Скандинавия яриморолининг ғарбий ва шарқий соҳилларида температура - География - Рефераты

Скандинавия яриморолининг ғарбий ва шарқий соҳилларида температура

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

67 KB

Скандинавия яриморолининг ғарбий ва шарқий соҳилларида температура ; ёғинлар ва нисбий намликнинг йил давомида ўзгариши Фенноскандиянинг ўсимлик қопламида игна баргли ўрмонлар устун туради. Чекка шимолда типик тундра ва ўрмонтунд- радан иборат ерлар бор; уларда мох (йўсин), лишайник, реза вор мевали кичик буталар, пакана айин (Betula папа), арча (Juniperus cammunir) ўсади. Бироқ 70° ш. к. бир оз жануброқда ўрмонтундра ўрнини глейли подзол проқли шимолий тайга эгаллайди, тундра эса тоғларга ўтиб, тоғ тундра баландг ик минтақасини ҳосил қилади. Тоғ тундралари Скандинавия тоғлигидаги фьельдлар ён бағирлари билан Шимолий Финлянди я қирларининг юқор қисмларини эгаллайди. Шимолда тоғ тундра минтақаси 300-500 метрданоқ бошланиб, амалда текислик тундраси билан қўшилиб кетади. Скандин авия тоғлигининг ўрта қисмида тоғ-тундра ўсимликлари 700-800 м да, жанубда эса 1000-1200 м дан баланддан бошла б тарқалган. Тоғ тундраси орасида ғаллагулли ва турЛи хил ўтли ўсимли клар ўсадиган типик альп ўтлоқлари тарқалган ерлар учрайди . Бу минтақада бой яйловлар жойлашган бўлиб, ёзда бу ерга мол ҳайдаб келинади. Норвегиянинг баъзи районларида баланд тоғ минтақасидаги қуритилган жойларда сунъий ўтзорлар бар- по қилинган.Баланд тоғ тундра ўсимликлари минтақасидан пастда қайин (Betula odarata, В. tortusa) кўп ўсадиган майда баргли, паст бўйли ўрмонлар мннтақаси бор. Бу субальп минтақасининг кенгли ги 100 м, жанубда эса- 200-300 м. Бу ўрмонларда қайиндан ташқари арча, шилви (учқат), пакана тол ва эрика учрайди.

Сернам жойларда ўрмонлар тағида чиройли гуллайдиган турлн ўсимликлардан иборат қалин, бўлиқ ўтлар қоплами тарқалган; бу гулли ўсимликлар геран, марваридгул, бинафша қиёқдан иборат. Қайин ўрмонлари тоғларда ўрмонларнинг юқори чегарасинигина эмас, балки текисликларда шимолий чегарасини ҳам ташкил этади, улар ўрмонтундра билан игна баргли ўрмонлар орасидаги ўткинчи полосада ҳам ўсади. Тоғ ёнбағирларининг қуйи қисмлари ва Шарқни Скандинавия билан Финляндиянинг кенг ясси уоғликлари ҳамда текисл иклари игна баргли ўрмонлар билан қопланган; тайга ўрмонлар и Фенноскандиянинг асосий ўсимлик типи ҳисобланади ва Швеция билан Финляндиянинг энг катта табиий бойлигини ташкил этади. Бу ўрмонлар тахминан 60° ш. к. гача боради, айрим районларда эса бундан ҳам жалубга тушиб келади. Ўрмон ҳосил қилувчи асосий дарахтлар - оддий қарағай. билан европа елидир; шуниси ҳам борки, ғарбдан шарққа томон кон тиненталликнинг орта бориши муносабати , билан ель ўрнини кўпроқ қарағай ола боради. Норвегия ўрмонларида ель энг кўп тарқалган. Швецияда ель билан қарағай деярли тенг тарқалган бўлса, Финляндияда игна баргли дарахтлардан қарағай устун туради. Майда баргли дарахтлардан қайин энг кўп тарқалган. Бутун тайга области учун подзол ва глейли-подзол тупроқлар ҳамда ботқоқликлар характерлидир; ботқоқликлар айниқсл шарқда катта майдонларни эгаллайди. Тайга ўрмонларида мох қоплами ёки ўрмон дарахтлари тагида ўсувчи турли майда бутал ар-эрика, черника, брусника ва бошқалар ҳам тарқалган. Типик тайга ўт ўермликлари-отқулоқ (кислица), седмичник :ва пирола (грушанка) учрайди. 61 ва 60° ш. к.лар орасида тайга ўрмонлари аралаш ўрмонлар билан алмашинади. Аралаш ўрмонларда ель билан қарағайдан ташқари қайрағоч, заранг, липа ва дубнинг хилма-хил турлари ўсади. Фенноскандиянинг жанубий чеккасидасконе. ярим оролида бук учрайди. Ғарбий соҳилда бук шимолроқда, қаттиқ шамоллардан тўсилган жанубий фьордларда ўсади. Тупроқни ғалла гуллилар ва чаман бўлиб гулловчи турли ўтлардан иборат қалин ўтзорлар қоплаб ётади. Аралаш ўрмонлар игна баргли ўрмонларга қараганда анча кўп кесиб юборилган.

Похожие

Скандинавия тоғларидаги водий

Норвегия фьордларидан бири

Ла-манш бўғозининг бўр жинсларидан тузилган қирғоғи.Ла-манш бўғозининг бўр жинсларидан тузилган қирғоғи

Евросиёда бевосита ер юзасидаги ўртача ҳаво температураси

Евросиё