Нефт ва газ конларини ишлашни турли режимларида қудуқларни жойлаштириш тизими

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

54.5 KB

Скачать

Н ефт ва газ конларини ишлашни турли режимларида қудуқларни жойлаштириш тизими Қ удуқларни ишлатиш жараёнини асоси нефт ёки газни ер юзасигага кўтариб чикиш билан боғлиқ. Нефт ёки газнинг қудуққа нисбатан оқими қатлам ва қудуқ туби босими айирмаси орқали таъминланади. Қу дуқдан маҳсулот кўтарилиши табиий энергия W таб ёки ташқаридан бериладиган W таш энергия таъсирида бажарилади. Суюклик-газ аралашмаси қудуқдан кўтарилгач, маҳсус устки ускуналардан ўтиб газ ажратгичга, сақлагич-ўлчов мосламасига ва ундан кон қувурларига йўналтирилади. Аралашманинг кон қувурлари орқали ыаракатини таъминлаш учун қудуқ устида тескари босим сақлаб турилади. Юқоридагиларни ҳ исобга олиб қуйидаги энергетик баланс (мувозанат) ни тузиш мумкин: W 1 +W 2 + W 3 = W кат + W таш Бу ерда: W 1 - суюклик ва газнинг қудуқ тубидан қудуқ устигача кўтаришга сарфланган энергия; W 2 - суюклик ва газнинг қудуқнинг устки ускунасидан ўтишига сарфланган энергия; W 3 - қудуқ устидан кейинги қувурлар орқали суюклик ва газ ҳаракатини таъминлашга сарфланадиган энергия. Агар суюклик аралашмаси ер юзасига факат табиий энергия ҳисобига кўтарилса (яъни W таш = 0) қудуқ фаввора усулида ишлатилади. W таш = 0 ҳ олларида нефт қазиб олиш учун механизациялашган усулга ўтишга тўғри келади.

$Ташқаридан бериладиган энергия сиқилган газ ёки ҳаво ёрдамида берилса, қудуқ компрессор усулида ишлатилади, насос ёрдамида берилса, насос усулида ишлатилади. Бир тонна суюкликнинг қудуқ тубидан H баландликгача кўтарилишига сарфланадиган потенциал энергия W cуюк = 1000 Hg = 9.81*10 3 h Cую қ ликнинг кўтарилиш баландлигини қудуқ туби босими орқали ифодалайдиган бўлсак: h = Р куд.туби - Р 0 \   g ; бу ерда: P куд.туб ва P 0 - қудуқ туби ва атмосфера босими,Па  - суюклик зичлиги кг/м 3 g - эркин тушиш тезлиги м/с 2 бу ҳолда W суюк = 10 3  9,81  (Р куд.туби - Р 0 ) \  g = 10 3  (Р куд.туби - Р 0 ) \  Изотермик жараёнда кенгайиши натижасида эркин газ энергияси қуйидагича ҳисобланади; W u = G 0  Р 0  ln  Р қудуқтуби \ Р 0 ; бу ерда: G 0 - 1т суюклик билан билан эркин ҳолда қудуқ тубига келадиган газ миқдори; P 0 - атмосфера босими = 9.81 * 10 4 Па қудуқ туби босими шароитида ҳар бир тонна нефтда қанчадир эриган газ мавжуд ва у газ суюкликнинг қудуқ устигача ҳаракати давомида$ $аралашмадан ажрала бошлайди. Бу газ шунингдек, қанчадир Ао энергия заҳирасига эга. Буларни ҳисобга оладиган бўлсак қудуқ тубидаги суюклик ва газнинг потенциал энергияси қуйидаги қийматга эга W = 1000 Р куд.туби - Р 0 \  + G 0  Р 0  ln  Р қудуқтуби \ Р 0 + А 0 ; қудуқ устида Р у - тескари босим мавжудлиги учун; W-энергия тўла сарфланмайди. Босим P куд.туби қийматидан P у қийматигача пасайиши ҳисобига 1т суюкликни кўтариш учун газ - суюклик аралашмасини кўтаришга сарфланадиган энергия тенгламаси қуйидагига қуринишга эга: W 1 = 1000  Р куд.туби - Р 0 \  + G 0  Р 0  ln  Р қудуқтуби \ Р 0 + А 1 бу ерда: А 1 - босим P куд.туби дан Р у гача камайишида нефтдан ажралиб чикадиган газ энергияси, Дж. Кўпинча фаввора қудуқларини ишлатишда қудуқ туби босими тўйинганлик босимидан юқори бўлганлиги сабабли G 0 =0. Демак, суюклик фақат ўз энергияси ва ажраладиган газ энергияси таъсирида кўтарилади. Қ удуқларнинг гидростатик тазйиқ таъсирида фавворавий ишлаши Қудуқнинг гидростатик тазйик таъсирида фавворавий ишлаши қуйидаги шароитда бажарилиши мумкин: Р куд.туби > Hpg Бунда қудуқ туби босими тўйинганлик босимидан юқори бўлиши керак. Бошқа ҳолларда фаввора гидростатик тазйиқ, ҳамда кенгайувчи газ энергияси таъсирида таъминланади. Суюкликнинг барқарор ҳаракатида қудуқ туби босими қуйидагича мувозанатланади.$ $P куд.туби = pgH + P y + P иш Ишқаланишга сарфланган босим йўқотиши Дарси - Вейсбах тенгламасидан ҳисобланади: Р иш =  * Н * С 2 \ 2 * d *  ; бу ерда:  - Рейнольдс омили ва қудуқнинг ғадир-будирлигига боғлик гидравлик қаршилик коэффициенти; c - суюкликнинг қувурдаги чизикли тезлиги, м/с; d - қувурлар диаметри, м;  - суюклик зичлиги, кг/м 3 ; Гидравлик қаршилик коэффициенти  ламинар ва турбулент режим учун қуйидагича ҳисобланади: Re = c * d \  < 2320 шароитда  = 64 \ Re Re > 2800 шароитда  = 0,3164 \ 4  Rе; бу ерда:  - кинематик қовушқоқлик; Фаввораланишда қудуқнинг максимал маҳсулот миқдори P y =0 ҳолатида бўлади. Бунда қудуқ туби босими P куд.туби =  q  H +  Н  C 2 \ 2d   ; Бу тарзда ҳисобланган қудуқ туби босими гидростатик тазйиқ натижасида минимал туб босимида фаввораланиш имкониятини кўрсатади. Амалда фақат гидростатик тазйиқ таъсирида қудуқнинг фаввораланиши камдан - кам учрайди. Одатда қудуқдан суюклик кўтарилиши жараёнида унинг босими пасайиб, т ў йинганлик босимига тенглашади.$

Натижада суюкликдан газ ажралиб чика бошлайди ва суюкликни кўтаришга ёрдамлашади. Кенгайган газ таъсирида қудуқларнинг фаввораланиши Кўп фавворавий қудуқлар газ энергияси ва гидростатик тазйиқнинг биргаликдаги таъсири натижасида ишлайди Бу қудуқларда: Р у < P туй < P куд.туби Демак, қудуқдаги қувурларнинг остки қисмида бир фаза (суюклик), босим тўйинганлик босимига тенглашган чуқурликдан бошлаб нефтдан газ ажралиб чика бошлайди ва қувурларнинг юқори қисмида икки фазали (суюклик ва газ) оқим мавжуд. Агар P куд.туби < P туй бўлса, бутун қудуқ девори бўйлаб икки фазали оқим мавжуд бўлади. Суюклик ва газ аралашмаси ҳолати кўтаргич қувурлар орқали ҳаракати давомида ҳар иккала фазанинг ҳажмий сарфланиши, аралашма ҳаракатининг ўртача тезлиги ва кўтаргич қувурнинг диаметрига боғлиқ. Шунга асосан газ - суюклик аралашмаси ҳаракатининг уч режимини ажратиш мумкин. Биринчи режим суюклик ҳаракатида юқори босимли газ пуфакчалари билан ҳарактерланиб ( 12. 1а. - расм) "купик" режими дейилади. Иккинчиси-кенгайган газ йиpик патpон тиқинлари ҳосил қилган суюклик ва газ аралашмасининг ("чёткали") ҳаракати натижасида пайдо бўлади ( 12 .1б - расм). Учинчи режим газ ва суюкликнинг катта нисбати билан боғлиқ бўлиб, газ қувур ўртасида суюклик томчиларини ўзида сақлаган катта масса сифатидаги ҳаракати билан боғлиқ ( 12 .1в - расм) ("туман режими").

Амалда бир қудуқда уччала режим ҳам учраши мумкин. қудуқ остки қисмида биринчи режим, ўртасида иккинчи режим ва юқори қисмида учинчи режим учраши мумкин. Амалий шароитда кўп ҳолларда иккинчи режим учрайди. Аралашмани кўтаришга бажарилган фойдали иш қуйидаги йунатишлар билан боғлиқ: 1. Суюклик ва газнинг қувур деворлари билан ишқаланишни енгиш учун; 2. Суюклик ва газнинг ҳар хил тезлик билан ҳаракати натижасидаги сирпанишга йукотиш; 3. Суюклик ва газ ҳаракати тезланишига йукотиш. Бу йўқотилиш катта қийматга эга бўлмаганлиги сабабли уни ҳисобга олмаслик ҳам мумкин. Демак, қувур ости (бошмоқ) ва усти орасидаги босимлар фарқи суюклик сатхи орқали қуйидагича ҳисобланиши мумкин: h = h фойд + h сирп + h ишкал бу ерда: h фойд - фойдали иш бажаришга сарфланган тазйиқ; h сирп - газ сирпаниши билан боғлиқ тазйиқ; h ишкал - ишқаланиш кучларини енгишга сарфланган тазйиқ. Кон шароитда кутаргич иши Q max ва Q окт (яъни самарали фойдали иш коэффициенти) оралиғи билан боғлиқ ( 12 .2 - расм). Кон шароитида кўтаргич иши асосан 12 .2. - расмда кўрсатилганидан максимал миқдор ва максимал фойдали иш коэффициенти нуқталари орасида бажарилади. Боғланишнинг бошқа қисмларидаги кўрсаткичлар шароитида кўтаргич иши фойдасиз деб ҳисобланади. Реал шароитда вертикал қувурда аралашма ҳаракати ва униннг миқдори акад. А.П.Крилов томонидан қуйидагича ҳисобланган:

$Q max = 15*10 -8 *d 3 \  0,5 * (Р 1 -Р 2 \ L) 1,5 Q опт = 15*10 -8 *d 3 \  0,5 * (Р 1 -Р 2 \ L) 1,5 * (1- Р 1 -Р 2 \  g  L)$ Адабиётлар : 1. «Эксплуатация нефтяных и газовых скважин», (А.И.Акульшин, В.С.. Бойко, Ю.А. Зарубин, В.М.Дорошенко) М., Недра, 1984г. с-480 2. Ю.В. и др. “Технология и техника эксплуатации нефтяных и газовых скважин” - М., Недра. 1986г. с-301.

Нефт ва газ конларини ишлашни турли режимларида қудуқларни жойлаштириш тизими

20.09.2019

0

54.5 KB

Похожие