Нефт ва газ конлари ишини лойиҳалаштиришнинг асосий босқичлари - Геология - Рефераты

Нефт ва газ конлари ишини лойиҳалаштиришнинг асосий босқичлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

53.5 KB

Н ефт в а газ конлари ишини лойиҳалаштиришнинг асосий бос қ ичлари Нефт ва газ конларини лойиҳалаш босқичлари Нефт ва газ конларини ишга туширишдан олдин уларнинг ишлаш лойиҳасини тузиб чикиш керак бўлади. Ишлаш лойиҳаси конни ишлаш ва ишлатиш усулларини, шу конни жи ҳ озлаш лойиҳаси учун керак бўладиган ҳамма асосий маълумотларни ва асосий технологик кўрсаткичларни ўз ичига олган бўлиши керак. Конларни ишлаш усуллари жуда кенг қамровли тушунча бўлиб, қатламлардан нефт, газ ва конденсат қазиб чикариш суръатлари, қудуқларни конда жойлаштириш, уларни ишлатиш технологик режимлари, уюмга ҳамда қудуқ тубига таъсир этиш усуллари ва шу каби техник ва технологик жараёнларни ўз ичига олади. Ишлаш усулларини ҳисоблаётганда қатламда мавжуд бўлган табиий энергияларнинг қай бири таъсир этаётганлиги, сунъий таъсир этувчи кучларни қўллаш ёки қўлламасликни назарда тутиш керак. Умуман қилиб олганда, кон очилганидан то у саноат миқёсида ишга тушгунга қадар бир қанча лойиҳалаш босқичидан ўтади. Мавжуд бўлтан «Нефт ва нефт-газ конларини ишлаш қоидалари» да кўрсатилиб ўтилганидек, ҳар бир лойиҳалаш босқичи конни техник ва технологик жиҳатдан саноат миқёсида ишлатишга тайёрлаб боради. Одатда геология - қидирув ташкилотлари томонидан торилган янги кон то у саноат миқёсида ишга тушиб кетгунча конни ишлатишнинг қуйидаги лойиҳалаш босқичларидан ўтади: - синов ишлатиш лойиҳаси; - синов - саноат ишлашнинг технологик схемаси; - ишлашнинг технологик схемаси;

- ишлаш лойиҳаси; - аниқлаштирилган ишлаш лойиҳаси; - ишлаш таҳлили. Ҳар бир лойиҳалаш босқичига мос равишда конни жи ҳ озлаш бўйича лойиҳалаш ишлари ҳам олиб борилади. Ҳамма ишлаш ва ишлатиш лойиҳаларида қуйидагилар назарда тутилган бўлиши шарт: - конни (ёки алоҳида бир уюмни) бир текисда бурғилаш ишлари; - тасдиқланган нефт, газ ва ҳамрощ комнонентларнинг заҳираларидан омилкорона ва самарали фойдаланиш; - коннинг энг маҳсулдор қисмини ишлатиб, қолган қисмининг қолиб кетишига ва заҳираларни йўқотилишига олиб келадиган ҳолатга йўл қўймаслик; - конда қў шимча қидирув ишлари олиб бориш; - кўп қатламли конларда мустақил ишлатиладиган объектларни асослаб бериш. Лойиҳа щужжатлари конда қилиниши керак бўлган қурилиш, жиҳозлаш ишлари, шунингдек асбоб - ускуналар, жиҳозлар сотиб олиниши учун банк ташкилотлари томонидан пул мабла ғ лари ажратиб бериш учун асос бўлиб хизмат қилади. Энди ҳар бир конни ишлаш ва ишлатиш лойиҳа ҳ ужжатлари ҳақида бироз батафсилроқ т ў хталиб ўтамиз. «Синов ишлатиш лойиҳаси» нефт ва газ конларини лойиҳалаштиришдаги биринчи босқич бўлиб, қидирув ишлари тугалланмаган конлар учун тузилади ва ишлатувчи ташкилот орқали тасдиқланади. Бу лойиҳанинг асосий мақсади ва вазифаси бўлиб, кондан қидирув ишлари даврида олинган дастлабки маълумотларни қайта текшириш, янги маълумотларни олиш, кон заҳираларини ҳисоблаш учун керакли кўрсаткичларни аниқлаш, ишлаш тизимини асослаб бериш, алоҳида ишлаши мумкин бўлган объектларни ажратиб бериш, нефт ва газ олиш имкониятларини, суръатини башорат

қилиш каби ишлар мўлжалланади. Техник - иқтисодий ҳисоблашлар бу лойиҳа ишида энг камида 20 йил муддатни қамраб олиши керак. «Синов ишлатиш лойиҳаси» да қуйидагилар асосланган бўлиши керак: а) коннинг бошланғич геологик модели; б) ишга туширилиши мумкин бўладиган қидирув қудуқларининг сони ва кон майдонидаги ўрни; (С тоифа заҳиралари жойлашган майдонлар учун); в) ишга тушириладиган ишлатувчи қудуқларнинг сони ва кон майдонидаги ўрни (С 1 тоифа заҳиралари жойлашган майдонлар учун); г) бажарилиши керак бўлган геофизик тадқиқотларнинг умумий ҳажми ва бу тадқиқотлар натижасида олиниши керак бўлган геологик тузилишига тааллуқли бўлган маълумотлар; д) керн, қатлам ҳолатда олинган нефт, газ, конденсат намуналарининг тажрибахоналарда бажарилган тўлиқ таҳлили; е) мўлжалланган барча турдаги қудуқлар мажмуи, нефт, газ, суюклик олишнинг ва сув ҳайдашнинг энг максимал қийматлари, конга ишлатилиши керак бўлг а н нефт, газ тайёрловчи, сув ажратувчи ва транспорт жиҳозларининг турлари, умумий миқдори. Одатда «Синов ишлатиш лойиҳаси» 3-5 йилга мўлжаллаб тасдиқланади, чунки ана шу давр ичида аниқланиши керак бўлган барча маълумотлар аниқланади ва лойиҳалашнинг кейинги босқичига ўтиш мумкин бўлади. «Синов – саноaт ишлашнинг технологик тархи» лойиҳалашдаги иккинчи босқич бўлиб, одатда «Синов ишлатиш лойиҳаси» дан кейин бажарилади. «Синов - саноат ишлашнинг технологик тархи» ни бажаришда бундан олдин бажарилган «Синов ишлаш лойиҳаси» асос қилиниб олинади. Биринчи босқичдаги лойиҳада бажарилган ишларга иккинчи босқич лойиҳасида қўшимча қуйидаги ишлар бажарилади: - коннинг геологик моделини аниқлаштириш асосида заҳираларни ҳисоблаш;

- қўшимча бурғиланган қидирув ва ишлатувчи қудуқлар маълумотига асосланган ҳолда қатлам кўрсаткичларини аниқлаш, уларни таҳлил қилиб ў ртача кўрсаткичларини ҳисоблаш; - коннинг ва қудуқларнинг қирқимини ойдинлаштириш натижасида ўзаро боғлиқликларни аниқлаш; - қатлам энергиясини аниқлаш ва қўшимча таъсир этиш усулларини ҳисоблаш; - коллекторларнинг ҳажм - сирқиш кўрсаткичларини ойдинлаштириш ва шу кўрсаткичлар асосида қатлам турлилиги коэффициенти, ўтказувчанлик, тўйинганлик каби кўрсаткичларни, шунингдек нефт, газ, конденсат ва қатлам сувларининг физик-кимёвий таркиби, хусусиятларини аниқлаш; - махсус қудуқларни бурғилашга асосланиб, уларнинг миқдори ва ўрни аниқланиши; - коннинг узлуксиз, омилкорона ва самарали ишлаши учун керак бўладиган барча асбоб - ускуналар, жиҳозларни аниқлаш; - нефт, газ, конденсат олишни, сувланганлик, қатлам босими ва газ омилининг ўзгаришини башорат қилиш; - қудуқларни ишлатиш усулларини ва бунда ишлатиладиган асбоб- ускуналар, жиҳозларни ҳисоблаш; - тахминий иқтисодий ҳисоблашлар. Тайёрланган «Синов - саноат технологик тархи» одатда 5-8 йилга мўлжалланиб тасдиқланади. Баъзи ҳолларда эса, коннинг мав қ еи, заҳираларига қараб, шу тузилган технологик тарх ишлаш лойиҳаси сифатида ҳам қабул қилиниши мумкин. Конда олиб бориладиган учинчи босқич лойиҳаси асосий лойиҳа бўлиб «Конни ишлаш лойиҳаси» дейилади. Бу лойиҳада аввалги икки босқичда қилинган ишларга қўшимча қилиб қуйидаги ишлар бажарилади: – ишлатиш объектларини ажратиш, уларнинг ишлаш тизимини ва тартибини белгилаб бериш;

– ишловчи ва ҳайдовчи қудуқлар сони, уларни кон майдонидаги ўрни, тешиш оралиқларини ҳисоблаш; - қатламга таъсир этиш усуллари ва таъсир этиш омилларини танлаш; - объектларнинг ишлаш тартибини аниқлаш; - нефт, газ, суюклик қазиб олиш миқдори, суръати ва ўзгариши, шунингдек қатламга сиқиб чикарувчи омилларни ҳайдаш миқдори, суръати ва ўзгариши коннинг ишлаш даврининг охиригача тўлиқ ҳисобланади; - амалга оширилаётган ишлаш тизими самарадорлигини ошириш бўйича ҳисоблашлар; – нефт қазиб чикаришни ошириш учун қўлланилиши мумкин бўлган физик-кимёвий, иссиқлик ва бошқа усулларни ҳисоблаб чикиш; – қудуқларда ишлатилиши мумкин бўлган қудуқ ичи ва қудуқ усти аcбоб – ускуналари, жиҳозларини танлаб бериш; - қудуқларни ишлатиш давридаги бўлиши мумкин бўлган қийинчиликларнинг олдини олиш тадбирларини тайёрлаш; – кон ичида маҳсулот йиғиш ва тайёрлаш тизимига бўлган талаблар бўйича ҳисоблашларни бажариш; – қатлам босимини ушлаб туриш учун тайёрланган тизимга бўлган талаблар бўйича ҳисоблашларни бажариш; – қудуқларнинг тузилишига, бурғилаш ишларига, қатламларни очиш ва қудуқларни ишга туширишга бўлган талаблар бўйича ҳисоблашларни бажариш; – конларда бошқариш ва назорат қилиш ишлари бўйича тадбирлар ишлаб чикариш; - фойдали қазилмалардан унумли фойдаланиш, заҳираларни олиш коэффициентини таъминлаш, атроф – муҳитни ҳимоялаш ишлари бўйича тадбирлар ишлаб чикиш. Санаб ўтилган талаблардан кўриниб турибдики, «Конни ишлаш лойиҳаси» асосий лойиҳавий щужжат бўлиб, у «Конни жиҳозлаш ва қуриш лойиҳаси» билан биргаликда конни ишлаш ва ишлатиш учун асосий щужжат,

ҳамда дастур бўлиб хизмат қилади. Бу лойиҳадаги ҳисоблашлар коннинг ишлаш даврини тугалланганига қадар олиб борилади. Бу ҳисоблашларда коннинг асосий технологик кўрсаткичлари - нефт, газ, конденсат ва еув олиш миқдори ва суръати, қатлам босимининг ўзгариши, сувланганлик, газ омили ва бошқа кўрсаткичлар коннинг ишлаш даврида қандай ўзгариши башорат қилинади. «Конни ишлаш лойиҳаси» шу конни ишлатувчи корхона учун юқори ташкилот томонидан тасдиқланади ва лойиҳа кўрсаткичларининг бажарилиши доимий назорат остида бўлади. Аммо баъзи ҳолларда кон ишлаш кўрсаткичлари орадан 5-6 йил ўтгандан сўнг лойиҳа кўрсаткичларидан фар= қилиб қолиши мумкин. Бундай ҳолларда «Кон ишлашининг таҳлили» деб аталадиган щужжат тайёрланади. Бу щужжатда лойиҳа ва ҳақиқий кўрсаткичларига маълум тузатмалар, ўзгартиришлар киритилиши мумкин. Лойиҳалаштириш ишларининг сўнгги босқичи бўлиб, «Кон ишлаш лойиҳасига тузатмалар киритиш» деб номланган щужжат тайёрланади. Бу лойиҳа кон ишлашининг сўнгги босқичида амалга оширилади. Одатда бу лойиҳа конда бўлган сўнгги ўзгартиришларни ҳисобга олган ҳолда бажарилади.

Похожие

Нефт ва газ сизилишининг конунлари ва асосий дифференциал тенгламалари

Нефт газ коллекторлари улардаги нефт газ ва қатлам сувларининг хусусиятлари

Нефт ва газ конларини ишлатишдаги асосий технологик кўрсаткичлар тавсифи

Нефт ва газ уюмининг энергетик тавсифи

Нефт ва газ қудуқлари уларнинг вазифаси ва конструкцияси