Neftni tuzsizlantirish va suvsizlantirish - Геология - Рефераты

Neftni tuzsizlantirish va suvsizlantirish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

463.126953125 KB

Neftni tuzsizlantirish va suvsizlantirish Reja: 1. Neftning tarkibiy tuzilishi; 2. Deminerallashdan keyingi qo'shimcha neytrallash; 3. ELOU qurilmasi texnologik tavsifi.

Neftni qayta ishlash zavodlariga keladigan neftlardagi suvning katta qismi 2-5 mkm diametrdagi suv tomchilaridan hosil bo’lgan emulstiya ko’rinishida bo’ladi. Neftli muhitdan tomchi yuzasiga smolasimon moddalar, asfaltenlar, organik kislotalar va ularni neftda erigan tuzlari adsorbstiyalanadi. Shuningdek, qiyin suyuqlanadigan parafinlarni yuqori dispers zarralari neftga aralashgan bo’ladi. Vaqt o’tishi bilan adsorbstiya qavati qalinlashib, uning mexanik mustaxkamligi ortadi va emulstiya susayishi kuzatiladi. Bu holatni oldini olish maqsadida ko’pgina konlarda neftga deemulgator qo’shiladi. Deemulgatorlardan neftni suvsizlantirishni termokimyoviy va elektrokimyoviy usullarida foydalaniladi. Deemulgatorlar sarfi har bir tonna neft uchun 0,002 - 0,005 % (massa) oralig’ida bo’ladi. Neftni deminirallash-uning korrozion aktivligini kamaytirishning asosiy usullaridan biri bo’lib, xom-ashyo xolidagi neft tarkibidagi mineral tuzlarni maksimal darajada ajratib olishdir 1 . Neft tarkibidagi mineral tuzlar ikki ko’rinishda: 1) uglevodorodlar bilan aralashgan kristallar; 2) Neft tarkibidagi suvda erigan tuzlarning emulstiyasi ko’rinishida bo’ladi. Neft tarkibidagi mineral tuzlar erigan suv tomchisi (emulstiya) o’lchami 1/10 mikron bo’lib, u emulstiya zarrachasi quyidagi ko’rinishda bo’ladi va emulgator zarrachalari yordamida barqarorlashgandir. 7- rasm.Suv tomchisi emultsiyasi. 1- neft; 2-suv; Neft tarkibidagi emulgatorlar qatoriga quyidagilar kiradi:  naftenatlar;  asfalten yoki oleatlar (organik kislota tuzlari);  temir sulfidi. 1 Mohamed A.Fahim, Taher A.Alsahhaf, Amal Elkilani. Fundamentals of Petroleum Refining. ©2010. ElsevierB.V. 77-79p.1 2

Emultsiya yadrosini o'rab turuvchi qatlam murakkab, ko'p qavatli tuzilishiga ega ekanligi sababli tomchilarni o'zaro bir-biriga qo'shilib ketishi (dekantatsiyasi)ga qarshilik qiladi. Emultsiyaning "yoshi" qanchalik katta bo'lsa, uning buzilishi shunchalik qiyin va barqarorligi yuqori bo'ladi. Deminerallash jarayoni maqsadi - neft xom ashyosi tarkibidagi barcha mineral tuzlarni "evakuatsiya" qilishdir. Bu jarayon demineralizatorda amalga oshirilib, quyidagi o'zaro ketma-ket boruvchi bosqichlardan iborat: • "neft - suv" yupqa qatlami orqali mineral tuzlarni "deminerallash suvi"ga o'tkazish; • elektr maydoni ta'sirida tuzga to'yingan suv tomchilarini elektrokoalestsentsiya yo'li bilan yiriklashtirish; • gravitatsiya kuchlari ta'sirida neft xom ashyosi tarkibidagi suvni ajratish. Demineralizatorning umumiy ko'rinishi 8-rasmda keltirilgan.

8-rasm. Elektrodemineralizatorning printsipial sxemasi Uning ishlash printsipi: a) Neft tarkibidagi tuzlarni suvda diffuziyalanishini ta'minlash. Buning uchun qaynoq suv bir necha joydan neft tarkibiga purkaladi va emultsiyalangan "neft - suv" aralashmasi demineralizatorga yuboriladi. Suvning umumiy miqdori 3 - 6% ni tashkil etib, aralashtirgich yordamida aralashtirilib turiladi. b) Suv tomchilarini elektrokoalestsentsiyalash. Suvning neftdagi emultsiyasi uzluksiz neft fazasida suv tomchilarining tarqalishidan hosil bo'lgan 1/9 mikron o'lchamdagi zarrachalardan iborat. Bu zarrachalarni neft tarkibidan ajratish (separatsiyalash) uchun gravitatsion ta'sir tufayli yiriklashtirilib, suv qatlam holiga o'tkaziladi (dekantatsiyalanadi). Suv tomchilarining o'zaro birikib yiriklashuvi - koalestsentsiya hodisasi deyiladi. Bunga quyidagi omillar to'sqinlik qilishi mumkin: • juda yuqori tezlikda neft va suvni aralashtirish natijasida barqaror emultsiya hosil bo'lishi; • suv tomchilarining o'zaro qo'shilishini qiyinlashtiruvchi moddalar (naftenatlar va temir sulfid)ni tomchilar atrofida yig'ilib qolishi; • aksariyat hollarda yuqoridagi omillar ta'sirini kamaytirish suv va tuzni ajratib olish uchun elektrokoalestsentsiya usulidan foydalaniladi. Suv molekulalarida kislorod atomi ( q- ) zaryadga vodorod atomlari ( q+ ) zaryadlanib qutbli tuzilishga ega. Suvda Na + , Mg +2 , Ca +2 , Cl - ionlari erishi tufayli uning qutbliligi yanada ortadi va tashqi elektr maydoni ta'sirida "dipol - dipol" o'zaro ta'siri sababli tomchilarning o'zaro qo'shilishi tezlashadi Neft tarkibida suvning protsent miqdorining yuqoriligi va elektr maydoni kuchining kattaligi deminerallashgan suv miqdorini oshiradi. Elektrokoalestsentsiyalanishning asosiy vazifasi suv molekulalarining qutbliligidan foydalanib, ularni birlashtirishdan iborat (9-rasm):

9-rasm. Tomchilarning qo'shilishi: (1) suv tomchilarning o'zgaruvchan tok ta'sirida batartib joylashuvi va harakati; (2) suv tomchilarining o'zaro tortish kuchi osonlashadi va elektrokoalestsentsiya yuz beradi. c) Neftdagi suv emultsiyasining buzilishi. Emultsiya holida neft ichida tarqalgan suv tomchilari turli kuchlar ta'sirida qo'shiladi va solishtirma og'irligi moysimon qatlamnikidan katta bo'lgani ( ρ =2 g/sm 3 ) uchun deminerilizator tubida yig'iladi. Bu jarayon ma'lum vaqt oralig'ida ro'y beradi. Bu oraliq: - suv tomchilari diametri kattalashuvi; - suv va neft fazalari zichliklari o'rtasidagi farqning ortishi; - neftning qovushqoqligi kamayishi bilan kamayadi. Demineralizator neft xom-ashyosini qovushqoqligi 2-5 mm 2 /santistoks bo'lgunga qadar 20 - 30 daqiqa davomida ajratishga rejalashtirilgan. Deminerallangan neft idishning yuqori qismida gorizontal holda joylashgan quvurlarda ( kol-lektorlarda) yig'iladi. Ajratilgan suv idish tubidagi moslamalar orqali chiqarib yuboriladi. Demineralizatorning asosiy ishchi parametrlari qatoriga quyidagilar kiradi: • harorat; • yuvuvchi suvning % miqdori; • suvni purkash nuqtasi; • aralashtirgich klapanida kuch (bosim)ning kamayashi; • deminerallash suvining chiqarish quvurii; • neft va suv sirt chegarasi sathi;

• deemulgatorning yetkazib berilishi quvuri. Deminerallangan neft tarkibida 2-7% gacha suv qolib ketadi, lekin suv tarkibidagi tuzning miqdori ancha kamayadi. Deminerilizatorning ish unumi 95% ni tashkil etadi. Lekin, qoldiq suv tarkibidagi tuz gidrolizlanib HCl ni hosil qiladi. Bu modda ta'sirida haydash kolonnasining "boshagi" korroziyalana boshlaydi. Shu sababli demineralizatsiyalangan neft qayta (qo'shimcha) neytrallanadi. Deminerallashdan keyingi qo'shimcha neytrallash Bu jarayonning vazifasi deminerallangan neftga soda (Na 2 CO 3 ) eritmasini yuborish. Bundan maqsad qolgan tuzlar (MgCl 2 , CaCl 2 ) ni Mg (OH) 2 va CaCO 3 holida ajratib chiqarish. Neftda qisman qoladigan NaCl atmosferali haydash cho'kmasi bilan chiqarib yuboriladi. Bu jarayon unumdorligiga halaqit beradigan omillar: • "neft-suv" muhitida kam miqdordagi tuzlar bilan neytrallovchi reagent o'rtasidagi o'zaro ta'sirlashuvning qiyinligi; • ortiqcha olinishi mumkin bo'lgan soda ta'sirida jihozlarning yemirilishini oldini olish uchun zarur bo'lgan soda miqdorini aniqlash (hisoblash). Sodaning miqdori 5 - 10 ppm ni tashkil etadi. Yuqorida aytib o'tilgan tadbirlar amalga oshirilgandan so'ng deminerallangan neft atmosferali haydash kolonnasi boshagidagi kondensatorda yig'iladi. Uning tarkibi uglevodorod va oz miqdordagi suv aralashmasidan iborat bo'lib, oson kondensatsiyalanadi. Kondensatsiyalanish "neft / suv" nisbatiga (ularning partsial bosimlariga) bog'liq. Uning oldini olish uchun kondensatsiyalanishning quyidagi ikki usulidan foydalaniladi: 1. Suvli muhitdagi HCl ni neytrallash. 2. Metall sirtida himoya pardasi hosil qiluvchi aminobirikmalarni purkash. HCl ni neytrallash ikki usulda amalga oshiriladi: a) Ammiak bilan neytrallash. Bu usulda sistemaga gaz holidagi ammiak yuboriladi va HCl gazsimon holdagi amoniy xlorid tuziga aylantiriladi. Bu tuz kondensatsiyalangan suvda erib HCl hosil qiladi va uning miqdorini pH-

metriya usuli bilan aniqlab, neytrallangan HCl miqdori aniqlanadi. Bu usulning kamchiliklari: 1)Sistemadagi HCl miqdori ko'p bo'lsa, ko'p miqdorda tuz hosil bo'lib, gaz holidan kristall holidagi moddaga aylanadi va kondensatsiyalanishdan avval tuz cho'kindisi kolonna tubida cho'kadi, natijada cho'kindi ta'siridagi juda xavfli korroziya turini keltirib chiqaradi. Bu "boshak"dagi xloridlar miqdori > 50 ppm bo'lganda sodir bo'ladi. 2)Ammiak sistemaga kiritilganda pH ning ortishi oqibatida gaz holidagi H 2 S ning suvda eruvchanligi ortadi. Bu qo'shimcha H 2 S - li korroziya jarayoni yuz berishiga olib keladi. Buning oldini olish uchun deminerallash suvini qizdirib, erigan ammiakni bug'latib turish kerak. b) Neytrallovchi aminobirikmalardan foydalanish. Atmosferali haydash kolonnasida vodorod xloridni neytrallash uchun morfolin - geterosiklik amino birikma O(CH 2 - CH 2 -) 2 NH dan foydalaniladi. Uning ta'sirida: O(CH 2 - CH 2 ) 2 NH + HCL = O(CH 2 CH 2 )NH 2 + Cl - reaktsiya borib, suvda eruvchan barqaror tuz hosil bo'ladi. Jarayonning afzalligi. 1. Idish tubi(devori)da korroziya keltirib chiqaruvchi cho'kindi hosil qilmaydi; 2. Kolonnadagi chiquvchi mahsulotda pH-ni aniq va oson nazorat qilish imkoniyatini beradi. Jarayonni ishlatish usuli. Neytrallovchi aminobirikma kolonnaga kondensatsiyalanish boshlanishidan avval purkalanadi. Deemulgatorlar adsorbstiya qavatini buzib moyda suv tomchilarini birbiriga qo’shilishidan yirik tomchilar hosil qiladi, va emulstiyani tindirish orqali ajralishi tezlashadi. Bu jarayon yuqori temperaturada ( odatda 80-120 S) tez boradi. Shuni e’tiborga olish kerakki, 120 S dan yuqori temperaturada neft qovushqoqligi kam o’zgaradi, shuning uchun deemulgatorlar ta’sir samarasi sezilarli darajada ko’tarilmaydi. Neftni qayta ishlash zavodlarida uch turdagi elektrodegidratorlar ishlatiladi: vertikal, gorizontal, sharsimon. Elektrodegidratorlar tavsiflari quyidagi jadvalda keltirilgan: 1 – jadval

Ko’rsatkichlari Vertikal Sharsimon EDSh – 600 Gorizontal 1EG - 160 2EG - 160 Diametr, m 3 10.5 3.4 3.4 Hajmi, m 3 30 600 160 160 Ruxsat etilgan temperatura, 0 C 70-80 100 110 160 Me`yoriy bosim, MPa 0.34 0.69 0.98 1.76 Quvvati, t/soat 10-12 230-205 180-190 200-250 Elektrodlar orasidagi kuchlanish, kV 27-33 32-33 22-44 22-44 Elektr tuzsizlantirish qurilmalari ikki bosqichda ajratuvchi, ya’ni 1bosqichda sho’r suvlarni 70-80 % (massa) ni va tuzlarni 95-98% (massa) sini ajratadi. 2-bosqichda esa qolgan emulstiya suvlarini 60-65 % (mass)ni va tuzlarni taxminan 92% (mass) sini ajratadi. Zamonaviy elektrtuzsizlantirish qurilmalari orasida gorizontal elektrodegidratorlar imkoniyatlari yuqoriligi va ko’pgina qulayliklarga egaligi bilan ajralib turadi, ya’ni uning elektrodlar yuzasi kattaligi, ishlab chiqarish quvvati yuqoriligi, shuningdek, neftning vertikal harakat tezligini past bo’lishidadir. Bu esa jarayonni ancha yuqori temperatura va bosimlarda o’tkazish imkonini berib, suvni yaxshi cho’kishini ta’minlaydi. Elektrodlar orasidagi ruxsat etilgan kuchlanishni (22-44 kV) oshirish samarasizdir, ya’ni suv tomchilari ajralishi qaytar holatga o’tib, emulstiya mustaxkamligini oshishiga olib keladi. Gorizontal elektrodegidratorli ikki bosqichli elektrtuzsizlantirish qurilmasi 10-rasmda keltirilgan. Xom-ashyo neft 1-nasos yordamida issiqlik almashgich 2 va 3-bug’li qizdirgich orqali o’tib 110-120 S haroratda 4-elektrodegidratorni 1bosqichiga tushadi. Neftni 1-nasos yordamida haydashdan oldin unga deemulgator, 3-chi bug’li qizdirgichdan so’ng esa 7-nasos yordamida ishqor eritmasi qo’shiladi.

10-rasm . Neftni elektr kuchlanish yordam ida suvsizlantirish va tuzsizlantirish qurilm asi texnologik sxem asi: , 7, 8, 1 13 , 14 -nasoslar; 2-issiqlik alm ashtirgich; 3, 9-qizdirgichlar; 4, 11-elektrodegidratorlar; 5 -injektorli aralashtirgich; 6- sho’r suvlarni chiqarish avtom atik klapanlari; 10 -diafragm ali aralashtirgich; 12 -tindirgich; 15-ko’rish oynasi; Elektrodegidrator m oslam alari: 16-osm a izolyatorlar; 17 -elektr toki tushirish shinalari; 18 -trasform ator; 19- tuzsizlantirilgan neft kollektori; 20 -elektrodlar; 21-xom ashyo kirishini taqsim lagich; 22 -sho’r suv kollektori.

Bundan tashqari, elektrodegidratorlar 2-bosqichdan ajratilgan suv 13-nasos yordamida xom-ashyo neftga qo’shiladi. Neft 5-injektorli aralashtirgichda teng miqdorda ishqor va suv bilan aralashtiriladi. Ishqor eritmasini kiritishdan maqsad quduqlarni kislotali ishlov berish vaqtida neftga tushgan korroziya chaqiruvchi vodorod sulfid kislotalarini neytrallash, suv esa-tuz kislotalarini yuvish uchun ishlatiladi. Neft 4- elektrodegidrator pastidan gorizontal teshiklar ochilgan 21-tarqatish quvuri orqali kiritiladi. Tuzsizlantirilgan neft elektrodegidrator yuqori 19kollektoridan chiqariladi. Suvning ajralgan qismi drenaj kollektori 22 orqali kanalizastiyaga yoki 12-qo’shimcha tindirgichga yuboriladi. Tindirgichdan ajratilgan suyuq aralashma 14-nasos yordamida jarayonga qaytariladi. Elektrodegidrator 1-bosqichida to’la suvsizlantirilmagan neft bosim ostida 2- bosqichga o’tadi. Diafragmali 10-aralashtirgichda neft oqimi toza kimyoviy suv bilan yuviladi. Yuvish uchun beriladigan suv oldindan 9-bug’li qizdirgichda 8090 S da qizdiriladi. Suvning sarfi 5-10 % (mass) ni tashkil etadi. Tuzsizlantirilgan va suvsizlantirilgan neft elektrodegidrator 1- bosqichidan chiqarilib rezervuarga yuboriladi. Elektrodegidratordagi suv sathi avtomatik tarzda tutib turiladi. Elektrodegidratorlar 1 va 2 bosqichlardan katalizastiyaga tushuvchi suv qismini tindirilganlik sifat nazorati 15-kuzatuv fonaridan o’tadi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. E.A. Bakirov, V.I. Yermolkin, V.I. Larin i dr. Geologiya nefti i gaza Uch. Pos. Nedra 1989. 2. V.G. Kanalin, M.G. Ovanesov, V.P. Shugrin. Neftegazopromislovaya geologiya i gidrogeologiya Moskva. Nedra 1985. 3. I.X. Abrikosov, S.N. Gutman. Obshaya, neftyanaya i neftepromislovaya geologiya. Moskva. Nedra 1982. 4. M.A. Jdanov. Neftegazopromislovaya geologiya i podschet zapasov nefti i gaza. Moskva. Nedra 1986. 5. N.G. Sereda, V.M. Muravyov. Osnovi neftyanogo i gazovogo delo. Moskva. Nedra 1980. 6. N.G. Bobritskiy, V.A. Yufin Osnovi neftyanoy i gazovoy promishlennosti. Moskva. Nedra 1988. 7. A.V. Mavlonov. Neft va gaz koni geologiyasi. Toshkent 1992. 8. L.F. Petryashin, L.G. Lisyaniy. Oxrana prirodi v neftyanoy i gazovoy promishlennosti. Lvov. Visha shkola 1984. 9. N.A. Sidorov. Burenie i ekspluatatsiya neftyanix i gazov ы x skvajin. Moskva. Nedra 1982. 10. V.M. Muravev. Razrabotka i ekspluatatsiya neftyanix i gazovix skvajin. Moskva. Nedra 1986. 11. Neft va gaz jurnali. Toshkent 1997.

Похожие

Neftni barqarorlashtirish

Neftni atmosfera–vakuum sharoitida haydash qurilmasi texnologik tizimi

Neftni qayta ishlashda gidrogenizatsion jarayonlar

Neftni qayta ishlashda termik kreking

Neft va gaz kondensatini haydash