Vertikаl stvоllаrni o’tishda kavjoydan suvni yer yuzasiga chiqarish - Геология - Рефераты

Vertikаl stvоllаrni o’tishda kavjoydan suvni yer yuzasiga chiqarish

Загружено в:

27.09.2023

Скачано:

0

Размер:

853 KB

Vertikаl stvоllаrni o’tishda kavjoydan suvni yer yuzasiga chiqarish Reja: 1. Umumiy ma’lumotlar 2. Suvni kajavalar bilan yer yuzasiga chiqarish 3. Suvni nasoslar bilan yer yuzasiga chiqarish.

Umumiy ma’lumotlar Stvolga suv bevosita suvli tog’ jinslarning ochilgan yuzasidan yoki lahim devorlaridan doimiy mustahkamlagich tirqishlaridan sizib chiqayotgan suv oqimi oqib tushushi mumkin. Doimiy mustahkamlagich yuzasi notekis bo’lganda, suv lahim devorlarida ajralib tomchi hosil qiladi, stvol chuqurlashgan sayin tomchilarning o’lchami kattalashib, og’irligi oshib boradi. Bu holatlar mustahkamlagich tarkibidan sementning yuvilishiga, tog’ jinsini qazib olish va mustahkamlagich barpo etishning qiyinlashishiga olib keladi, bu esa stvol o’tishning tezligi va sifatini pasayishiga ta’sir ko’rsatadi. Suvga qarshi kurashishning uch usuli mavjud: stvoldagi suvni kavjoydan bevosita yer yuzasiga haydash yo’li bilan chiqarish; suvni kavjoyga tushirmasdan yig’ish va o’sha joydan yer yuzasiga haydash yo’li bilan chiqarish; stvolga suv keladigan yo’llarni sement, loyli aralashmalar, eritilgan bitumlar bilan oldindan yopish usuli. Birinchi va ikkinchi usullarda stvol kavjoyiga oqib kelayotgan suv oqimi hajmi soatiga 8-10 m 3 dan oshmaganda qo’llash mumkin. Uchinchi usul esa stvol o’tishning maxsus usulini bir turi hisoblanadi. Stvol kavjoyidan bevosita suv yer yuzasiga kajava bilan yoki nasoslar yordamida chiqarilishi mumkin. Suvni kajavalar bilan yer yuzasiga chiqarish Stvol kavjoyida yig’ilgan suvlarni “Malyutka”, N-1m, “Baykal” rusumli pnevmo nasoslar bilan tog’ jinsi ortilgan kajavaga to’ldirish yo’li bilan yer yuzasiga chiqariladi. (rasm). Suvni kajava bilan yer yuzasiga chiqarilganda, uning ish unumdorligi quyidagi formula bilan aniqlanadi.

bu yerda : R pod – ko ’ tarish qurilmasining tog ’ jinsi massivdagi holati bo ’ yicha ish unumdorligi , m 3 / soat ; Ψ– tog ’ jinslarining yumshanuvchanlik koeffitsiyenti ; portlatish bilan yumshatilgan tog ’ jinslari bo ’ shliqlari hajmini hisobga oluvchi koeffitsiyent . Kajava bilan suvni yer yuzasiga chiqarish unumdorligi stvol kavjoyida yig’ilayotgan suv hajmini va portlatishdan keyin kavjoyni havfsiz holatga keltirish vaqtida yig’ilgan suv qatlamini yer yuzasiga chiqarishni ta’minlash kerak. Kajavalar suvni yer yuzasiga chiqarishni ta’minlasa, shu usulni qo’llash maqsadga muvofiq bo’ladi. rasm. Suvni kajava bilan yer yuzasiga chiqarish.

Suvni nasoslar bilan yer yuzasiga chiqarish. Stvol o’tish ishlarida kavjoydagi suvni yer yuzasiga chiqarishda nasoslar asosiy vositalar sirasiga kiradi. Tik tuzilishli, osma o’tish nasoslari ko’proq qo’llaniladi. Osma, tik tuzilishli, nasoslar gorizontal planda stvol ko’ndalang kesim maydonida gorizontal nasoslarga nisbatan kam joy egallaydi. jadvalda Rossiya davlatida ishlab chiqarilayotgan nasoslarning asosiy texnik ko’rsatkichlari keltirilgan. Nasoslarning asosiy texnik ko’rsatkichlari jadval Nasos turi Unumdo r-ligi, m 3 /soat Bosimi , mm.si m.ust. Dvigatel quvvati, kVt (ls) Aylanis h tezligi, ayl/min Havo sarfi, m 3 /m in Og’irli gi, kg Asosiy o’lchamlari, mm Osma o’tish nasoslari O’tish osma nasosi PPN-50-12 50 250 75kVt 1470 - 3300 950x990x 7250 Yuqori bosimli o’tish osma nasosi VP3 35 400 100>> 2960 - 2500 996x1020x 8760 Kavjoy pnevmotik nasoslari “Malyutka” kavlash joyi turbanasosi 15 5 - 6500 1,0 11,8 270x260x 275 N-1m kavjoy turbanasosi 25 40 7 ls 6300 6,0 30 320x490x 450 “Baykal” kavjoy turbanasosi 18 40 - - 2,9 64,5 528x472x 672

Qayta haydovchi nasoslar Qayta haydovchi o’tish nasosi 4NSHV- 6x4 70 400 125 kVt 2965 - 3095 2738x928x 1140 Nasoslar qo’llanilganda kavjoydan suvlarni yer yuzasiga chiqarishni bir bosqich, ikki bosqich va ko’p bosqich sxemalari bilan amalga oshirish mumkin. Suvni yer yuzasiga chiqarishda bir bosqichli sxema qo’llanilganda nasos stvol kavjoyidan suvni so’rib olib, quvurlar orqali yer yuzasiga haydaydi. Bu sxema stvol chuqurligi 400 m gacha bo’lganda qo’llash mumkin. Bu sxemada stvol kavjoyini portlatishdan oldin suv haydagich quvurlarning bir nechta qismini olib, nasos 20-25 m xavfsiz balandlikka ko’tariladi. Stvol kavjoyi portlatilgan va shamollatish ishlari yakunlangandan keyin kavjoyda yig’ilgan suvlarni yer yuzasiga haydash uchun nasos tushiriladi. Nasosni pastga tushirayotganda dastlab yig’ishtirib olingan quvur qismlari yana joyiga o’rnatiladi. Suvni yer yuzasiga chiqarishda ikki bosqichli sxema qo’llanilganda (rasm) suv kavjoydan NVZ-1 yoki N-1 m rusumli ko’chma nasos 1 bilan egiluvchan quvurlar yordamida 40 m gacha balandlikka ko’tariladi va bakga 5 qo’yiladi. Bakdan nasos 4 bilan yer yuzasiga quvurlar 6 orqali chiqariladi. Bakning hajmi 2,02,5 m 3 bo’lib, taranglashtirish romiga 3 o’rnatiladi yoki osma nasosga 2 osilib qo’yiladi. Suvni yer yuzasiga chiqarishning ikki bosqichligi bir bosqichligiga nisbatan bir nechta afzalliklarga ega. (rasm) Stvol kavjoyidan qayta suv haydagich nasos 40 m balandlikda joylashgan bo’lib, portlatish ishlariga xalaqit qilmaydi va nasosni portlatishdan oldin ko’tarish va shamollatish ishlaridan keyin qayta kavjoyga tushirish zaruriyati yo’qoladi. Yengil kavjoy ko’chma nasoslari kavjoy maydonida keng joy egallamaydi, o’tishning boshqa jarayonlarini amalga oshirishga xalaqit bermaydi. Undan

tashqari ko’chma nasoslarni kajavada kavjoyga tushirish va ko’tarish qiyinchilik tug’dirmaydi. Qayta haydovchi nasosni elektr tokiga qo’shish va elektr tokidan uzish bakdagi suv sathiga bog’liq holda avtomatlashtiriladi. Stvollarning o’tish chuqurligi 250-400 metr bo’lganda suvni yer yuzasiga chiqarishning ikki bosqichli sxemasini qo’llash maqsadga muvofiqdir. O’tilayotgan stvol chuqurligi nasos bosimidan yuqori bo’lganda suvni yer yuzasiga chiqarishning ko’p bosqichli sxemasi qo’llaniladi. Ko’p bosqichli sxema suvni yer yuzasiga chiqarishning ikki bosqichli sxemasining takomillashtirilgan variantidir. Osma o’tish nasosi suvni qayta haydash stansiyasiga, u yerdan esa boshqa nasoslar bilan suv yer yuzasiga yoki shunga o’xshash stansiyaga haydaladi. Oraliq nasos stansiyalari stvol ko’ndalang kesim maydonida, stvol atrofi qo’rasi kameralarida joylashtirilishi mumkin. Bu joylarda odatda 4NSHV-6x4 rusumli ikkita nasos o’rnatiladi. Ularning bittasi ishchi, ikkinchisi zaxira nasosi hisoblanadi. Oraliq suvni qayta haydash stansiyalarida nasoslarning ishlashi avtomatlashtiriladi. Stvollarda odatda ikkita nasos o’rnatiladi: ularning bittasi ishchi, ikkinchisi zaxirada. Undan tashqari, yer yuzasida ikkita o’tilayotgan stvol uchun bitta qo’shimcha (zaxira) nasos bo’lishi kerak. Nasoslarning unumdorligi stvolga oqib kelayotgan suvning o’rtacha oqimi miqdoriga mos ravishda quyidagi ifoda orqali aniqlanishi mumkin bu yerda: s – suv oqimi miqdorining me’yoriysizlik (bir tekis emaslik) koeffitsiyenti, s=1,3÷1,5; T s -sutka davomiyligi, T s -24soat; T n -sutka davomida bir necha nasoslarning ishlash vaqti T n = 20 .

rasm. Stvollarni o’tishda avtomatlashtirilgan ikki bosqichli nasoslar bilan suvni yer yuzasiga chiqarish sxemasi.

Adabiyotlar: 1. Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga kuramiz. – T.: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b. 2. Городниченко В.Ч., Дмитриев А.П. Основы горного дела. М., изд. "Горная книга", 2008 3. Чупрунов Г.Д. Технология и комплексная механизация проведения горных выработок. М., "Недра", 1970 4. Русча-ўзбекча политехника атамалари луғати. Т."Фан", 1995 5. Азизов А.А. Русско-узбекский краткий словарь. Т."Ўқитувчи", 1989 6. Чупрунов Г.Д. Проведение и крепление горных выработок. М., "Госгортехиздат", 1960 7. Шехурдин В.К., Холабаев Е.Н., Несмотряев В.Ч. Проведение подземных горных выработок. М., "Недра",1991 8. Мангуш С.К., Крюков Г.М., Фисун А.П. Взрывные работы при подземной разработке полезных ископаемых. М., изд. Академии горных наук, 2000 9. Галкин В.И., Шешко Е.Е. Транспортные машины. М., изд. "Горная книга", 2010 10. Гейер В.Г.,Тимошенко Г.М. Шахтные вентиляторы и водоотливные утсановки. Москва «Недра» 1981

Похожие

Vertikаl stvоllаrni o’tishda yuklarni ko’tarish

Vertikаl stvоllаrni o’tishning teхnоlоgik sхemаlаri

Vertikаl shахtа stvоllаrini оddiy usul bilаn o’tish. Vertikаl stvоllаrning ko’ndаlаng kesim yuzаsi shаkllаri vа o’lchаmlаri

Vertikаl stvоlning kavjoyini shamollatish va xavfsiz holatga keltirish

Vertikаl kоn lаhimlаrining mustahkamlagichlari