Фаргона вилояти иктисодий - ижтимоий ривожланишида ташки иктисодий алокаларнинг роли - География - Рефераты

Фаргона вилояти иктисодий - ижтимоий ривожланишида ташки иктисодий алокаларнинг роли

Загружено в:

15.09.2022

Скачано:

0

Размер:

44.4326171875 KB

Фарғона вилояти иқтисодий -ижтимоий ривожланишида ташқи иқтисодий алоқаларнинг роли Ўзбекистон мустақилликка эришганидан сўнг иқтисодиётни юксалтириш, иқтисодиётни тубдан янгилаш, ташқи иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлашга ҳаракат қилинмоқда. Мустақилликка қадар ташқи иқтисодий алоқалар марказдан (Москвадан) бошқарилар эди. Ўша вақтларда Ўзбекистон экспортининг асосий қисми пахтага тўғри келар эди. Жами экин ерларининг 60-65 % и пахта майдонига тўғри келиб, ўзимизда етиштирса бўладиган қишлоқ хўжалик маҳсулотлари собиқ СССРнинг бошқа ўлкаларидан олиб келинар эди. Мустақилликка эришилгач, ташқи иқтисодий алоқаларни яхшилаш мақсадида мустақиллигимизнинг дастлабки йилларида “Ўзбекистон Республикаси ташқи иқтисодий фаолият тўғрисида” қонуни қабул қилинди. Фарғона вилоятида (минтақа) амалга оширилаётган ташқи иқтисодий алоқаларнинг асосий мақсади, ҳорижий давлатлар билан иқтисодий ҳамкорлик қилишдир. Улар билан валюта, кредит муносабатлари, илмий– техникавий ҳамкорлик, хўжалик корхоналарини биргаликда қуриш, олди сотди ишлари кенгаймоқда. Вилоятда 2006 йилда ташқи савдо айланмаси 583007,1 минг АҚШ долларини ташкил қилди. Бу 2005 йилга нисбатан 186,1% кўпроқ демакдир. Шу жумладан, МДҲ мамлакатлари билан ташқи савдо айланмаси жами ташқи савдонинг 49,3% ни, бошқа ҳориж мамлакатлари билан ташқи савдо айланмаси 50,7% ни ташкил этди. Жами ташқи айланмасининг 66,1% и экспортга, 33,9% и импортга тўғри келади. Кўриниб турибдики, вилоят ташқи савдо айланмасида экспорт импортдан устун. Вилоят четга асосан пахта толаси (жами экспортнинг 26,7 % и ), озиқ-овқат (17% ), кимё маҳсулотлари, пластмасса (9,1%), машина ва

асбоб ускуналар (1,8%), энергия манбалари (19,7%) ва бошқаларни (25,7 %) четга чиқаради. Таъкидлаш мумкинки, 2006 йилда экспортда пахта толаси, машина ва ускуналар экспорти 2005 йилга нисбатан камайган бўлса, озиқ-овқат, кимё, пластмасса маҳсулотлари экспорти ошган. Минтақанинг 2006 йилдаги импорт маҳсулотларининг 2,7% и озиқ- овқат, 15,7 % и кимё маҳсулотлари, 8,3% рангли ва қора металлар, 16,4% и машина ва асбоб ускуналар, 40,5% и энергия манбалари ва бошқалар (16,4 %) ташкил этган. Фарғона вилояти ташқи савдо айланмасида жами ташқи савдонинг 22,8 % и Россияга, 16,7% и Қозоғистонга, 14,5%и Эронга, 4,5% и Латвияга, 2,3% и Буюк Британияга ва 39, 2% и бошқа давлатлар ҳиссасига тўғри келади. 2006 йил маълумотларига кўра жаҳоннинг 46 дан ортиқ, шу жумладан Белгия, Нидерландия, Россия, Эрон, Туркия каби давлатлар билан ижобий сальдоли ташқи савдо айланмасига эга бўлди. Вилоятда чет эл инвестицияси иштирокидаги 99 та (2006 йил) корхона ташкил этилган бўлиб, шулардан 78 таси фаолият юритмоқда. Бу корхоналарнинг энг кўпи АҚШ, Буюк Британия, Германия, Жанубий Корея, Россия, Туркия ва бошқа мамлакатлар иштирокида ташкил қилинган. Вилоятда Россия билан ҳамкорликда Данғара туманида “Бештов”, Қўқонда “Қўқон - мебел”, Исроил билан ҳамкорликда “Хўқанд”, Германия билан ҳамкорликда “Уз саламан” ва бошқа қўшма корхоналар фаолият юритмоқда. Бу корхоналарнинг вилоят иқтисодиётига, ҳусусан ташқи иқтисодий алоқаларига таъсири катта. Кўрилаётган худудда ташқи савдо айланмасида худудий тафовутлар мавжуд. Зеро вилоят ташқи айланмасида Фарғона шаҳрининг улуши 49,2% ни ташкил этган ҳолда, Сўҳ, Учкўприк, Оҳунбобоев каби туманларида бу кўрсаткич биргаликда 5% га ҳам етмайди. Албатта бунинг ўзига хос сабаблари бор.

Сўнгги йилларда вилоят ҳориж мамлакатлари билан дўстлик, саноат, спорт ва фан соҳаларида ҳам самарали ҳамкорлик олиб бормоқда. Вилоятнинг ҳориж мамлакатлари билан маданий, иқтисодий алоқалари мамлакатларнинг маънавий, моддий бойликлари мустаҳкамланишига муносиб ҳисса қўшмоқда.

Похожие

Фаргона вилояти иктисодий - ижтимоий ривожланишининг баъзи бир хусусиятлари

Сурхондарё вилояти ижтимоий - иктисодий ривожланишидаги худудий тафовутлар

Xалк хужалигининг иктисодий потенциали иктисодий ва ижтимоий прогнозлашнинг базаси

Узбекистон иктисодий-ижтимоий география курси укитишнинг методикаси. Дуне давлатлари ижтимоий-иктисодий географиясини укитиш методикаси

Ўзбекистон ахолиси ўсиши, жойланиши ва мехнат ресурслари