizmasiga qarab t a y y o r l a n a d i . D e t a l n i n g i s h c h i z m a s i e s a u n i n g e s k i z i a s o s i d a tayyorlanadi. So’ngra yig’ish chizmasiga muvofiq tayyor detallardan butun buyum yig’iladi. Yig’ish chizmalari mazmuni GOST 2109-96 bilan aniqlanadi. Detalning asliga qarab eskiz chizish J i s m ( de t a l ) n i n g t o’ g’ r i b ur ch ak l i pr o y e ks i y al as h q oi da l ar i g a m u vof i q ko ’ z bi l a n ch am al ab qo ’ l d a, c hi zm ac hi l i k a sb ob l a r i da n foydalanmay, chizilgan tasvirga eskiz deyiladi. Bunda tasvirlanayotgan detal qismlari o ’ rtasidagi proporsionallik, taxminan bo’lsa-da, saqlanadi. Agar konstruktorlik h ujjatlari faqat bir marta fo y dalanishga mo ’ ljallangan bo’lsa, u holda loyihachilar konstruktorlik hujjatlarning ko ’ pincha eskizini baj aradi lar. Shuning uchun ham eskiz muhi m t e x n i k a v i y h u j j a t h i s o b l a n a d i , u l a r g a h a m x u d d i i s h c h i z m a l a r i g a qo’yilganidek talablar qo’yiladi. Eskizlar ikki xil bo’ladi: -Yangi ixtiro etilgan buyumning tarkibiga kiruvchi detallar eskizi; -Ma ’ lum detalning asliga qarab chizilgan eskiz. O ’quv jarayonida detalning asliga qarab eskizi chiziladi. Detalning asliga qarab eskiz chizish ikki ya’ni asosiy va yordamchi bosqichdan iborat: Yordamchi bosqichda detal diqqat bilan sinchiklab o’rganiladi va u taxminan fikran oddiy geometrik jismlarga ajratiladi. Detalning nomi. Nimaga

mo’ljallanganligi, uning ish jarayonidagi vaziyati va qanday ashyodan tayyorlanganligi aniqlanadi. Shundan so’ng eskiz formati a n i q l a n a d i v a d e t a l t o g ’ r i s i d a e n g k o ’ p m a ’ l u m o t b e r u v c h i b o s h ko’rinish tanlanadi. Bosh ko’rinishda shtrix chiziqlar mumkin qadar oz bo’ l i shi ker ak. Asosi y va qo’ shi m cha ko’r i ni shl ar , qir qi m , kesi m va kerakli fragmentlar aniqlanadi. eskiz yumshoq ( M yoki 2M ) qalam bilan chiziladi. Eskiz tuzishni quyidagi bosqichlarga bo’lish mumkin. Birinchi bosqich. Eskiz katak qog’ozga asosiy yozuvchi uchun joy qoldirib qog’ozning ramka chiziqlarini chizishdan boshlanadi. Har bir ko’rinishning simmetriya o’qlari o’tkaziladi. Detalning tashqi konturi ingichka chiziqlar bilan chiziladi. Detal elementlarining o’q va markaz chiziqlari, so’ngra bu elementlarning tashqi ko’rinishi chiziladi. Ikkinchi bosqich.Detalning ichki konturi chiziqlari chiziladi. Uchinchi bosqich. Zarur bo’lgan qirqim va kesimlar chiziladi. Ortiqcha chiziqlar o’chiriladi va shtrixovka chiziqlari o’tkaziladi. Eskiz sinchiklab tekshirilgandan keyin ingichka kontur chiziqlar ustidan qalam yurgizib chiqiladi. Chiqarish va o’lcham chiziqlari o’tkaziladi. Strelkalar, detal shaklini ifodalovchi shartli belgilar (aylana, kvadrat, radius va hokazo) va sirtning tozalik belgilari qo’yiladi. Eskizning asosiy yozuvi chiziladi. To’rtinchi bosqich. O’lc hash asboblari bilan detaldan zarur bo’lgan o ’ l c h a m l a r o ’ l c h a b o l i n a d i v a e s k i z g a q o ’ y i l a d i . E s k i z d a d e t a l n i o’tkazishga oid bo’lgan shartli belgilar qo’yilib asosiy yozuvlar yoziladi. Vent il t arkibiga kir uvchi bi tt a detal ( shtutser) ni ng eskizini bosqi chlar bo’yicha bajar ish t art ibi 8.1-shakl da nam una si fati da ko’rsatilgan. Eskizlar chizishda detalning o’lchamlarini aniqlash uchun uzunlik masshtab lineykasi, shtangensirkul, rezba o’lchagich, radius o’lchagich kabi asboblardan foydalaniladi. Yig’ish chizmalarini bajarishga qo’yiladigan talablar

Yig’ish chizmalarida buyumlarni yig’ish va nazorat qilishda zarur bo’lgan quyidagi ma’lumotlar bo’lishi kerak. - Yig’ma birlikni tasviri bo’yicha uning tarkibiy qismlarining o’zaro bog’l anishi va undagi biri kt iri ladi gan det al larning j oylashuvi haqi da ma’lumotlar. - Yig’ish chizmasida bajarilishi va nazorat qilinishi kerak bo ’ lgan o’lchamlar, chekli chetga chiqishlar hamda boshqa parametrlar va talablar. -Detallarni qanday usullar (payvandlash, parchinlash va boshqalar) yordamida biriktirilishi xaqida ma’lumotlar. -Bevosita buyumning tarkibiga kiruvchi qismlarining pozitsiya belgilari. -Buyumning asosiy xarakteristikalari. - B uy um ni ng g ab ar i t , o’ r na t i sh v a b i r i kt i r i s h ha m d a ker ak l i ma ’ lumot (spravka) o’lchamlari. -Yig’ish chizmasining asosiy yozuvi va uning spetsifikatsiyasi (GOST 2104-96). Har bir buyumning gabarit o ’ lchamlariga ko ’ ra yig’ish chizmasi alohida formatda bajariladi. Yig’ish chizmasida ko’rinishlar soni minimal darajada bo’lishi, lekin bu ko’rinishlar buyum haqida, uning detallarini yig’ish haqida to’la ma’lumot berishi lozim. Ko’pincha ko’rinishlar soni buyumning murakkabligiga bog’liq. Asosiy ko’- rinishlarni kamaytirish hisobiga, ustiga chizilgan proyeksiyalar, mahalliy ko’rinishlar kerakli qirqim va kesimlardan foydalanish juda muhim hisoblanadi.

Yig’ish chizmasining spetsifikatsiyasi Yig’ish chizmasining asosiy yozuvi va spetsifikatsiyasi GOST 2104- 96 da ko’rsatishgandek bajariladi (8.2-shakl). Spetsifikatsiya grafalari quyidagicha to’ldiriladi: 1. Format . Spetsif ikat si yada nom i ko’rsat il gan hujj at larning formati belgisi yoziladi. 2. Zona. Agar chizmaning maydoni zonalarga GOST 2104-96 ga muvofiq bo’lingan bo’lsa, buyumning tarkibiy qismlari joylashtirilgan zonalar ko’rsatiladi. 3. Pozitsiya. Bunda spetsifikatsiyaga yozilayotgan buyum tarkibiga bevosita kiruvchi qismlarning tartib raqamlari spetsifikatsiyada yozilgan tartibda ko’rsatiladi. Hujjatlar, komplektlar bo’limlari uchun bu grafalar to’ldirilmaydi. 4. Belgisi. Bu yerda konstruktorlik hujjatlarining belgilari yoziladi. Yig’ish chizmasi va spetsifikatsiya bu grafada bir xil belgilanadi, lekin yig’ish chizmasi belgisiga ikki harf YCH (yig’ish chizmasi) qo’shib yoziladi. 5. Nomi. Bu grafada quyidagi ma ’ lumotlar beriladi. 1) Hujjatlar bo’limida. Bolimning konstruktorlik hujjatlari komplektiga kiruvchi hujjatlarning nomi, masalan, yig’ish chizmasi, gabarit chizmasi, montaj chizmasi, texnikaviy talablar va hokazolar yoziladi; 2) K om pl ek sl ar , yi g’ i sh bi r l i kl ar i , d et al l a r v a k om pl ek t l ar bo’limlarida buyumning nomi yoziladi; 3) standart buyumlar bo’limida standartlar tomonidan buyumga berilgan nomerlar ko’rsatiladi; 4) As hy ol ar bo’ l i m i da s t a nd ar t t o m o ni da n as hy og a ber i l ga n be l g i l ar yoziladi. 5. Soni. Bu grafada buyum tarkibiy qismlarining soni ko ’ rsatiladi. 6. Eslatma. Bu grafada buyumga tegishli qo’shimcha ma’lumotlar ko’rsatiladi. Standart buyumlar spetsifikatsiyasiga alfavit tartibda, tegishli standartlarda berilgan nomlari va belgilari yozib qo’yiladi, masalan, Bolt M10x60, 58 GOST 7798-96.

Spetsifikatsiya grafalarini to ’ ldirishda har bir bo ’ limdan keyin bir y o k i i k k i q a t o r b o ’ s h q o l d i r i l a d i . O ’ q u v c h i z m a l a r i u c h u n spetsifikatsiyani to’ldirish namunasi 8.2-shaklda ko’rsatilgan. Yig’ish chizmasini bajarish Mashinasozlik chizmachiligi kursini o’ qitish jarayonida yig’ish chizmalari buyumning asliga qarab bajariladi, bunday yig’ish chizmalari ikki bosqichda bajariladi: avval buyum tarkibiga kiruvchi detallarning eskizlari chiziladi (8.3- 8.5-shakllar). So’ngra eskizlarga asosan yig’ish chizmasi bajariladi (8.7–8.11- shakllar). Yig’ish chizmasini bajarish ketma-ketligi blok-sxema ko’rinishida 8.6- shaklda keltirilgan:

Adabiyotlar:1. 1.Qirg’izboyev Y. va b. Mashinasozlik chizmachiligi kursi "O’qituvchi” T., 1974. 2. 2.Mogilniy I.M., Texnika chizmachiligi. "O’qituvchi", T.,1965. 3. Borisov D.M. va b. Chercheniyе. «Prosveshenie». M., 1980. 4. Mixaylenko V.E., Ponamarev A.M., Injenernaya grafika. «Visha shkola», K., 1985. 5. 5.Suvorov S. G., Suvorova N. S. Mashinostroitelnoe cherchenie (v voprosax i otvetax) spravochnik. M., 1984. 6. 6.Vasilenko E.A. i dr. Kartochki zadaniya po chercheniyu. «Prosvesheniya». M., 1984. 7. 7.Fedorenko V.A., Shoshin A.E. Spravochnik po mashinostroitel nomu chercheniyu. L., 1981. 8. Yodgorov J.Y., Narzullayev A.X. Mashinasozlik chizmachiligi, BuxDU, Buxoro, 2006.

Похожие

Yig’ish chizmalari sxemalar

Yig’ish chizmalarini detallarga ajratish

Qurilish chizmachiligi

Detallar eskizini chizish va ish chizmasini tuzish

Muhandislik va kompyuter grafikasi fani va uning vazifalari prоyеksiyalаsh usullаri